|
2001
|
|
|
Batxilergo ikasketak Donostia eta Gasteizen burutu ondoren, Ekonomia eta Soziologia ikasi zuen Friburgon (Suitza). 1975 inguruan Donostiako SIIS Informazio eta Dokumentaziogunean hasi zen
|
lanean
eta gaur egun bertan dihardu zuzendari. Horretaz gainera, Gaur Soziologia Azterketa taldean ere lan egin zuen.
|
|
|
Esku artean duzun liburuxka honetan, Ramon Saizarbitoriaren ibilbide literarioa izan dugu hizpide. Segituan ohartuko zarenez, molde eta abiapuntu oso desberdinez buruturiko kritika
|
lanak
eta hitzaurreak biltzen dira bertan. Hasi narratologiaren ildoan bideratutako" Fokalizazioa 100 metro n" artikulutik, eta irakurketa askeagoa aurkezten duen" Bihotz bi.
|
|
|
ispilua. Sail eztabaidagarria da, beharbada, aurkezten dugun hau, ispilua ez baita aise eta usu agertzen idazle bion poesia
|
lanetan
eta bai, aldiz, ipuingintzan. Horregatik Atxaga eta Sarrionandiaren poesia lanak aztertu ditugu bertan, baina inon baino gehiago aipatuko da hitz lauzko lana.
|
|
|
Zinemaren agerpena Gimferrer ek egin bazuen ere, kistcharen erabilpen poetikoa Vázquez Montalbán i zor zaio. Honen poesiak, gaur egun bere kazetaritza
|
lana
eta nobela handien erruz ahaztua dagoenak, mass media eta kultura itsusiaren oihartzuna ekarri zuen.
|
|
2002
|
|
|
1999ko datuetara itzuliz, literaturan argitaratzen denaren% 59,3 narrazio testuek osatzen dute,% 11 poesiako
|
lanek
eta% 7 antzerki lanek. Literatur kritikari dagokionez, ezin azken urteetako datu zehatzik eman, daukagun azken datua epeari dagokiona baita.
|
|
|
Barojaren berbak nituan gogoan: " Bidea dan 14 edo 15 kilometroen ibaian aina susmetan dan indar,
|
lan
eta garraren erakuspiderik ez dot uste peninsula osoan ete dagoan".
|
|
|
|
Lan
eta irabazi arloan urte eskasetan sartu ziran, mutila lanean hasteko gogoz egon arren. Aukera urria egoan ezkero, mutilak ikasi eta ikasi jardun eban, bere maila apalean.
|
|
|
Gure olerkarien goralbenak beti oi ebanez yardun zoragarriz abestu zituan. Euzkereari kemen barria txartatuteko
|
lan
eta lan diarduen neurtizlari ta idazleak ao ederrez goraldu zituan. Olerkari sarituak elesari bero ta biozkorrez aintzatu ebazan.
|
|
|
Bere aitaren paperetan eta amaren berbeta gozoan izan eban, sekulada osoan, bere kutun izango zan izketearen ernamiña. Il arteraiño guztian, euskeraren alde
|
lan
eta lan ekingo eutsan abade andi ta asperreziñak. Orrez ganera, ba eban beste zaletasun itsu bat be:
|
|
|
Etorkizuneko arazo larrien artean, gizonak doan bidetik ekarriko duen hondamendia eragozteko
|
lan
eta lan egin beharra. Iskiloak eta kimika, izakari bi horiek lurraren azaletik suntsiarazteko ihardukizun noraezeko eta luzapidegabekoa zen Ximinartearendako.
|
|
|
Buztandun ximinoek gertu zeuzkaten beren isatsak, hautsez beteriko paper xortak biguinki igurtziz garbitzeko. Katirrinoek atseginez hartu zuten izendatu zitzaien
|
lana
eta emandako agindua; lanik gabe zeuden eta bizikatura dexentearen jabe ezin bait ziren, aldizko.
|
|
|
NATXITUA" RA eragozpen ziar eta aldatz neketsu asko igaro ondoren, natxituar aberkidiai be, batzokijaren zabalkunde jaya ospatuteko garaya eldu yake.
|
Lan
eta lor geyago, aldi obiagua... esan daruagu. Eta alantxe da.
|
|
|
Ba dira batzuk aberrijaren elia ezagututen dabenak, eta
|
lan
eta guzti be, aberri ori eztala Aberrija esan daroyenak. Aberri ori beste Aberri nagusijagoren baten zatija baño eztala esan oi dabenak.
