|
2012
|
|
|
Hor zen beraz non ikas, eta, batez ere, non elikatu optimismo iraultzailea. Berrikitan oraindik, eskualde horiek zeramaten frentea bizibizia zen, eta itxaropenez betea; hango borrokek, askatasuna odolez eta bortxaz lortu behar dela frogatzen zuten; elite zuzentzaile eta armatuaren eginkizuna garbi uzten zuten; eta estatu iraultzaileetan
|
jende
eskubideek eta demokrazia formalak zituzten eskasiak erraz justifikatzen ziren, kontutan harturik inperialismoaren erasoak, barne etsai armatuen presentzia, eta garapen ekonomikoa lortzeko oztopo gaitzak sufritzen zituztela. Hitz batez, leninismo azkarraz animatutako modelo iraultzaile errupturistaren efikazia eta beharra guztiz onesten zituzten modelo hauek. (20)
|
|
|
galdeiozue Adriano Sofriri, errate baterako. Orain larritu dira; libertate publikoak murriztu dituzte, iruditzen baitu jende askok onartzen duela jendarte bikoitzean bizi garela, non eskubide demokratikoak herritar" prestuentzat" baizik ez baitira eta, berriz, estatuaren etsaiei
|
jende
eskubide oinarrizkoenen ere ukatzea normal eta beharrezkoa den. Disidentziak elkartasuna zor die errepresioaren biktima diren klandestinoei, eta ez soilki irizpide humanistengatik.
|
|
|
Bestela, Humpty Dumptyren sindromean erortzen gara. Terrorismoa,
|
jende
eskubideak eta antzeko kontzeptuak aipatzen direnean, hitz horien zentzua bere eduki ezkertiar eta aurrerakoien mugen barnean ereez dator bat ezker abertzaleak ematen dionarekin. Isolamendu
|
|
|
Gaur erran behar dut Batasunaren barnean mugitzen zenaz sobera ezkor nintzela eta aukera armatuaren uzteko posibilitateaz tronpatu nintzela: beharrik. edo
|
Jende
Eskubideen Nazioarteko Begiratokiak duten bezalakoa. Ez dute horiek erabakitzen gerla zibiletan zeinek duen" arrazoia", baina protagonistei erraten diete borroka armatuan sartuz geroz gerlaren legeak errespetatu behar dituztela, eta errespetu horri buruz eskatzen diete erantzukizuna.
|
|
|
Azkenik, euskaldungoaren oinarria euskaraz mintzatzen den jendetaldea izanik, ez litzateke hain gaizki euskaldunak elkartzeko eta politikan eragingarri egiteko estrategia berezi baten asmatzea. Munduan gaindi, anitz aipatzen dira
|
jende
eskubide kulturalak, eta Euskal Herri osoan bada zer egin euskaldunei toki zuzena emateko. Egun, euskaldunen elebitasuna inposatu da helburu" demokratiko" bezala, erdaldunei deus eskatu gabe, eta, zinez, eleaniztasun indibiduala aberasgarria bada," elebitasun" sozial desorekatu horrek itotzen gaitu.
|
|
|
Gerlak, gogorra izanik, baditu bere legeak. Berriz,
|
jende
eskubideen aurkako ekintzek, horiek bai merezi dituzte azalpenak eta barkamen eskea, elkarbizitza bideratzearren.
|
|
2016
|
|
|
" RACISME/ DISCRIMINATION Toutes les solutions pour agir www. egalitecontreracisme.fr Un site de Defenseur des Droits".
|
Jendeen
eskubideen aldeko herrian, Magrebeko emigratuen ondokoen arazoa pil pilean dago, nahiz eta 3 belaunaldikoak izan, gehienak bigarren mailako frantsesak bezala kontsideratuak dira. Halaber frantses nazionalitatea duten etxe gabeak.
|
|
2021
|
|
|
Alta, zaharretik eta berritu diren zuzenbide bereziek ez dute pertinentzia galdu. Elkarri eraso bortitzean dabiltzan borrokalarien (gerlarien) jokaera mugatzeko erabiltzen da
|
Jende
eskubideen nazioarteko zuzenbidea, eta inplikatugabeak (zibilak) babesteko, berriz, hedatuago den Nazioarteko zuzenbide humanitarioa.15
|
|
|
Hau da, ontzat ematen du poliziaren bertsioa eta ekintza ETAren atentatuen artean sailkatzen du; Iparra ez da agertzen poliziak egin
|
jende
eskubideen urraketen artean.
