|
2002
|
|
|
Ekoizpen eredu kapitalistan, diote marxistek, lan ez ordaindua dela medio edo langilearen esplotazioa dela medio, kapitalistak beretzat propio sortzen duen gainetekina da plusbalia. Harago joanez, egoera hipotetiko batean murgildurik, nahiz eta kapitalistak bere balio osoan erosten dion bere esku
|
lana
langileari, produktua merkatuaren eskuetan uzten duen unean, produktu horrek, langaien kostuak eta ekoizpen kostuak likidatuta, kapitalistari ematen dion errentagarritasuna, etekina, da plusbalia.
|
|
2004
|
|
|
Ekoizte eredu berriek lan antolakuntza arina eta malgua eskatzen dute; ekoizpenak behar dituen baldintzetara azkar egokitzeko gaitasuna erakutsi behar da.Lanen deszentralizazioa, lanpostuen malgutasuna, gaitasunen balio aniztasuna, kalitatearekiko konpromisoa, lantaldeen autonomia, erantzukizuna, etab. dira lanantolakuntza berriak eskatzen dituen ezaugarriak (Mendizabal 1999). Orain, langilearen parte hartzea da beharrezkoa;
|
lanean
langilearen inplikazioa, motibazioa etasormena. Alor hori bereziki ekonomia sozialeko enpresek landu dute hasieratik, aipatutako ezaugarri horiek euren jardunean funtsezko elementuak baitira.
|
|
|
Duela gutxi, Samsung Business Communications aholkularitza enpresak Espainiako telelanaren gorakadari buruz egindako azterlan bat argitaratu zen. Haren datuek azken urteotan estatuko eta nazioarteko lan merkatuan izaten ari den joera berresten zuten; gero eta enpresa gehiagok sustatzen dute urruneko
|
lana
langileen artean. Hala, azterketa horren arabera, Espainiako enpresen% 53k aukera ematen die langileei eguneroko lana etxetik egiteko.
|
|
2006
|
|
|
Infernuko errota lurzoru malkartsu eta sarbide zailekoa zen eta martxan zebilen garaian, egurra alde batera eta bestera eramaten zuten baso
|
lanetako
langileek infernuan egotea baino okerragoa zela zioten. Dena den, izena zehatz mehatz nondik datorkion ez dakigu.
|
|
2007
|
|
|
Turismoaren “boom” horren ondorioz, hotelek Frantziatik, Suitzatik, Alemaniatik edo Ingalaterratik bitarteko zuzendari eta agintariak inportatzeko eskatu zuten, eta beste sektore batzuetako administratzaile edo kudeatzaileak inprobisatu zituzten (ingeniariak, abokatuak, etab.).). Horrek azaltzen du, halaber, hotela eraikitzen duen enpresako langileen “metamorfosia”, “gero zerbitzari, sukaldari, harreragile edo mantentze
|
lanetako
langile bihurtuta”, dio Gurriaranek. Kontsumitzaileak ostatu hartzen duen hotelaren kategoria edozein dela ere, langileek —kate batzuek “barne bezero” deitzen diote— tratu atsegina eman lukete ostalaria “etxean bezala” sentiarazteko.
|
|
2008
|
|
|
Baltasar Garcia Nafarroako UGTko ekintza sindikaleko idazkariak enpresaren argudioari heldu dio. «Egia da
|
lanaren arabera
langile kopuruak gora edo behera egiten duela». Hori ohikoa dela gaineratu du.
|
|
2009
|
|
|
–Loremaitea, k ikasteko eta bizitzarako osasuntsuak diren ohiturak hartzeko ekintzak antolatuko dituzte eta umeen senideekin ere honen gisako lanak egingo dituzte. Zentroan, lau begirale, gizarte
|
lanetarako
langile bat eta administrazioaz arduratuko den behargin bat arituko dira lanean.
|
|
|
Kontatu zidaten euskal institutuko irakasle batek galdetu ziela ikasleei? 90eko hamarkadan jaiotakoei? zer zen langile mugimendua, eta ikasleetako batek erantzun ei zuen, hunkitzerainoko inozentziaz, goizero
|
lanerakoan
langileek sortzen duten auto ilara zela.
