|
2015
|
|
|
77. Idazkari nagusiak oso argi zuen ordenagailuaren premia: " militanteak ezin ditugu eduki makinek egin dezaketen
|
lanetan
denbora galtzen". Hasieratik lan horretan jardun zuen Maritere Bereziartuak gogoratzen duenez, ELAn sartu zen lehen ordenagailua IBM etxeari alokatu zitzaion:
|
|
2019
|
|
|
Ekoizpen kapitalista lan indarra martxan ipintzean datza, soldataren balioa erreproduzitzeko beharrezkoa den denbora —beharrezko lan denbora— baino gehiago ekoitzaraziz. Horrela, kapitalistak
|
lan
denboraren soberakina eskuratzen du, gainbalio moduan poltsikoratzen duena. Beraz, langilearen lanaldia bi zatitan banatzen da:
|
|
|
Beraz, langilearen lanaldia bi zatitan banatzen da: beharrezko
|
lan
denbora eta lan denboraren soberakina. Soldataren balioaren eta gainbalioaren arteko erlazioak osatzen du gainbalio tasa edo, berdina dena, lanaren esplotazio tasa.
|
|
|
Beraz, langilearen lanaldia bi zatitan banatzen da: beharrezko lan denbora eta
|
lan
denboraren soberakina. Soldataren balioaren eta gainbalioaren arteko erlazioak osatzen du gainbalio tasa edo, berdina dena, lanaren esplotazio tasa.
|
|
|
Lanaldiaren luzapenak langileen erresistentziarekin topo egiten duenean, kapitala lanaren produktibitatearen areagotzeaz baliatzen da beharrezko lan denbora murrizteko. Beraz, gainbalio tasa erlatiboki handitzen da, soldaten balioa erreproduzitzeko beharrezkoa den
|
lan
denboraren murrizketaren bitartez. Produktibitatea areagotzeko kapitala teknika eta makinaria berriez baliatzen da, produkzio erritmoa azkartzea ahalbidetzen duten produkzio bitartekoetan inbertituz.
|
|
|
Ondorioz, gainbalio masa handitzeko, kapitalak langile masa gero eta handiago bat ipintzen du lanean, beharrezko lana murriztu egiten duen bitartean gainbalio tasa igo dadin Hala, kapitala produktibitatearekin batera hedatuz doa, soldatapeko formaren baitan lan kantitate geroz eta handiagoa subsumituz, beharrezko
|
lan
denbora gutxitzen duen aldi berean (Marx, 2007b: 307).
|
|
|
Gainera, aberastasunaren balio formak bere eduki materialaren hazkundea oztopatu egiten du. Merkantziaren balioak, aberastasunaren forma sozialtzat hartuta, bere zentzua galdu egiten du, eta
|
lan
denborak haren neurria izateari uzten dio (Marx, 2007b: 228).
|
|
|
A CritiqueofPolitical Economy, I. lib., ed. Frederick Engels eta itz. Ben Fowkes (Londres: Penguin, 1990), 274 or. Marxek idatzi zuen gisan," Beste edozein salgairekin gertatzen den bezala, lan indarraren balioa ere artikulu espezifiko horren produkziorako eta, beraz, erreprodukziorako— behar den
|
lan
denboraren bidez zehazten da. Balio bat daukanez gero, bere barruan biltzen duen batez besteko lan sozialaren kantitate jakin bat baino ez du adierazten.
|
|
|
Lanaldiaren luzapenak langileen erresistentziarekin topo egiten duenean, kapitala lanaren produktibitatearen areagotzeaz baliatzen da beharrezko
|
lan
denbora murrizteko. Beraz, gainbalio tasa erlatiboki handitzen da, soldaten balioa erreproduzitzeko beharrezkoa den lan denboraren murrizketaren bitartez.
|
|
|
Pertsonen lan konkretu eta pribatuak balorea sortzen duen lan abstraktu kantitate zehatz bat izan dadin, merkantzien ekoizpenaren baitan neurtuta eta mugatuta dauden zenbait baldintza bete behar ditu. Norbanakoak burututako lan indibidualaren balorea adibidez sozialki beharrezkoa den
|
lan
denbora tartera murrizten da. Izan ere, prezioen konpetentzia dinamikora lotuta dagoen merkatu baten soilik funtzionatu dezake balorea sortzen duen lan bezala (bataz besteko baldintza normaletan) erabilpen baloreak ekoizteko beharrezkoa den lan denbora sozial orokortuaren ekoizpen denbora zikloen maximoari eusteko gai den lan horrek.
|
|
|
Norbanakoak burututako lan indibidualaren balorea adibidez sozialki beharrezkoa den lan denbora tartera murrizten da. Izan ere, prezioen konpetentzia dinamikora lotuta dagoen merkatu baten soilik funtzionatu dezake balorea sortzen duen lan bezala (bataz besteko baldintza normaletan) erabilpen baloreak ekoizteko beharrezkoa den
|
lan
denbora sozial orokortuaren ekoizpen denbora zikloen maximoari eusteko gai den lan horrek. Produktibitatearen batezbesteko magnitudea ordea, ez da ekoizle indibidualen araberakoa, batezbesteko magnitude hau erabilpen balore zehatz baten ekoizleen osotasunak zehazten baitu.
|
|
|
Bestalde, merkantziak ekoiztu ahal izateko ekoizle partikularrek ez dituzte erabilpen balore hutsak sortu behar, elkartrukerako baliagarriak izan daitezen besteentzako erabilpen baloreak sortu behar dituzte eta. Balorea sortzen duen lanak beraz, alde batetik, batezbesteko ekoizpen baldintza normaletan burutzen den
|
lan
denbora izateaz gain, eskari sozial bati erantzungo dion erabilpen balorea ekoiztea nahitaezko kondizio du bestetik.
|
|
|
40. "
|
Lan
denbora sozialki ezinbestekoa horrela definitzen da: erabilera balio bat produzitzeko behar den lan denbora, kontuan hartuta gizarte jakin bateko produkzio baldintza normalak eta gizarte horretan nagusi den batez besteko lan gaitasuna eta intentsitatea".
|
|
|
40. " Lan denbora sozialki ezinbestekoa horrela definitzen da: erabilera balio bat produzitzeko behar den
|
lan
denbora, kontuan hartuta gizarte jakin bateko produkzio baldintza normalak eta gizarte horretan nagusi den batez besteko lan gaitasuna eta intentsitatea". Marx, Capital, I. lib., 129.
|
|
2023
|
|
|
Institutuak txikia izaten jarraituko du, eta fidel izanen zaie bere sineste eta zutabeei:
|
lanerako
denbora eta askatasuna, segurtasuna, ohikeriaren eta zurruntasunaren kontrako malgutasuna, independentzia eta, azkenik, Princetongo Unibertsitateko ikertzaileekiko eta noizean behin Princetonek erakarririk urrunetik etortzen diren beste batzuekiko harreman informalak. Horien artean, Niels Bohr Kopenhagetik etorri da, von Laue Berlindik, Levi Civita Erromatik, Andre Weil Estrasburgotik, Dirac eta G.H. Hardy Cambridgetik, Pauli Zurichetik, Lemaitre Lovainatik, Wade Gery Oxfordetik, eta estatubatuarrak ere etorri dira hainbat tokitatik:
|