|
|
|
Jarrera horrek, batez ere, trafikatzaile txiki eta drogatu ahul ezagunen Agarbiketa@ justifikatzen zuen eta pentsaera kontserbadoreari lotua da, Euskadin eta nonahi. Azken adibide ikaragarria da Filipinetan Duterte presidenteak daraman kanpaina odoltsua,
|
jende
eskubideen zaintzeko erakundeek garbi salatua.
|
|
|
Horrek esan nahi du polizia etxean lasai hiltzen ahal gaituztela —Espainia estatuko GRAPO baten azken kasua—, edo behintzat torturatu, Euskadin egunero eta era ‘normalean’ gertatzen den bezala; behar bada, banda parapolizialek ezker abertzaleko militante nabarmenak hiltzen ahal dituzte arazorik gabe. Guretzat, langileentzat, ez dira
|
jende
eskubideak?+.
|
|
|
Ekintzan larri erreta gertatu zen komando kide bat, Bixente Aldalur. Auto batez muga zeharkatu zuen eta babes politikoa eskatu Frantzian, baina autoritate frantsesek berehala entregatu zioten polizia espainiarrari.39 Hori izan zen lehen eskura emate automatikoa, eta Frantziako
|
Jende
eskubideen aldeko Ligak, bai eta Nazioarteko Amnistiak ere salatu zuten babes politikoa eskatu zuen baten estradizio laster hura.
|
|
|
ETA Militarraren ideia politikoa hauxe zen: Euskadin okupazio indar armatuek zeramaten gerla bizia herriaren aurka,
|
jende
eskubideez grinatzen ez zena, eta agintari zibilen presentzia ez zen okupazioaren estalki soila baino. Hemen ez zen herriaren ordezkagarri eta librea zen botere zibilik.
|
|
|
20 Koko 2017an hil zen Miarritzen,
|
Jende
Eskubideen Aldeko Ligan partaide. Gizon ireki eta atsegina, oso hurbiletik jarraitu zuen ETA Militarraren eboluzioa eta bere iritziak eta testigantzak oso kontuan hartzekoak... eta oso gutxi erabiliak.
|
|
|
Politika horren eragile nagusiak bi ministro euskaldun izan ziren, Corcuera (Barne aferetan) eta Mugica (Justizia). Errepresioari lotu zioten erreinsertzioaren peita, eta horren errazteko
|
jende
eskubideen aldetik oso eztabaidagarriak gertatu ziren neurriak lotu, bereziki presoen dispertsio eta urruntzea.
|
|
|
Bestalde, Eskubide Estatuak beti
|
jende
eskubideen barnean eta legea errespetaturik lan egin behar zuela baieztatzen zen.
|
|
|
57
|
Jende
eskubideen aldeko borroka anitzetan sartua, Langloisek 1992tik aurrera ETAri eskatu zion ekintzen gelditzea negoziaketa ahalbidetzeko. Geroztik, ekintza" terroristen" kritikoa izanik ere, militanteen ondoan izan zen errepresioaren aurka.
|
|
|
Eguneroko ogia dira eta ez batzuen hutsegiteak. Bihotz oneko eta
|
jende
eskubideei atxiki jendeak irentsi ezina, tortura ona dela ez badute uste, edo Felipe Gonzalez laguntzeko elkartasunak itsutu ez baditu". 154
|
|
|
‘Asociacion Pro Derechos Humanos de España’ elkarteak, ETA Militarrari dei publiko bat egin zion borroka armatua gelditzeko.102 Bere burua" laikoa, anitza eta inongo alderdiari lotu gabekoa" zeukan taldeak, garbi erran zuen beti salatu eta salatuko zituela
|
jende
eskubideen urraketak, edozeinek eginik ere eta salaketen arriskuak onartuz; baina ekintza" terroristen" jarraipenak Espainiako herri eta herritarren bizikidetza demokratikoaren esperantzak hautsi baino lehen, haien gelditzea beharrezkoa ikusten zuela jakinarazi nahi izan zuen.
|
|
|
ETAkoak ez dira jende, ihiziak baino eta
|
jende
eskubiderik ez dute.
