|
2001
|
|
|
suma erraza, halere, Gipuzkoako Diputazioan lan egiten zuela kontuan hartzen bada. Dena den, zeharka bazen ere, zer edo zer aitatu nahian ibilia ematen zuen Nemesio Etxanizek, besteak idatzitako
|
lan
ospetsuenen berri eman eta gero, hauxe baitzioen: " Azkena, gure gerrate denborako zure pasadizuak… Eta jakiña, zu ere ez izan Jainko, eta gizona zeran aldetik, batzuentzako akatsez ikutua agertu izan zera, zeure iritzietan.
|
|
2002
|
|
|
historiografiareneta gizartearen arteko lotura horren adibide ezin hobea delako Euskal Herriarenkasua; adibide ezin hobea, gaineratuko nuke, gehiegizko lotura horren ondoriokaltegarriak frogatzeko. Izan ere, XIX. mendeko lehen hamarkadan Real Academiade la Historia delakoak bere Diccionario edo hiztegia eta Llorente-k Noticias Historicas de las tres Provincias Vascongadas3 4 izeneko
|
lan
ospetsua argitaratu zituztenetik, eta zenbait urte geroago Aranguren, Sobrado, Novia de Salcedo edo Zamakola bezalako foruzaleek Euskal Herriko historiari buruzko beren ikuspuntu alternatiboak aurkeztu zituztenetik, hemengo historia urte askotan zehar zuriz ala beltzezizan da margotua, eta bitarteko tonalitate gris guztiak ahaztuta gelditzen ziren. Foruen eta euskal partikularismoaren polemikaren ostean, nazio eta abertzaletasunaren inguruko polemika etorri zen; eta, berriro ere, interes politikoek instrumentalizatu egin zuten historia.
|
|
2003
|
|
|
Itun Barriagaz hasiko da eta Biblia osoa Bizkaiko euskerara itzuli arte ez dau bakerik izango. Bere Euskal Biblia dau Kerexetak
|
lanik
ospetsuena, Bizkaian hutsune luzea ederto bete dauan liburu txalogarria.
|
|
2004
|
|
|
Claudelek sortutako
|
lanik
ospetsuenetakoa La Valse da. 1892 inguruan sortutako eskulturaren lau ale dauzkagu bertan, elkarren jarraian eta ispiluz inguraturik ipiniak.
|
|
|
Euskarazko bertsioa, berriz, Haritz Monreali zor zaio. Monique Laxalt Atarratzeko artzain baten eta Baigorriko emakume langile baten biloba da, eta Dominique, artzain xiberotar bat Nevadan bezalako
|
lan
ospetsuen egile genuen Robert Laxalten alaba.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde, ABBEk dantza denboraldi egonkorra sortu nahi du Bilbon, gaur egun ez baitago ezer, ez Bizkaian ez Euskal Herriko gainerako herrialdeetan. «Hemengo zaleek ez dute aukerarik nazioarteko hainbat
|
lan
ospetsu ikusteko. Noizean behin etortzen dira El lago de los cisnes, edo La bella durmiente baina beste asko ez dira sekula hemen antzeztu, edo ez behintzat aspaldidanik.
|
|
|
Bere lagunaren emaztea judua zelako omen. Edo Izakia eta denbora bere
|
lan
ospetsua berrargitaratu zuenean ez zion bere irakasle Husserl-i eskaini, lehenengo argitaraldian bezala. Zergatik?
|
|
2007
|
|
|
Baina ezer ulertzen ez, ezin konprenitu inola hiru kutxa hutsetan sartutako pertsona nola jarri litekeen hiru zati ezberdinetan, oinak alde batera, burua bestera eta enborra auskalo nora, begi guztien agerian gainera. luke jakin nola egiten duen Iturrino Handiak bere
|
lanik
ospetsuena, nahiko luke ezagutu nire isilpekorik handiena. Zertarako?
|
|
2008
|
|
|
Agirre, lanbidez osagilea eta ideologiaz errepublikanoa, aitzindaria izan zen euskararen inguruko ikerketetan. Bere
|
lanik
ospetsuenak. Tentativas de reconstrucción de nuestro lenguaje natural y el problema de la palabra, euskal hizkuntzaren inguruko hausnarketa sakonak eskaintzen dizkigu, oraindik orain.
