|
2002
|
|
|
Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) haurren lan esplotazioari buruzko azterketa oso bat argitaratu zuen atzo Bruselan. Azterketa horren arabera, gaur egun, gaitz horren aurkako aurrerapenak izan arren, 5 eta 17 urte bitarteko 246 milioi haur —sei haurretik bat planeta osoan— ustiapeneko
|
lan
erregimenen mende daude. Ehun eta hirurogeita hemeretzi milioi haur horiek, hau da, planetako zortzitik batek, “haurren lan egiteko modu okerrenetako” bat dute, eta horrek beren osasun fisikoa ez ezik, buru osasuna eta morala ere arriskuan jartzen ditu.
|
|
2004
|
|
|
batetik, herrialde bakoitzeko lege xedapenak; etabestetik, herrialde horietako sektoreko enpresen jokatzeko modua, batez erebeste enpresa multinazionalena. Bi erreferentzia nagusi horiez gain, ez daerraza
|
lan
erregimen kooperatiboaren arrastoa aurkitzea, ez eta lankidetzaikuspegitik elementu bereizgarririk ikustea ere.
|
|
|
Hala, Arrasateko sistema sozioekonomikoan hainbat
|
lan
erregimeneko hainbatlangile taldek parte hartzen dute. Kooperatibako bazkideez gain, iraupen mugatukobazkideak, kooperatibako behin behineko langileak, soldatapekoak?, atzerrikofilialetako soldatapeko langileak, inguruko filialetakoak, hauek ere soldatapekoak, eta zeharka bada ere, baina kontuan hartzekoak dudarik gabe, azpikontratatutakoenpresetako soldatapeko langileak.
|
|
|
bazkideak eta soldatapeko langileak; alegia, gu eta besteak. Gu erdigune kooperatiboa da, bazkideen demokrazianoinarritzen da, eta
|
lan
erregimen garatua du, demokrazia industrialaren ikuspegitik.Bestalde, besteak, periferiako soldatapeko langileak dira, lan erregimen eta baldintza anitzak dituzte, beti ere marko kapitalistaren barruan, eta hainbat herrialdetankokaturik daude. Beren helburu nagusia erdigune kooperatiboaren lanpostuak, soldatak eta inbertsio ahalmena mantentzea da.
|
|
|
bazkideak eta soldatapeko langileak; alegia, gu eta besteak. Gu erdigune kooperatiboa da, bazkideen demokrazianoinarritzen da, eta lan erregimen garatua du, demokrazia industrialaren ikuspegitik.Bestalde, besteak, periferiako soldatapeko langileak dira,
|
lan
erregimen eta baldintza anitzak dituzte, beti ere marko kapitalistaren barruan, eta hainbat herrialdetankokaturik daude. Beren helburu nagusia erdigune kooperatiboaren lanpostuak, soldatak eta inbertsio ahalmena mantentzea da.
|
|
|
Ildo horretatik ere, nazioarteko politikaren gaineko behatokiaksortzea aukera bat izan daiteke. Batik bat, kanpo ezarpenetakolangileen
|
lan
erregimen eta lan baldintzen inguruko informazioa jasotzeko eta zabaltzeko.
|
|
2008
|
|
|
BEZa ordaintzen duten edo ez duten profesionalek BEZari buruzko 37/ 2003 Legearen 20 artikuluan kontsulta dezakete. Etxeko langileak
|
lan
erregimen berezikoak dira; beraz, ez dute fakturarik egiten, familiaburuak kontratatzen ditu. Kontuan hartu behar da zerbitzua atzerrian egin behar bada edo saltzen diren ondasunak Espainiatik ateratzen badira, fakturak ez duela BEZa sartu behar, bezeroak edo ordaintzaileak bere herrialdean ordainduko baitu zerga.
|
|
|
Kopuru hori urteko lehen hiruhilekoan bakarrik islatzen da, baina Enplegu Institutu Nazionalak (INEM) eta Estatistikako Institutu Nazionalak (INE) jasotako urteko joeren barruan dago. Erakunde horien arabera, gaur egun 235.000 soldatapeko daude
|
lan
erregimen horretan, hau da, Espainiako kontratu mugagabeen% 1,5 Datua eskualdeka banakatzen denean, Katalunia, Valentzia, Balear Uharteak, Murtzia eta Andaluzia dira kontratazio mota horrek eragin handiena duen autonomia erkidegoak. Arrazoia?
|
|
|
Baldintza horiek betetzen dituzten eta beka hauen onuradun izan nahi duten ikasleek beren zerbitzuak eman nahi dituzten departamentuari lankidetza proiektu bat aurkeztu diote. Proiektu horretan, egin beharreko eginkizunak,
|
lan
erregimena eta bete beharreko ordutegia zehaztuko dira. Departamentu berak ebaluatuko du proiektu hori, eta gehienez ere 4 punturekin baloratuko du.
