|
2001
|
|
|
Lanerako esklabuak gutxituz zihoazen, eta pixkanaka jabego handi horiek erreserba (mansus dominicatus a, eta bertan zeuden curtis edo ikuilua, tailerrak, siloak eta abar) txikitu egiten zuten, eta mantsu (mansus) edo tenentzietan banatzen zuten, bertan menpeko nekazarilibreen familiak (mantsu askea) eta esklabuen familiak (esklabu casati ak mantsuserviles etan) ezarriz. Honela birprodukzioa ziurtatzen zen(
|
lan
eskuarena etalandutako produktuena). Menpeko haiek (nahiz libre izan eta batzuk alokairuanegon, morroi izan gabe) eta lurrean kokatutako esklabuak berdinduz joan zirenfeudalismoaren barruan.
|
|
2002
|
|
|
Berrogeiko hamarkadako lehen urteetan arazo handiak egon ziren gerra egoeraren ondorioz, nahiz eta Ipar Euskal Herriak, gerraren jokalekuetatik urrun, ez zuen ez suntsipenik ez esateko moduko distortsio materialik jasan behar izan.Arazo ekonomiko handienak
|
lan
eskuaren eskasiaren ondorioa ziren, produkzio jarduerarako ezinbestekoak diren gizonezkoetako asko eta gazteetako ugarimobilizaturik baitzeuden.
|
|
|
inbertsiorako eremu berrien bila zebilen kapital metaketa handi bat sortu zuen. Kapital horrek, gainera, geroago eta
|
lan
esku gehiago behar zuen, eta lan esku horren zati handi batkanpotik zetorren: hura izan zen espainiarren Europarako emigrazioaren unerik gorena, eta zerbitzu berriek, besteak beste, turismoak?
|
|
|
inbertsiorako eremu berrien bila zebilen kapital metaketa handi bat sortu zuen. Kapital horrek, gainera, geroago eta lan esku gehiago behar zuen, eta
|
lan
esku horren zati handi batkanpotik zetorren: hura izan zen espainiarren Europarako emigrazioaren unerik gorena, eta zerbitzu berriek, besteak beste, turismoak?
|
|
|
Populazioaren hazkunde horrek, neurri handi batean Estatu Espainiarreko eremu behartsuago batzuetatik (Gaztela Zaharra eta Galizia) etorritako migrazio korrontebatean oinarrituta gertatu zenak? Hego Euskal Herriko hazkunde industrial azkareta orokorrerako behar zen
|
lan
eskua ekarri zuen.
|
|
|
Egia da pertsona askoren desagertzeak, heriotzagatiknahiz erbesteagatik? aukera kendu ziotela Nafarroari behar zen
|
lan
eskua izateko, hain zuzen ere hildakoak gazteak eta haietako asko prestakuntzadunak zirelako: nekazaritza arloko liderrak, intelektualak eta agintariak. Horrek, zalantzarik gabe, eragina izan zuen lan indarraren egoeran.
|
|
|
Beren aldetik, Araba eta Nafarroa industriaren hazkunde haietatik urrun egonziren, eta hazkunde industrialeko prozesu haren nekazaritza arloko periferiareneginkizuna bete zuten. Elikagaiak eta emigrazioaren bidezko
|
lan
eskua emanzituzten. Hala ere, hango industria urte haietan hazi eta eraldatu zen, bereziki XX.mendearen hasieratik aurrera.
|
|
|
Industrializazioalurralde jakin batzuetan, lehenbizi Bilbo inguruan eta gero Gipuzkoako alderdijakin batzuetan? oso lokalizaturik bazegoen ere, Hego Euskal Herriko lurraldeosoa hartu zuen; hartara, oso industrializaturik ez zeuden alderdiak elikagaietan etaprozesu horretarako behar zen
|
lan
eskua ematen espezializatu zen lurraldea.
|
|
|
Egoera hau aski iluna da etorkizunari begira, eta
|
lan
eskuaren defizitaren gaiapausatuko da Ipar Euskal Herrian etorkizun hurbil batean.
|
|
|
enpleguaren ikuspegitik badira batzuk oso hedakorrakdirenak (enpresentzako zerbitzuak, zerbitzu pertsonalak, zerbitzu publiko jakin batzuk) eta, aldiz, beste batzuk geldoak direnak (merkataritza, aseguruak...). Esanguratsua da, halaber, zerbitzuetako
|
lan
eskuaren feminizazioa, zerbitzuetako enpleguaren erditik gora emakumeez osatuta baitago herrialde garatu askotan. Aipatzekoen artean bada gorago aurreratu dugun joera bat, hots:
|
|
|
Hala ere, dinamika liberalizatzaile horrek badu salbuespenik: aipagarria da, batez ere,
|
lan
eskuaren arlokoa.Lan faktorearen gaineko nazioarteko politika oso urrun dago kapital faktoreariatxikitzen zaion politika liberaletik. Izan ere, kualifikazio handiko profesionalak ezezik gainerako langileek muga traba eta orotariko oztopoak jasan behar izaten dituzte herrialdez aldatzeko, batik bat hegoaldetik mendebalderako ibilbidea egitekotan.
|
|
|
Izan ere, ekonomia eraginkortasun goien baten izenean, lan merkatuaren beharrak
|
lan
esku ezinbestekoaren eta aldakorraren arabera egituratu dira. Eta, horren ondorioz, enpresaren zuzendaritza tekniko edo administrazio zuzendaritzaren esku geratzen da ezagutza eta gaitasun beharrezkoa (Martínez eta Simón, 1997:
|
|
2008
|
|
|
26). Pinedoren ustez, ordea, armagintzaren gorakada berrikuntza teknologikoen ondorioa baino gehiago lehengaien eta
|
lan
esku merke eta ugariaren ondorioa izan zen496 Edonola ere, datuek armagintzak gora egin zuela egiaztatzen dute: bitartean SEAFeko langileek 200.000 fusil fabrikatu zituzten, eta I. Karlistaldian joera mantendu egin zen.
|