|
2023
|
|
|
© Ordutegia eta
|
laneko
denboraren banaketa, txandakako lanaren araubidea eta oporren urteko plangintza.
|
|
|
Genero indarkeriaren biktima edo terrorismo biktima izaera duten langileek eskubidea izango dute euren babesa edo gizarte laguntza osorako eskubidea benetakoak izan daitezen, lanaldia murrizteko, alokairua ere modu proportzionalean gutxituz, edo
|
lan
denbora berrantolatzeko, horretarako ordutegia egokituz, ordutegi malgua aplikatuz nahiz enpresan lan denbora antolatzeko erabiltzen diren moduetarik beste batzuk baliatzeko.
|
|
|
Genero indarkeriaren biktima edo terrorismo biktima izaera duten langileek eskubidea izango dute euren babesa edo gizarte laguntza osorako eskubidea benetakoak izan daitezen, lanaldia murrizteko, alokairua ere modu proportzionalean gutxituz, edo lan denbora berrantolatzeko, horretarako ordutegia egokituz, ordutegi malgua aplikatuz nahiz enpresan
|
lan
denbora antolatzeko erabiltzen diren moduetarik beste batzuk baliatzeko.
|
|
|
Hasteko, gogorarazi behar da, atsedenaldi egoera guztiak ukitzeagatik, langile orok deskonexio digitalerako duen eskubidea. Bada, IPDBLOren 88 artikuluarekin bat etorriz, langileek deskonexio digitalerako eskubidea dute, bermatzeko, legeak edo hitzarmen kolektiboak ezarritako
|
lan
denboratik kanpo, euren atsedenaldi, baimenaldi eta oporraldiak errespetatuak izango direla, bai eta euren intimitate pertsonala eta familiakoa ere. Zehatzago, eskubide hori egikaritzeko modalitateek aintzat hartuko dute lan harremanen izaera eta objektua, lan jarduera eta norberaren nahiz familiaren bizitza uztartzeko eskubidea bultzatuko dute, eta errespetatuko dute hitzarmen kolektiboan ezarritakoa edo, hitzarmen kolektiborik izan ezean, enpresaren eta langileen ordezkarien artean adostutakoa.
|
|
|
Prestakuntza hori enpresaren kontura izango da, kalterik egin gabe prestakuntza horretarako lor daitezkeen kredituei. Edozein kasutan, prestakuntza denbora benetako
|
lan
denbora gisa hartuko da.
|
|
|
|
LAN
DENBORA ETA ATSEDENALDIAK
|
|
|
Lanaldia da langileak enpresaburuari zerbitzuak emateko erabiltzen duen denbora. Lanaldiaren bidez lan kontratuaren objektua zehazten da (beraz,
|
lan
denbora eta atsedenaldia ere lan kontratuaren edukira biltzen dira).
|
|
|
Orain arte sektorean egin den hitzarmen kolektibo bakarrak, hau da, Kantabriako Abokatu, Prokuradore eta Lan Harremanetako Graduatuei buruzkoak, hurrengoa ezarri du: " benetan egindako
|
lan
denbora izango da lanaldiaren baitan leku batetik bestera joateko beharrezkoa dena, enpresaren aginduak direla-eta, kasuan kasuko kudeaketa lanak egin daitezen edozein antolakunde, erakunde edo lantokitan" (19 artikulua).
|
|
|
Familia etxeko enplegatuaren lanaldien arteko atsedenaldia, etxean lo egiten duenean, 10 ordura murriztu ahal izango da, 12 orduak arteko atsedenaldia konpentsatuz, 4 astera arteko aldietan. Dena den, familia etxeko enplegatuak, etxean lo egiten duenean, egunean bi ordu izango ditu, gutxienez, jatordu garrantzitsuenetarako, eta denbora hori ez da
|
lan
denboratzat hartuko.
|
|
|
(b) Ordutegia eta
|
lan
denboraren banaketa.
|
|
|
Banakako aldarazpenak ukitzen dituenean lanaldia; ordutegia eta
|
lan
denboraren banaketa; txandakako lanaren araubidea; ordainsariak emateko sistema eta alokairu kopurua; edo eginkizunak, halakoek gainditzen dituztenean LELTBren 39 artikuluak mugigarritasun funtzionalari ezarritako mugak, orduan, ukitze horrek langileari kalte egiten badio, langileak eskubidea izango du, kontratua hutsaldu eta kalte ordaina jasotzeko [ikusi 2008ko irailaren 18ko (1875/ 2007 db. er... Kalte ordain horren zenbatekoa izango da lanean egindako urte bakoitzeko 20 eguneko aldiari dagozkion alokairuen zenbatekoa, 9 hilabeteko mugarekin; urtekoak baino aldi laburragoak hilabeteen arabera lainduko dira.