|
|
|
Arimaren prozesuak ez dira jadanik behaketa eta neurketa objektibotik guztiz aparte; bere korrelatu neurofisiologikoak bederen zientziaren eskura daude, nahiz eta gogoan izan behar den korrelazio batek ez duela kausa efektuaren norabidea argitzen, eta erredukzionismoa tentuz erabili beharreko prozedura dela, tautologian ez erortzeko. Ez du beraz aparteko harridurarik sortu, duela gutxi zendutako Francis Crick Nobel sariak, bere
|
lan
ospetsuenetako bati," Arimaren bilaketa zientifikoa" deitu izanak. Ikertzaile handi hori bezala, gero eta filosofo eta neurozientzialari gehiago dira arimaren misterioak garunean aurkitzeko asmoarekin dihardutenak; horretarako, alde batetik, laborategi tresna sofistikatuenak erabiliz, eta, bestetik, giza gogoaren eredu teoriko berrienez baliatuz.
|
|
2009
|
|
|
Eta bi urteren buruan argitaratu zuen Philosophiae Naturalis Principia Matematica, edo Principia soilik gisa ezagutzen den
|
lan
ospetsua; askoren ustez, inoiz idatzi den zientzia lanik handiena. Inoiz ez da gizabanako bat jainkoetara hainbeste hurbildu aitortu zuen Halleyk berak.
|
|
|
Charles Darwin 1809ko otsailaren 12an jaio zen; hortaz, hil honetan ospatzen da haren jaiotzaren 200 urteurrena. Gainera, duela 150 urte argitaratu zen haren
|
lanik
ospetsuena, Espezieen jatorria. Darwini eta haren lanari buruz hitz egiteko bi aditu elkartu ditugu, Kepa Altonaga eta Begoña Jugo.
|
|
|
Zer gertatu zen Gernikan? Nolatan otu zitzaion Picassori Guernica bere
|
lan
ospetsua margotzea. Zenbat pauso eman zituen koadroa pintatzen?
|
|
|
Horregatik gogorarazten zigun Walter Benjaminek bere
|
lan
ospetsu batean, klase arteko borroka... gauza gordin eta materialak lortzeko borroka d (el) a, horiek gabe ez baitago ezer fin eta espiritualik. Baina klase arteko borrokaren barnean finak eta espiritualak diren gauza horiek ez dira garailearentzat gordetako harrapakin gisa agertzen:
|
|
|
jarrera psikologiko bat da batez ere, zeinak, politika baldintzatu arren, corpus historiko katalanarekin oso etorkorra den ikuspegia eskaintzen baitu. Azken batean, Vivesen
|
lan
ospetsuak aukera bakarra eskaintzen du: hau da, hondar entitate politiko gisa parte hartzea frankismoak abian jarritako Espainiaren historia berrian.
|
|
2010
|
|
|
Aristotelesek idatzi zituen, besteak beste, Arimari buruz eta Nikomakorentzako etika
|
lan
ospetsuak, eta Aristoteles (gutxi gorabehera) K.a. 384 urtean jaio zen. Beraz, arimaren gaia eta balioen gaia hasiera hasieratik aurkitzen ditugu filosofian.
|
|
2012
|
|
|
XX. mendekoetaraino. Munduko ia kontinente guztietako literaturak arakatu ditu, herrialde bakoitzeko altxor literario ezagun eta ezezagunak bereganatu eta euskal irakurleei eskaintzeko; hala, Europako eta Ipar Amerikako literaturetako
|
lan
ospetsuez gain, Afrikako, Asiako eta Hego Amerikako tradizioetako poema ugari ere irrika handiz aztertu eta euskaratu ditu.
|
|
|
1905 urtean Sigmund Freud psikoanalista famatuak, Krafft Ebing i jarraituz, sadismoaren eta masokismoaren inguruko hipotesi psikoanalitikoa garatu zuen bere Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie
|
lan
ospetsuan, non, behintzat hasiera batean, kilikadura sexuala barne prozesu sorta batzuen albo ondorioa dela aldarrikatzen duen.
