|
2010
|
|
|
Erlijioaren eraginak, gutxienez sozialak, iraun egin zuen. Kanten
|
lanak
bere bidea egin arren, istilu erlijiosoak gaur egun ere anakronikoak ote diren galdetu litzateke, esteka transzendentea gainduta ote dagoen, alegia.
|
|
|
Franko herriaren zabalpenak
|
lan
bera bete zuen kontinentean VI. mendean, Galiako lautadetan ere kokatutako bisigodo herriaren alde egitera behartu zuelarik. Hauek hego aldera, penintsulan zeuden bisigodo kideengana jo zuten.
|
|
|
Erreformaren bultzatzaile Martin Luterok, 1534 urtean Biblia Grekotik Alemanera itzuli zuelarik, Aleman hizkuntza estandarraren, batuaren alegia, oinarria jarri zuen. Leizarragak 1571n, 37 urte eskas geroago alegia,
|
lan
bera egin zuen lesus Christ Gure launaren Testamentu Berria, euskalki desberdinetako hiztunentzat idazten ari zela jakitun baitzen. Piarres Landetxeberri, Sanz Tartas, Tardetz zuberotarrak eta Joanes Etxeberri lapurtarra laguntzaile izan zituen lana egiteko tenorean.
|
|
|
Beharrik zentzurik aski ukan nuen harmarik ez hartzeko, bestenaz Jainkoak daki zer onart ezinezkoak eginen nituen nik ere? Bestalde ene lana baitzen hotgo gizon eta emazten nortazun agerien kontrolatzea, ene
|
lanak
berak baztertu nintuen desmasia egitetik. Baina ene lagunak bezain hobendun nintzan, ez bainuen pentsatu ere gaizki ari ginela eta beraz ez bainien deusik erran.
|
|
2011
|
|
|
Hortakotz, hustu nahi diren bi hiru edo lau kofoin haier aski diezu, erran dugun bezala, orrazeen kentzea, eta erleak gero erorarazirik erakutsi dugun bezala kofoin azkarrerat sartzekotan ezartzea.
|
Lan
bera da eta ara bera: bakarrik egin behar baita kofoin hustu beharrik duzun bezainbat bertze aldiz.
|
|
|
Gero, jats ttipi bat sarturik hautatu dukezun ur edo olio hartan, ongi bustiko dituzu zauri horiek. Martxoan berriz eginen duzu
|
lan
bera. Handik goiti ere, gogo emanen diezu zeure sagarrer, eta ohartzen bazara ezagun dutela han edo hemen aipatu dugun mutxidura hartarik, berehala hunkiko duzu hura, delako ur edo olioarekin.
|
|
|
ez da bertzerik hura, baizik xita.
|
Lan
bera egin daiteke hamabortz egunen buruan. Ez badu sobera hotz ari, eman ditzakezu arrautzak ur epelean:
|
|
|
Erruteko ordua etorri zaionean, bere mokoarekin xilatzen du ogi bihia buru batetarik, eta xilo hartara berehala erruten du arrautza bat. Gero, badoa bertze bihi batean
|
lan
beraren egitera, eta hola bihiz bihi, bakoitzean bere arrautza emanez, barnean dueno zertarik. Baina, marmutxa hark bihian egin xiloa eta hartan errun arrautza hain dira ttipiak, non begiz ezin baitaitezke ikus. Behar dira hortakotz hartu, bixta anitz azkartzen duten berina batzu.
|
|
|
Hets gero barrika, inarros ongi, eta utz den bezala, hogeita lau oren. Gero, ken handik bihia, eta has
|
lan
bera zure ogi metak diraueno. Ur hura barrikaren barnean laino bilakatuko da, eta itoko ditu bihian diren arrautza eta ihizi bizi guziak, ogiari batere kalterik egin gabetarik.
|
|
|
Bertze batzuek
|
lan
bera egiten dute zenbait astez, edo ere zenbait egunez. Hortik heldu da anitz emendatzen baitira.
