|
2006
|
|
|
«d)
|
Lan
jurisdikzioan, gainera, Gizarte Segurantzaren sistemako langile eta onuradunak, hala epaiketa defentsari begira, nola konkurtso prozeduretan lan eskubideak eragingarriak izateko akzioak egikaritzeari begira.»
|
|
|
«Lan arloko epaitegiek
|
lan
jurisdikzioari eratxikitako prozesu guztien gaineko eskumena izango dute, lege honetako 7 eta 8 artikuluetan eta Konkurtso Legean xedatutakoa izan ezik.»
|
|
|
Gogoratu behar da legearen letran etetea azkenneurria dela, hau da, etetea erabaki aurretik, enpresariak saiatu behar du langilearibere egoerarekin bat datorren lanpostua ematen. Hala ere arriskua mantentzenbada, langileak enpresariari lan kontratua eteteko eska diezaioke eta onartu ezean,
|
lan
jurisdikziora jo dezake bere eskubidea aldarrikatzeko edo lanera ez joateaerabaki dezake. Arrazoi horrengatik enpresariak errepresalia hartzen badu, halanola, kaleratzea, kaleratze deuseza dela aldarrikatu behar da, emakumearenaurkako bereizkeria delako [LEren 53.4 eta 55.5 art.] Azken batean, kasu horretanenpresariaren erabakiaren azken zioa langilearen haurdun egoera da, horrek lanerajoatea oztopatzen diolako, beraz, justifikatuta dagoen lanera ez joatea da etaenpresariak ezin du motibo horrengatik langilea zehatu.
|
|
2007
|
|
|
Batzorde horrek hiru alderdi izango ditu beti, eta negoziazio kolektiboaren esparru funtzionalen zehaztasunak adierazteko balio dezakeen jarduera katalogoa egin eta egunean egunean izango du. Batzorde horren jardunbideak eta erabakiek sekula ere ezin izango diete kalterik egin
|
lan
jurisdikzioari eta agintaritzari dagozkien eskumenei, legeek ezarritakoaren arabera
|
|
|
Ugazabek enpresa ixteko ez da behar administrazio baimenik, baina soil soilik erantzun izaerako ixteak onartzen dira. Beraz,
|
lan
jurisdikzioaren eskumena da, enpresa ixtea eta horren ondoreak zilegiak diren ala ez erabakitzea.
|
|
|
Berebat, osasun laguntzaren ondoreetarako besterik ez bada ere, kasuan kasuko Gizarte Segurantzaren araubidean dauden langile kaleratuen egoera, baldin eta langile horiek
|
lan
jurisdikzioan demanda ebazteke badute, bidegabeko kaleratzearengatik edo kaleratze deusezarengatik.
|
|
2010
|
|
|
Horren harira, grafikoki, RodríguezPiñero, M. k,. Una nueva fase de la jurisdicción de trabajo?, Relaciones Laborales, 1985/ 2 zk, hitzez hitz hauxe dio: «Formalki
|
lan
jurisdikzioa historikoki. Frankoren garaian nabarmenki areagotu zen fenomenoa, jurisdikzio, berezi?
|
|
|
Aurreko urteetako datuetan ez galtzeko, 2005eko Memoriari erreparatuko diogu, 2004 urteko datuak jasotzen dituena hain zuzen ere (BJKNren osoko bilkurak 2005eko apirilaren 27an onartua) (www.poderjudicial.es). Txosten horretan irakur daitekeenez, 2004 urtean
|
lan
jurisdikzioan 349.696 kasu sartu ziren (Jarduera Jurisdikzionalaren Memoria 2005, op.cit., 94 or.). Urte berean 333.243 gatazka edo kasu ebatzi ziren, horrela input ak (lan ordena jurisdikzionalean sartutako kasuak) output ak baino gehiago izan zirela, eta ondoriozko kolapsoa argi ikusten da (Jarduera Jurisdikzionalaren Memoria 2005, 95 or.). Lan organo jurisdikzionalei begiratuz, gizarteepaitegi...
|
|
|
Langileek eta enpresaburuek, eta haien ordezkariek, justiziaren banaketan edo egitean izan duten parte hartzea azaltzen dute Alonso Olea, M. k,. Sobre la historia de los procesos de trabajo?, op.cit. eta Montero Aroca, J. k,. Los tribunales de Trabajo entre el pasado y el porvenir (especial referencia a la materia de Seguridad Social)?, op.cit. Argi dago epaileek eta langileen eta ugazaben ordezkariek osatzen dituzten organoek legearen ezagutza (epaileak duena) eta lan munduaren praktikaren ezagutza, langile eta enpresaburuen benetako beharrizanena, alegia (haien ordezkariek dutena) uztartzen dituztela. Egun, eta Valdés DalRé, F. ri jarraituz,. Conciliación, mediación y arbitraje en los países de la Unión Europea?, op.cit., lan gatazkak ebazten dituzten organoen osaketaren arabera, Europan
|
lan
jurisdikzioa osatzeko hiru eredu atzeman daitezke. Batetik, profesionalak ez diren eta langile eta enpresaburuen ordezkariek izendatzen dituzten epaileek soilik osatzen dituzten auzitegiak.
|
|
|
Gainera, eta geroago egingo diren ñabarduren zain,
|
lan
jurisdikzioaren bidera sartzeak ez du ahalegin ekonomikorik galdatzen.
|
|
|
Azkenik, ondorengo edozein lan gatazkak ebatzitakoarekin harremanik badu, hura ezagutzeko prozesuak, aurreko prozesuan erabakitakotik abiatu du. Horrela «gizarteak aintzatesten duen egia» bat lortzen da, zalantza gabe, herritarrak
|
lan
jurisdikziora joatera animatzen dituen elementua568.
|
|
|
Valdés Dal Ré, F. k dioenez,. Conciliación, mediación y arbitraje en los países de la Unión Europea?, Relaciones Laborales, 2002/ 2 zk.,
|
lan
jurisdikzioa jurisdikzio berezitu bezala egituratzen duen eredua gailentzen da Europako herrietan, horrela baita, Espainiaz gain, Alemanian, Austrian, Belgikan, Danimarkan edo Finlandian.
|
|
|
Hala ere, badira lan prozesuan alderdiek duten parte hartzea eskasa dela uste dutenak, eta bide jurisdikzionalak gatazkarekiko alderdien kontrolik eza daramala azpimarratzen dute530 Hein handi batean ulertzen da kritika hori, ezin baita ukatu, bide jurisdikzionalaren eta magistratuek egikaritzen duten jurisdikzio ahalaren ezaugarria delako?
|
lan
jurisdikzioari bukaera ematen dion ebazpen judiziala magistratu baten edo gehiagoren fruitu esklusiboa dela. Horren gainean, argi geratu da bide horren aginduzko eta hertsapenezko izaera.
|
|
|
edo fisikoak edo psikologikoak (artegatasuna, tentsioa, antsietatea, segurtasunik eza?) badirela ere jakin arren, ez da haietan sakonduko, eta haien azterketa zuzenbidetik at aritzen diren beste aditu batzuen esku utziko da. Geroago,
|
lan
jurisdikzioa benetan eraginkorra ote den eta esfortzu hori guztia erabaki egoki batekin, auziko alderdiak asetzen dituen ebazpen batekin alegia, orekatuta geratzen den frogatuko da.
|