|
2001
|
|
|
Gerra aurrekoan, egia da, galduan zebilen oraindik euskara: oraindik, artean bezala, jendea, euskaldun izan behar zuen jendea, galtzen zuen, belaunaldi berrietako jendea, eta
|
jendearekin
lurra, Nafarroan nik uste inon baino gehiago. Bestela esan, euskarari gertatzen zitzaiona ez zen orain gure artean edozein aldizkariri, astekari nahiz egunkariri, gerta dakiokeena baizik:
|
|
2002
|
|
|
Memento honetan, dantza kontenporaneoan hainbeste gauza berri eta ezberdin egiten saiatzen ari dira, azkenean oso muturrera iristen direla:
|
jendea
lurrean arrastaka, elkarri orroaka edo gauzak jaurtitzen. Miresten dut hori egitea hautatzen duen eta horri zentzua aurkitzen dion dantzaria, baina hori ez dut balet gisa hartzen.
|
|
|
Badena dena da (1995) hurrengo eleberrian ere ekarri etnografiko garrantzitsua egiten da, Nafarroako Erriberako leizeetan bizi izandako pertsonen lekukotasuna ematen baitu. Leize gehienak 1940ko eta 1950eko hamarkadetan dinamitatu zituzten, baina bertan bizi zen
|
jendeak
lurrarekiko atxikimendu berezia zuen. Eleberriko istorioa 1936ko gerraren hasieran kokatua da, eta kontakizunak, aurrekoan bezala, akzio asko eta zenbait gogoeta filosofiko biltzen ditu bere baitan.
|
|
2004
|
|
|
1991ko su etenaren ondorengo egoerak eragindako etsipena, ordea, nabarmena izan zen. Ez zen erreferendumik egin eta
|
jendea
lur jota ikusten nuen. Orain ere herritarrak desengainatuta, ahulduta... nahi baduzu aspertuta daude, baina kazetariok ikusi duzue zertan ari garen:
|
|
2005
|
|
|
Ni ondoko zuhaitz batera igo nintzen, hobeto ikustearren, nire adineko beste gaztetxo batzuekin. Ez zegoen aulkirik, eta
|
jendea
lurrean eseri zen, txiskeroak piztuta. Imanolen ahots bulartsuak dardarka ipintzen zituen ni nengoen zuhaitzeko hostoak; aldian behin, jendea zutik jartzen zen, ukabila jasota, gartsu, gogo beroz beterik.
|
|
2007
|
|
|
Hunkigarria izan da.
|
Jendearendako
lurra bizitzaren sorburua da. Lurra eta bizitzaren arteko harreman hori estu estua da". Esperientzia interesgarria izan da eta eskerrak eman nahi dizkie aurrera eramaten lagundu dioten lagun guztiei:
|
|
|
|
jendeak
lur eremu batean
|
|
2008
|
|
|
Inguruetako
|
jendea
lurra eskatzera etorriz gero ezetz esaten diegu. Ez dugu etxe gehiago nahi, ez dugu herrixka gehiago nahi, ez dugu oihanean agerrune gehiago nahi.
|
|
|
(Internazionalista beliko edo gerrariaren kasua berezia da: honek Hango
|
jendeak
lur azpiarekin duen lotura duina goraipatzen du).
|
|
2009
|
|
|
Urte luzez xaguxahar anitz ibili da Sarako mendi muino eta ordokietan, orain bide arrasto zahar horietan itxiturak eginak dira,
|
jendeak
lurrak erosiak eta hetsiak ditu. Beraz ez daitezke bideak lehen bezala kurri.
|
|
|
Atzo, berriz, 45 mila pertsona pilatu ziren aireportu horretan Urduritasuna eta protestak nagusi izan ziren.
|
Jendea
lurrean etzanda edota maleta gainean lotan ikus zitekeen. Bidaiarien aldetik hiru matxinada izan ziren beste hainbat hegazkinetan.
|
|
2010
|
|
|
Europan,
|
jendeak
lurra berea dela uste du, ez bere ondorengoena.
