|
2002
|
|
|
Zergatik idatzi dudan, zein helbururekin? Nik ere, jende askok bezala, zalantzak ditut literaturaren zergati eta zertarakoez; ez
|
dakit
literaturak ezertarako balio duen ala ez. Izan ere, bizio edo grinatzat hartzen dut nik literatura, eta ez erabilgarritasun morala edo politikoa duen zerbait balitz bezala.
|
|
2004
|
|
|
Aranaren ustez, ordea, biek gehiegizko garrantzia ematen diote poesiari. Aranak
|
bazekien
literaturak kasu honetan poesiak Euskal Herriko tradizio fueristan bere garrantzia izan zuela herri kontzientziaren garapenean, Iparral deko zein Hegoaldeko Lore Jokoak hurbiletik ezagutzen zituelako; baina be re baitan konbikzio abertzalea elementu politikoa euskaltzalearen elemen tu kulturalaren gainetik ezarria zeukanez gero, literaturari orokorrean ez bide zion ematen haiek ematen ziote...
|
|
2006
|
|
|
Baina, baina, baina... nola daiteke, ordea, nola? Tira, tira, Martin, ez gaituk hi bezain lerdoak, eta hik baino askoz gehiago
|
zakiagu
literaturaz, motel, ez duk batere zaila eta. Benetan, neure onetik aterata naukak hire eleberri delako horrekin eta prentsako adierazpen harroputz lotsagabe horiekin.
|
|
2009
|
|
|
Ez
|
dakit
literatur lehiaketetan honelako argudioak erabiltzea normala den ala ez, baina, euskalduna eta euskaltzale naizen aldetik, arraroa iruditu zitzaidan euskarazko kategoriako lehenengo saria zergatik desertutzat eman zuen epaimahaiak; aurkezleak eman zuen azalpena: Ya que las cartas recibidas en euskera han sido escasas y en su nivel no han llegado al de la carta premiada en castellano.
|
|
2010
|
|
|
Ezkutatu dudana ez
|
dakit
literatura den,
|
|
2014
|
|
|
–Guk, esaterako, 60ko hamarkadako liburu bat sarean jartzen dugunean, guk buruan daukaguna da liburu hori irakurri edo ezagutu nahi izango duen jendea?. Hala ere, jakin
|
badakite
literatura ikertzen dutenentzat oso baliagarria dela, eta erabili egiten dutela.
|
|
|
" Eskaintza egin genion eta baietz esan zigun; gertutasuna erabatekoa izan zen.
|
Badakigu
literaturan eta pentsalari aldetik ze nolako gaitasuna eta duintasuna daukan".
|
|
2015
|
|
|
Egan aldizkariaren zuzendaria ere izan zen Antonio Arrue, Aingeru Irigarai eta Koldo Mitxelenarekin batera. Gastronomiari buruzko artikuluak argitaratu ohi zituen bertan, eta baita iruzkin literarioak ere... zeren Antonio Arruek asko
|
baitzekien
literaturaz. Aski da, jakituria horren neurria hartzeko, Bilbon 1965ean," Cuatro poetas vascos actuales" izenburupean, Mirande, Iratzeder, Gandiaga eta Aresti euskal poeten inguruan eskaini zuen hitzaldia irakurtzea eta han aipatutako autoreen zerrenda luzeari erreparatzea:
|
|
2016
|
|
|
–
|
Badakit
literatura merkearen edo B serieko filmen tankera hartuko diozuela agian, baina izaki horiek nola akabatu ere aipatzen da liburu honetan. Strigoien eta gainerako sorginkeriazko izakien aurka, bada huts egiten ez duen sistema bat:
|
|
|
Denok
|
dakigu
literaturaren inguruko albisteak errepikakorrak eta monotono samarrak suertatzen direla: aurkezpen gatzgabeak, liburuen aurrerapen maxkalak, elkarrizketa promozionalak, publierreportajeak, sarien eta beken aldarrikapen beti antzekoak?
|
|
2017
|
|
|
estilo eder gozoa). Horrelakoxe proiektu bezala propio autoreak gauzatu duen esperimentu literarioaren interesa eta meritua, egia esan, nik ezer ez
|
dakit
literaturan?, iruzkin politiko tonto batekin borta eginen al dugu. Ordea historia bat ere hau bada.