|
|
|
Zuzendariordetza horrek bekadunen kredentzialak emango dizkie onuradunei. Bekak irauten duen bitartean, ikasleek zenbait betebehar izango dituzte; besteak beste, esleitutako sailarekin lankidetzan aritzea, egunean hiru orduz, 2011ko ekainaren 30era arte, proiektuan adierazitako
|
lan
erregimenean eta ordutegian, eta matrikulatuta dauden ikasketen irakaskuntza ofizialen jarraipena egitea ikasturtean zehar.
|
|
2009
|
|
|
Lanik ez dagoenean ez dagoelako, eta dagoenean dagoelako: gaurko
|
lan
erregimenek presioz eta arduraz zamatzen dute norbanakoa. Gaur lanean bizi ditugun exijentzia emozional eta psikikoek ez dute aurrekaririk iraganean.
|
|
2013
|
|
|
6 Bazkideen
|
lan
erregimena: 4/ 93 Legearen 101 artikulua.
|
|
|
2.6 Kooperatiben
|
lan
erregimena
|
|
|
Epe motzeko errentagarritasuna bilatu eta lehenetsi da eta horrek kooperatibismoaren filosofia eta balioen aurkako praktikak burutzea ekarri du. EAEn bazkideen
|
lan
erregimenak badu heldutasun juridiko nahikoa eta arrazoi horregatik proposatzen dugu gure ereduari jarraitzea, baita Brasilen ere. Lan erregimen egoki baterako oinarriak ezarri genituzke, baina betiere kooperatibaren autonomia zainduz.
|
|
|
EAEn bazkideen lan erregimenak badu heldutasun juridiko nahikoa eta arrazoi horregatik proposatzen dugu gure ereduari jarraitzea, baita Brasilen ere.
|
Lan
erregimen egoki baterako oinarriak ezarri genituzke, baina betiere kooperatibaren autonomia zainduz. EAEn Estatutu Sozialak eta Barne Araudia izan dira bazkideen lan erregimena eratu dutenak.
|
|
|
Lan erregimen egoki baterako oinarriak ezarri genituzke, baina betiere kooperatibaren autonomia zainduz. EAEn Estatutu Sozialak eta Barne Araudia izan dira bazkideen
|
lan
erregimena eratu dutenak. Araubide horren oinarriak Batzar Orokorrean ezartzen dira eta ondoren Kontseilu Errektorean garatu.
|
|
|
–OCB izan da bazkideen eta soldatapeko langileen
|
lan
erregimen eza gehien baliatu duen egitura. OCBk berak jarri ditu produkzio kooperatibak kapitalenpresen zerbitzura, eta, horrekin, kapital enpresek errentagarritasun ekonomikoa irabazten lagundu dute.
|
|
|
Askok bitarteko tresna gisa bizi dute kooperatibismoa; patronala erditik kentzeko sozietate forma da, askorentzat. Kooperatibak
|
lan
erregimenak jasotzen dituen lan arauak eta eskubide sozialak ekiditeko aukera eskaintzen du, eta hori izan da Brasilen eman zaion erabilera (Mauad, 2001).
|
|
2014
|
|
|
5.79 irudia. Presioa murrizteko balbula baten funtzionamendua, zenbait
|
lan
erregimenetan
|
|
|
Aztergai dugun instalazioa geografikoki non dagoen,
|
laneko
erregimen plubiometriko bat edo beste izango du.
|
|
|
Instalazioa
|
lan
erregimenean dagoenean antzematen dira dilatazioak batez ere (EUBaren instalazioa edo berokuntzarakoa martxan daudenean); horregatik, muntaketa fasean aurreikusi behar da efektu hori, ondoren akatsak zuzentzeko lanik egin beharrik izan ez dadin.
|
|
2017
|
|
|
kontzeptuaz. Egia bada soldatapeko
|
lan
erregimenaren azpian gizonezko langileak soilik formalki zirela libre, kapitalismorako trantsizioan, esklabotzaren parera gehien hurbildu zirenak emakume langileak izan ziren.
|
|
|
Zentzu horretan, nazio estatuek eta ongizate estatu keynesiarrek lurraldea politizatu ohi zuten, eta, horretarako, erantzuletasun publikoa, autoritate politikoa eta herri zilegitasuna artikulatzen zituzten; gaur egungo
|
lan
erregimen post nazional shumpeteriarrek, berriz, ez dute halakorik egiten. Nazio estatuen zeregin nagusietako bat da lurraldea kontrolatzea, hartara, lurraldearen barruan dagoen hori kontrolatu ahal izateko:
|
|
2019
|
|
|
Egiteko modu berriak nola bilatzen diren ikusi behar da. Nire betiko aldarrikapena etxeko
|
lana
erregimen espezifikotik ateratzea da, ezin da horrelako gai garrantzitsu bat baldintza hauetan egon, 24 ordutako zaintzak, haurrak zein nagusiak zaintzea, gizarterako hain garrantzitsua dena, jendartearen oinarrian dagoena oso egoera kaskarrean dago, ezin da onartu. Orain gutxi hasi da Lanbide eremu honetan sartzen.