|
|
|
Han hasi zen prozesioa. Estropezuka,
|
jendeak
lur barrura egin zuen korrika. Oihu desesperatu eta alaiak aditzen ziren aldi berean.
|
|
|
–Gauza xume bat egingo dugu, baina psikologia aldetik garrantzitsua. Gure adineko
|
jendea
lur jota dago euskara baztertu beharrarekin, hable en cristiano eta kontu horiekin. Diputazioaren izenean euskara dakiten haurrak saritzen hasten bagara, horrek sekulako kate efektua egingo du??.
|
|
2011
|
|
|
Horregatik da hain apetatsua grabitatea sanferminetan.
|
Jendea
lurretik gertu sentitzen delako batzuetan, unearen arabera, eta zerutik hurbil beste batzuetan, beren txori ametsetan. Horregatik daude hominidoak sanferminetan bat batean lurrari hain lotuta, eta bat batean hain lurrari lotuago.
|
|
|
BBVA (– ES32), BSCH (– ES81), Caixa Catalunya (– ES94), Caja Madrid (– ES49), La Caixa (Misio Salestarrek Santa Teresa del Niño Jesús Gatzagako misiorako ere laguntza eskatu dute, Dukouen, 30.000 lagun baino gehiago hartzen baitituzte. “Ez dago janaririk,
|
jendeak
lurrean lo egiten du, ez dute elkar hartzeko lekurik, komunak eta dutxak falta dira, ez dugu edateko urik”, ohartarazi du Vicente Grupelik. Erakundeak nazioarteko erakundeei dei egiten die herritarrei laguntza emateko eta gutxieneko garbitasun baldintzak betetzen dituen errefuxiatu eremu bat sortzeko.
|
|
|
Merkatuen liberatzeak elikadura burujabetzaren galtzea eragin du munduko hainbat txokotan.
|
Jenderik gabeko
lurrak eta lurrik gabeko jendea, horixe munduaren estanpa. Guztiei jaten emateko beste badago egon, ez gaude arazo tekniko baten aurrean beraz, arazoa funtsean politikoa da, distributiboa alegia.
|
|
2012
|
|
|
Zentzu horretan gogor bezain tinko salatu nahi dugu atzo gaueko Ertzaintzaren jarrera errepresiboa, non txakur amorratuen moduan bertan bildutako herritarren kontra “pelotazo” eta porren bidez oldartu eta erasotu zituzten. Anbulantziaren beharra izan zuen zauritu batek, hainbat kolpatu egon ziren, adineko
|
jendea
lurrera bota eta ongi etorria jasotzen ari zen Urtzi bera erasotu eta atxilotzeko saiakera eginez. Ez dira berriak erantzuleak bai baino erantzukizunik ez duen indarkeria polizial hau; batzuek tamalez oso gertu ditugu gure erretinetan (greba orokorreko errepresioa, Iñigo Cabacas, etb luzea).
|
|
2013
|
|
|
Lurreko baliabideen dependentzia horrek esan nahi du Europar Batasunak (EB) zuzen zuzenean lehiatzen duela tokian tokiko
|
jendeen
lur premiekin. Lurraren baliabideak geroz eta mugatuagoak izateak, haiek lortzeko lehiakortasunak, dudarik gabe, gatazken suak bizituko ditu ekonomikoki edo politikoki ezegonkorrak diren herrialdeetan, eta horrek, era berean, hornidura kate funtsezkoak etetea ekar lezake.
|
|
|
Besteak beste, azterketa geobiologikoa egiten dute. «Espazio horretan eta espazio horretan dagoen
|
jendearengan
lurrak zer eragin duen aztertzen dugu», azaldu du Santosek. Frekuentzia altuak eta baxuak ere neurtzen dituzte:
|
|
|
Itsasontzian apenas zegoen lekurik mugitzeko. Itsasontziaren erdiko hagari indarrez eusten zioten batzuek, hainbeste
|
jenderen artean
lurrera erortzeko lekurik ere ez zegoen arren. Igerileku bat zirudien zulo bat zegoen itsasontziaren gainaldean.