|
|
2003
|
|
|
Astean lau bider etorri behar ziran ikasleei problemak eginarazteko, eta ulertzen etzutena azaldu, etorri etziranen izenak hartu, bildu paperak bukatzen zutenean, eta gero aztertu danak ondo etxean, markatu bakoitzari merezi duena numeru batekin eta urteko ikastaroa bukatzen zanean eraman catedráticoari, aginduta zegoan bezela, tokatu zitzaizkion ikasleen izen zerrenda luzea bakoitzak merezi zituan puntuekin. Anitz orduko
|
lana
eta Txominek arreta handiz egina, ezpaita ahuntzaren gaberdiko estula, problemak milaka aztertzea, bakoitzari merezi zuena ematen saiaturik, kontzientzi garbi batek eskatzen duan bezela. Catedráticoak orduan, hartu lan handiko paper hura ta otzarara botatzen zuan irakurri gabe.
|
|
|
Lurraldez txikia da izan, baina 3 milioi eleiztar ei ditu. Gehienak Iparraldetik oraintsu etorritakoak,
|
lan
eta bizimodu bila eta etxe apaletan bizi diran langile pobreak.
|
|
|
Bizkaitarrontzat daukan begirunea ez dau egundo isilean gorde izan. Eta Elorrioko Balentin Berrio Otxoa hainbat bider agertuko jaku Lekuonaren
|
lan
eta bideetan. Hiru baino ez dodaz hemen aitatuko.
|
|
|
Badihardue batzuk,
|
lan
eta lan, arlo gogor honetan, baina badago oraindik zeri ekin! Jokabide honen ezaugarri bat lez, hor dogu euskal gazte kulturadurak argitaratzen daben Jakin aldizkaria, bere akats eta guzti be benetan txalogarria.
|
|
|
Gure Julita ama on eta samurra izan da seme alabontzat; andra argi, eragile ta ekintzailea ezagutu dogunontzat; euskaltzale txalogarria, euskeraren alde hainbeste
|
lan
eta burruka egindako emakumea, euskaldun zintzoen eta euskal erakundeen esker ona irabazitakoa... Hori danori aintzat harturik, guk orain hemen Jaungoikoaren alabea dogu gogoan, Kristogaz bateo santuan bat egin zana, Beronegaz betiko bizitzaren jabe izateko.
|
|
|
Ogibide ziurra, alde batetik, zerga batzen; dirua ugari, bestetik, bere
|
lanaz
eta lapurreteaz bereganatutako dirua. Eta diruak zer ez dakar mundu honetan?
|
|
|
Baina Bibiotek aurrera jarraitu zuen Unaxi loreak botatzen eta belarria eztitzen. Zelako irakasle ona zen, azkenaldian Ainhize askoz gertuago ikusten zuela, ilusioz
|
lanean
eta kontzentratuago, bere azterketetan Bikainak lortu zituela... Unaxek berekiko barre egiten zuen.
|
|
2005
|
|
|
Bertara heldu eta geroko lehen egunetan uriko egunkarietako iragarpen sailak begiratzeari ekin eutsan,
|
lan
eta, batez be, bizileku bila. Uri handi samarra izanik erraza izango litxakiola uste eban baina, bateko, lan eskaintza urria eta, besteko, etxebizitza garestia beste batzuekaz banandu beharra zirala eta, hainbat egun emon ebazan harik eta gustukoa aurkitu arte.
|
|
|
Hemen denpora emeki emeki joian eta denporak berberak asmo hori betetzeko prest egoala emoten eban.
|
Laneko
eta osterantzeko joan etorrietan Annik berak be bere burua ikustezintzat joten eban, horixe sinestuta bizi zan, harik eta Isseseren lagun batentzako lana burutu behar izan eban arte.
|
|
|
Ez dauka momentu horretan inogaz berba egiteko gogorik. Gogorik baleu, triste dagoala esan leuskio besteari, itsasoak senarra irentsi eutsanetik bakar antzean sentitzen dala, alabak ez deutsala jaramon handirik egiten, bueno, jaramon jaramon bai, baina ez berak leuken bestekoa, semea, badakizu, beti
|
lan
eta lan, hara eta hona dabil, nahiko egiten dau gixajoak," ah, alaba ondo kolokatuta eta beharrean gogor zenduala uste neban nik ba", bueno, alabak be lanean dihardu, eta ume bi ditu, baina badakizu, alabak alaba dira beti edo izan leukie beti," ah, semeak ez dira beti seme", bai, bai, baina badakizu, ez da bardin, eta hasperen egingo leuke Aurorik.
