|
2013
|
|
|
Hartara, nik hemen ikusten ditut bildurik, bateko, bere familia eta ondorengoak; besteko, Euskaltzaindiaren kideak eta nola ez, Deustuko Unibertsitatearen irakasle eta ikasleak. Horretara ere, elkarrekin loturik agertzen dira Eusebio Erkiagaren
|
lana
eta etorkizuna, egungo ikasle gazteek lekukotza ezin hobea izan dezaten, jardunaldi honen bitartez, haren figurari buruz. Eskerrak, beraz, hona hurreratu zareten guztioi eta bereziki, Euskaltzaindiaren Literatura Batzordeari, ekitaldi hau antolatzearren.
|
|
|
Teorizazio horretan areago joatea zilegi da ziurrenik, iduri baitu ahozko generotik idatzizkora dagoen jauzian literaturaren instituzionalizaziorako pauso garrantzitsu bat identifika daitekeela. Puntu horri heltzen dio, hain zuzen, Patxi Salaberri Muñoak Iraupena eta lekukotasuna (2002)
|
lanean
eta, Jesus Mari Lasagabasterri segituz, honela adierazten du bertsolaritza idatziaren bilakabidearen garrantzia:
|
|
|
Hots, filologia erromanikoa sortzen da jada dekadentea den eta indarrik ez duen kultura latindar baten ikerketa arkeologikoa eratzeko. Subjektu ikertzailea alemaniarra eta ikerketa objektua erromanikoa den analisi egitura indartzen dute Schlegel anaien
|
lanek
eta hala, erromantizismo alemaniarraren lehenaldi loriatsu baina ez koebala mundu erromantzean topatuko dute, Italian eta Espainian, Petrarka, Dante, Cervantes eta Calderonen literaturan.
|
|
|
Baina Lekeitioko Nautika Eskolako irakaskuntza eta administrazio
|
lanak
eta zamak bertsoak ontzeko astia jango zioten ziur asko, ezen badirudi Lekeitioko Nautika Eskolara etorri artekoak direla E. M. Azkueren olerki gehien gehienak, Lekeitiora etorri eta gero bere lan literarioa, baztertutxoago, utzi zuela, behintzat (Astigarraga. Bijuesca 1990:
|
|
2014
|
|
|
Aurretik egin ziren
|
lan
eta bertsio batzuen ondotik (Zalbide, 2010), 1983ko uztailean Eusko Jaurlaritzak jaulki zuen dekretu bat non ezartzen ziren hizkuntza ereduak, haien bidez erdiets zitezen hezkuntza sistemari jartzen zitzaizkion helmugak. Aintzat harturik nolako ugaritasun soziolinguistikoa ageri zen erkidegoaren lurralde eta toki desberdinetan, eta gaiaren aurrean izan litezkeen sentiberatasun desberdinak, oinarrizko hezkuntzan hiru eredu ezarri ziren, denetan ere agertzen zirelarik bi hizkuntza ofizialak:
|
|
2015
|
|
|
Gaiak diruarenganako atxikimendu gehiegizkoak dakartzan kalteak azpimarratzen ditu, eta Etxebeste eta Alkorta aktoreak goresten zituen beren
|
lanean
eta besteen gainetik ezartzen La Voz de EspañaUnidad de la Tarde, ko Aramburu kazetariak (IX). Joshe Leon bezala sinatzen zuen beste kazetari batek (IX), laudorioz betetzen zituen ere Etxebeste, Pérez lapurraren paperean lana ongi burutzen zuelako, hala nola Alkorta, bankariaren pertsonaia eta kontzientziaren ahotsa antzezten zituena, ama eta alaba kaxkarin eta diru xahutzaile amorratuak erortzen baitziren lapurren eskuetan eta hauek eramaten baitzuten diru guztia infernura.
|
|
2016
|
|
|
beste erkidegoetan jaio diren aurreko urteetan. Eta ezegonkortasun propio horretan berriro mugitu dira edo mugituko dira EAEtik kanpora ere, Nafarroa Garaitik mugitu diren bezala, bertan
|
lana
eta mantentze bitartekoak eskasten hasten zaizkien orduko, dela. Espainiako, beste erkidego batera, Europako beste estatu batera, edo beren jatorrizko herrietara.