|
|
|
lurron
|
jendeak
lur gau
|
|
|
AEBn ikasketak egin ondoren, Maathaik zuhaitzik gabeko paisaia aurkitu zuen, baratze lehorrekin eta jende gosearekin. Gerriko Berdea mugimendua sortzea erabaki du,
|
jendearen
lurra eta zoriona berreskuratzeko. 6 urtetik 8 urtera.
|
|
|
" sei edo zortzi lagun izan ezik, Santa Anako
|
jendea
lurrera bidali zuten, lehorrera salto egin aurretik ongi miatuta, orratz bat ere ateratzen utzi gabe. Hori egin ondoren, Tomas de Alzola kapitainari ontzian zekarren altxor guztia ateratzeko eta erakusteko
|
|
|
" Tepehuana nazioko indioak zer eta oilo bat kendu zietelako matxinatu ziren, eta haien baketzea odol asko kostatu zen, eta Bere Maiestatearen errege ondasunen kopuru handia. Eta Sebastian Vizcaino Kalifornia honetara etorri zenean,
|
jendea
lurrera bidali zuen, eta jaitsi zirenetako batek perla bat kendu zion indio bati. Horrek asaldatu egin zituen bertakoak eta espainiarrek arrapaladan igo behar izan zuten txalupetara, denen biziak arriskuan jarriz, eta 18 hil eta beste batzuek igerian egin zuten ihes.
|
|
2014
|
|
|
Nola eragiten du horrek herritarren aldartean?
|
Jendea
lur jota eta oso haserre dago. Ez dago etorkizunik Gazan.
|
|
2015
|
|
|
Ezer ez.
|
Jendeari
lur emateko gaude gu hemen.
|
|
2016
|
|
|
Pinsker ek ikusten zuen mendeetako jazarpenak erantzun bat behar zuela. Gainera argi zuen lurrik gabeko
|
jendeak
lurra behar duela, bestela ahaztutako herria bihurtu daitezke (Pinsker, 1998: 29).
|
|
|
Gure
|
jendeak
lur hauetan beren etxeak jarri nahi badituzte,
|
|
|
Bere
|
jendeak
lurrean borrokatu zuen
|
|
|
Bachar el Assad-en armadak dena setiatzen baitu, ondoan duela Errusiaren aireko armada ere, honek bere bost eginahalak eginez sobera ikusi gabe nor hunkitzen duen.
|
Jendeak
lur azpitan dituzten geriza zilo batzutan sartuak garratoiak bezala, jatekorik eta edatekorik gabe. Ospitaleak lehertuak, hor ari diren mediku eta artatzaile bakarrek ez dakitela zeri buru eman, hain baitira handiak kolpatuak eta bertze.
|
|
2017
|
|
|
Emakumeek hitz egiten zieten waka horiei, uzta osasuntsua ziurtatzeko, eta antza, oraindik ere halaxe egiten dute Hego Amerikako eskualde batzuetan (Descola 1994: 191? 214) 12 Haiek suntsitzea edo gurtza debekatzea komunitateari eraso egitea zen, orobat haren sustraiei,
|
jendearen
lurrarekiko harremanari eta naturarekiko harreman espiritual biziari. Hala ulertu zuten espainiarrek, 1550eko urteetan gurtza objektuen antzekoa zen oro sistematikoki suntsitzeari ekin baitzioten.
|
|
2018
|
|
|
JAINKOA BIZIA
|
JENDEA
LUR BERRI BAT MOLDATZERAT DEITUAK
|
|
|
Istiluen aurkako indarrak ikusten ziren, ezkutuen atzean, bat batean zorua eta oinak ikusten ziren, esku bat galtzada harri bat hartzen, buru batzuk, istiluen aurkako indarren kaskoak eta uniformeak, eta harri bat haiengana hegaz. Antzekoa ikusten zen zenbait minutuz, halako batean
|
jendea
lurrean jesartzen hasi zen arte. Orduan, kamerak uniformedunen lehen ilara hartu zuen, plano hurbilago batean.