|
|
|
Edozein bortizkeria politikoren aurkako jarrera ireki eta demokratikoa mantendu nahi bazuen ere, anitz eztabaidatu da bere egitekoaz. Estatuari exigitu zion bortizkeriaren aurkako bide legalak erabiltzea,
|
jende
eskubideen errespetuaz, eta, besteak beste, GAL auziaren argitzea; baina ETAren aurkako jarrerak zorroztu zituen, azkenean negoziaketa politikoen bidea baztertu arteraino.
|
|
|
Berriz, gehienetan demokraziaren alde eta biolentzia politikoaren aurka argi agertu zen, Estatuari eskatuz bortizkeriari erantzunetan
|
jende
eskubideak errespeta zitzan.
|
|
|
Estatuak
|
jende
eskubideen oso interpretazio sui generis egiten du eta euskal atxilotuei ukatzen dizkie. Barne eta Justizia ministerioetako funtzionario guztiei jakinarazi nahi diegu, euskal presoen aurkako erasoen alde laguntzen jarraitzen duten heinean, gure ekintza militarraren helburu izango direla.
|
|
|
Laster bilduko du Justizia Ministerioa ere, eta Kode Penalaren erreformari lotu. Bellochek bazuen progresista ospea; 1980 eta 1990 artean Euskadin egin zuen epaile lana, eta
|
jende
eskubideen defentsari (Jueces para la Democracia) bai eta euskal nortasunari atxikia (Eusko Ikaskuntza) ageri zen. Jendea aiduru zen nondik helduko dion berpizten ari zen borroka armatuaren tratamenduari.
|
|
|
1992an ekimen berriak gertatu ziren
|
jende
eskubideak eta gerla legeak nabarmen urratzen zituzten ekintza armatuen aurka.
|
|
|
Besteak beste, 1983an sortua zen
|
jende
eskubideen aldeko elkarte bat, Euskal Herriko Giza Eskubideen aldeko Elkartea/ Asociacion Pro Derechos Humanos del Pais Vasco, non amnistiaren alde ibiliko pertsonak bildu baitziren, haien artean Juan Maria Bidarte eta Juan Alberto Belloch; bere asmoa izan zen urraketa horien guztien aurka jendea mugiaraztea, edozein izanik urratzailea:
|
|
|
Baina
|
jende
eskubideen aurkakoak ez ziren atentatu indiskriminatuen monopolioa. Estatuak ez zuen gehiago errepresio indiskriminatu zabala babesten, baina aktibisten edo susmagarrien aurka tortura, tratu txar eta larderien praktika ez zen gelditu, kartzelen egoera ahantzi gabe.
|
|
|
ETAren atentatuen aurka kanpaina zeraman
|
Jende
Eskubideen aldeko Elkarteari, berriz, deigarri gertatu zitzaion umore hori, eta" Orain ez gara isilduko" txartelak Gobernadoreari igortzeko deia egin zuen, testu honekin:
|
|
|
" Estatu espainiarrak gure presoak atxilotzen eta torturatzen ditu, eta haien
|
jende
eskubideak etengabe bortxatzen; horrela, dozenaka euskal militante, hala nola Bernardo, bakerako eta askatasunerako beren bizitza ematera behartzen ditu".
|
|
|
Itzuli juridiko asko eman eta Espainian errekurtso juridikoak ahitu eta gero, borroka ohoragarri hura eraman zutenak Europako
|
Jende
Eskubideen Auzitegiak zuritu zituen 2017an.52
|
|
|
2017an, haren kasua izan da Estrasburgoko
|
Jende
eskubideen auzitegira eramana, dispertsioa dela eta.
|
|
|
Dudarik gabe," horiei gogor!" bidetik segitzen zuten, eta 2000 aurretik terrorismo islamikoak sortu giroan paradigma seguritarioa bilakatu da pentsaera etiko eta politikoaren hesparru eta muga: Estatuaren etsaiak, humanitatearen aurka altxatuak, ez dira haboro
|
jende
eskubideen subjektua, eta lege berezien pean gertatzen dira, demokrazia bakarrik jende zintzoarentzat gelditzen delarik.