|
|
|
Alokairuaren kontzeptuari beren beregi erreparatuz, LELTBren 26.1 artikuluaren arabera alokairutzat joko dira inorentzat lan zerbitzuak emateko lanbide prestazioaren ondoriozko hartukizun ekonomiko guztiak, horiek diruz zein gauzaz egin. Hartukizun ekonomiko horiekin ordainduko da benetako lana, hori ordaintzeko modua edozein dela, bai eta
|
lan
denboratzat jotzen diren atsedenaldiak ere.
|
|
|
(c) Hala ere, kontzeptu horretatik ondorioztatzen den bezala, kontuan hartu behar da alokairuak ez duela langileak gauzatutako lana bakarrik ordaintzen; izan ere,"
|
lan
denboratzat jotzen diren atsedenaldiak ere" ordaintzen ditu. Hain zuzen, horietara biltzen dira, urteko oporretako ordainsariak (ikusi LELTBren 38 artikulua), jaiegunetakoak eta laneko absentzia justifikatutakoak (ikusi LELTBren 37 artikulua), eta enpresaburuari bakarrik egotz dakizkiokeen ez betetzeen ondoriozko lan geldiarazpenetakoak (ikusi LELTBren 30 artikulua).
|
|
|
|
Lan
denborari dagokionez, kontratuan zehaztu behar dira lanaldia, ordutegiak, jaiegunak, baimenak eta oporrak. Alabaina, horien arabera langileek eman behar dituzten lan zerbitzuek ezin dituzte modu nabarmenean gainditu kasuan kasuko lanbide esparruko langileek emandako lan zerbitzuak.
|
|
|
O Mendekotasun akademikoa izatea, lan mendekotasunaren ordez: bekadunek langileen ekoizpen jarduera berberak gauzatu arren, bai eta baldintza material berberetan ere (adib.
|
lan
denbora, lantokia), azken buruan bekadunak prestakuntza praktiko egokia eskuratzea lortu nahi delako, jarduera horiek LELTBk aipatu" enpresaburuaren antolaketaeta zuzendaritza esparrutik" at daude.
|
|
|
(b) Ordutegia eta
|
lan
denboraren banaketa.
|
|
|
Edozein kasutan, lanaldia baldintzatuta gera daiteke, langileak duen eskubidearengatik, familaeta lan bizitza uztartzeko. Egin eginean ere, LELTBren 34.8 artikuluarekin bat etorriz, langileek eskubidea dute lanaldiaren iraupena eta banaketa direla-eta egokitzapenak eskatzeko,
|
lanaren
denbora antolaketan eta lana egiteko moduan, euren lana distantziara egitea barne, familiaeta lan bizitza uztartzeko duten eskubidea eragingarri egiteko. Dena den, egokitzapen horiek arrazoizkoak eta proportzionalak izan behar dute langileen beharrizanei eta enpresak dituen antolaketaeta ekoizpen beharrizanei dagozkienez.
|
|
|
Distantziara lan egiten duten langileek izango dituzte enpresako lantokian zerbitzuak eman izango balituzte izango lituzketen eskubide berberak, non horiek ez diren enpresako lantokian bertan aurrez aurre egin beharreko lanari datxezkionak. Halaber, ezin izango dute inolako kalterik jasan euren lan baldintzetan, horien barne direla ordainsariak, enplegu egonkortasuna,
|
lan
denbora, prestakuntza eta lanbide aurrerakuntza.
|
|
|
Distantziara lan egiten duten langileek ezin dute inolako kalterik jasan, eta itundutako baldintzak ere ezin izango zaizkie eraldatu, batik bat,
|
lan
denborari edo ordainsariei begira gerta daitezkeen zailtasun teknikoengatik edo bestelakoengatik, batez ere, telelanaren kasuan, halakoak ezin zaizkienean eurei egotzi.
|
|
|
6 GAIA.
|
LAN
DENBORA ETA ATSEDENALDIAK 275
|
|
|
Edukiari erreparatuz, zortzi gaitan antolatuta, hurrengoak jaso dira: lan zuzenbidearen nondik norakoak, iturrien sistema, lan kontratua, lan kontratuaren modalitateak, lan kontratuko subjektuen eskubide eta betebeharrak,
|
lan
denbora eta atsedenaldiak, lan kontratuak izan ditzakeen gorabeherak eta lan harreman kolektiboak. Gai bakoitza praktiken atalarekin bukatzen da.
|
|
|
© Ordutegia eta
|
lan
denboraren banaketa.
|