|
|
|
1978an Olerki Solteak, eta 1986an Daniel Tamayoren Trece Dibujos lanaren ilustrazio literarioez gain, besteak beste, Idatz & Mintz, Pott, Pamiela, Ttu Ttua eta Manzantini literatura aldizkarietan idatzi izan du. Vinilo Tempore eta Tiriki Walkie Talkie irratsaioetan ere bere
|
lanak
eta itzulpenak ezagutzera eman zituen.
|
|
|
Bigarren ipuinean," Olerkaria", beste gai bat jorratu arren,
|
lan
eta lan baldintzen inguruko aipu ironikoak ere ez dira falta.
|
|
|
Hiriart Urrutyk asko eta asko idatzi zuen Eskualduna aldizkarian, denetariko gaiez idatzi ere: iritzi artikuluak, lege,
|
lan
eta ekonomia, euskara eta kultura, garaiko gertaera eta pertsonaiak, itzulpenak eta ipuinak ere bai. Beronen lana kazeta aleetan barreiaturik azaldu arren, beronen lanaz harrezkero egin diren antologietan, eta batez ere azkenengoan (2004) dastatuz gero, euskal literaturako idazle handitzat jo behar da ezinbestean, eta horrezaz gain idazle eskola baten gidaritzat ere bai.
|
|
|
1982an Irun Hiria saria irabazi zuen Afrikako salbaien zuhurtzia izenburuko saiakera etnografikoarekin eta 1986an aipamena eman zioten Enbata historia lanarengatik. Bilboko Kafe Iruña saria irabazi zuen 1996an Piarres Topet Etxahun historia lanarekin, eta Euskaltzaindiak eratzen duen Mikel Zarate saiakera sarian, irabazle izan zen 2002an Jean Pierre Goytino eta Californiako Eskual Herria izeneko
|
lanarekin
eta hurrengo urtean Zoriona liburu honen lehenengo idazkuntzari aipamen berezia aitortu zioten.
|
|
|
Geroztik hark erranetan gaude. Haren
|
lanak
eta haren lanaz idatzi liburuak badira latinez, espainolez, frantsesez, italieraz, euskaraz... Frantsesezko azkena, guk dakigula, Francisco de Vitoria et la" Leçon sur les Indiens", 1997an agertua, Le Cerf argitaletxean.
|
|
2007
|
|
|
Eztabaidak izan ditugu, hala ere, lana nola burutu erabakitzean;
|
lanerako
eta iraganeko errealitateari hurbiltzeko bi ohitura desberdin direlako gureak: historialariarena eta eleberrigilearena, zientzia eta fikzioa.
|
|
|
Alaskako gizon bategaz egin dot berba: sei hilebete
|
lanean
eta beste sei bidaiatzen emoten dau. Hori bai, lanean dagoanean, gogor ekiten deutso:
|
|
2008
|
|
|
Funtsean, Harreraren estetikak irakurlearen garrantzia aldarrikatu zuen azterketa literarioetan, eta autorearen,
|
lanaren
eta publikoaren arteko prozesu dinamikoan sakontzea ahalbidetu zuen, testuak baino areago haien interpretazioaren prozesu historikoa lantzea proposatuz. Azken batean, irakurketak egokitu egiten badira garai historiko bakoitzera, beharrezkoa da literaturaren historiek kontuan hartzea testuen harreren historia.
|
|
|
Hori dela eta, azterketak
|
lan
eta autore kanonikoetara mugatu beharrean, literaturaren barnean dauden eta bata bestearen menpekoak diren faktoreen baldintzak aztertzea proposatu zuten: ekoizpena, zabalpena, kontsumoa edo ekintza literarioen instituzionaltzea.
|
|
2009
|
|
|
Literaturaz hitz egiten denean, gainerako zehaztasunik ematen ez bada, literatura idatzia datorkigu lehenengolehenengo burura guztioi. Herri bateko literatura irakasten denean ere, idazle handien
|
lanak
eta ibilbide historikoa aintzat hartzen da gehienbat. Literatura ikasketetan beste horrenbeste:
|
|
|
Argitalpen honetan, orduko bizimodua gertutik ezagutzeko aukera izateaz gain, baserri
|
lana
eta bizitza, abestiak, jaiak, ohiturak eta erretratu zaharrak batu dira, baita ea ahaztuta genituen baserriko behar batzuk ere (artoarena edota errementariarena kasurako).
