|
2005
|
|
|
Gauza bera da kasu honetan. Abantaila handia da aurretik zein irudi ditugun
|
jakitea
testu hobea egiteko. Lehendabizi testua idatzi eta ondoren editatu testuaren arabera, edo alderantziz?
|
|
2006
|
|
|
Ezbairik gabe, aipatzen ari garen estrategia horiez baliatzeak maiz zailduegiten du gure irakurketa. Sarrionandiak badaki hori, eta badaki, jakin, gehiago:
|
badaki
testua irentsi beharrean testuaren aurrean geratu egingo bagara eta gogoetaegingo badugu idazkera hori beharrezkoa dela. Hitzen ondoezako hitzaurrean bereidazkera horren zentzua argitu zuen eta baita Hasier Etxeberriarekiko elkarrizketanere17:
|
|
2008
|
|
|
Asko ez badira ere, baditugu nahiko datu
|
jakiteko
testu mekanografiatua nola aldatu zen inprentako testu bilakatzeko bidean. Hasieran, hots,? 1967 tik
|
|
|
Hala ere, Txinan egonda, aukera paregabea nuen zerbait berezia egiteko eta hala agindu nien Berriakoei, ahal izanez gero bidaliko nizkiela zutabeak Txinatik. Eta ez pentsa erraza izan zenik, arkatza eta borragomarekin lan egiten duzunean zaila baita mila eta laurehun karakterera noiz iritsi zaren jakitea... ez
|
dakizu
testu prozesadorearen garrantzia zein den harik eta faltan duzun arte!
|
|
2009
|
|
|
Bat batean, modu dramatikoenean. Literaturak drama horren intentsitatea sentiarazi behar digu, nahiz eta
|
jakin
testu perfekturik ez dagoela, perfektu izatekotan bizitza bera izango bailitzateke (177 or. «Mapa perfektua, Borgesen arabera, munduaren tamainukoa izango litzateke»).
|
|
2010
|
|
|
Liburukien edukiari gagozkiola,
|
badakigu
testuaren atal bakoitza beste atalekin lotuta dagoela, batetik, erlazio> (makro-egituretan) eta, bestetik, erlazio> (mikro-egituretan). Gogoratu makro-egiturak mikro-egituren bidez azaltzen direla, baina makro-egiturak unitate beregainak dira eta beren baitan analizagarriak.
|
|
|
Izan ere, literatur gaitasunaren barruan kokatzen da, nire ustez, literatur sistemek nola funtzionatzen duten jakitea; kultura orokorraren barruan kokatzen da, berriz, ikasleak bere inguruko literatur sistemako faktoreak ezagutzea. Literaturaren irakaskuntzak lortu nahi badu ikasleak modu kritikoz baloratzea testuak nahiz horien harrerak, ezinbestekoa da
|
jakitea
testuek zer nolako bidea egiten duten idazten direnetik harrera prozesua amaitzen denera arte (merkatuaren egitekoa, instituzioen eragina, idazleak bere liburua ezagutarazteko egindako bidea, eta abar). Eta hori guztia ezagutzeko bidea izan daiteke euskal literatur sistemari erreparatzea, erdiguneak eta periferiak nola sortzen diren azaltzea, gaur egun ditugun argitaletxeak ezagutzea, jakitea zein den haien egitekoa obrak ezagutarazteko garaian, sariketa literariorik garrantzitsuenak zeintzuk diren ezagutzea, aztertzea euskal autoreek zer nolako bideak jorratzen dituzten literatura jendarteratzeko, literatur mugimendu nagusien ekarpenak zeintzuk izan diren jakitea...
