|
2004
|
|
|
Neoklasikoek, alde berekoia azpimarratzeko, zientzia ekonomiko modernoari hasiera emanzion Nazioen aberasketa
|
lan
klasikoaren adibide bat jarri ohi dute. Hauxe esan zuen han AdamSmithek:
|
|
2005
|
|
|
Itsasgizonek aspalditik kontatzen zuten bezala, eta Julio Verne idazle frantsesak() bere
|
lan
klasikoan “20.000 leguas de viaje submarino” idatzi zuenez, itsaso argitsu edo fosforeszenteak existitzen dira. Hala berresten da Monterreyko (Kalifornia, AEB) Akuarioko Badiako Ikerketen Institutuko Meteorologia Dibisioko Ontzi Ikerketen Laborategiko zientzialari estatubatuarrek satelite bidez hartutako irudien bidez.), eta Datu Geofisikoen Zentro Nazionalarena.
|
|
|
“Claudio.de” eko zuzendariak esan zuen, gainera, audio-liburuen bezeroek, produktuarekin gustura geratu badira, paperezko bertsioa erostea erabakitzen dutela, eta edukien deskargak argitalpen salmentak sustatzeko balio duela. Urteko fakturazioa %10 baino gehiago handitzen bada, Alemaniako sektorerik altuenak audio-liburuak CD edo mp3an bildutako literatura
|
lan
klasiko edo eguneratuen bertsio irakurriak dira. Sektoreko inkesten arabera, lan horiek gaur egun Espainian %4ko merkatu kuota besterik ez diren arren, teknologia berriek eta argitalpen munduak audio-liburuen alde egin duen apustuak produktu marjinala izatetik (haur eta itsuentzat) publiko gazte batentzat kontsumo artikulu izatera pasatu dira, prestakuntza ertainekoa eta teknologia gaiekin interesatua.
|
|
|
Dussmann liburu dendako zuzendari Martina Tittel ek adierazi zuenez, sektorearen erronka “produktu sexya egitea” da. Martina Tittel ek iragarri zuenez, CDak kontserbadoreagoak direnez, audioko liburu digitalek
|
lan
klasikoak zein eduki ez literarioak eskaintzen dituzte. Ildo horretatik, Kathrin Rüstig “Audible.de” zuzentarauak esan zuen Interneteko atarien abantaila nagusia audio bertsioan liburutegietan aurkitu ezin diren egunkari eta aldizkari espezializatuetako testuak eskaintzea dela.
|
|
2008
|
|
|
Oraintxe sakon sakon, oraintxe karrankari, oraintxe orroka eta oraintxe gozo antzean. Hala kantatu zituen 25 bat abesti, azken diskoetakoak gehienak eta,
|
lan
klasikoetakoak ere bai, blues zati gordinak eta balada erromantikoak tartekatuz, nahiz eta balada erromantikoak, alderatuz gero, urriagoak izan oro har.
|
|
2009
|
|
|
Amaitzeko, Casi Orfeo opera ezagutuko du EITB Kultura saioak. Teknologia berriak ikuskizunean integratzen ditu opera honek eta Monteverdiren 1607ko L. Orfeo, Favola in música
|
lan
klasikoaren berrikusketa bat proposatzen du. Casi Orfeo ikuskizuneko aktoreak muntaia berritzaile honen inguruan arituko dira.
|
|
|
Egungo musika aniztasun hori izango da aurtengoan ezaugarri garrantzitsuenetako bat. Horrela, XX.mendeko
|
lan
klasikoekin batera, beste kultura batzuetako musika, esperimentazioa eta inprobisazioa izango dira nagusi Gasteizen, azaroan.
|
|
|
Egungo musika aniztasun hori izango da aurtengoan ezaugarri garrantzitsuenetako bat. Horrela, XX.mendeko
|
lan
klasikoekin batera, beste kultura batzuetako musika, esperimentazioa eta inprobisazioa izango dira nagusi Gasteizen, azaroan.
|
|
|
Emmerichen efektu bereziek lehiakide gogorrak izango dituzte: Dickensen
|
lan
klasikoa 3Dn, Colin Farrell eta Paz Vega Triage lanarekin eta IRAren erretratua' 50 hombres muertos' filman.