|
|
|
Umearentzat sano garrantzitsua da heldu bihurtuko den eguna. Eta nagusien jokabidea jarraitu guran,
|
lan
eta eraikuntza olgetak burutzen ditu, erremintak sortu, lur eremuak mugatu, nagusien rolen itxurak egin eta antzezten ditu...
|
|
|
Kintala izaten zen pisua neurtzeko unitaterik handienetakoa. Izan ere, tradizioko gizarteak erabiltzen zituen pisu neurriek, gizon baten
|
lanerako
eta garraiorako indarra hartzen zuten oinarrizko erreferentzia legez. 50 kilokoa da kintalaren pisu neurria.
|
|
|
Artxoak edukitzeko sasoia amaitutzat ematen zuten neguko barrutietatik etxera bueltatu ahala. Eta orduan jezte
|
lanak
eta gaztagintzarekin lotutakoak hasten ziren.
|
|
|
Zerbitzarien eta etxekoen artean hitzarmen antzekoa zegoen: lo egiteko aterpea, jatekoa eta hileta duina,
|
lanaren
eta zerbitzariaren ondasunen truke.
|
|
|
Argia da oraindino ere jatabearrek
|
lanaren
eta beharraren artean egiten duten banaketa semantikoa. Lana etxean egiten denarekin lotuta dago eta, bearren yon, etxetik kanpora jornal bila joatea da.
|
|
|
" lau ordu lo eginez gero nahikoa izaten zen". XX. mendearen bigarren zatian etxeko
|
lana
eta etxetik kanpoko beharra uztartzen hasi zirenean, orduko komunikabide eskasek eraginda, goiz jagi eta belu loak hartu beharra gerta zitekeen. Urte askotan zehar, gainera.
|
|
|
Etxera sartzeko atariari portale esaten diote. Harlausaz eginekoa izaten da, eta estalia izatean
|
lanerako
eta familia ospakizunetarako leku aproposa zen. Sarritan habe bat izaten du erdian.
|
|
|
Gizajoak hantxe egon behar izan eban astebetean, aste bitan, eta hilebete luzeetan, nahi ta Potxologaitik marmar besterik egin ez. Egunez
|
lan
eta gauez ernegau...
|
|
2011
|
|
|
Literatura Unibertsalaren bildumarekin egiten ari diren lana dugu, akaso, adibiderik behinena, baina ezin ahaztu literatur Nobel saridunak euskaratzeko antolatzen den Jokin Zaitegi saria edo joandako azken urte honetan izandako sorpresa atsegin eta bakanak, Paul Auster-en itzulpen" aldiberekoa" edota Groucho Marxen autobiografia, horien artean. Peaceful soldadua eta Txoria eleberriekin, gazteleraren filtrotik iragazi gabeko bi
|
lan
eta bi autore ezezagun ekarri nahi izan dituzte euskarara. Arriskuak hartzeko tarterik badagoenaren seinale.
|
|
|
Ikasketak euskaraz burutu dituen inori ez zaio arraroa irudituko halakorik, are gehiago unibertsitatean ere euskaraz ibili baldin bada. Euskaraz mintzatzen gara eskolan, euskarazko ikasliburuak erabiltzen ditugu, euskaraz
|
lan
eta azterketak, baina ikasmaterial oinarrizkoa ikasliburu eta apunteak izateari uzten diotenean... Horregatik, ezer baino lehen, poz handia hartu dut hemendik aurrera, Oskar Aranari esker, liburu hau euskaraz irakurri ahal izango dutelako, nik ez bezala, batxilergoko ikasleek.
|
|
|
Orduan be euskal munduan zerbait ziranak eta, zer esanik be ez!, gero entzutetsuak izango ziranak ezagutzeko aukerea izan neban. Ondo azalduta egongo dira idazki edo agiri baten baino gehiagotan egun hareetako batzarrak,
|
lanak
eta jaialditxuak.
|
|
|
Alvarez abizeneko irakasle bat, haserre! Gogoan dot, orduan bera be irakasle zan eta, Karmelok esan ebala ez egoala eragozpenik, berak zuzenduko ebazala euskeraz egozan
|
lanak
eta.
|
|
|
Zentzun handikoa Ikerne be. Zenbat
|
lan
eta ze ondo, ez emakumeekin bakarrik, baita gaztetxuekin be. Beti irribarrez eta umore onez.