|
|
|
Gerora, ostera, artikulua astiro irakurtzeko aukera izan do danean, erantzun beharra sentidu dot, geure buruaren eta geure lanaren alde urten beharra, asaskatu beharra, Derioko Ikastaroetan eta aldizkari horren inguruan urteetan bizi izan dako
|
lan
eta bizipenek jartzen eustien galgea askatuz. Eta bakez eta soseguz idazteari ekin deutsat, gauza batzuk argitze aldera.
|
|
2018
|
|
|
Garai arkaikoan oraindik kausi zitekeen [aditz nagusia+ ez+ aditz laguntzailea] hurrenkera perpaus nagusietan. Salaberri Izkok (2018) erakutsi duenez, Ekialdera jo eta denboran aurrera egin ahala, [ez+ aditz laguntzailea+ aditz nagusia] gailenduz joan zen, eta Nafarroan ia hori baizik ez da ageri, baina Etxepareren
|
lanean
eta Amenduxen olerkian oraindik bada hurrenkera zaharraren alerik. XVII. mendean Errazkingo apaizak ere eman zuen horrelako bat (ConTAV, 108) 14.
|
|
|
Hualde hil baino pixka bat lehenago, 1878an, Bonaparterekin egindako elkarlanaren ondoren ezagutzen dugun uskararen inguruko lan bakarra egin zuen Mendigatxak, gorago aipatutako Arturo Campionen Orreaga baladaren erronkarierarako itzulpena, alegia. Urte horretatik hasi eta Azkuerekin egindako
|
lanak
eta idatzitako gutunak arte() ez dugu Marianoren uskararen inguruko bestelako berririk.
|
|
|
Era berean, euskal gaiak jorratzen dituzten edo euskal idazleak dituzten lanen azterketa ere bildua da atal honetan. Orotara, 70 dira aztertutako
|
lanak
eta horietako batzuen adibideak dakartza Torrealdaik, dagokien zentsura txostenen azalpen xehearekin.
|
|
|
Lehenik, liburu soziopolitikoak ditu aztergai. Garai honetan ugaldu egin ziren saiakera
|
lanak
eta Torrealdaik dio urte hauek izan zirela euskal saio lanen urrezko garaia. Ugaltze hau marxismoa euskal gizartean sartzearen ondoriotzat du Torrealdaik.
|
|
|
51) baida piztu zenean, antagonismoak euskaldunen arteko gatazka politiko soziala irudikatu zuen. Teatro zaharra defendatzen zutenek, nazionalismo elizkoiari jarraiki, gerraurreko teatro
|
lanak
eta haien kutsu kostunbrista zuten gogoko, eta teatro berriaz aburu ezkorra zuten. Honela idatzi zuen artikulua Zeruko Argian teatro zaharraren defendatzaile ezagunetarikoa izan zen Labaienek:
|
|
2019
|
|
|
Aukeraren arabera eusko kaukasista, eusko uraloaltaista, eusko paleosiberianista edo eusko mundialista zen, ondoko Bengtson eta besteren aitzindari, 13 Boudaren artikulu batzuek zirela eta idatzi zuen bigarrena, nahiz eta aipatu gabe beti (neogramatiko jator bezala) etsai nagusi zuen Schuchardti zuzendurik. 50 eta 60ko hamarkadetako beste hainbat
|
lanetan
eta are 30 urte geroago hil ondoko 1987koan Mitxelenak azaldu zituen berreraikitzaile, hizkuntza historialari eta etimologo gisa zituen irizpide eta hatsarreak, eta, usuenik, bere eta Meilleten ondoko hizkuntzalaritza historiko estandarraren jardunarekin aurreko euskalaritzak (neurri handi batean Schuchardten erruz) zituen ezberdintasun handiak ezkutatu gabe (1957b: 108).
