|
2005
|
|
|
Eskandaluak negozioa hondatuko zuen, jendeak ez zuen bazkaltzera joan nahiko bezeroak garbitzen zituzten jatetxe batera; gainera, irekitzekotan ere ez
|
nekien
langileek zer egin nahiko zuten. Monikak esana zidan etorriko zela; Itziarrek ziurrenik ez zuen ezer jakin nahiko jatetxeaz edo bertako langileez; Mateok, auskalo zer egingo zuen Mateok...
|
|
2007
|
|
|
• Euskara ez
|
dakiten
langileak kontratatzen jarraitzen dute eta horiek gero euskaldundu egin dira; baina salbuesteko adinera iristen badira, euskaldundu gabe geratuko dira.
|
|
|
• Unibertsitate eta Lanbide Heziketaren eskaintza osorik euskaldundu behar da epe labur eta zehatz baten barruan. Era berean, Irakasle Eskolak euskaraz lan egingo du, ez baita zentzuzkoa euskara ez
|
dakiten
langileak prestatzea, Sisteman lekurik izango ez dutenez gero.
|
|
2008
|
|
|
Solairu bakarreko eraikin hartan hiru aulki eta mahai bakar bat besterik ez zegoen. Ingelesez
|
zekien
langile hark egun erdiz egiten zuen lan gobernurako, eta beste erdiz Somaliland Irratirako. Dolar batzuen truke, sarrera zigilua nire pasaportean jarriko zuela esan zidan.
|
|
|
Kendu hori burutik. Aitak
|
bazakik
langile fina haizela. Fitxaketa ona egin dik.
|
|
|
LUKAS. Hala zirudik. Eta
|
bazakiat
langileek lan egiteari utzi nahi diotela.
|
|
2009
|
|
|
LEO. Zaude lasai.
|
Badakigu
langile fina zarela eta ea hemen gustura egoten zaren. Eta gu ere bai zurekin, jakina.
|
|
|
Hemendik aurrera zer gertatuko den ez
|
dakite
langileek, baina argi dute borrokan jarraituko dutela. Hala, grebaren 100 egunera begira, Zaragozara (Espainia) joateko asmoa daukate, han baitago Sabecoren jabearen egoitza nagusia:
|
|
2010
|
|
|
Enpresa batek haurdun dagoen langile bat kaleratzen badu, kaleratzea baliogabea da eta berriro onartu behar du Indarra duen araudiaren arabera, kaleratzearen aurrean blindatuta dauden langileak hauek dira: Haurdun dauden ama langileak, nahiz eta enpresak ez
|
jakin
langilea zein egoeratan dagoen. Amatasun baja edo aitatasun baimena duten langileak.
|
|
|
erregela bat, mahaiko kartelak, bi orriko informazioa... Euskara zertxobait
|
dakiten
langileak edo euskararen aldeko jarrera ona dutenak identifikatzeko ere balio zuten.
|
|
|
Ondotxo
|
zekiten
langileon erresistentziak iraungitze data zeukala, lehenago edo geroago nekea nagusituko zitzaigula, harrien pisua gero eta jasangaitzago egingo zitzaigula.
|
|
2011
|
|
|
Eta zerbait gertatzen bazaik, gaixotzen baldin bahaiz, min hartzen baduk, medikua daukak, ospitaleak, botikak, ongi artatuko haute, ez daukak beldurrez ibili beharrik, okerreko organoa erauziko ote diaten, edo medikuaren kontsulta ordaintzeko lain diru biltzerik izango ote duan, hik ez dakik zer den hori, ez duk besterik ezagutu. Eta bai,
|
bazekiat
langileen egoera gero eta ilunagoa dela, aberatsen eta behartsuen arteko aldea amildegi sakona ari dela bihurtzen, baina begira ezak ingurura, ikusten duk inor gosez hiltzen?
|
|
|
ALIZIA. Eta,
|
badakite
langileek?
|
|
2012
|
|
|
Nora begiratu ez dakiten gizon eta emakumeak dira, eta joera oso txarrak erakarrita sentitzen dira horregatik. Kasu askotan, hil amaierara nola iritsi ez
|
dakiten
langile etsiak dira; gehiago ezin duten erretiratuak; edo nekazariak, edo nora joan ez dakiten gazteak... Entzun behar ditugu».