|
|
|
Parentesi hura zorion hutsa zen.
|
Jendea
lurrean eserita, errenkadan, traineruetan bezala arraunean. Jendea besoak altxatuta dantzan, banaka, binaka, taldeka, talde baten erdian, eguzkitakoak jantzita, txapela jarrita, era guztietako gailu xelebreak inolako lotsarik gabe defendatuz, jai giroan baino ulertzen ez den estiloa sortuz.
|
|
|
Lurra lurra da, handik hasten da jendea bizitzen, Lurra lurra da, han amaitzen du. Bitartean lurra zapaltzen du, lur bat behar du bere pozarentzat, lur bat bere minarentzat, lurrari lotuta bizi da, bere heriotza irudikatzen duenean lurra ikusten du, bere aldean asko irauten, beste jende bati ematen bizitzen hasteko lurra, lurra bizidunentzat, lurra lantzen duenarentzat,
|
jendeak
lurra sentitzen du hankapean, belarra, lokatza, galipota, lur ematen die hildakoei, lurraren gainean etzaten da, igeri egiten du itsasoan, itsasoa ere lurra da, Lurra lurra da, lurra ez da mugitzen.
|
|
2019
|
|
|
Moriako kanpalekua 3.000 pertsonentzako harrera kanpaleku gisara egokitu zuten, baina 10.000 izatera iritsi ginen.
|
Jendeak
lurrean egin behar izan du lo, ur fekalen arten, 70 pertsonentzako dutxa bakarrarekin. Barne zaintzarik gabeko kontzentrazio esparrua da, eta indarkeria piztu da, hainbeste jende pilatzeak gainbehera ekarri dituelako arau sozialak.
|
|
|
Bertso doinu zaharrek eta koplek hartu zuten Kondestable, argi ilun gorrixken jokoak lagunduta. Aulkiak beteta patioan eta lehen pisuan,
|
jendea
lurrean eserita zutabeen alboetan. Ahots goxoz gidatu zuen Amurizak emanaldia, ahots indartsuz defendatu Etxebarrietaren takoi kolpeei jarritako hitzak.
|
|
2020
|
|
|
Hasierako une horien ziurgabetasuna azpimarratu du: " Leihotik begiratu eta
|
jendea
lurrean botata ikusi nuen, negarrez, puskatutako beirak… Indarragatik, eztanda Hamran bertan izan zela pentsatu genuen hasieran".
|
|
2021
|
|
|
Hura hesteak bota beharra! Bertsolariek ez omen zuten jarraitzerik izan,
|
jendea
lurrean zilipurdika botata baitzebilen algara izugarrian. Horrela amaitu zen desafioa, garailerik ere ez eta azken bertsorik ere ez”.
|
|
|
Txantreren iritziz, «ez da gauza bera, nahiz eta produktu ekologikoak eta kalitatezkoak izan, enpresa handi batek Hego Amerikan ekoitzi baditu eta horretarako bertako
|
jendea
lurretatik kanporatu badu, edo bertakoa izanda baldintza txarretan baldin badaude». Kontsumitzailearen aldean arretaz erreparatzen die «hiru faktore» horiei, baina baita ekoizlearen aldean ere.
|
|
2022
|
|
|
Balitz mugimendu bat
|
jendea
lurrerat berriz jinarazteko, jende frankok laborantza gustukoa lukete. Balitz nahikaria zinez laborari nonbrea emendarazteko martxatzen ahal litzateke.
|
|
|
Gauerdian, Orléans guztian ez zen geratzen libre ez gelarik ez oherik.
|
Jendea
lurrean etzaten zen, kafetegietan, kaleetan, geltokietan, burua maletetan jarrita. Ibilgailuen ilara hain luzea zen, non ez baitzegoen hiritik irteterik.
|
|
2023
|
|
|
Genetikak erakusten du funtsezko berdintasun handia dugula
|
jendeek
lurreko edozein tokitan. Pertsonen arteko diferentziak oso txikiak dira, axaletikoak, kasik irringarriak.
|