|
|
|
Aldiz, dogmatismoak eta ortodoxiak albo batera utzita, eta Silvia Federicik (Soldataren patriarkatua. Marxismoari egindako kritika feministak, Katakrak, 2017: 114) esaten duen antzera," klase borrokaren irakurketa berri bat egin dezakegu eta uler dezakegu zer baliabide erabiltzen duen kapitalismoak bere burua erreproduzitzeko,
|
lan
erregimen eta garapeneta azpigarapen molde desberdinaz sortuz". Marxismoak hasieran ez zion sexu bereizketa eta erreprodukzio eta zaintza lanei kasu handirik egin.
|
|
|
Hori eginez gero, agerian jartzen dugu metaketarako eta borrokarako eremu berri bat; halaber, azaleratu egiten dugu kapitalak lan ez ordainduarekiko eta lanegun osoarekiko duen mendekotasuna.31 Izan ere, Marxek lan produktiboari buruz garatutako teoria erreprodukzio lanaren dimentsio guztietara zabalduz gero, bi gauza lor ditzakegu: batetik, genero harremanak kapitalismoan duen tokiari buruzko teoria bat eraiki dezakegu; bestetik, klase borrokaren irakurketa berri bat egin dezakegu, eta uler dezakegu zer baliabide erabiltzen dituen kapitalismoak bere burua erreproduzitzeko,
|
lan
erregimen eta garapeneta azpigarapen molde desberdinak sortuz.
|
|
|
Edo, beharbada, industria modernoak ordezkatuko zituela uste zuen, eta horregatik utzi zituen alde batera. Edonola ere, Marx ez zen gai izan ikusteko
|
lan
erregimen desberdinen koexistentzia produkzio kapitalistaren eta lan diziplinaren funtsezko osagai bat izango zela.
|
|
2021
|
|
|
Muinean 1986ko akordioa dago. Hartaz geroztik zamaketariek
|
lan
erregimen berezia izan dute. Garai hartan, langileak kudeatzeko zentroak sortu ziren portuetan, SAGEPak edo CPE delakoak.
|
|
|
Buruhausteak ez dira gutxi: izan ere,
|
lan
erregimen ezberdina dute biek. Sortzaileen eskubideak babestuko lituzkeen estatutua du jopuntuan aspalditik.
|
|
2022
|
|
|
Langileon eta bereziki emakumeon* esplotazioa larriagotu da, batez ere esentzial izendatutako esparru horietan: gasolina eta elikagaien garestitzea, osasun sistema publikoaren kolapsoa,
|
lan
erregimen berria... Lan-ordu luzeak, baldintza kaskarrak, segurtasun neurri eskasak eta tentsio psikologiko sostengaezina bizi dituzte osasun krisiari arreta eskaintzeko lehen lerroan dauden emakume* askok.
|
|
|
Dirudienez, proiektu pilotu hori finantzatzeko akordioa jada adostuta zegoen. Zehazki, adierazitakoaren arabera, errekuperaziorako Europako funtsetatik 50 milioi euro bideratzea onartu zen
|
lan
erregimen berria probatzen duten enpresei laguntzeko (Deutsche Welle, 2021). Hala ere, 2021eko uztailean argitaratutako hainbat albistek diote Gobernuak 2022ra atzeratuko duela Errejonen alderdiaren proposamena eta ez dela europar funtsekin finantzatuko, hasieran erabaki zen bezala.
|
|
2023
|
|
|
Etxeko langileekin ere oroitu dira, eta gogor kritikatu dute haien jarduna historikoki «gutxietsita» egon dela, eta
|
lan
erregimen orokorrean sartuta ez egoteak haien prekarizazioari emango diola bide. Etxeko langile gehienak etorkinak dira egun, eta horren atzean Atzerritarren Lege bidegabe bat dagoela diote:
|
|
|
Epe laburrerako lehentasunak: Zaintza duinen unibertsaltasuna eskubide gisa aitortzea eta bermatzea. Zaintza sistema publikoa indartzea eta garatzea. Zaintza zerbitzuen pribatizazioa amaitzea. Etxez etxeko laguntza zerbitzua indartzea eta garatzea. Atzerritartasun legea bertan behera uztea, eta bitartean, zaintza langile guztiak erregularizatzea. Erroldatzeko eskubidea guztiontzat eskuragarri izatea. Etxeko langile egoiliarren erregimena desagerraraztea. Etxeko langileak
|
lan
erregimen orokorrean sartzea: Lanaren Nazioarteko Erakundearen 189 hitzarmena bere osotasunean berrestea. Etxeko langileei gutxieneko soldatatik gorako lansaria ezartzea. Zaintza sektoreko langileen lan baldintzak hobetzea. Zaintzaileei laguntzeko sareak sortzea.
|