|
2013
|
|
|
Koaderno gorrianobelako Ama hegemonikoki gizonezkoena den mundu ikuskera militarrean aurkitzen dugu kokatua eta,
|
lehenik
eta behin, ertzak lausotzearren, begiratu bat emango diegu Isabel Carrerak postmodernismoaren, postkolonialismoaren eta feminismoaren artean egindako analogiei. Carrerak hiru teoria horien artean helburu komun batzuk aipatzen ditu; tartean, subjektibotasunaren deseraikitzea (2000:
|
|
|
Horiek horrela, gutxienez, bi arazo planteatzen dira.
|
Lehenik
eta behin, XIX. mendeko poesia mintzagai, zer ulertzen da idazlanaz. Bigarrenik, nola kokatzen da egile berak bultzada literario desberdinetatik mamitutako obra?
|
|
|
Herri literaturaren eta literatura landuaren arteko bereizketa egin litzateke? Egia esan, bide ikaragarri labainkorrean sartzea lekarke; izan ere,
|
lehenik
eta behin, herri literaturaz zer ulertzen den zedarritzea eskatuko luke eta lantegi nekeza dirudi.
|
|
|
|
Lehenik
eta behin esan behar dugu aztertuko dugun subjektu protagonista nagusia eta bakarra Amaia Ezpeldoi dela eta pertsonaia honen esanahia (Bal, 1985) eta ezaugarriak aztertzen arituko garela hurrengo puntuetan, betiere, marko teorikoan aipaturikoa kontuan izanik.
|
|
|
Iratxe Retolazak (2010) ondo esaten duen bezala, Itxaro Bordak parodiaren alde egin du bere nobeletan, eta ikuskera parodiko horretan egituratu du kritika soziala eta diskurtso hegemonikoen transgresioa. Transgresio hori ahalbidetzeko,
|
lehenik
eta behin, Amaia Ezpeldoi detektibea diseinatu du Bordak. Ezpeldoi ez da ezagutzen diren detektibe gogorren kastakoa; sentimentala da, Lenin miresten du, abertzalea da eta joera lesbikoa du (Olaziregi, 2002).
|
|
2016
|
|
|
Traizioa zentzu positibo eta sortzailean ulertu behar da kasu horretan, Atxagarentzat itzulpenaren traizio hori funtsezkoa baita zerbait berriaren agerpenerako. Hala, Jakak azaltzen duenez, adiera horretan,, traizioa,
|
lehenik
eta behin, itzulpenaren epistemologia modernoari egiten zaio, sorburu testuaren eta itzulpenaren arteko desberdintasunak akats, inperfekzio, huts eta arazo gisa hautematen dituen diskurtso atzerakoiari? (Jaka, 2012, 223).
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, ondo legoke galdetzea zerk bultzatzen duen domeinu bat edo bestea aukeratzerako orduan. Hau hizkuntza jarrerak neurtzen dituen galdetegi' klasiko' batekin egin liteke.
|
|
|
Erreminta sortzeari behatuz, ikerketa kualitatibo baten aurrean gaudela esan genezake. Izan ere, metodo kualitatiboak behatu nahi dena behatzeko tresna tipoa sortzea du helburu, eta hori da guk egin duguna
|
lehenik
eta behin.
|
|
|
Eskerrak
|
lehenik
eta behin Pruden Gartziari, Euskaltzaindiko Liburutegiko arduradunari, gutun batzuk eskatu eta ezagutzen ez nituen beste hauek bidali zizkidalako. Errakuntza zoragarri bati esker artikulu hau idazteko beta dugu, eta Gabriel Arestiren idazkeraren historiaurreaz datu gehiago ezagutzeko bidea.
|
|
|
Euskararen ahozko erabileraren diagnosia egingo dugu artikulu honetan, azken 30 urte hauetan Euskal Herrian egindako kale neurketen emaitzak aztertuz. Diagnosi horri erreparatuta,
|
lehenik
eta behin nabarmendu behar dugu errealitate ezberdinak ditugula lurraldeka eta lurralde bakoitzaren baitan ere errealitateak ez direla berdinak. Bakoitzaren abiapuntua ez baita bera, ez eta erabilerak gerora izan duen bilakaera ere.