|
|
|
Baizik eta zoriontsuki ezkonduta dago eta igandeko meza entzuten du. Martin hiritarra da; ondo kokatutako gizarte maila ertaineko pertsonaia, eta detektibe
|
lana
bere ogibide bihurtu du.
|
|
2012
|
|
|
Halatan, Kapitain Orokorra gogotik eman zen burdinbideak defendatzera: Melenan, San Antonio de los Bañosen eta Batabanoko portuan gotorlekuak eraikitzera manaturik zuen, dorreekin, heliotropoekin* eta gauerako argi indartsuekin egonen zirenak; bada, San Quintm gudarostea eta Zaindaritza Berezia aria hartan bildurik zeuden Plaza de las Armasen, Kapitain Orokorrak eraikitze
|
lanak
bere begiez ikustera joan behar zuelako.
|
|
2013
|
|
|
Eta, zeregin horietan guztietan, maisua eta ikuskatzailea ez ezik, arotza, igeltseroa eta ofizio guztietako peoia izaten zen, inor ez bezala saiatuz indioei etsenplua emateko. " Hala, bera zen lehena harria ekartzen, lokatza zapaltzen, hondarra nahasten, egurrak moztu, garraiatu eta soiltzen, lurra ateratzen eta materialak beren tokian jartzen." 58
|
Lanerako
bere kemen horrengatik, Kaliforniako jesuiten historiaz arduratu diren guztiek miresmenez aipatzen dute Ugarte, bere goi mailako heziketagatik zegozkion bide erosoak utzi eta askoz zeregin apalagoetan hain gogotsu jardun zuelako.
|
|
|
Ez dirudi maila horretako gogoeta estrategikorako gunea osaturik dagoenik kooperatibetan eta ikastoletan. Bakoitzak badu aski
|
lan
berea aurrera ateratzearekin. Betikoa:
|
|
2014
|
|
|
" quinientospesetos" erran zuen ene adineko errugbilari batek. Ihaute testamenduetan eliza latina gaizki hartuak egiten zuen
|
lan
bera. Gertatzen delarik orain biarnesa dakien kerextua grazia mementoa zait.
|
|
|
Ama eskolara joatea orokortu aitzin, berdin euskaldunak ziren haurrak, trebezia bera zuten familia gorri edo xuritik ateratzen baziren.
|
Lan
bera zuen errientak hauek deseuskalduntzeko. Lehen hitzak euskaraz Ariel-en idatzi dira, baita Le reveil basque n ere, biak gorriak ziren.
|
|
2015
|
|
|
Halako iragarkiak maiz ikusten ditugu gure kaleetan.
|
Lanerako
bere burua eskaintzen diguten horiek bere burua aurkeztu nahi dute hitz gutxiko mezu labur baina erakargarrietan. Hala, beraz, bere buruari hainbat etiketa edo label jartzen dizkiote:
|
|
|
euskal identitatea hainbat praktikarekin berdinduko dudanez gero, euskal Zer identitarioa praktikan zertan den eta zelan ibiltzen dugun aztertuko dut. Baina
|
lana
bera ere zergintza horretan sartu behar dugunez, eta disimulu barik haren aldekoa denez, esan dezaket jakintza hori interesatua dela, euskal Zera zertan den argitu nahi badut, hura praktikatzen, hedatzen eta mundu bihurtzen nola jarrai dezakegun argitzeko dela. Lana, alde horretatik, euskal Zeraren apologia bat da.
|
|
|
ELAk bi lan ildo ditu prekarietatearen aurka egiteko: behin behinekotasuna objektiboki behin behinekoak diren egoeratara mugatzea, 198 eta behin behineko langileei
|
lan
bera egiten duten langile finkoen maila bereko kondizioak bermatzea. Lan merkatu berriak langileen arteko bereizketa areagotzeko duen arriskuaz jabetuta, aurrerantzean bereizkeriaren aurkakoa izango da ELAren jardueraren ardatz nagusietakoa.