|
|
2011
|
|
|
Testua ondo idatzita dago, itzulpena ere ona da eta irakurleari ez zaio tranpa handiegirik egiten, azalak iragartzen duena ematen du barruko mamiak. Era berean, nire ustez, adin horretako gaztetxoen ikuskerak eta sentimenak islatzen
|
dakien
testua da, literatur aldetik ekarpen berririk ez dakarrena, jada estandarra den «berbakatilu» neskato mutikoen literatur ereduko beste bat, bere kluba eta guzti (www.antibarbis.com). Antzeko beste batzuekin alderatuta (Erregaliz taldea, Lau lagun t' erdi...), izenburuko anti horrek gizarte jarrera inkonformista iradokitzen badu ere, borroka zelaia ez da gizartea, baizik eta heroiek klase ertainekoak pijoegi ez izateko euren buruekin duten lehia.
|
|
2012
|
|
|
Guk, ordea, perpaus mailako lotura sintaktiko formala testu mailako loturatik bereiztea hobetsi dugu. Nahiz eta
|
jakin
testua sortzeko guztiak direla beharrezko, eta nahiz eta jakin guztiak direla kohesio egile, gure ustez, bi maila edo eremutako gertakariak dira. Batetik, perpausaren barrutia, juntadura eta perpaus elkarketa:
|
|
|
erakuslea izenordain izan beharrean determinante izan, erreferentziakidea norentzakoa bera dela; hots, komunikazio egiturako zutabea edo koordenatua bera. Eta, ondorioz, testutik at dago, nahiz eta
|
jakin
testuan bertan dinamikoki eragiten duela.
|
|
2013
|
|
|
Keinuka, barrukoak lagundu nahiko balitu bezala. «Buruz
|
dakizkit
testu guztiak», onartzen du. Izarren argia filmeko zuzendari izana da lehenago, baina hau da bakarrik zuzendu duen lehen lana, eta, dioenez, oso lan pertsonala da.
|
|
2014
|
|
|
Quatrefagesen testuan berriz ere alemanak jotzen dira propaganda arrazista hasi izanaren erruduntzat, baina berriz ere ez zaigu aipatzen propagandista omen horien izen bakarra eta ez organo bakarra, horrela ez
|
baitakigu
testu horiek non bilatu, metodo bat da (sala ezazu, sala zaitzaten baino lehen).
|
|
|
Irakasleak uste du aktoreek ondo egiten dutela lan hori, eta poetek ere ondo egin dezaketela. . Beraiek dakite ondoen nola deklamatu, beraiek
|
dakitelako
testuek zer esan nahi duten?. Poesiak ozen esateari deitzen zaio errezitatzea.
|
|
|
baduela diskurtsoa, idatzia zeinahozkoa, enuntziatuen segida hutsa ez den ezagutza. Jakin
|
badakite
testu formaletanez ezik, txatetakoetan ere egitura badela, baina eremu batean eta bestean ez dira betibaliabide berak erabiltzen. Horixe gertatzen da puntuazioan, besteak beste.
|
|
2015
|
|
|
–Ikastol eta eleiz askotan...? Nik orduan ez
|
nekien
testu hori Txikiarena zenik; hil izkribuak ez dira, eskuarki, hildakoak idatziak, ezpada handik edo hemendik hartuak; alabaina, zergatik ez dakidala, hitz haiek Mendizabalek berak idatziak zirela pentsatu nuen, edo imajinatu nuen. Lehen pertsonak ematen duen indarragatik izango zen (nik neuk ere dagoeneko ez dakit idazten lehen pertsonan ez bada), eta han zetzanaren bizitzarekiko berdintasunagatik:
|
|
2017
|
|
|
Beste tarte bat egin zuen isilik. Joseba Zulaika ezagutzen nuen, baina ez
|
nekien
testu bat errezitatzen hain ikasia zenik. Gazteek ere errespetatu egin zuten isiltasuna, euretako batek, leku hori ikustera joan behar genuke?, esan zuen arte.