|
|
|
Euskararen erabilera areagotzeko aurrera begira ditugun erronkak zehazteko, ezinbestekoa da egungo egoeraren diagnostiko batetik abiatzea. Hau da, egoera hobetze bidean martxan jar litezkeen erronkak lehentasunen arabera sailkatzeko, beharrezkoa dugu
|
lehenik
eta behin zein egoeratan gauden kontuan izatea.
|
|
2017
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, oso azpimarratzekoa da deklinabidea delako terminoaren barruan, bi kontzeptu daudela elkarrekin lotuta: hitz deklinatua delako horretan, munduko gramatika tradizioetan, elkarrengandik bereizi ezinik azaltzen dira hiztegi sarrera lexiko bat eta flexio atzizkiak, eta beraz, hitza?
|
|
2018
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, begui da arazotsu. Amaieran ezabaketa bat izanik ere, irakurketa gardena da.
|
|
2019
|
|
|
Honek bigarren zailtasunera bideratzen gaitu. Honi begira erran beharra dago,
|
lehenik
eta behin, bai gorputz eta bai buru GAIak direla eta morfosintaktikoki (edutezko izenordainari, kasuari, komunztadurari eta abarri begira) jokamolde iduritsua dutela eta, beraz, biak ala biak ikuspegi tipologikotik baliokidetzat, hots, GAIean oinarritutako izenordain bihurkaritzat har daitezkeela. Ondorioz, errepikapen gramatikalizazioan bihurkaria adieraz6 Osagai gramatikal berak (kasu honetan, euskarazko buru izenak) aldi berean gramatikalizazio bide bereko urrats bat baino gehiago (GAIa edo hitzez hitzekoa, anaforikoa eta bihurkaria) erakustea usaiakoa da hizkuntza aldaketan.
|
|
|
Bigarren (b) iradokizuna, berriz, hiru puntuk bermatzen dute:
|
lehenik
eta behin, Erdi Aroko mintzairen artean bakarrik Pirinioetatik hegoaldeko latinak erakusten ditu buru hitzaren zalantzarik gabeko erabilera bihurkariak; bigarrenik, hizkuntza honetako testigantzak (Valpuestakoak, batez ere) euskararen eremutik gainerako gehienak baino hurbilagokoak dira; eta, hirugarrenik, buru hitzaren erabilera anaforiko ia denak Iparraldean baizik ez ditugu.... Hau kasualitatea dateke menturaz, baina iradokitzen du Iparraldeko euskalkiek izena> anafora> (izenordain) bihurkaria gramatikalizazio bidea Hegoaldekoen ondotik eta, beraz, mantsoago egin zutela.
|
|
|
Ondarroako nerabeen hizkuntza gaitasunari eta erabilerari buruzko datuek,
|
lehenik
eta behin, udalerri horien arnasgune izaera baieztatzen dute. Datuek argi erakusten dute euskara dela bertako nerabeen artean hizkuntza nagusia:
|
|
2020
|
|
|
euskaraz partikula modal horiek ez dira bateragarriak. Aintzat hartuta kategoria hori ez dela argia, pentsa liteke horren arrazoia kontzeptuala dela, partikula modalak definitzeko moduak eragiten duela, alegia; beraz,
|
lehenik
eta behin galdera honi erantzun behar zaio: zeri deritzogu partikula?
|
|
2021
|
|
|
Testuaren xedea da, hortaz, euskaraz eta euskararentzat diharduten 92 soziolinguista eta hizkuntzalari hizkuntza aholkulari, eta 51 unibertsitate irakasle/ ikertzaile, kazetari eta itzultzaileren erantzunak azaltzea, hizkuntza homogeneizazioa eta aniztasunaren eremuan testuinguratzea, eta gogoeta arlo berrietarako bidea zabaltzea.
|
Lehenik
eta behin, Euskal Herriko egoera soziolinguistikoa aztertuz, ikerketaren oinarriak finkatuko dira, hizkuntza funtzioen gaiari helduz. Ondoren, ikerketaren nondik norakoak eta emaitzak aurkeztuko dira.