|
|
|
Bere legediak bizkarrak estaltzen zizkion, eta Zaplanak eraikuntzako lagunei mesede egin zien. Benidormen Terra Mitica bultzatu zuen, nahiz eta 40 milioi euroko zorra utzi, edo eraikuntzako enpresaburu lagunei
|
lan
beragatik bi aldiz ordaindu zien. Ustelkeria giro hartan, eskrupulurik gabeko enpresaburuak aberats egin ziren.
|
|
2016
|
|
|
Marmolezko mahaian irinez inguratutako putzutxo bat zeukan, eta une batez ur berri hura oreari pittinka nahasteko
|
lanak
bere ardura guztia eskatu zion. Berehala, ordea, bere bizimodu berria zertan gauzatuko zen imajinatzeari ekin zion.
|
|
|
Berak uste dik funtsean betikoa dela, hemezortzi edo hogei urtezituenean bezalakoa, ideia eta sentsibilitate berdin edo antzeko baten jabe, eta zentzu honetan hitz egiten dik lagunarteko afarietan edo proiektu bat martxan jartzeko orduan. Baina ordurako egin diate
|
lana
bere errai ixilek, joan dituk aldatzen, eta aldatzen gainera bera zintzoki hitz egiten ari den horren kontrako norabidean, eta egun batean, jaiki duk gizon hori ohetik, eta oinaze berezi bat sentitu dik: bere errai izpiritualetako bat duk, protestaka hasi zaiona noski, jadanik ez duela halako ideietan sinisten, jadanik ez daukala ilusiorik halako proiektuetan, aspertu egiten duela hamar urte lehenago zirrara batean jartzen zuen kantak.
|
|
|
Ez Ibarrak ez Daranatzek, ez zuten aipatu azken idazki undats hau, ez bereziki lausengatu, edoskitze eza nabaria leporagarri topatzen ziotela. Horrela izanda ere, ezin uka
|
lan
berean dagerkigun olerkiaren garrantzia, bai ontze edo jasotze urtearengatik, nola Uharte beraren sorterriarengatik, ezpada literatur balioagatik, bai Nafarroako euskararen historiaren berria denez bezanbatean. Ez dakiguna, ordea, zera da, ea ordurako Uharteko tipulak famazkoak zirenentz.
|
|
|
Estatuak berak inprimaketaren gastuen ardura bereganatu zuen. Madrilgo diputatuen kongresuko idazkaria izan zen gernikar honen
|
lana
bere 2027 sarrerekin, lehenengo bibliografia orohartzailetzat jo dezakegu.
|
|
|
Ez zaigu, ausaz, horren isilpean igaro zalba historialariaren izena gurean, areago euskaltzaleak garenon artean, alabaina, eta izena ezaguna izatearekin ber, bere lanen berri kamutsa da oraino nagusi dena, eta seguruenik ere, gutxi dira Zalbaren
|
lana
bere berean irakurri dutenak, tartean izan direnen hainbatek jaso eragina nabarmenagoa datekeen bitartean. Jose Zalba Labarga non eta Lizarran jaio zen, orduko abertzale aunitzen eta handien habian, noiz eta 1883.eko abenduaren 20an.
|
|
|
Geure Gil Bera erraldoiak Barojaz ondu duen saio gozagarrian Larunberi buruzko zenbait aipamen badakarzkigu. Hasiera bateko
|
lana
Beran egitearen kariaz Pio Baroja ezagutu zuen, erdal idazleak El aprendiz de conspirador en gogorarazten digunez, eta Lesakako ospitaletxoa bisitatzen zuela Biktoriano Juaristi ezagutu zuen, bizi guztiko laguna izanen zuena. Bortziritik Donostiara aldatu zenean kazetaritzan murgildu zen sutsuki, hango ElPueblo Vasco egunkarian eta Irungo El Bidasoa astekarian gutxiz gehien, bere artikulurik aipatuenak 1918ko gripe izurritearen garaikoak izan zirela.