|
|
|
Duela zenbait urte, 200 familia hautatu genituen langai (100 bat mailegatu eta beste hainbeste ondare zaharreko) eta egitura horri lotu gatzaizkio, nahiz zorionez, baina ez
|
lan
eta buruhausterik gabe, kopuru horiek mantentzeko usu kide berriak sartu behar izan lehenagoko zenbaiten gehienik ondare zaharrekoen, ahaidetasun artean ezkutuak bistaratu ahala. 200 familia horietan 2600tsu sarrera eta azpisarrera bildu da, EHHEren hitzaurrean ataletan mikroeta makroegituraren deskribapenaren bidez azaldu moduan.
|
|
|
O.J.: Orain, Julia [Marin] gure lagunari deitu nahi nioke berak ere eskarmentu handia duelako horrelako
|
lanean
eta, ziurrenik, baduelako zeresanik.
|
|
|
Julia Marin: Nire esperientzia da, euskalkia daukanarentzako, batuan hasten zara
|
lanean
eta gero egoerak esaten dizu euskalkietara jotzeko aukera badagoela. Baina, euskalkidun aktore bati esaten diozunean" eta hemen zure hizkera erabiliko bagenu?"," baina guk oso gaizki egiten dugu, gurea oso zatarra da" izaten da erantzuna.
|
|
|
2015ean aurkeztu zen Batzordearen lana (Oñederra et al. 2015), baina hortik aurrera egin behar da, Batzordeak jarraitu egin duelako
|
lanean
eta ahoskeraren inguruko araugintzaren berri ematea oso garrantzitsua delako euskararen une honetan.
|
|
|
Pedro Jose Goizueta hautatu zuten, epaileek hura hobetsita. Inon horren berri eman ez bazaigu ere, pentsatzekoa da Goizuetak euskaraz jakinen zuela, agiri horietan jartzen baitu Igantzin ari zela9 sendagile
|
lanean
eta ikasi ere egin baitugu sortzez lesakarra zela, aita Goizuetakoa eta ama Lanzkoa zituelarik.10 Baina, bertzalde, ezin dugu erran bertze hautagaiak baldintza hori betetzen ez zuenik, ez baitugu horretarako informaziorik aski.
|
|
2020
|
|
|
Nerabezarako maitasun bizipenen etnografia: Harremanen antolaketa, gorputz
|
lana
eta heteroaraua Bilboko gaztetxoen artean. (Doktorego tesia, UPV/EHU).
|
|
|
Uztaritzen Jean Elizalde Zerbitzari izan zuen bikario. 1895ean hasi zen Eskualdunan idazten (Lafitte 1971b), erran nahi baita,
|
lanean
eta astekarian, Hiriart Urrutirekin harreman hurbila izan zuela. 1925era arte izan zen zuzendari.
|
|
|
Bizilekuari edo laneko lekuari dagokionez, aldiz, 67 herri zerrendatu ditugu. Sorterrien eta laneko lekuen artean, Ipar Euskal Herriko 84 herri daude ordezkatuta, hau da, Ipar Euskal Herriko 158 udalerrien% 53 Lapurdiko herrien% 78 dira ordezkatuak, Zuberoako herrien% 47,6 eta Nafarroa Behereko herrien% 42,7
|
Laneko
eta bizitzeko lekuari dagokionez gehien agertzen diren herriak dira: Baigorri, Baiona, Donibane Lohizune, Hazparne, Larresoro, Maule, Senpere eta Uztaritze.
|
|
|
gaur egun euskarak irakaskuntzaren maila guztietan eta jakintza arlo guztietan du indarra; euskararen historia osoan baino gehiago eta hobeki idazten da; itzulpen asko egiten dira, literaturan eta gainerako esparruetan; literatura lanak argitaratzen dira; terminologia berezia eskatzen duten arloak lantzen dira; doktore tesi andana bat ere badugu, jakintza arlo guztietan; hemengo ikasle anitz kanpora joan da espezializatzera; komunikabideetan hogeita lau orduz entzun daiteke euskara, ongi prestatutako kazetariei esker eta abar. Eta, horren ondorioz, inoiz baino
|
lan
eta testu masa handiagoa dugu eskura, corpusetan bildua. Ez da gutxi hori.