|
|
2011
|
|
|
Tentsiopean egiten diren
|
lanak
langile gaituek egin behar dituzte. Horretarako, aurretiaz aztertutako prozedura bete behar dute, hemen adieraziko diren eskakizunetara egokituta.
|
|
|
Gelak uretarako hustubide sistema eraginkor bat izan behar du. Airearena baino dentsitate handiagoko gasen kasuan, sistema horrek zigilu hidrauliko bat izan behar du, eta mantentze
|
lanetarako
langileek aldian aldian egiaztatu behar dute ondo funtzionatzen duen.
|
|
|
–
|
Lanean
langileek dituzten segurtasunerako eta osasunerako arriskuei buruzkoa, enpresari nahiz lantoki edo funtzio bakoitzari eragiten diena.. Ezarritako babes eta prebentzio neurriei eta jarduerei buruzkoa.. Hartutako larrialdi neurriei buruzkoa.
|
|
|
11 Manuel animatzaile soziokulturala da, eta igerileku publiko baten arduraduna. Mantentze
|
lanetako
langilea, Tomas, lanetik joan da, gaixorik zegoelako. Horiek horrela, Manuel da igerilekuan lanak egiteko arduraduna, baina ez du ideiarik.
|
|
2012
|
|
|
Bezeroari arreta emateko
|
lanak
langile espezializatuek egin behar dituzte, deskribatu ditugun printzipioen arabera.
|
|
|
zenbat eta karga puntu gehiago, orduan eta kontsumitzaile gehiagok nahi dute bat. Aldirietako linea eta autoko hiri zati bat erabiltzen dutenentzat, geltokiaren mantentze
|
lanetako
langileentzat edo ibilgailu elektrikoak alokatzeko sistementzat balio dezake ferrolinerak. Erronka nagusiei dagokienez, beren teknologia hobetu dute produkzioa errentagarria izan dadin.
|
|
2013
|
|
|
Instalatzaile elektriko bati ibilgailuak konpontzeko tailer bateko instalazio elektrikoa egiteko eta martxan jartzeko eginkizuna eman zaio. Instalazioa kanalizazio ugariz osatuta egongo da, tailerrean eguneroko
|
lanerako
langileek behar dituzten makinak kontrolatzeko eta energia banatzeko koadro elektrikoak lotzeko.
|
|
|
Sektore desberdinetako emakumeen ikuspuntua: gazteak, pentsiodunak, etorkinak, zaintza
|
lanetako
langileak, indarkeria kasuak lantzen dituen teknikaria.
|
|
2015
|
|
|
Filosofia marxistaren jarraitzaile, lanaren indarra defendatzen zuen, baina sekula ez zuen lanik egin fabrika batean. Makinaren zerbitzura sufritutako
|
lanak
langile guztiak berdintzen zituen, bertako nahiz etorkin izan. Pedrori 20 urteei dagokien bizinahiak eta lantokitik kanpo zeukan giroak ematen zioten eusteko kemena.
|
|
|
Bestetik, enpleguaren banaketaren aldeko politikak sustatzearen alde agertzen da desazkundearen mugimendua: langile bakoitzak lan gutxiago egin eta
|
lana
langile gehiagoren artean banatu. Egia esan, enplegu banaketaren aldeko proposamena ez da berria, eta badira askotariko esperientziak non aplikatu izan den.
|
|
|
Testuinguru horretan, borrokaren subjektu historiko berria lehenengo lerroan agertu zen:
|
lanik gabeko
langileak, «piketeroak». Piketeroek ekintza kolektiboaren errepertorio berriak erakutsi zituzten:
|
|
2016
|
|
|
–Soilik etxekoandreak? diren emakume asko, egiatan,
|
lanik gabeko
langileak dira. Beraz,, soilik etxekoandreak?
|
|
2017
|
|
|
Europan, soldatapeko lan merkatu, askerik? ez zen garatu XVIII. mendera arte, eta, garai horretan ere, kontratu bidezko soldatapeko
|
lana
langileen kopuru mugatu batek soilik lortzen zuen (gizonezkoek eta helduek), gogor borrokatu ondoren lortu ere. Dena den, ezin izan zituzten berrezarri esklabotza eta joputza, eta Behe Erdi Aroko lan krisiak Europan XVII. mendean jarraitu egin zuela adierazten du horrek; gainera, okerrera egin zuen egoerak lanaren esplotazioa maximizatzeko ahaleginean lan indarraren erreprodukzioa arriskuan jarri zenean.