|
|
|
Nolanahi ere ezin da ukatu Eibarkoak Bizentarengan izan zuen eragina. Osabaren zuzendaritzapean alegia itzulketan egin
|
lanak
bere uzta eman zuen, eta 22 urte zituela bilduma ezaguna inprimatzera eman zuen 1804.ean: Ipui onac ceintzuetan arquituco dituzten euscaldun necazari ta gazte guciac eracaste ederrac beren vicitza zucentzeco, Donostiako Antonio Undiano liburugilearen etxean.
|
|
|
Gure amaren bizia etzen biziki kanbiatu, lehengo
|
lan
berak izanez, hura ezin eskapatu.
|
|
|
Zernahi den, azken urteotan etxeak garbitzen ditu, batez ere udan, bañisten etxeak. Goikoak ere eskaini zion
|
lana
bere etxean eta, hango bazterrak gustura miatuko bazituen ere, ezetz esan zion, ez zuelako horretan ere haren menpe egon nahi. Garbi dezala berak etxea irribarrez.
|
|
2017
|
|
|
Oroitzapenen sarrera, ikusgarria da" Zeure ama 1879an jaio zen, eta iruditzen zait pasako zirela sei urte nire ahizpa zela jabetu arte, ezin dut, bada ezer esan urte horiei buruz". Izugarria iruditzen zait
|
lanok
bere ingurukoen aurrean irakurtzeko idatziak izatea.
|
|
|
Iñori ezer kentzeke, baietz esan beharra dugu. Beraz, zerbait asmatu behar da, bertsolarien
|
lana
bere mailla goienera jasotzeko. Ta gure herriak bere zorra ordaindu beharra die herriko kantari hauei.
|
|
|
" antes de llegar a el, a 28 brazadas, se hallan las limitaciones del montazgo de Alduncin". Eta hurrengo egunean
|
lan
berean segitzeko eten zutela lana: " siendo testigos Franco.
|
|
2018
|
|
|
Mendearen azken hamarkadetan, inprenta oinetan nolabaiteko zalantza sumatzen da, Iruñea, Iruña eta Pamplona ageri baitira, baita
|
lan
berean ere. Horrela, Aita Asteteren lanean, batetik, Iruñeko forma ageri da (Doctrina" Iruñeco obispo"), eta bestetik, Iruñaforma(" Iruñan, J.
|
|
|
Batak besteari espazioa eskaini diete hasieran, baina araurik gabeko lehian sartu direnean, batez ere abeslariak bakarlari gisa bere showa inposatu nahi izan duelako, Martak aretoa utzi du. Kairi erantzun dionari bueltak ematen hasi da Añes,
|
lana
berak utzi zuela esan behar zion behintzat. Azken batean, argi zegoen Bruno utziz gero lana ere uzten zuela.
|
|
|
Cuban militar lanean ibili ondorean, Espainian errepublika ezarri nahian, fite Portugalera herbesteratu beharrean aurkitu zuen bere burua. Itzuli zelarik, periodista gisa lan egin zuen Madrileko El Pas egunkari errepublikazalean eta Iruñean segitu zuen
|
lan
bera 1898an El Porvenir Navarro astekaria sortu zuelarik. Argitaraldiaren ildoak segidan erakutsi zuen jokaera antiklerikala, eskuinaren eta Elizaren erreakzio bortitzak eraginez.
|
|
2019
|
|
|
" Lanaren krisia" adiera erabiltzean,
|
lanak
bere forma sozial kapitalistapean betetzen dituen funtzio sozialak aurrera eramateko ageri dituen zailtasun gero eta handiagoez ari gara. Lanak gizarte kapitalistaren erreprodukzioa ahalbidetu luke.