|
|
|
Lan horren argitaratzeak garrantzi handia izan zuen batzordekideei konfiantza emateko, gero eginen ziren
|
lan
eta azterketa guztien abiapuntua izan baitzen. Aipatu lan horiek 1980ko iraileko eta 1981eko urtarrileko batzarretan aurkeztu ziren euskaltzainen aurrean.
|
|
|
eztabaida eta kritika sortzean. Uste dugu,
|
lanak
eta batez ere, geroko lan baten oinarri izan nahi baduteahoz eztabaidatzea baino hobe dela izkribuz eta arrazoiak emanez kritikatzea".
|
|
2021
|
|
|
Orain arteko
|
lan
eta ondorioek iragartzen dutenez, gerora begira lana dago, bai ikerketaren emaitzak sakonago aztertzean, bai soziolinguistikaren eremutik eraikitako markoaren berrikuspenean. Egindakotik, ordea, honako hau azpimarratzen da:
|
|
|
Zortzi idazle (2006), Mariasun Landa Etxebeste, Aurelie Arcocha Scarcia, Yolanda Arrieta, Miren Lourdes Oñederra, Itxaro Borda, Miren Agur Meabe, Arantxa Urretabizkaia, eta Laura Mintegiren partaidetzaz; eta, bestetik, Eider Rodriguezen Idazleen gorputzak (2017) lana Arantxa Urretabizkaia, Laura Mintegi Lakarra, Miren Agur Meabe, Karmele Jaio eta Uxue Alberdiren partaidetzaz. Emakume idazleen
|
lanez
eta egoerari buruzko hausnarketa kritikoa bildu duten ikerlanak dira, egileen testigantzak jasoz, azken hamarkadetan euskal emakume idazleen garapenari buruzko hausnarketa eginez. Azken urratsen artean, euskaraz sortutako lehen liburu bilduma feministaren altzoan garaturiko Lisipe proiektuaren aurkezpenean Jule Goikoetxeak (2016) aipatu zuenez," beharra zegoen eta masa kritikoa ere badago orain horrelako proiektu bati hasiera emateko".
|
|
2022
|
|
|
Horien hedapenaren eta horietan emakumeen jabetzarako metodo bezala erabiltzen diren tertulien berri ematea du xedetzat artikulu honek. Horretarako, Vitoria Gasteizko Feminist Agenda Literatur Klubaren
|
lana
eta Leslie Feinbergerren Mari mutil handi baten bluesa (2018) eleberriaren irakurketa deskribatuko dira. Metodologiari dagokionez, literatur lanaren inguruko interpretazioak dimentsionatu eta kategorizatu dira, emaitzak eta ondorioak ateratzeko.
|
|
|
Bilboko Skolastika aitzindaria izan zen duela hogeita hamar urte. Ordutik honantz, Josune Muñoz, Skolastikako sortzailea, emakumeen sorkuntza
|
lanak
eta literatur kritika feminista irakasten aritu da, Euskal Herrian dagoen literatur feministaren inguruko liburutegirik oparoenetakoa sortuz. Lan horren aitortza jaso du, hain zuzen ere, aurten Muñozek Bizkaiko Foru Aldundiaren eskutik.
|
|
2023
|
|
|
Dialektologian egindako
|
lana
eta, bereziki, idazle gisa gerora egindakoa aitortu izan zaio Otaegiri, bai bere garaian eta bai gerora ere. 1890.ean hil zenean, aipamen ugari egin zizkioten, bereziki Euskal Erria aldizkarian, olerki moduan gehienak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren (2019) arabera, aldiz, harrera plana protokolo bat da, eta horrek ikasle berri bat eskola berrira iristean egin beharreko
|
lan
eta esku hartzeak jasotzen ditu. Atzerritar jatorria duten ikasleei dagokionez, kulturarteko ikuspegia eta inklusioaren printzipioak kontuan hartuta, errealitate berriari egokitutako planak behar direla azaltzen du harrera planak horiek osatzeko eskaintzen duen gida praktikoan.
|