|
|
|
Eta eraikin edo etxe batean presentzia edo absentzia nabarmentzen dute. Frogatzen ari denaren arabera, kasu askotan eraginkorragoa da presentzia simulatzeko sistema bat intrusio sistemak baino; izan ere, hainbat segurtasun agenteren presentzia simula dezakete merkataritza zentro batean argiak modu progresiboan aktibatuta eta desaktibatuta, errekonozimendu txanda egiten arituko balitz bezala, edota mantentze
|
lanetako
langileena, garbitzeko makinekin grabaketak aktibatuta. Etxeari dagokionez, pertsianak, olanak, argiak eta multimedia aparailuak programatuta abiarazteak (eta ez beti berdin) disuasio efektu hori indartzen du.
|
|
|
Ordu eta egun batzuetan, kontrolik gabe egoten dira, eta, normalean, ez dira sortu behar, ingurune natural batean, ibai batean, etab. Baina badira gehiago ere: mantentze
|
lanetako
langileek eskuz lan egiten dute, ohikoa baino nekezago. Diametro txikiko hodietan erauzteko oso zaila den txosten bat egin behar dute.
|
|
|
20 urterekin sartu zuten Gursen eta han teilatu bat zutelako pozik zegoela esan zien senideei. Bizpahiru urte eman zituen esparruan eta txiripaz Mauthauseneko kontzentrazio eremura eramana izateaz libratu zen, baso
|
lanetarako
langile premia zuen Atharratzeko gizon batek kontratatu zuelako. Zuberoako herrian etorkin andaluziar batzuen alabarekin ezkondu eta 10 seme alaba izan zituzten.
|
|
2018
|
|
|
Gutxieneko zerbitzuak finkatu dituzte.Guztira, unibertsitatez kanpoko hezkuntza publikoan ia 28.000 langile zeuden deituak gaurko grebara eta Partzuergoko 1.200etik gora langile. Oro har, jarraipen zabala izaten ari da greba deialdia. Sindikatuek helarazitako datuen arabera, irakasleen %75ak, sukalde eta garbiketa
|
lanetako
langileen %65ak, Heziketa Bereziko langileen %60ak eta Partzuergoko langileen %30ak bat egin du greba egunokin. Murrizketen aurka, lan baldintza hobeen aldeAzken bi ikasturteak kontuan izanda, seigarren greba eguna dute gaurkoa.
|
|
2019
|
|
|
proletariotzak bere burua gorroto zuen jada, Kapital harremanak produzitutako subjektu/ objektu (eskulana eta salgaia) zen heinean. Operaistek oso ondo ulertu zuten, antzematen baitzioten klase borrokaren baitan, harreman kapitalistaren aurkako borrokan, beti izan dela, berehala eta modu estrategikoan,
|
lanaren aurkako
langile borroka, langile den aldetik langileak bere buruaren aurka eginiko borroka, eskulana lan bihurtzeko ukoa, langile masaren aldetik eskulana erabiltzeari ukoa[] Langile klaseak, gaur egun, aski du bere buruari begiratzea kapitala ulertzeko. Aski du bere buruaren aurka borroka egitea kapitalaren aurka borrokatzeko.
|
|
2020
|
|
|
Hala da eta nik esatea ez da harrokeriarik. Berez nire
|
lana
langileen alboan egotea zen, horiexek baitziren nire bezeroak, eta enplegatzaileen aurka. Behin (ez, behin baino gehiagotan) kaleratze kolektibo bat epaitegietan baliogabetzea lortu nuen eta enpresak langile guztiak berriz onartu behar izan zituen.
|
|
|
Zuloan neska gaztea aizkorakadaka, botatako enborraren gainean oinutsik egurretan. Lauak aldapari tarte bat irabazitakoan, kardamomoa sartzeko oihanpeko soiltze
|
lanetako
langile ixilak, lurretik bizpahiru metrora eraikitako banbu eta plastikozko etxola ketu inprobisatuetan geldi, atsedenean zaintzaile. Ertzean, goldea bufaloari lotuta ildoa jorratzen ari zen nekazaria, oinutsik bufaloa baino babesgabeago lur bustietan belaunetaraino sartua.
