|
2009
|
|
|
Esaterako, egileen aldetik apustu bat suposatu dute hiru lanek. Uriberen kasuan, Bilbao New York Bilbao bere estreinako narratiba lana izateaz gainera, narratibak berak eskaintzen dituen aukeren gaineko azterketa
|
lan
bat dugu. Zoaz infernura, laztana nobelan, Zorion perfektuarekin zabaldutako bideari lotu zaio berriz Lertxundi; behin gehiago indarkeria dugu protagonista, baina, bere aurreko lanetan ez bezala, haren jatorria ez da politikoa.
|
|
|
–Nik dezakedana baino gehiago kostatuko litzateke, eta ez dakit ezer horrelako negozioei buruz, esan zigun?. Zaharregia naiz, eta berandutxo da beste
|
lan
batean hasteko.
|
|
|
Eta hala ere Pete Aguereberryk inoiz ez zuen meatzaritzan karrera egiteko asmorik izan. Hasi zenean, XIX. mendearen bukaeran mutil emigrante batek topa zezakeen
|
lanetariko
bat besterik ez zen. 16 urterekin etorri zen herri honetara, txartel bakunarekin helduz San Frantziskora.
|
|
|
Beste
|
lan
bat etorri zen gero, San Frantziskotik Virginia Cityra (Nevada) zihoan diligentziaren gidari. Lan gogorra.
|
|
|
«Arazo jakin baten ertz guztiak zorrotz aztertzen dituen liburu bat sakona dela esan ohi dugu. Inor gutxi iritsi den sakonerara iritsirik, hantxe argi egiten du halako
|
lan
batek. Baina testu sakon batek esaten duena esaten du, ez gehiago ez gutxiago.
|
|
2010
|
|
|
1971 izan zen. Antzerki
|
lan
bat nuen egina eta Verdes liburu dendan utzi nuen. Arestiren eskuetara iritsi zen eta hark, berriz, publikatu egin behar zela.
|
|
|
«Ozono aldizkarirako artikulu batzuk egin nituen, eta orduan ere izan zen salaketa, nire
|
lan
bat zela-eta, Arestiri buruzko artikulua hain zuzen ere. Manu Leginetxe zen zuzendaria eta ondo portatu zen.
|
|
|
«Horrelako
|
lan
bati nion ekin jubilatu gabe. Nik gordinean eginak nituen lehen bi liburuak.
|
|
|
«Nik hala sentitu dut behinik behin kanta baterako hitzak egiten aritu naizenean. Nire kalkuluen arabera, 150 bat kantu ditut eginak, baina 80 bat egin nituenerako sentitzen nuen hor literatura
|
lan
bat bazegoela egina. Baina lan hori euskarri ez ohikoetan, CDtan, agertzen denez eta erabat sakabanatua dagoenez, ez dela literatura pentsatu ohi dugu».
|
|
|
Hasieran, gehienok nahiago genuen Whitmanen poesia haizetsua eta kanporakoia, aire fresko bafada bat zirudien, Dickinsonen murmurio labur eta juxtuen ondoren?, baina ikastaroak aurrera egin ahala, Walten lana hotsandikoa eta puztua hasi zitzaigun iruditzen, eta Emilyren poema laburrak, berriz, gero eta aberatsagoak, esanahi putzu sakonak, hainbesteraino non haren poema bakar batek ordubeteko analisi eta eztabaida kontzentratura eraman ahal gintuen. Eta sarritan konturatu gara, eta hau denon esperientzia da agian, hainbat urte lehenago irakurritako
|
lan
batera itzultzea, gaztetan irakurritako batera agian, oso esperientzia desberdina suertatzen dela askotan. War and Peacen, lera ibilaldi zoriontsua, gure gaztetako pertsonak arrazoi osoz gogoratua, zurbil geratzen da orain beste material askoren parean, esate baterako, Pierre Platonekin topatzen deneko unea presondegian edota Nikolai Bolkonsky Printzearen heriotza; Anna Kareninan, Annaren eta Vronskyren arteko harremanak ez dirudi agian duela berrogei urte zirudien bezain erromantikoa, baizik eta suntsitzailea eta itogarria, eta Levin, bere huts guztiak gorabehera, argi positibo, are heroiko batean agertzen zaigu; Don Kixotek subertsiboagoa dirudi duela urte batzuk aurrenekoz irakurri genuenean baino, irakurlea ohartzen baita, batik bat bigarren atalean, Cervantes ez dela Kixotez eta Santxoz trufatzen ari, baizik eta haiek topatzen duten jende ustez «sanoaz».