|
|
|
Alegia, ez du integrazio soziala egokia bermatuko. Horregatik,
|
lanak
bere funtzio sozialak betetzen ez dituen heinean, lana krisian aurkitzen da, eta hark sostengatutako" lanaren gizartea" ere.
|
|
|
iraultza komunista dela lehena (eta bakarra), jarduera mota bera, lana alegia, modu desberdinean banatzeaz harago, soldatapeko lana ezabatu eta abolitu nahi duena, soldatapeko lana Kapitalismoaren eta klase zapalkuntzaren oinarritzat harturik (Marx, 1846/ 1994, Tronti, 1966/ 2006). Langile klasearen etsaia, beraz," ez da kapitalista soilik,
|
lana
bera ere etsaia da, eta, langileen borroka, hortaz, harreman sozialaren osotasunaren aurkakoa da, hasiera hasieratik[...] Orain arte izan diren iraultza guztietan inoiz ez da ukitu ‘jarduera mota (Art) ’ Besterik gabe, jarduera hori beste modu batera banatu izan da beti; lana beste era batera banatu zaie beste pertsona batzuei; ‘iraultza komunistak, aldiz, orain arte izan den jardu... 191)
|
|
|
Marxen ustez" el objeto que el trabajo produce, su producto, se enfrenta a el como un ser extraño, como un poder independiente del productor" (106). Zentzu horretan, lanak ez du laguntzen gizakiaren auto errealizazioan eta
|
lana
berarena ez balitz bezala agertzen da. Langilearen lana eta bere lanarekin sortzen duena ez da berea, kanpokoa bilakatzen da, beste inorena;" el trabajador se relaciona con el producto de su trabajo como un objeto extraño".
|
|
|
Lana bere bizi aktibitatea den heinean, lana gizakiaren auto errealizaziorako bitartekoa izan daiteke. Baina
|
lana
bere lekuan jarri behar da baita ere, eta beste gizakiekin sozializazio prozesu kulturalean garatzeko aukerak handitu behar dira. Horregatik, Marxen ustez propietate pribatua gainditzeaz gain," la reduccion de la jornada laboral es un requisito bdsico" (Marx, 2009:
|
|
|
Kapitalismoan jabetza pribatua, aitzitik, gainontzeko indibiduoen lanaren gainean agintzeko gaitasuna da. Horrenbestez, lan prozesua eta lana kudeatzen duen jabetza pribatua elkarrekin erlazioan jarrita, hau da, jabetza pribatua ekoizten duen lana eta lana mobilizatzen duen jabetza pribatua elkartuz, jabetza pribatuak
|
lana
bera menperatzen duela eta lanak, berriz, jabetza pribatuaren mesedetan jabetza pribatua bera ekoizten duela ulertuko dugu.
|
|
|
Zientzia Politikoan graduatua da eta tesi doktorala burutzen dabil" Lanaren krisiaz". Kasu honetan bere kapituluak" Lanaren krisia kapitalismoaren hondamenaren teoria marxistatik abiatuz"," Lanaren krisia" adiera erabiltzean,
|
lanak
bere forma sozial kapitalistapean betetzen dituen funtzio sozialak aurrera eramateko ageri dituen zailtasun gero eta handiagoez ari garela dio. " Lanaren krisiaz" ari garenean, gizarte kapitalista erreproduzitzen duten lan mota guztiez ari gara, bai soldatapekoez, zein etxekoez edo zaintzazkoez.
|
|
|
—Baai irribarre egin zuen patxadaz ogitartekoa plater gainean utzita garagardoari beste tragoxka bat egin baino lehen. Taberna honetara azaldu zinen lehen egunetik bertatik bota nizun begia, uste dut nik egiten dudan
|
lan
bera egiten duzula zeuk ere eta seguru nago gainera eman didazun izena ez dela zure benetakoa.
|
|
|
Plazuela del Principe, Plaza del Principe, Plaza de la Independencia, Plazuela de la Independencia...