|
|
|
Bertan sarritan egoten zen eta bertan margotzen zuen. Horren ondorio zuzena dira bere koadroetako batzuk itsasadarraren ikuspegiak izatea eta, batez ere, bere
|
lan
ospetsuenetako baten, krabelin gorridun baserritar gaztea, auzoko Asunción Ojinaga neskatila erretratatu izana, Errekaurti baserriko alaba.GineatarrakAnselmo Ginea Ugaldek,() Guiard baino apur bat zaharragoa izanagatik, abanguardien eraginak jaso eta bereganatu zituen. Paisaiak pintatzeari hasieratik bertatik ekin zion, errealismotik, baina azken urteetan inpresionismoaren, puntillismoaren eta modernismoaren eraginez.
|
|
2013
|
|
|
–Esaldi guztiak esanguratsuak dira, baina ez izatez, baizik eta, esan dugun legez, konbentzio hutsez?: horrela zioen Aristotelesek De interpretatione
|
lan
ospetsuan, eta XXI. mendean ia hogeita lau gizaldi atzera egitea ez da apeta hutsa, beharra baizik; azken buruan, filosofoak garai hartan jada jarrita utzi zituelako gaur egun kezka sorburu darabilgun auzia argitzeko harroina. Eta zein da zimendu hori?
|
|
|
Maineren baieztapen zehatz batzuk beranduago eztabaidatu ziren, eta lortu ere, zenbait autorek ospea lortu zuten horien kontra eginez; bide beretik, hurbiltze orokor horrek kontuzko eragina izan zuen antropologia eta soziologiaren lehenengo ikerketen gain. Ulerbidez, Ferdinand Tonniesek idatzitako Gemeinschaft und Gesellschaft
|
lan
ospetsuan (1887) elkarren kontra jartzen diren gizarte talde biak, erkidegoa eta gizarteak, Maineren bereizketan dute oinarria, alegia, statusari nahiz kontratuari lotutako gizarteen arteko bereizketan. Antzinako erakunde juridiko erromatarren eta Erromako gizarte primitiboko inguruabarren arteko lotura erakusteko, Mainek zuzenbidearen eta gizartearen arteko harremanak aipatu zituen; lotura hori gerogarrenean zeharo erabilgarria izan zen, giza zientziak garatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Bakezaletasunaren inguruko bere
|
lan
ospetsuan (Pacifism in Britain,: The Defining of a Faith, Clarendon Press, 1980) Martin Ceadelek funtsezko bereizketa proposatzen du pazifista eta kontzientzia eragozleen artean.
|
|
|
Bestelako eztabaida eta ideia arlo batean, E. P. Thompsonek, bere TheMaking ofthe English Working Class
|
lan
ospetsuan, klasearen eragilea esperientzia zela defendatu zuen. Klasea esperientzien komunitatea da, zioen, egitura sozialean kokapen berdina duen jendeak hala moduz bizi behar izan dituen esperientzien komunitatea.
|
|
2016
|
|
|
Oso, ad hoc? deitura, Shakespeareren izen bereko teatro
|
lan
ospetsua hiri italiar hartan gertatzen zenez gero. Kanpinak zuhaitz asko zituen eta igerilekua, baina ez zuten bainatzeko astirik izan Veronara joan baino lehen.
|
|
|
400 lan baino gehiago idazteko agindua eman die mundu osoko konposatzaile ospetsuenei. Rodrigo maisuaren adagio horretan, bere Aranjuezeko Kontzertu ospetsuaren funtsa islatzea eskatu zitzaion, eta garai guztietako haize musika tresnetarako musika
|
lan
ospetsuenetakoa bilakatu zen berehala. Kontzertua, XX. mendean bandarako idatzitako errepertorio klasikoko lan batekin amaituko da, Paul Hindemithen() `Symphony in B flat´.
|
|
|
Zenbait urte lehentxeago, 1819.ean espresuki, beste
|
lan
ospetsu bat agertua izan zen jada. Bartolome Madariaga Garate karmeldarra, Bartolome Santa Teresakoa edo frai Bartolotzat hagitz ezagunagoa zenaren Iruñean argitaratu Euscal errçjetaco olgueeta ta dantzeen neurrizco gatz ozpinduba.