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, generoaz, adinaz eta lan diziplinaz itaundu ondoren, elkarri lotutako galdera bi egin ziren:
|
|
|
Hizkuntzaren helburua,
|
lehenik
eta behin, hau da.
|
|
|
Bitsa eskuetan liburuan ere ez dira gai erotiko eta sexualak falta.
|
Lehenik
eta behin, liburu horren azalari erreparatuz gero nahiko irudi sentsual batekin egingo dugu topo, emakume biluzi baten gorputzarekin, zeina bainu bat hartzera doan. Liburuan zehar erotismoari loturiko zenbait poema daude, horien artean, bere erritmo erotiko estasiatuagatik nabarmendu dugun" Salmoa".
|
|
2022
|
|
|
74). Izan ere, Chomskyk (1985) eta Ecok (1982) dioten bezala,
|
lehenik
eta behin pertsonen ekarpenak balioztatu behar dira, bere jatorri soziokulturala kontuan izan gabe. " De esta forma, la lectura conduce al establecimiento de nuevos significados basados en estas cadenas de dialogos, que se ponen en juego a traves de la interpretacion colectiva" (Flecha; Alvarez 2016:
|
|
|
Eredu hori oinarri hartuta,
|
lehenik
eta behin, laburpenetan agertzen diren mugimenduak identifikatu dira. Ondoren, mugimendu bakoitzean zer edukiri buruzko azalpenak ematen diren aztertu da.
|
|
|
Horregatik,
|
lehenik
eta behin, mugimenduak identifikatu dira eta mugimenduen araberako eduki azterketa egin da. Behatu diren mugimenduei dagokienez, 4 taulan ikus daitekeen bezala, Hylandek identifikatutako bost mugimenduak identifikatu dira, eta, horiez gain, Antolaketa (ANT) izena eman zaion beste bat identifikatu da.
|
|
|
Bi ondorio nagusi horiek zenbait hausnarketa egiteko aukera irekitzen dute.
|
Lehenik
eta behin, argi izan genuke laburpena testu generoaren funtzioa, baina badirudi euskal komunitate zientifikoak hori oraindik barneratu gabe daukala. Testu genero horren funtzioa ondoren garatuta aurkeztuko den artikuluaren edukiei buruzko informazio pertinentea ematea da, irakurleak erabaki dezan artikulu osoa irakurri ala ez (APA 2020; Tseng 2011).
|
|
|
Euskara komunikazio modu espezializatu bilakatzeko eta hizkuntza horretako argitalpenei bultzada bat emateko, beharrezkoa da,
|
lehenik
eta behin, diskurtso generoen ezaugarriak erabiltzaile guztiek idazleek zein irakurleekidentifikatzeko modukoak izatea. Horrela, lan honen helburua da Giza Zientzien arloan euskaraz idatzitako laburpenen (abstract en) corpus bat osatzea eta horien ezaugarriak identifikatzea.
|
|
|
Helburu horiekin, lan honek,
|
lehenik
eta behin, euskarak panorama zientifikoan duen lekuari buruzko argazki bat aurkezten du. Jarraian, erabilitako metodologiaren deskribapena eskaintzen da:
|
|
|
Ikerketa hau lehen ikerketa lerroan kokatuko litzateke, eta, beraz,
|
lehenik
eta behin, corpusaren konfigurazioa gauzatu da. Hautatutako genero diskurtsiboa laburpena (abstract) izan da, arlo akademikoan eta ezagutzaren hedapenean duen garrantziagatik.
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, irakasleen hizkuntza mailei buruzko usteei erreparatuz gero, emaitzek ondorio garbiak adierazten dituzte. Irakasleek, hurrenez hurren, gaztelaniaeta euskara maila handia dutela uste dute.
|
|
2023
|
|
|
|
Lehenik
eta behin, diodan bokalena auzi nabarra dela; batetik, ahozko eta idatzizko erregistroen artean nahasmenduak izan daitezkeelako, alegia, Zuloagak (2022: 687) azpimarratu moduan, bokal bikoitzak izendapenaren barnean, adibidez, (erosotasunagatik) askotariko eta bereizi beharreko bokalak multzokatu ohi direlako; bestetik, ez delako ahaztu behar Etxeberriak (1990:
|