|
|
|
Baina, ez! Han, Japonian, misinoetan,
|
lanik
eta zereginik apalenak egiten ziharduan eta ia inork ezagutzen ez eban Agirregomezkorta jesuita lego bat zan Arrupe sonatuaren ustez, goren gorena eta ospetsua," eminentzia", eta ez gehienek horretakotzat eukena. Hori zan Arrupe handia!
|
|
|
Urteetan, ia bere umetatik, halako giroan bizi izan barik egoan. Ostera guzti honeek asko balio izan euskuen beste lurralde batzuk zelakoak diran jakiteko eta arte
|
lanak
eta monumentuak ikusteko eta gozatzeko.
|
|
|
Ete dakarren gero! Ezin izango neuke hurrenez hurren egin ziran
|
lan
eta konponketa guztiak zein lehenengo eta zein gero egin ziran jarri. Liburu osoa behar horretarako.
|
|
2012
|
|
|
Egutegiaren oinarrizko unitatea urtea da, urteak ziklo bat osatzen du eta hala goaz urteak metatzen. Urtearen barruan ere, ibilbide bera egiten da urtero urtero, urtaro bakoitzari dagozkion
|
lanak
eta jaien segidak behin eta berriz errepikatzen direlako. Urtaroetako lanen egutegia gizarte nekazariarekin lotuta dago, soroetan garai bakoitzean zer landu edo zer batu behar zen, horretarako lanak ondo finkatuta.
|
|
2013
|
|
|
|
Lanik
eta ilusiorik gabe, fraideekin bake apurra lortuko zuelakoan, Salbador kaputxinoekin joan eta komentuan sartu zen. Han, ora et labora, baratza lantzen eta idazten igaro zituen urteak.
|
|
2015
|
|
|
Otermin garai hartan Herri Irratian zebilen
|
lanean
eta hilabete gutxiren buruan, 1982ko martxoan, Euskadi Irratiko lehen zuzendari izendatuko zuten.
|
|
|
Aipu hori deigarria suertatzen da Izagirreren ondorengo
|
lana
eta urteetan egotzi izan zaiona kontuan hartzen badugu. Sarritan entzun izan baitu bere literatura politikoegia edo engaiatuegia dela.
|
|
|
1978ko urtarrilaren 22tik aurrera elkarrizketak argitaratzen hasi ziren ohiko zutabe ironikokritiko burlatien ordez. " Baina replanteamendua
|
lanean
eta lanaren bitartez egitearen aldeko gara, eta hurrengo astetik entrebista sail bati ekingo diogu". Sailari Gure pertsonaia pertsonalaren pertsonaltasuna deitu zioten eta bost elkarrizketa argitaratu zituzten, lehen biak fikzio ukitu nabarikoak eta beste hirurak" benetako" pertsonaiei eginak:
|
|
|
Ekintza batzuk martxan egozan eta gero Labayru sortu zan, ekintza horreek babesteko. Nahi ta Etniker proiektua Labayru bera baino esparru zabalagokoa izan, Labayruk gehienbat Bizkaian egin dau bere
|
lana
eta Etniker ek Euskal Herri osoa hartzean dau. Labayruren araudietan onartzen da bere kultura ekintzak beste herrialdeetara hedatzea.
|
|
2017
|
|
|
Eskerrik asko Oscar, zure
|
lan
eta ahaleginari esker Muxikako herriari eta Bizkaiari itxi deutsazun oinordetza oparoagaitik.
|
|
|
Bertako Sniace enpreseak 1.000 pezetako saria emoten eban. Orduan ez egoan talde
|
lanik
eta horrelakorik, baina lagunen artean moldatzen ginan zelan edo halan eta sari hori poltsikoratu neban. Handik kilometro batzuetara, bizikletea apurtu egin jatan eta erretirau egin behar izan neban.
|
|
2018
|
|
|
xirmenduen inausketa, mahatsondoenborren aitzurtzea eta azalatzea, mahastiak lantzea, mahatsondoei udako kimaketa egin eta jorratzea, landare osasunerako tratamenduak ematea intsektuek eta mildiu eta oidio beldurgarrien aurka, xirmenduei puntak moztea, aihenak kentzea eta hostoak kentzea... Mahats bilketa urte osoko
|
lanaren
eta kezkaren emaitza da.