|
|
|
Manuel Larramendi Leizotz bailarako Garagorri izeneko baserri andoaindarrean sortua dugu 1690 urteko abenduaren 24 batean. Lagundiko kide sonatuak, bestelako
|
lan
ospetsuez gainera, esaterako 1745 urteko bere Diccionario trilingue, bazuen idatzi 1882 urtean eta Bartzelonan Fidel Fitak argitara eraman Loiolako artxibategian zegoen Corognfiia o descripcion general de la M. N. y M. L. Provincia de Guipuzcoa, 1756 urte inguruan txirikordatu bide zuena. Liburu horren hitzaurrean diosku XVIII. mendeko Gipuzkoako deskribapena egitera bultzatu zuen arrazoirik nagusiena:
|
|
2018
|
|
|
Izan ere, uste izatekoa da Tuterakoaren liburua oso ezaguna izan zitekeela orduko Nafarroan, idazlea hemengoa baitzen, eta bere herrikideek liburua irakurri edota ezagutuko zuten. Hala izan edo ez, gauza da gaur egun Anelierren
|
lana
ospetsu bilakatu dela, eta ez Tuterakoarena. Garrantzi handiko lekukotasun historikoa, benetan.
|
|
2019
|
|
|
Irakasle lanetan jardun zuen 1920an erretiroa hartu arte. Diccionario vasco español francés() bere
|
lanik
ospetsuena Frantzian
|
|
2020
|
|
|
Dokumentalak, fikiozko filmak eta haurrentzako zintak euskaraz topa daitezke ordainpeko plataforma horretan. Europako
|
lan
ospetsuak euskarazko azpidatziekin jartzeko asmoa azaldu du Filminek. Euskal Herri osoan ikus daiteke, baina Iparraldean ikusteko harpidetza Hegoaldean egin behar da.
|
|
|
Zinemarik onena euskal ikusleengana hurbiltzeko, Filminen asmoa titulu kopurua pixkanaka zabaltzea eta igotzea da. Laster, adibidez, Golem banatzaileak estreinatutako Europako zenbait
|
lan
ospetsu euskal azpidatziekin egongo dira eskuragarri Filmin Euskaraz kanalean.
|
|
2021
|
|
|
I. Kantek galdera horiek mahaigaineratu zituen Zer da ilustrazioa?
|
lan
ospetsuan (1784). Beste norbaitek gure ordez pentsatzen badu eta gure ordez erabakiak hartzen baditu, ez gara gu horretaz arduratu behar.
|
|
|
Ohiko liburu nahasketa aurkitu da: artxiboko dokumentuak, iragarpen, erlijio eta magia liburuak, eta, haiekin batera, Ekialde Hurbileko literatur
|
lanik
ospetsuenak.
|
|
2022
|
|
|
Eginbidea eta Iraunkortasuna uztartu ditu, fedearen bitartez, bere erregina lana bururaino eramaiteko. Lan xumea izan dadin ala
|
lan
ospetsua, ongi egiteak du balioa.
|
|
2023
|
|
|
16 Antzinateko pastoral
|
lanik
ospetsuena, dudarik gabe, Les Bucoliques da, Virgilioren eredu hain perfektuak, sentimendu zorrotzak aipatzeko, baina gehienetan poesia pastorala hartu zuen politika, munduaz idazten zen, artzainak beren ardiekin, gai metafisikoez hitz egiten, hizkuntza hautatu batean eta gehienetan publiko hautatu baten aurrean.
|
|
|
Barry XVIII. mendearen amaieran bizi izan zen, eta ospe handia lortu zuen 40 pertsona baino gehiagoren bizia salbatzeagatik. Garai hartan, Barry bezalako txakurren salbamendu
|
lana
ospetsu bihurtu zen eta Alpeetako bidaiarien segurtasunari egindako ekarpena ez zen batere ona izan. XIX. mendean, arraza «san bernardo» gisa ezagunagoa egin zen, garatu ziren ostatuari dagokionez.
|