|
|
2018
|
|
|
den dena ez. (Bat batean bururatzen zaio) Zuk asko
|
dakizu
literaturaz. Lagunduko didazu, mesedez?
|
|
2019
|
|
|
1 Pentsatzen eta ikasten
|
daki
Literaturaren inguruko hausnarketa bultzatuko dugunez eta testuak ulertzeko gakoak emango ditugunez, konpetentzia hau lantzen ariko gara.
|
|
|
Egun batez, bere buruari maniakoa deitzen zion bitartean, erabaki zuen hiriko plano batean gustatzen zitzaizkion eta gustatzen ez zitzaizkion etorbide zatiak seinalatzen joatea, eta harriduraz konturatu zen ezkerreko alboan biltzen zen zati atsegingarria luzeagoa zela, baina, hala ere, atseginaren intentsitatearen maila aintzat hartuz, eskuineko aldea nagusitzen zela, horren guztiaren ondorioa izaten zen askotan joaten zela alde jakin batetik eta beste aldeko espaloia begiratzen zuela, handik ez zihoalako damuturik. Bistan da ez dituela obsesio txiki hauek oso serio hartzen, zer edo zertarako balio izan dio zuzentzailea izateak, egun batzuk zirela, Lisboako Setioaren Historiaren egilearekin mintzatu zenean, zuzentzaileek literaturaz eta bizitzaz gauza asko ikusi dituztela argudiatu zuen, ulertu behar zen bizitzari buruzkoa ez zutela nahi izan edo ez zutela
|
jakin
literaturatik ikasten, bizitza bera arduratu zela bizitzari buruzkoa irakasteaz, batez ere tik eta manien kapituluan, mundu guztiak daki pertsonaia normalik ez dagoela, orduan ez zirelako pertsonaiak izango, uste izatekoa da, eta horrek, agian, esan nahi du Raimundo Silvak bilatu dituela, zuzendu dituen liburuetan, zenbait ezaugarri, eta ezaugarri horiek, denbora jakin baten ondoren, berezkoak zi... Orain, Escadinhas de S. Crispimen dagoenean, berari begira dagoen txakurrari begira, batek galde lezake fikziozko zein pertsonaiaren antza duen, pena da animalia otsoa ez izatea, orduan berehala etorriko bailitzaiguke San Frantziskoren erreferentzia egokia, edo zerria, eta orduan San Anton izango zen, edo lehoia, eta San Markos izango zen, edo idia, eta orduan izango zen San Lukas, edo arraina, eta San Antonio izan liteke, edo arkumetxoa, eta San Juan Bataiatzailea izango zen, edo arranoa, eta Ebanjelaria litzateke, ez baita nahikoa txakurra gizonaren adiskiderik onena dela esana uztea, mundua nola dabilen kontuan harturik, agian azken adiskidea ere izatea litekeena da.
|
|
2021
|
|
|
Halaber, literaturaren historian egindako itzulpenak garaika eta generoka multzokatzeko eta ezaugarritzeko ahalegina ere nabari da, bai eta itzulpenak zenbait garaitan izandako zentraltasuna agerrarazteko nahia ere. Itzulpenak literatur historiako garai
|
jakinetako
literatur joeren adierazletzat ere jotzen dira, bai eta molde tradizionalei aurre egiteko literatur tresnatzat ere; eta, literatur eragin orokorrak ez eze, itzulpen jakinek autoreengan utzitako arrastoak nabarmentzeko saiakerak egiten ere hasten dira akademikoak. Orduan hasi dira euskaratik beste hizkuntza batzuetara egindako itzulpenak euskal literatur historiografietan modu sistematikoan txertatzen eta kanpoko sistemek egindako harrerari buruzko oharrak egiten.
|
|
|
" Batzuetan
|
jakitea
literaturan kontatzen diren istorioek eta kontatzen diren gauzek hausnarketa bat eskatzen dutela. Eta sasoi honetan ez da egoten hausnarketarako tarte larregirik.
|
|
|
" Ez
|
dakit
literatura eta irakurmena ez ote ditugun nahasten batzuetan. Niretzat irakurmena gaitasun bat da, behar dena eta oinarri oinarrizkoa dena, idazmena bezala.