|
|
|
Emmerichen efektu bereziek lehiakide gogorrak izango dituzte aste honetan: Dickensen Cuento de Navidad
|
lan
klasikoa 3Dn, Colin Farrell eta Paz Vega Triage lanarekin edo IRAren erretratua 50 hombres muertos filman.
|
|
|
|
Lan
klasikoak zein euskarazko nobedadeak irakur daitezke modu digitalean. Horretarako e readerra elikatu egin behar da eta packetan saltzen dituzte tresna' betetzeko?
|
|
|
Steer kazetariaren
|
lan
klasikoaren azken berrargitalpena.
|
|
|
Euskaraz, Francisco Tomás y Valienteren eskuliburuan datorren sintesia gomendagarria da oso (2003: 474). Gai honen inguruan, egile horren
|
lan
klasikoak ere ezinbesteko erreferentziak dira Tomás y Valente, 1971; 1974b. Ikuspegi orokor batetik ere, Germán Rueda, 1993 eta Rueda, García Colmenares eta Díez Espinosa, 1986.
|
|
|
Ilargi harria
|
lan
klasiko bat da, eta, aditu askorentzat, lehen detektibe nobela eta misterio modernoaren aitzindaria. Teknikoki ere eleberri desberdina da, gutun bidezko narrazio korala baita.
|
|
2010
|
|
|
Haur besoetakoa Jon Mirande euskal idazlearen
|
lan
klasikoaren hitzek Arriaga antzokia hartuko dute gaur, hilak 16, egun osoan, euskara ikasleek urte osoan egindako lana txalotzeko, omentzeko eta aintzat hartzeko. Bilbo Zaharra euskaltegiak antolatuta, 400 lagun baino gehiago (tartean euskal kulturaren, kirolaren, politikaren eta beste hainbat arloren ordezkariak izango dira) elkarren jarraian igoko dira Arriagako oholtzara, Miranderen testuaren txatalak ozenki irakurtzera.
|
|
|
12 laguneko talde bateko kideak gara, eta urtean 30 astez elkartzen gara, astean bi orduz, askotariko fikzio, poesia edo antzerki lan exijenteak eta mamitsuak eztabaidatzeko, gehienak jatorriz ingelesez idatzitako
|
lan
klasikoak baina baita Europako klasikoen itzulpenak ere.
|
|
|
bere lagun, ezagun eta ezezagun guztiek irakurtzea berak egindako lana, eta hartu duen nekeak diruzko ordainaz gain bestelakoa ere izatea. Kontuan izan behar dugu, hala ere, X. Rodríguezen kasuan literatur
|
lan
klasiko baten itzulpenaz ari garela. Eta nahiz eta zenbaki horiek eskandalagarri samarrak izan, egingo nuke apustu nik itzulitako Deabruaren hiztegia (Literatura Unibertsalaren bildumarako egin dudan itzulpen bakarra) ez dela askoz hobeto saldu.
|
|
|
M. Benabent (2006) eta A. Vegara etaJ.L. de las Rivas (2004), guztiak ere bibliografian aipatzen dira. Espainiar estatuko kasuari dagokionez, interesgarria da ikuspegi hau osatzeko F. Teran en
|
lan
klasikoak ikustea (1978 eta 1999).
|
|
|
Drama, suspensea eta komedia ukitua uztartzen ditu
|
lan
klasiko honek. Istorioa erritmo handiarekin kontatuta dago, eta une oro du interesa.
|
|
2011
|
|
|
Liburu akademikoak ez dira saltzen, denak oharrez beteta daudelako eta astunak direlako, eta esan zidaten sail horretan tokia egongo zela nik egoki ikusten nituen liburuak argitaratzeko. Bilduma
|
lan
klasikoak argitaratu dira, Manuel Irujoren lan batzuk, edo Pierre de Lancrerenak, edo El Árbol de Gernika, George Steerrena, baina baita liburu berriak ere, esaterako Esclavos del Pirineo, edo herriko lurren inguruko lanak… denetarik dago.
|
|
|
Euskara Ikasleen Jaia ospatuko dute horrela eta, bide batez, euskaltegiko ikasle guztien urte osoko ahalegina txalotuko dute. Laugarren aldiz irakurriko dute Arriaga Antzokian, jendaurrean, euskal literaturaren
|
lan
klasiko bat, aurreko urteotan Gero (Axular), Peru Abarca (Mogel) eta Haur Besoetakoa (Mirande) lanekin egin zuten bezala.