|
|
2018
|
|
|
Duela hamar urte bukatu nuen Genero nahasmenduaren eskuizkribua, eta Routledge etxera bidali nuen argitaratzeko. Ez
|
nekien
testuak hainbeste irakurle izanen zituenik, ez teoria feministan, esku hartze, probokatzaile bat izanen zenik, ez queer teoriaren oinarrizko testutzat hartuko zenik.
|
|
|
Conde Silvestre, 2007), euskaraz zailtasun handiak ditugu horretarako, oraindik gutxi dakigulako aurreko mendeetan idazkiak utzi zituzten idazle eta giro gehienez. Hurrengo ataletan ikusiko dugunez, noren horren karietara, leku bateko euskara nolakoa zen
|
jakiteko
testu zaharretara jotzen dugunean, idazle bat jantzia (ikasia) izateak edo testua elizarako edo argitaratzeko prestatu izanak badu eraginik testuko hizkeran bertan, eta hori ez zaigu beti aldeko, lekuan lekuko hizkeraren ezaugarriak modu fidagarrian identifikatu nahi ditugunean: hala Joan Beriainek XVII. mendean nola Elkanoko Lizarragak XIX.ean Iruñeko eta Iruñerriko euskara baliatu zutela adierazi zuten beren testuetan, baina seguru egon gaitezke alde nabarmenak egongo zirela beren testuetan aurkitzen dugun hizkeraren eta kalean entzun zitekeenaren artean, besteak beste idazle ikasiak (kultuak) zirelako.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, Txinan egonda aukera paregabea nuen zerbait berezia egiteko eta hala agindu nien Berriakoei, ahal izanez gero bidaliko nizkiela zutabeak Txinatik. Eta ez pentsa erraza izan zenik, arkatza eta borragomarekin lan egiten duzunean zaila baita mila eta laurehun karakterera noiz iritsi zaren jakitea... ez
|
dakizu
testu prozesadorearen garrantzia zein den harik eta faltan duzun arte!
|
|
|
Urteak dira ezer idazten ez duela, egun batean utzi egin zion, sekula ez duzu jakin zehazki zergatik. Hasieran ez zenuen argi, baina orain
|
badakizu
testu hori berea dela. Jasoneren ahotsa igarri duzu irakurraldi honetan, jada gogoratzen ez zenuen idazteko modu hura.
|
|
|
Hortxe berriz ere sumatzen da Espainian aldarrikatu zen Lehenbiziko Konstituzioaren oihartzuna,
|
jakinik
testu legegile hark, bertzeak bertze, estreinakoz aldarrikatu zuela toki erakundeek arduratu behar zutela herritarren osasunaz, osasun publikoaz (cf. 321 artikulua), eta, lehenago erran bezala, 1822an, hain zuzen ere, berriz ere indarra hartua zuela, une hartan Gobernu liberala zegoelako agintean Madrilen (Hirurteko Liberala:
|
|
2020
|
|
|
Eta ez dugu uste, gainera, ekonomia hura den bezala, iraunarazi egin behar dugunik.
|
Badakigu
testuek bizirik iraungo dutela, badakigu testuak ez direla benetan existitzen testuingurutik kanpo baizik eta gure gorputzetan, gure kontzientzietan, gure memorietan, eta merkatuan baino beste modu zabalago batean mugitu daitezkeela.
|
|
|
Eta ez dugu uste, gainera, ekonomia hura den bezala, iraunarazi egin behar dugunik. Badakigu testuek bizirik iraungo dutela,
|
badakigu
testuak ez direla benetan existitzen testuingurutik kanpo baizik eta gure gorputzetan, gure kontzientzietan, gure memorietan, eta merkatuan baino beste modu zabalago batean mugitu daitezkeela.
|
|
2021
|
|
|
Egileok ezin dugu komentariorik egin txostenen zirriborroen inguruan. Logikoa da, gainera, behin behineko testua delako, eta, beraz, ez
|
dakigulako
testu horiek argitaratuko diren edo ez. Izan ere, balizko aldaketa eta zuzenketak izan ditzakete lanek, eta dokumentu dinamikoak direnez, ez dakigu zertan geratuko diren.