|
|
|
Aitarekin izandako mintzaldiaz geroztik, sentimenduen ahotsa entzunik, bakardadetik irteteko, gurasoei laguntzea poztasun bide bihurtzen hasiz, nahiz eta haien izpiritu eta gogoaren eta Elbarenaren artean sekulako ulertuezina zegoen, gurasoekin lanera joaten hasi zen goizean goiz. Urtearo guztiak gogorrak baziren ere bere parajean,
|
lana
eta beroa biak batera etortzen zirelako, udaberria egiten zen batez ere astuna. Baina, lan asko egin behar izanagatik, eta penaza baten izan arren eginbeharra, ez zion hartu lanari ikararik; beste guztiek egiten zuten bezalaxe, gogor ekiten zion berak ere bero kiskalgarrian, hautsez josirik, ereiteari.
|
|
|
Horregatik eskola laguna zuen Amandak, jaietan egingo zuten artxo janerako gonbita egin zionean, bere baitan, beti
|
lanean
eta etxe zuloan egoteak ez ziola onik egiten pentsatuz, eta gogoratuz gainera, norbaiti entzunda ziola, zerbait gura izanez gero, alanbrada saltatu beharra besterik ez zegoela, zerbait izango zelako esperantzan, gonbidapena onartzea erabaki zuen.
|
|
2019
|
|
|
1965 urtean, lehen aldiz, Durangoko Euskal Liburuaren Azoka ospatu zen, eta hiru urte beranduago, euskararen aldeko beste aurrerapauso handi bat iritsi zen: Ikastola nahiz Euskal eskoletarako irakaskuntza
|
lanetan
eta testuliburuetan nahitaezko zen euskara batuaren zutabe nagusiak finkatzea Euskaltzaindiaren Arantzazuko Bileran (1968). Euskal argitaletxe berriak (Etor, Gero, Lur...) eta aldizkari ugari (Jakin, Zeruko Argia, Anaitasuna...) sortu ziren.
|
|
|
Aipatutako hauetaz gain, beste sari garrantzitsu batzuk ere irabazi ditu: 1992an IV. Rikardo Arregi kazetaritza saria; 2012an 111 Akademiaren saria Martutene
|
lanagatik
eta 2012an Gobernuaren Lan Onari Saria. Donostiarrak beraz, sarietan arrakasta izan du eta akademiak eta kritikak bereziki balioetsi du bere lana.
|
|
|
Jon Kortazarrek eman zuen ezagutzera (2003a) Ramon Saizarbitoriaren obra bi ziklotan banatzeko proposamen kritikoa, arteko
|
lanak
eta 1995tik aurrerakoak bereziz. Lehen garaiari buruzko ikerlanen artean, arreta berezia eskaini zitzaien Saizarbitoriak eginiko ekarpen tematiko eta formalei.
|
|
|
" Bere onetik aterata zirudien. Ez nuela sekula arrautza bat bera ere frijitu, egunkaria eskuetan hartuta besaulkian etzanda pasatzen nuela eguna berak etxeko
|
lanak
eta kanpokoak egin behar zituen bitartean[...]. Hori esan, hatz erakuslearekin re dorremirre, re sol jo, pianoaren tapa erortzen utzi, eta burua harro alde egin zuen" (35).
|
|
|
Robbe Grilleten La Jalousie eleberriko protagonistak bezala, bere mugimendu guztiak zelatatzen ditu. Emaztea eta amorantearen arteko harremana eten nahi du, eta bere
|
lana
eta bere zeregin guztiak alde batera utziko ditu, modu obsesibo batean bere emaztea kontrolatzeko (123, 158, 179, 186, 132, 192, 221 etab.) Aurretik aipaturiko xantaia ere, zeloek sorturikoa da, xantaia horren bidez Flora errudun sentiarazten baitu eta honela, sentimendu hori erabiltzen du bere alboan mantentzeko.
|
|
|
" Bere onetik aterata zirudien. Ez nuela sekula arrautza bat bera ere frijitu, egunkaria eskuetan hartuta besaulkian etzanda pasatzen nuela eguna berak etxeko
|
lanak
eta kanpokoak egin behar zituen bitartean, ustez dena nekiela eta ea nola nahi nuen behar bezalako arrautza frijitu bat derrigorrezkoa duen ertz erreaz hornitua izatea, halakorik gabe arrautzak sanguitzetarako osagai tristea baitirudi, olio oso berotan bota ezean. Hori esan, hatz erakuslearekin re dorremirre, re sol jo, pianoaren tapa erortzen utzi, eta burua harro alde egin zuen" (35).