|
|
|
Guk ez dugu errekonozimenduaren bidea jarraitu nahi, etxeko eta zaintza
|
lanetako
langileak errekonozitzeko politikak, zeintzuk zapaldu egoeratik errekonozitzen dituzten, eta ondorioz zapalkuntza egoera justifikatu moduren batean. Beharrezkoak diren beste lanekin ez dugu errekonozimenduaren ikuspegi hori topatzen (jakiak ekoizten dituztenekin, adibidez, esplotatuak badira ere).
|
|
|
Lan konkretutik lan abstrakturako jauziak, hain zuzen. Lan konkretu baten ezaugarri positiboez harago, soldatapeko
|
lanaren baitan
langile izatea lan indarra saltze soilarekin identifikatzen da, era horretan lan desberdinen arteko desberdintasun kualitatiboak ezabatuz. Produkzio bitartekoen jabeak bakoitzaren jabego determinatu eta positibo horretaz baliatuz identifikatzen dira; langileak, berriz, langile bezala sistemaren osotasunari erreferituz bakarrik identifikatu ahal dira.
|
|
2021
|
|
|
Bozetako denboran ere, bere burua sobera erakutsirik, zenbait liskar eta arnegu izan zituen (Larzabal); Niri pertsona gaixo horrek eman dit bizi guzirako irakaspena, Ebanjelioan aurkitzen dena: amagaldu zenbait sartuko direla zeruan, beren ustez saindu handi diren batzuk baino lehen (Larzabal); Gizon gazte zenbait, estekaturik batere gabeak, gorputzez ederrak, zuhurtzian argituak[...] (Duvoisin); Edo baserritar zenbait, edo artzain, edo lur
|
lanetako
langile bat atzemana bazen[...] (Duvoisin). Autore batzuek zenbait hori eskuinaldean paratzen dutelarik, ablatiboan jartzen dute determinatzen duten izena:
|
|
|
Eta ekaineko hiru astetan zehar formakuntza laboralak eskaini ditugu eskualdeko hiru herrietan. Saio hauen bitartez soldatapeko
|
lanean
langileok ditugun eskubide ekonomikoen berri eman dugu, udan sortzen den enpleguaren atzean dagoen prekarizazioa azaleratu eta eskubide urraketei aurre egiteko tresnak eskainiz. Horretarako, ekainean zehar beharrezkoak diren jakintza espezifikoen gainean lanketa eman dugu.
|
|
|
1989ko ekainaren 12ko 89/ 391 Esparru Zuzentaraua,
|
laneko
langileen segurtasuna eta osasuna hobetzeko neurriak aplikatzeari buruzkoa, funtsezkoa da gai honetan eta aplikagarria da arlo guztietan. Zuzentarau horrek gutxieneko osasuneta segurtasun baldintzak bermatzen ditu Europa osoan eta estatu kideei gutxieneko horiek mantentzea edo neurri zorrotzagoak ezartzea ahalbidetzen die (EU OSHA, 1989).
|
|
|
Estresaz gain, indarkeria eta jazarpena arazo arruntak dira osasun arloan eta ondorio kaltegarriak dituzte osasunean. Erakundearen antolakuntza mailatik, honako neurriak har daitezke:
|
Lanean
langileari garrantzia ematea eta langileen osasunaren aurkako erasoak eta bestelako indarkeria motak saihesteko politikak hedatzea. Gaixoek, langileek eta zuzendariek onartutako politiken berri izan behar dute. Erakundeen konpromisoa erasoen prebentzioarekin eta bestelako indarkeria motekin. Informatu eta komunikatzea. Laneko erasoen, jazarpenen eta laneko beste indarkeria mota arriskuen ebaluazioa egitea. Ingurunea kontrolatzea, hau da, segurtasuna bermatzeko alarma sistemak bezalako teknologiak erabiliz, bezeroen eta gaixoen arteko distantziak finkatuz... Beharrezkoak diren neurriei buruzko informazioa ematea eta gaixo jakin batzuekiko arrisku handiagoari buruz ere informatzea.
|
|
2022
|
|
|
Aldizkako finkoa kontratu mugagabe bat da, eta tarteka egiten diren lanetarako erabili da. Adibidez, mahats bilketan eta aritzen diren sasoikako langileak, arrantzaleak, kontserbetakoak, eta udako
|
lanetako
langileak, besteak beste hoteletakoak, sorosleak... Lan erreformarekin, kontratu mota hori izan dezakete langile guztiek.