|
|
2012
|
|
|
Aurtengoa Zarauzko Musika Dokumental Zikloa antolatzen duten 5 aldia da, eta betiko ildoari jarraituz, kalitatezko lau film emango dituzte astero astero, ostiral honetatik aurrera. Bob Dylani buruzko bira akustikoa aztertzen duen Don’t look back
|
lan
klasikoarekin emango diote hasiera ekitaldiari, eta, hurrenez hurren, Motörhead, The Rolling Stones eta U2 taldeen erraiak ezagutzeko aukera izango dute melomanoek ekaineko ostiraletan. Emanaldi guztiak 22:00etan hasiko dira, eta lau euro kostako dira.
|
|
|
Aurtengoa Zarauzko Musika Dokumental Zikloa antolatzen duten 5 aldia da, eta betiko ildoari jarraituz, kalitatezko lau film emango dituzte astero astero, ostiral honetatik aurrera. Bob Dylani buruzko bira akustikoa aztertzen duen Don’t look back
|
lan
klasikoarekin emango diote hasiera ekitaldiari, eta, hurrenez hurren, Motörhead, The Rolling Stones eta U2 taldeen erraiak ezagutzeko aukera izango dute melomanoek ekaineko ostiraletan. Emanaldi guztiak 22:00etan hasiko dira, eta lau euro kostako dira.
|
|
|
XX. mendeko, itxarkundi? garaian sistematikoki hasi ziren hainbat idazle, besteak beste Orixe, Ibinagabeitia, Bingen Ametzaga, Santi Onaindia eta Jokin Zaitegi, euskara literatura klasikoarekin hornitzen, euskal literatura Mendebaldeko kanonaren oinarri ziren obra klasikoekin hornitzea euskara duintzeko ezinbestekotzat jotzen baitzuten.68 Klasiko ez ezik, prestigiotsutzat jotzen ziren literatura modernoetako
|
lan
klasikoak ere helburu berberarekin itzuli ziren, esate baterako Cervantes, Shakespeare, Dickens, Goethe, Dante, Saint Exupéry...
|
|
|
Helburu horiek lortzeko, inguruko literatura sistema handien erdigunean zeuden testuak hautatu ohi zituzten, hots, aspalditik prestigioa eta errekonozimendua lortuta zituzten testuak, halakoak euskarara ekartzeak euskarari merezi zuen aitorpena ekarriko ziolakoan. Hala itzuli ziren XX. mendearen lehen erdian hainbeste autore, edota literatura modernoagoetako
|
lan
klasikoak (Cervantes, Shakespeare, Dickens, Goethe, Dante, Saint Exupéry...). Sarrionandiak eta Pott bandak, berriz, helburu funtzional horiek lehenesteak euskal literatura itotzen zuela ikusita, literaturaren autonomia aldarrikatu eta bestelako testuak irakurri eta itzultzeari ekin zioten.
|
|
2013
|
|
|
Otto Lenel alemaniarrak tresna ordainezinak ekarri zituen arlo honetan; ikertzaile horrek pretorearen ediktuari buruzko testua berregiteaz gain, Palingenesia iuris civilis deiturikoa ere aurkeztu zuen. Bertan ahalegindu zen Justinianoren Digestora bildutako zatiak berrantolatzen, zatiok zein
|
lan
klasikotik hartu eta lan horretako hurrenkerari ekinez.
|
|
|
Aspaldiko lagunen bisitak osatzeko, Sarrionandiak ere goitik behera berritu du bere poesia
|
lan
klasikoena: Hnuy illa nyha majah yahoo.
|
|
|
Atzo erakusketa bat ikusi genuen Baionan.
|
Lan
klasikoak eta garaikideak, nahastean, guztiak natura hilak.
|
|
2015
|
|
|
(1860)
|
lan
klasikoari egotzi ziona, bi garaien artean markatzen zuen desberdintasun larria gogoan. Ikuspegi bera defendituko dute gaur egungo beste zenbait historialari ospetsuk ere:
|
|
|
Bi anaien lehenengo lana Gezurtia (Valehtelija, 1981), izan zen, Mikak zuzendu eta protagonista Aki bera zuen film ertaina. Film horrek bertako zinefilia zirkuituetan lortu zuen arrakastak bere ibilbide profesionala hasteko aukera eman zion, literatura unibertsaleko
|
lan
klasiko baten moldaketarekin Krimena eta zigorra (Rikos ja rangaistus, 1983).