|
|
|
Hala, Florak Hanbre sagardotegian haserretutakoan argi azaltzen du protagonistak ez duela sukaldatzen eta egunkaria eskuetan hartuta besaulkian etzanda pasatzen duela eguna, berak etxeko
|
lanak
eta kanpokoak egin behar dituen bitartean (35). Alde egiten du eta Senarrak ikusten du gainerako lagunak isilik geratu direla eta berak egindako zerbait gaitzesten dutela iruditu zitzaion arren, ez daki zehazki arrazoia:
|
|
|
Garai batean ohikoagoak ziren halako zereginak, forualdundiek eta udalerriek premia gutxiago betetzen zituztelako; izan ere, gaur egun aurrekontu handiagoak dituzte. Auzokoek nahitaez eman beharreko laguntza zen, guztien onurarako
|
lanak
eta zerbitzuak egiteko. Araban ere ezagutzen eta egiten da, baina han, gaztelaniaz, vereda esaten zaio.
|
|
|
Inguruko neska mutilak bost sei urtegaz hasi eta hamalau urte ingurura arte bertan batzen ziran. Sarritan, baina, batzuk etxean lotu behar izaten eben,
|
lan
eta zeregin ugari egoan eta.
|
|
2020
|
|
|
Mendeak zehar, etxeko
|
lanetan
eta familiari loturiko eginkizunetan aritu izan dira emakumeak, salbuespenak salbuespen. Beren betebeharren artean zegoen, besteak beste, elizan familiaren hilobia zaintzea ere.
|
|
2021
|
|
|
Ipar Euskal Herriko sare publikoan, adibidez, presentziarik ez du testuak eta Hezkuntza Nazionalaren L" Éducation Nationale frantsesez programak programme edo curriculuma dira erreferentziazko eta arauzko testu bakarrak. Ondorioz, ikastetxe publiko batzuetan, eta hein txikiagoan, beharbada, ikastetxe publiko elebidunetan," zailtasun handia" aitortzen dute bertan
|
lanean
eta euskaraz irakasten duten irakasleek euskal dimentsioaren ikuspegitik edozein gai irakasterakoan, besteren artean, programen zurruntasuna dela-eta, literaturan, adibidez (BIR1).
|
|
|
Bestalde, nork bere ikastetxeko edota
|
lanean
eta eragiten dabilen erakundeko antolaketari eta eskaintzen diren baliabideei buruzko pertzepzioa garrantzitsua iruditu zaigu ikerketa honetan, hezkuntzari eta irakaskuntzari dagokion ikuspegiaz informazioa eskaintzen duelako. Eta, antolaketa diogunean, erakundeen arteko lankidetzaz eta harremanaz edota erakundearen barruko ibilmoldeaz ari gara.
|
|
|
Lehen genioenari helduz, irakurmenerako konpetentziaren lanketa gela barruko esparrura gehiago mugatzen den moduan, irakurzaletasunak, aldiz, eremu eta aktore zabalagoak hartzen ditu eta hainbat dira izaera transbertsalagotik antolatzen diren proiektuak. Bikoteka irakurtzen, Internauta, Hauteskunde literarioak, ipuin kontalariak, Idazleak ikastetxeetan programa edo autoreen bisitak, Liburuaren Nazioarteko Eguna edota irakurketa maratoiak aipatzen dituzte elkarrizketatu desberdinek, besteren artean, eta oso modu positiboan baloratzen dituzte, erreferentziazko
|
lanak
eta autoreak ezagutarazten direlako, ikasleek gozatzen dutelako eta irakurzaletasunera eta ohituretara hurbilpen bat dakarrelako (IE2, IE3, IE5, GE3).
|
|
|
Argitaletxeen
|
lana
eta ekarpena garrantzizkoa dela esan dugu arestian. Horiek hezkuntza sisteman jokatzen duten paperaz eta, beraz, duten antolaketaz eta indarrean jartzen diren baliabideen izaeraz ikuspegi kontrajarriak azaleratu dira.
|
|
|
Hori horrela, ikasle taldea motibatzea benetako erronka bihur daiteke taldea 25 ikaslek osatzen duenean, eta hortaz, interes eta aspektu motibazional oso desberdinak egon daitezkeenean. Hala ere eta AIR1ek esaten duen moduan, ahalik eta ikasle gehinengana iristeko xedea presente egon behar duen zerbait da, horrek edozein
|
lanen
eta prozesuren abiapuntua determinatzen duelako (IIR2).