|
|
|
Ikasleak 30 orrialde irakurri behar ditu eta hitz bat azpimarratu, eta hitz horrekin zer egiten den inork ez daki. Eta irakasleak ez
|
daki
literatur tertulia batean zer egin".
|
|
|
Irakasleak. oro har, ez daude literaturaren didaktikaz eta hezkuntza literarioaz jantzita. Ez
|
dakigu
literatura litzatekeen moduan irakasten. Formazioa falta da.
|
|
|
Saldotxo bat. Ea zer
|
dakigun
literaturaz. Eta ea ze literatura daukagun.
|
|
|
Geure kontra, askotan, eta gu baino zaurgarriagoak direnen kontra, gehiegitan. Horri buruz idazten
|
dakien
literatura bat egiten ikasi behar dugu. Gugatik, irakurleengatik eta, horrela esateak handikeria dirudien arren, gizarteagatik ere bai.
|
|
|
"
|
Badakigu
literatura zer den?".
|
|
|
Euskal Herriaz gehien idatzi duen literatura da euskal literatura. Hala ere, euskaldunak ezagutzeko ez
|
dakit
literatura den lekurik egokiena.
|
|
|
Alderdi etiko eta profesionalaz gain, aintzat hartu beharrekoak dira itzulpena jatorrizko lana balitz bezala jorratzeak eragin ditzakeen interpretazio okerrak. Hizkuntza ez
|
jakiteak
literatur ekoizpenari buruzko ezagutza sakona eragozten du, batik bat ehuneko txiki bat bakarrik denean itzulitakoa, euskal literaturarekin gertatzen den bezala; eta, ondorioz, ohikoa izaten da euskal literaturaren gaineko argudio merke eta estereotipo sortzaile guztiak aurkitzea artikulu horietan. Hala ere, akademiko horiek euskal literatura ‘kontuan hartzeko’ egin duten ahaleginagatik zorionduak izatea espero dute, eta eraso moduan hartzen dute kritikarik txikiena.
|
|
|
Europako eskualde bakoitzeko biztanleok, mendi, ibai, itsaso eta hizkuntza mugak oztopo, ez genituzkeen besteen aurkikuntzak aintzat hartuko, eta gure barne mugek gehiago bakartuko gintuzketen. Ezinezkoa da denok
|
jakitea
literaturak eta jakintzak mintzabide dituzten hizkuntza guztiak, eta, zoritxarrez, uso gehienak ez dira gauza hizkuntzen dohaina hedatzeko. Baina gure aspaldiko itzultzeko ohiturak zubiak eraiki ditu, ideiak nahasi, elkarrizketa polifoniko mugagabea sortu, eta gure chauvinismo arlotearen arrisku makurrenetatik babestu gaitu, norberaren hizkuntza bat askoren arteko beste bat dela erakutsiz —eta bat baino gehiago, egia esatera—.
|
|
2022
|
|
|
Antzinako garaietan ainguratuta jarraitzea baino ez dakar jarrera horrek, buru hertsitasunean tematzera: ateak ireki behar dizkiegu idatzizko literaturan aritzen direnei, geure baitan ondo
|
dakigun arren
Literatura –maiuskulaz egiten den Literatura hori– nekez iritsiko dutela inoiz. Idatzizkoa eta bertsoa gurutzatzen duten saio horiekin asaldatzen direnei beti esaten diegun bezala:
|
|
|
Faborez, Salustio...
|
Badakit
literaturaren oinarria sinesgarritasuna dela. Hala esan zuen Aristotelesek Poetika n, gure aurreko Grezian, eta izan da sinetsi dizunik...
|
|
2023
|
|
|
Baina, nahiz eta
|
jakin
literatur edo arte sorkuntza bakar bat ere ez dagoela xede bati lotuta, zalantzarik gabe, bizitzen ari garen kontzientziaren neguan, jakintza humanistikoei eta inolako utilitarismorik gabeko ikerketa zientifikoari dagokie bereziki, hots, alferrikakotzat jotzen diren luxu horiei guztiei, esperantza elikatzeko zeregina, beren alferrikakotasuna orainaren basakeriaren kontrako tresna baliagarri bilak...
|