|
|
|
Irregulartasun anitz agerian gelditu zen, eta badirudi bretoiak nahasteko operazio nahasia eraman zuela polizia antiterroristak, non
|
jende
eskubideak ez ziren
|
|
|
2010ean Gipuzkoako Entzutegiak eman zien arrazoia, eta hurrengo urtean Auzitegi Gorenak guardia zibilak errugabetu zituen. Estrasburgoko
|
Jende
eskubideen epaitegiak, 2018an, torturatuei arrazoia eman eta Estatu Espainiarra" tratu inhumano eta laidogarriak" estali zituelako kondenatu.
|
|
|
Terroristak humanitatearen aurka dira, sentimendu humanorik ez dute eta horregatik ez dute damutu nahi; ondorioz, ordain bereko legea aplikatzen zaie: humanitatetik kanpo direnentzat,
|
jende
eskubiderik ez. Eskubide zibiko normalak, bakarrik jende normalarentzat dira, hots, damutuentzat.
|
|
|
Ingurukoen arabera abertzalea zen, ETArekin negoziaketaren aldekoa eta presoen hurbilketa babesten zuen. ELAk eta LABek, elkarrekin, 1996ko abenduan Eusko Lege Biltzarreko
|
Jende
eskubideen batzordeari aurkeztu zioten presoen hurbiltzeko dokumentuaren idazketan parte hartu zuen.
|
|
|
1999ko ekainetik, Nazioarteko Amnistiak behin eta berriz kondenatu ditu ETAk
|
jende
eskubideen aurka gauzatu atentatuak, eta" kale borroka" ere aipatu zuen, haren diskriminazio eza eta ankertasuna salatuz.
|
|
|
1999an, Legebiltzarreko
|
Jende
eskubideen batzordean sartu zen, EHk proposaturik.
|
|
|
Jende askorentzat, Lluchek euskal arazoari enpatia erakutsi zion, pertsona moderatua eta
|
jende
eskubideen errespetuari atxikia zen, Alderdi Popularraren kritikoa, eta haren hilketa ulertezina gertatu zitzaien.
|
|
|
2018an, Estrasburgoko
|
jende
eskubideen Epaitegiak diktaminatu zuen biek, Guardia Zibilaren eskuetan," tratu inhumano edo laidogarria" izan zutela.
|
|
|
Jaurlaritzan, bai EAJrekin hala nola PSOEkin,
|
jende
eskubide eta biktimen arazoak kudeatzeko.
|
|
|
Hurbiletik ezagutu nuen sobera goiz hil zen Sabin Intxaurraga: etengabeko lana eman zuen irtenbide demokratiko, ezkertiar eta
|
jende
eskubideen errespetuzkoa sortzeko. Gizon atsegin eta baikorra zen, lortuko zela erraten zidan eta, nire kalterako, ez nintzen horren sinesteko gauza.
|
|
|
2018an,
|
Jende
Eskubideen Auzitegi Europarrak erabaki zuen Bateraguneko kondenatuek ez zutela epaiketa zuzenik izan, eta Espainia kondenatu zuen.
|
|
|
Ezker Abertzaleak jo zuen Europako
|
Jende
Eskubideen Auzitegiraino, eta horrek ere, aho batez, alegazioa baztertu zuen 2009ko ekainean.47
|
|
2022
|
|
|
Beti gauza bera da, arazoak patente agiriak dira. Eta organo solas ari girelarik
|
jende
eskubide izena dute. Gero...
|
|
|
Militante 1: Salatu nahi dugu
|
jende
eskubideen herrian pasatzen diren torturak. Errobi gure lagunak jasan dituenak ez baitira beste moldez deitzen ahal.
|
|
2023
|
|
|
Ez obligazioaren nozioa, ezta eskubidearena ere ez zaizkio egokitzen Jainkoari, baina eskubidearen nozioa bestea baino infinituki gutiago; izan ere eskubidearen nozioa ongi aratzetik infinituki urrunagoa da; ongiarekin eta gaizkiarekin nahasia da; zeren eskubide baten ariketak inplikatzen baitu erabilpen edo on edo tzar egiteko aukera. Aitzitik obligazio baten burutapena beti ongi bat da baldintzarik gabe ikusmolde guzietatik; horregatik 1789ko
|
jendeek
eskubidearen nozioa beraien inspirazioaren printzipiotzat hartuz, erru hain hondagarria egin zuten.
|