|
|
|
NE1 ek zehaztutakoaren arabera, egitasmoak lauzpabost urte besterik ez ditu, eta beraz, aski berria den zerbait da. Hala ere, egindako
|
lana
eta euskal literaturaren kanonaren inguruan diseinatutako proposamena oso garrantzitsua dela uste du IEE1 ek, bere hasierako eszeptizismoa onartzen duen arren. Argudiatzen duenez, curriculumetan eta programazioetan ez bezala, ELKn autore eta obra zerrendaz harago doan proposamena egiten da, eta horrezaz aparte, irizpide pedagokiko literarioak eskaintzen dira hauen lanketarako irakaskuntzan:
|
|
|
[...] Eta, iruditzen zait hortik ere hezkuntzak egin behar duela. Zergatik Batxilergoa amaitzen duenean ikasle batek kontrolatzen ditu gaztelaniazko literaturako hainbat klasiko, hainbat
|
lan
eta autore, eta euskaraz ez. Hautaproba hor dagoelako.
|
|
|
19 Talde
|
lana
eta kolaborazioa
|
|
|
Euskal kulturarekiko sentsibilitatea eta atxikimendua pizten eta horretan sakontzen
|
lan
eta erantzukizun handia dutela irakasleek uste dute HIR1 ek nahiz DGIR1 ek ere, etxean gertatzen denean hori osatzeari eta zabaltzeari hezkuntzatik heldu behar zaiolako, eta hala ez denean, oinarriak ezarri behar direlako. HIR1 ek oroitarazten duenez, Euskal Herri luze eta zabalean ikasle askok euskararekin eta euskal kultura literaturarekin duten harreman ia bakarra ikastetxean gertatzen baita.
|
|
|
Santiago Onaindia ikerketabekaren baitan; beraz, nire esker ona adierazi nahi diet erakunde horiei, lehenik eta behin, literatur ikerketa sustatzeagatik. Bestetik, ikerketarako egindako focus group, elkarrizketa, galdetegi eta talde eztabaidetan parte hartu duten kide eta erakunde guztiei haien
|
lana
eta prestutasuna eskertu nahi nieke, haien ekarpenik gabe lan hau ez litzatekeelako posible izango. Era berean, nire doktorego tesiko zuzendaria den Mondragon Unibertsitateko Idurre Alonso irakasleari eta ikertzaileari eskerrik berezienak egin duen lan zein ekarpen erraldoiagatik, baina, batez ere, eskainitako denbora, aukera eta babesagatik.
|
|
|
Bitarte horretan, aldaketak egin orduko, zelan edo halan jarraitu egin behar izaten zan beharrak egiten, lurren mantenimentua, garbi
|
lanak
eta abar. Horretarako, auzoko lurretan, artzain napar bat hasi zan artalde bategaz, gurean Ubideko Juan egoten zan moduan.
|
|
|
Palakaz euren buruen ganetik botaten eben edurra. Orduan ez egoan urik etxean, eta eskuz ekarri behar izaten zan, kantinetan, garbi
|
lanak
eta etxeko beharrizanak hornitzeko, eta batez be, kortako ganaduentzako. Aititak eta amamak hiru behi eta txarri bat eukiezan, eta guk beste lau behi, txarria eta astoa.
|
|
|
Ehun eta hogei urte geroago, erosi zenean jadanik oso zaharra zen erloju horrek etxean jarraitzen du ordua ematen. Eta, gainera, orduko belaunaldietako emakumeen
|
lana
eta ahalegina aintzat hartzeko garaia dela gogorarazten digu; eskerrak ematekoa; beren bizitzako aldi horren inguruan hainbeste hamarkadatako isiltasuna sentitzen dugula esatekoa; haietaz harro gaudela eta gure nortasunerreferenteak direla esatekoa, beraiek baitira gure ispilua.
|
|
2022
|
|
|
Egunak luzeagoak edo laburragoak ziren, udako eta neguko solstizioek ezarritako argi denboraren arabera. Horrek guztiak eguneroko
|
lana
eta bizitza baldintzatzen zuen. Iraganean eta tradizioan oinarritzen zen denboraren nozioa zen.
|
|
2023
|
|
|
Eta bardin esan behar da kanpoko lurrei buruz. Lehenago orturako eta solorako erabilten ziran,
|
lanerako
eta jeneroa aterateko. Arloak beti zabalik egoten ziran, auzoek jakiten eben bakotxarena norainokoa zan.
|