|
|
|
Siziliara Lampedusaren semearen ondoan hitz egitera joateko gonbidatua izateak eta norbere izena eta lana atzerriko egunkari batean albiste izateak, zer esanik ez, laguntzen du itzultzailearen ego apalari hegoak ematen (dena kasualitate baten ondorioa bada ere). Baina, horretaz gain, holako itzulpen
|
lan
baten emaitza onen meritua ez da, noski, itzultzailearena bakarrik; euskal irakurleena ere bada. Gure txikian, sinetsita nago literatura sistema normaldu samar bat lortzen ari garela pixkanaka.
|
|
|
berrogeita zazpi hizkuntzatara itzulia izan naiz! Egun batean euskaraz ikusi nahiko nuke nire
|
lanen
bat; arabieratik zuzenean itzulita baldin bada, askoz hobe.Eta alderantziz, euskarazko lanen bat arabieraz zeren eta, egiatan, euskal kultura ez dute ongi defendatzen atzerrian, pertsegitu egiten dute, politikoki behintzat. Nire libururik ikusten da Bizkaiko eta abarretako liburu dendetan?
|
|
|
berrogeita zazpi hizkuntzatara itzulia izan naiz! Egun batean euskaraz ikusi nahiko nuke nire lanen bat; arabieratik zuzenean itzulita baldin bada, askoz hobe.Eta alderantziz, euskarazko
|
lanen
bat arabieraz zeren eta, egiatan, euskal kultura ez dute ongi defendatzen atzerrian, pertsegitu egiten dute, politikoki behintzat. Nire libururik ikusten da Bizkaiko eta abarretako liburu dendetan?
|
|
2011
|
|
|
Beste
|
lan
bat aipatuko nuke orain, Joseba Sarrionandiaren Moroak gara artean. Liburu interesgarri askoa iruditu zait, gutxi baitira gure hizkuntzan poskolonialismoaren nondik norakoak hain ondo, hain zehatz landu dituztenak.
|
|
|
Gikuyu zen artean gure heziketa hizkuntza. Nire idazkeragatik jaso nuen aurreneko txaloaldia gikuyuz idatzitako
|
lan
batengatik jaso nuen. Beraz, nire lehenengo lau urteetan iraun egin zuen nire heziketa formaleko hizkuntzaren eta Limuru nekazari komunitatearenaren arteko harmoniak.
|
|
|
Charles Bordes ek Etxahun pertsona gaiztoa izan zela idatzi zuen, Donapaleuko auzitegian aski ongi ezagutzen zutela! Musikaz ari zen
|
lan
batean idatzi zuen hori! Intelektualak horretan, baina beste modu batean zen Etxahun herrian.
|
|
|
Heien artean pasatu ditut 12 urte.» Ez zion, haatik, misionestaren erran zahar zuhurrari kasurik egin, eta liburuaren idaztera menturatu zen, Afrikako, salbaien? zuhurtzia (GAK, 1983) erran delako hau, Arbelbidek argitaratuetan lehen
|
lanetarik
bat izan baitzen, Irun Hiria saria irabazi eta orduko Kutxak publikatua, euskaraz hain gutxi editatzen zen sasoian, irakurle ekinak euskaraz argitaratua zen gutiz gehiena irakurtzen zuenean.
|
|
2013
|
|
|
Behar zirenak baino ez. Ez da historia
|
lan
bat izan, ezin diot honi bizitza osoa dedikatu, horretarako unibertsitate irakasleak daude. Eta beste proiektu batzukditut.
|
|
2015
|
|
|
Magrittek aire edo kutsu literarioa eman nahi izan zien margolanei. Literaturaren munduak keinu hori itzuli nahi izan dio, eta gaur egun kontaezinak dira Magritteren
|
lanen
bat edo beste duten liburu azalak. Geurean bat aipatzearren, Kriselu argitaletxeak Le modèle rouge margolana erabili zuen Ramon Saizarbitoriaren 100 metro liburuaren azala ilustratzeko.
|
|
|
1928 urtean margotu zuen, Parisko egonaldi oparoan. Gai beraren inguruan beste
|
lan
bat egin zuen, eta horretan pertsonaiak aire zabalean daude bestepostura bat dutela: gizona xuxurlaka ari zaio emakumeari belarrira.
|
|
2016
|
|
|
Beno, hobeto esanda, utzi egin behar izan nuen. Beste
|
lan
bat eskaini zidaten Ertzainak izenburua zuen telesailean. Ezin omen nuen bi telesailetan batera lan egin, eta proiektu berriaren alde egin nuen.