|
|
|
...ra, ahizpa hilek ez baitute kontatzen haur oihalak aldatu behar diren garaian edo batek etxean gelditu behar duenean aita laneko bidaian dabilen sasoian, aita gainerako emakumeen eskuez eta titiez asebetetzen ari denean, putetan ibiltzeko libre, haurra oheratu behar dela pentsatu beharrik gabe, eta gainera aitak ez zuen berriz ama inoiz ukitu bere egitekoa betez geroztik, haur bat egin, bere burua
|
laneko
langileei eman zienez gero, aitak langileak ehunka satinkeria janztera behartu zituenetik, satinkeria horiek saltoki handietan saltzen zitzaizkien senarrak kitzikatu nahi zituzten amei, eta amak nahi beste ziren, ehunka, alferrik ordea, zeren satina askoz ere kitzikagarriagoa da haurrik gabeko neska gazteengan, horixe esango dizute gizon guztiek, horra zergatik ez den haurrik ekarri behar, inoiz ...
|
|
2023
|
|
|
Espainiako Poliziak enpresari bat arrastatu du Donostian, eraikuntzako
|
lanetan
langileak esplotatzen zituelako. Langile horietako batzuk Ukrainako gerlatik ihesi etorriak ziren Euskal Herrira.
|
|
|
Baldintza gisa ezarri zuen langile guztiek (26, guztira) gutxieneko euskara maila bat egiaztatzea, edo bi urtean ikasketak gauzatzea: teknikarientzat, hirugarren euskara eskakizuna (C1) galdegin zuen; administrazioko eta mantentze
|
lanetako
langileentzat, bigarrena (B2). CCOOk lehiaketaren aurka egin zuen, besteak beste argudiatuta hizkuntza betebehar horiek ez datozela bat errealitatearekin.
|
|
|
Espainiako Poliziak enpresari bat atxilotu du Donostian, eraikuntzako
|
lanetan
langileak esplotatzeagatik. Langile horietako batzuk gerratik ihesi Euskal Herrira etorri ziren ukrainarrak dira; gainerakoak, berriz, Latinoamerikakoak, Errusiakoak eta Tajikistangoak.
|
|
|
Irakurtzen ari naizen nobelan AGK hackeatzen dute estralurtar batzuek, androideak beren mendean hartzeko komentatu dio androide biltegiko mantentze
|
lanetako
langileetako batek besteari. Lan jantzi tirantedun urdina jantzita, androide baten gorputzaren barruko txipak, zirkuituak eta erreleak konpontzen eta aldatzen ari da.
|
|
|
Horrela, oinarrizko araua den Europako Gizarte Gutunaz gain, nabarmendu behar dira Europako Kontseiluaren 108 Hitzarmena, Pertsonak Babesteari buruzkoa, Izaera Pertsonaleko Datuak modu Automatizatuan Tratatzeari dagokionez, Estrasburgon onetsia 1981eko urtarrilaren 28an, eta Europako Kontseiluko Ministroen Komitearen 5 Gomendioa, 2015eko apirilaren 1ekoa, izaera pertsonaleko datuak enpleguaren esparruan tratatzeari buruzkoa. Nazioarte mailan kontuan hartu behar da, berebat,
|
LANEk
langileen datu pertsonalak babesteari buruz emandako gomendio praktikoen bilduma (1997).
|
|
|
(a) makinen erabilera orokortu zen; makina horiek erabiltzeko gero eta zailagoak ziren eta gero eta indar arriskutsuagoek mugitzen zituzten, batez ere, esperimentazioa eta bat bateko hobekuntza saiakerak nagusi ziren hasierako garaian; (b) lan istripuen kopurua areagotu zen, hildako eta elbarri ugari eraginez; gainera, ezbehar horiek makinak erabiltzeagatik sortzen ziren; (c) nabarmena zen ekoizpen bideen titulartasunaren eta horiekin egindako lanaren arteko bereizketa: ekoizpen bideak ugazaben edo enpresaburuen esku zeuden bitartean,
|
lana
langileei zegokien (BORRAJO DACRUZ).
|