|
|
|
Ekoizpen lan handia da, denboraldiko indartsuena, inolako zalantzarik gabe, eta William Shakespeareren
|
lan
klasikoari are eta erakargarritasun handiagoa ematen dion alderdi berritzailea jasotzen du, emanaldietara doazenek Shakespeareren poesiaz euskaraz eta gaztelaniaz gozatzeko aukera izango dutelako. Eta hori gutxi balitz, antzezpenean zenbait keinu egingo zaizkio lanaren jatorrizko hizkuntzari, eta hainbat eszenatan antzezleak ingelesez arituko dira.
|
|
2016
|
|
|
Frederick Engelsek hauxe dio Origin of the Family, Private Property and the State [Familiaren, jabego pribatuaren eta estatuaren sorburuaz]
|
lan
klasikoan: jabego pribatua sortu arte, ez zegoen gaur ezagutzen dugun sexu ezberdintasunaren modukorik.
|
|
|
William Shakespeareren
|
lan
klasikoari are eta erakargarritasun handiagoa ematen dion alderdi berritzailea jasotzen du ekoizpen lan handi honek, izan ere emanaldietara doazenek Shakespeareren poesiaz gastelaniaz eta euskaraz gozatzeko aukera izango dute. Gainera, pasarte batzuetan antzezleek ingelera ere erabiliko dute, obraren jatorrizko hizkuntza alegia.
|
|
|
Apeza, euskaltzain urgazlea 1928.az geroz; 1953.ean hila. Lhanderekin batera ondu Le poete Pierre Topet dit Etchahun et ses oeuvres
|
lan
klasikoa Baionan 1946.ean agertzeaz aparte, are klasikoagoak dirateke RIEV en bitartean agertu zituen zubereraren fonetikazko ikerketak. Ildo horretatik halaber baditugu 1928.eko Action de l’accent dans Levolution des consonnes etudiee dans le Basque souletin, 1934.eko Le basque souletin Nord Oriental, eta 1939.eko Le basque de la Basse Soule Orientale, hirurak Parisen agertuak.
|
|
|
Antonio Maria Labaienek eta Damaso Intzak berriz, 1963 eta 1965.eko Egan argitalpenean agertu zuten hurrenez hurren. Azkenik, eta aurreko guzien laburpenera eroaten gaituena, Koldo Mitxelenak eskaini zigun 1964.eko bere Textos arcaicos vascos
|
lan
klasikoan.
|
|
|
Ezagun da Unamunoren seta euskararen gaian, eta arrazoirik faltatuko ez zitzaiola onar daitekeen arren, arras kontuan hartzeko lekukotasuna ezin eduki, areago Mortararen idazkietan irakur daitekeen euskara behin leiturik. Berriki berrargitaratua izan den El linaje de Aitor
|
lan
klasikoan ez zigun aipatzen Juaristik foruzale integristen artean nahiz ia seguru den ezagun duela, eta aldiz, ikusi besterik ez da egin behar Mortararekin harremanetan izan zirenen zerrenda: Arana, Arrese Beitia, Arzak, Campion, Etxegarai, Orkaiztegi...
|
|
|
Aitzitik, gerra amaitu zelarik, goitik behera aldatu zuen bizitzaren norabidea. Miarritzen bizitzen jarri zen, Etcheferdian, euskal literatur
|
lan
klasikoak aztertzen eta hiztegi erraldoi bat egiten –Diccionario Retana de Autoridades de la Lengua Vasca–, ia etxetik irten gabe. Akzio gizona izatetik espirituala izatera igaro zen.
|
|
2017
|
|
|
Bereziki garrantzitsua izan da gaur egun
|
lan
klasikotzat jotzen den Maria Miesen Patriarchy and Accumulation on a World Scale (1986): eurozentrikoa ez den ikuspegi batetik berraztertzen du metatze kapitalista, Europako emakumeen patua Europaren kolonietako hiritarren patuarekin lotuz, eta emakumeei kapitalismoan eta globalizazio prozesuan dagokien lekua beste modu batean ulertaraziz.