|
Lan
berean irakurri dudanez, hiria elikagai freskoez hornitzeko asmoz, Plaza de Abastos delakoaren lehen eraikina bertan ezarri zuten 1899an, eta 1975eko urtarrila arte iraun zuen leku berean.
|
|
2020
|
|
|
Era berean, Euskal Herria ere ez litzateke berbera ombu aren bertsorik gabe. Badakit izpi bat besterik ez dela; badakit ez dagoela oraingo poeten lana Greziako edo Israelgo lehen poeta haienarekin konparatzerik eraginaren aldetik; baina oinarri oinarrian
|
lan
bera egiten dute denek.
|
|
2021
|
|
|
Zoratx (a), Zugaratx (a), xugaratxa (xadierazkorra da). Zugaratxa da lihoa xehetzeko eskuz erabiltzen den egurrezko tresna, guraize modukoa, edota egurrezko lan mahaia,
|
lan
bera egiteko. Ez da nahastu behar ezpatarekin, lanaren prozesuan geroago datorrena.
|
|
|
Eta
|
lan
bereko hiztegian (2005, 258 or.): " aizkan (Urd) adond. ‘harrika’:
|
|
|
Eliza katolikoaren hierarkian, seminaristen eta apaizen gainetik daude bikarioak; eta, horien gainetik, apezpikuak eta horien guztien gainetik artzapezpikuak eta aita santua— Apaizek, batetik, erlijio errituak kudeatzeko ahalmena daukate, fededun fidelak gidatzeko ardura; bikarioek edo parrokoek, bestetik, parrokia baten ardura daukate eta, noski, zeregin horretan apaizen lana zaintzeaz arduratu ohi dira. Bikarioa gotzain edo apezpikuaren laguntzailea da eta apezpikua bera da bikarioak izendatzeko ardura daukana; azkenik, apezpikuaren
|
lana
bere ardurapean dauden (lur-zati jakin bateko) apaizak zaintzea da. Izan ere," apezpiku" hitzaren jatorria den latinerako episcopusek honako hau adierazten du:
|
|
|
Urte berean, Julio Zesar Alexandriara ailegatu zen. Ordurako, Erroma potentzia handia zen, besteen gatazketan munduko poliziarena eta bitartekariarena egiteko
|
lana
beretzat hartzen zuena. Kleopatra laster ohartu zen berriz gobernatu nahi izanez gero Zesarren laguntza zuela.
|
|
2022
|
|
|
• Gizonezkoek eta emakumeek ez dihardute
|
lan
berean, ez dute jaki bera hartzen, ez dira mahai berera esertzen. Andreek hesteak garbituko dituzte, betetzeko.
|
|
2023
|
|
|
Erantzun batzuk baino ez ditugu nahi. Greba eta piketeaz gain, norbait ari da justiziagile bakartiaren
|
lana
bere kabuz egiten, Batman balitz bezala. Bruce Wayne hori nor den jakin nahi dugu, eta zure gertuko norbait dela susmatzen dugu, baina probak behar ditugu eta zuk lortuko dizkiguzu.
|
|
|
Berehalaxe ohartu nintzen Ehrlichek orduak eta orduak ematen zituela
|
lanean
bere mahaian, mikroskopioarekin, behaketan erabat murgildurik. Mahaia, gainera, kolore mota guztietako orbanez bete zen pixkanaka.
|
|
|
Indusketa arkeologiko bat egiteko lurra geruzaz geruza kendu behar da, azaletik hasirik, barneago leudekeen hondarkin zaharrenak aurkitzeko. Lehenengo XX. mendekoak agertuko lirateke, segidan XIX.ekoak, sakonagoan Erdi Arokoak eta erromatarren garaikoak, Burdin Arokoak eta abar. adierazpen aztertzeko,
|
lan
bera egin beharra dago; honen adibide, egutegiko festak izan daitezke. Urtean zehar ospatzen diren jaiek jatorrian zituzten esanahiak aski lausoturik, are guztiz ilundurik, heldu dira gaur arte.
|