|
|
|
Absentziatik, haren testu ezetik.
|
Jakinik
testuak izan, izan zirela. Testuok irakurtzerik ez badugu ere, Sabinok gutunez gutun iradoki edota deskribaturiko egoeren bidez irudika genezake hura, absente nagusia.
|
|
|
Orrialde batzuek bihotza ukitzen digutenean, maite dugun norbaiti hitz eginen diegu berehala haietaz. Axola zaigun norbaiti eleberri edo poema liburu bat oparitzean,
|
badakigu
testuari buruz duen iritziak eragina izanen duela gugan. Lagun batek, maite dugun norbaitek edo maitale batek liburu bat paratzen badu gure eskuetan, bere gustu eta ideiak arakatzen ditugu testuan, berak azpimarratutako lerroek jakin mina pizten digute, ukituak sentitzen gara, hitz idatziekiko solasaldi pertsonal bat abiarazten dugu, indar handiagoz irekitzen uzten ditugu gure buru bihotzak haien misterioaren aurrean.
|
|
2022
|
|
|
Futbolaz esango nuke ez dudala sekula testuotan hitz egin, izango da oraindik noizbait futbolari buruzko zutabe bat emango didaten esperantza daukadalako?. Eta
|
badakit
testu hau futbol hitzarekin hasi izanak nire irakurle gutxietako gehienak galtzea ekarriko didala, hain imajinatzen zaituztet kultureta. Baina, geratzen zareten irakurle gutxi gutxiok, otoi, utzidazue gaur futbolaz hitz egin.
|
|
|
Lema entzutea aski balitz bezala bahitua denaren konbentzitzeko, belarrian isuri eden bat bailitzan, antzerki irudietan egoteko. Ditxozko ulermenarekin jarrai dezagun, Landarten antzerkien gara eremua sozietate ber bera zen, egitura berek zuten zedarritzen, eskarniatu behar zirenak ingurumenekoak, identifikazioak funtzionatzen zuen berdin, pertsonaia ezagun haiek egiten zituzten esperientzia berriak ziren bakarrik eransten,
|
jakinez
testuak ekarri berrikuntzak jada adituak zituztela denek lehenago. (Enbatak bonba efektua egina zuen sozietate hartan, hitz jokorik gabe.) Garrantzitsuenera heltzeko, gaiztoa eta ona aitzinetik identifikatuak ziren.
|
|
2023
|
|
|
«Auzia baldin bada makinari argazki bat eman eta berak argazki hori deskribatzea testu bidez, sare neuronalari erakutsiko diot datu multzo handi handi bat, irudi batzuekin eta baita nik idatzitako deskribapenekin ere. Irudi eta testu pila bat dauzka, ikusten ditu, entrenatzen duzu irudi konkretu baterako testua sortzen... eta irudi berriak sartzean,
|
badaki
testuak sortzen».
|
|
|
AASko tresnak gai dira testu luzeak, galderentzako erantzun egituratuak eta irudiak sortzeko, eskura izan dituzten testuetatik eta irudietatik ikasi ondoren. Programa hauek duten ezaugarri nagusietako bat naturaltasuna da, eta horregatik oso zaila da, edo ezinezkoa,
|
jakitea
testua edo irudia makina batek edo pertsona batek sortua den. Testuetan oinarritutako programek duten beste ezaugarri garrantzitsua da erroreak egiten dituztela, detektatzeko zailak direnak, errore horiei haluzinazioak deitu arren.
|
|
|
/ de/ posiblea. Ordea, guk bigarrenean ate osagaia interpretatzen dugu, eta
|
badakigu
testu zaharretan (athe) edo toponimoetan beti izan dela/ te/. Alegia, toponimo asko dago –ate osagaiarekin, eta bat ere ez da aldatu –ade izatera.
|