|
|
|
Genero horretakoa da, esate baterako, John Forden Tis a Pity She, s a Whore (1633) [Lastima emagaldua izatea], non lau emakumezko pertsonaietatik hiru hil, exekutatu eta erail egingo dituzten, ikasbide modura. Emakumea diziplinatzearekin lotutako
|
lan
klasikoak dira hauek ere: Joseph Swetnam, The Arraignment of Lewed, Idle, Forward, Inconstant Women (1615) [Lotsa gutxiko emakume lizun, alfer eta aldakorren salaketa]; edota The Parliament of Women (1646) [Emakumeen parlamentua], batik bat erdi mailako klaseko emakumeen aurka zuzendu zen satira, beren burua senarren gainetik jartzeko legeak egiten oso okupatuta bizi ziren emakumeak islatzen zituen lana.72 Bien bitartean, etxean eta etxetik kanpo emakumeen jokabidea kontrolatzeko lege eta tortura modu berriak onartu ziren.
|
|
|
Europan sorgin ehizak izan zuen esanahiaz lehen ikuspegi bat eskaintzen digu Michael Taussigek, haren
|
lan
klasiko batean: The Devil and Commodity Fetishism in South America (1980) [Deabrua eta salgaiaren fetitxismoa Hego Amerikan]; egileak dio deabruari buruzko sinesmenak sortu ohi direla produkzio modu bat beste batek ordezkatzen duen garai historikoetan.
|
|
|
Beste kontu nabarmen batzuekin batera, badu kontsumo modernoak,
|
lan
klasikoaren aldean, ezaugarri berezi bat: lana errepikakorra, beti berdina izaten zen, nekea eragiten zuena; kontsumoak, berriz, aldiro aldakorra izan behar du, lehia etengabe bat, antsietatea eragin behar duena.
|
|
2018
|
|
|
Hartarako, askotariko eskaintzaren aldeko apustua egin du: etxeko produktuak eta atzerrikoak eskainiko dituela azaldu du, eta
|
lan
klasikoak zein berritzaileak uztartuko dituela. Etxera begira jarrita, euskal produktuak areagotzeko asmoa plazaratu du aurrera begirako programazioaren norabidea zehazteko orduan.
|
|
2019
|
|
|
KLASIKOAK ALDIAN BEHIN, gizaldian behin, berraztertu lirateke, berrikusi eta berritzuli. Ber aurrizkian (eta berri eratorrian) egon daiteke arte
|
lan
klasiko batekiko harremanaren giltza.
|
|
|
Psikologiako tratatu berrienetan aurkitzen dugun beste arrazoietako bat prokrastazioa Izan ere, beti izan dugu zeregin bat atzeratzea edo atzeratzea, aspergarria edo desegokia dela uste dugulako edo beste batzuk erosoagoak, atseginagoak eta atsegingarriagoak ditugulako, gure denbora guztia betetzen baitute. Zeregin bat ez atzeratzeko, beste
|
lan
klasiko eta ezagun batera jo dezakegu: «Ez utzi biharko gaur egin dezakezuna».
|
|
|
88). Ondorioz, hainbat
|
lan
klasikotan horrelako erabilerak kausitzen dira (9a c, Jensen, 1986: 88):
|
|
2020
|
|
|
• Horrez gain, Susa argitaletxearen inguruan antolatu da eduki sare zabal bat, Armiarma.eus atarian: literatura unibertsaletik euskara itzulitako lanak eta euskal literaturako klasikoak deskargatzeko gune bat, ipuinen biltegi bat, euskarara itzulitako lanen biltegi bat, euskarazko literatur
|
lan
klasikoen biltegi bat, euskal prentsa historikoaren hemeroteka, literatur aldizkarien gordailua, eta beste gauza asko.
|
|
2022
|
|
|
Assayasen 1996ko proiektuan, filmaketa lantalde bat zen protagonista, Musidoraren
|
lan
klasiko hori birsortzeko ahaleginean hamaika oztopo topatzen dituen lantaldea. Zuzendari frantziarrak omenaldi bat egin nahi izan zien zinema mutuari eta zinemagintzako profesionalei.
|
|
|
Baina zer da benetan orainaldi honetara, egungo teatrora,
|
lan
klasikoak ekartzea. Horra zalantza klasikoa.
|