|
|
|
Nire auto xaharra zahartzen ari zela esaten ari zitzaidan. Ni ere une horretan frenorik gabe nindoan antzezpenaren munduan,
|
lan
batetik bestera, baina nire autoa ez bezala gaztea nintzen eta indartsu sentitzen nintzen, ikasteko irrikaz, geroz eta gehiago maite nuen lanbideaz jakin nahian. Bide horretan, hasieratik ondoan izan ditudan lankideak izan ditut maisu, ezinbestean.
|
|
|
Barne ibai hori bere hilondoko Ibaiak basamortuan liburuan agerikoa egingo zaigu, bere lanari darion bertsogintzan eta ahozko tradizioan. Ezaguna zen Mimodramak eta ikonoak (1990) lanaren ondoren beste poesia
|
lan
baten sorkuntzan sartua zuela burua. Lehendabiziko berriak 1993 urteen artean izan genituen.
|
|
|
Oraindik teatro
|
lan
bat egin nahi duzu. Kasu horretan, topa dagigun.
|
|
|
Hori diotenean, batzuek «fama» esan nahi dute, eta famak alde asko ditu: gerta liteke hogeita hamar urte lanean jardun eta hainbat film egin ondoren, egin duzun
|
lan
batek berak ere ez asebetetzea zu! Neuri interesgarri zaizkidan gai eta pertsonaiak egin nahi ditut.
|
|
|
Nahiago nuke aukerarik banu! Hemen,
|
lan
bat egin, bukatu, eta zeure buruari galdetzen diozu: «Hurrengo lanik egongo al da?».
|
|
|
proiektu bat egin, eta hurrengoa noiz aterako den zain. Zorteko izanez gero, baliteke bi edo hiru hilabetera beste
|
lanen
bat sortzea, baina, bestela, bi urte ere joan litezke ezer gabe. Horrelaxe gure bizimodua.
|
|
|
Aktore bezala ere, zergatik ez? Ni eta nire sudurra bakarrizketa prestatu nuen Pirandelloren
|
lan
batean oinarrituta.
|
|
2017
|
|
|
Eresbilen zegoen kopia bat, eta Xenpelar Dokumentazio Zentroan beste bat. Hasten naiz horrekin, Hernanirako
|
lan
bat egin behar nuela eta, eta grabazio historiko hori ez zegoen transkribatua ere!
|
|
|
2014an Nobel saria irabazi zuenetik, Modianoren obrak indarra hartu du berriro. Halere, liburu hau berezia da Modianoren lanen artean, ez baita fikzio
|
lan
bat. Efikazia emotibo handiz estutuko dizu arnasa, eta egilea bera ere hatsanka sumatuko duzu, Bruderren bizitzaren esperientzia haustua berpiztu nahirik, nebaren edo arrebaren arrasto galduen bila dabilenaren larridura kontenituaz.
|
|
2018
|
|
|
Kontu garbia da, nire ustez. Virgilio, Dante, Cervantes, Shakespeare edo Homeroren itzulpenak bigarren
|
lan
bat ere egiten du, funtsezkoa: errepikaren gurpilean, mugimenduan, zirkulazioan jartzen ditu hitzak.
|
|
|
Donostiako Udal Liburutegiko sotoan esana, literaturaren balioa gauza subjektiboa dela, neurtu ezina dela? Esan zenuen zure arreba bat literatur
|
lanen
bat egin beharrean zela, eta zuk egin zeniola. Zure arreba hori joan da, aurkeztu du lana, eta eznahiko, ez zuen gainditu!
|
|
|
Nire bertsioaren arabera, literaturan hasi nintzen, baina laster konturatu nintzen ez nuela talenturik. Poema batzuk idatzi nituen, prosazko
|
lanen
bat ere bai, baina talenturik ez neukala ikusi eta hiztegigintzari ekin nion. Koldo Mitxelenak lotu zintuen lantegi horretan.
|
|
|
Nahiz panorama ez litzatekeen oso esperantzagarria: «Astean bitan aterako litzateke ahizparekin paseatzera, astean behin lagunekin afaltzera, eta bilatuko zukeen
|
lanen
bat, hemen ere jatetxeak badaudenez, ohekideren bat» (178 or.). Hasiera ahaltsuak dituzte ipuin guztiek, narratiban inon idatzi gabeko legea egoki aplikatuz, ipuinak hasiera kolpatzailea behar duela dioena. Bilduma egin liteke:
|