|
|
|
Gizah (Egipto) K.a. 2500 IV. dinastiako faraoiak piramideak eraiki zituzten, hil ondorengo bizitzara luxu guztiekin joateko. Luzaroan piramideak esklaboek eraiki zituztela uste izan arren, orain
|
badakigu
langile erabat askeak zirela, eta ondo elikatuta eta antolatuta zeudela.
|
|
|
ALIZIA. Leok
|
badaki
langile ona naizela, baina maila pertsonalera eramaten ditu gauzak eta dena nahasten du: lanagatik ezin dit ezer esan, eta, orduan, mina ematera jotzen du.
|
|
2013
|
|
|
ELAko kideak uste du, dena den, «oraingoz» ez dagoela soldata jaitsiera orokorra, datorren urtean jaitsiera izango den «ohartarazpenak» direla gehienak; «beldurra erabiltzen dute nahi duten ituna egin dadin». «Ez da ezer sinatu behar» LABeko kide Xabier Ugartemendiak
|
badaki
langile ugari ez daudela antolatuta euren enpresetan, ez dagoela sindikaturik, eta gutuna jaso bezain pronto egin beharreko urratsak azaldu ditu. «Ez da ezer sinatu behar.
|
|
|
Aukeratutako izangaiari aldez aurretik ordaintzeko eskatzen zaio, izapide administratiboen, ziurtagiri medikoen eta abarren kostuak estaltzeko. Komeni da
|
jakitea
langileak hautatzeko prozesuetan enpresak ez diela eskatzen eskakizun horiek etorkizuneko langileei. Langabetuen dirua jasotzeko, maula ikastaroak ere eskaintzen dira.
|
|
2014
|
|
|
Izan dira langileak, euren eskubideen defentsan mugitzen hasi direnak, baina enpresak errotik moztu izan ditu beti horrelako ekimenak. Izua zabaltzen dute, eta horren poderioz funtzionatzen, bai
|
baitakite
langileak lan horren beharrean daudela eta norbait botaz gero beste hogei pertsona edukiko dituztela postu horren eske.
|
|
2015
|
|
|
Ahozkoari dagokionez, euskaraz (asko edo gutxi)
|
dakiten
langileekin egingo dute lan. Haiei baliabideak emango zaizkie euskara erabil dezaten, eta besteak beste prestakuntza eskainiko zaie.
|
|
|
Garrantzitsua da"," Hola jarraitzeko, lehen hitza beti euskaraz"," Nik beti lehen hitza euskaraz egiten dut, baina ez dakienarekin ez naiz oso fundamentalista. Ulertzen dut euskaraz ez
|
dakiten
langileak leku guztietan daudela eta batzuetan zaila dela denak euskalduntzea lortzea. Aldundiak horrantz jotzeko konpromisoa mantentzea eta pausotxoak ematen joaterekin nahikoa dut"," Hobetzen ari da eta pixkanaka joan behar da ezin da egun batetik bestera dana aldatu" eta" Horrela jarraitu, baina jendeak erabili behar du".
|
|
|
kontratu moten anizteak soldata eta lan kondizioen aniztasuna dakar, eta era guztietako prekariotasuna hedatzen ari da, langabeziarekin batera. Errealitate honetara egokitu behar du bere jarduera sindikatuak,
|
jakinda
langileak antolatzea eta erantzuteko prestatzea orain arte baino are zailagoa izango dela.
|
|
2016
|
|
|
Jean Lastiri CGTko eta Ospitalean Euskaraz taldeko kideak azaldu duenez, «hogei urteko borrokaren» ondotik hitzarmen bat lortu zuten iaz ospitalearen eta Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) artean. Bertzeak bertze, seinaleak eta gutunak ele biz idaztea eta euskaraz
|
dakiten
langileentzako «nahi baduzu euskaraz» dioten txarteltxoak sortzea lortu zuten. Donostiako Ospitaleko langile euskaldunekin ere aritu dira hiztegi teknikoa trukatzen.
|
|
|
|
Badakizu
langileek eskakizun asko dituztela (hala
|
|
|
Gero Filologia ikasketak egiteko aukera izan nuen, Mitxelenaren eskutik, eta hori amaituta sartu nintzen optikan. Kartelak euskaratzen hasi nintzen, publizitatea euskaraz jartzen, euskaraz
|
zekiten
langileak hartzen...
|
|
2017
|
|
|
...skaramaila egiaztatuta duten langileak behartuta daude herritarrei euskarazko zerbitzua ematera herritarrek horrela eskatzen dutenean; derrigortasundata igarota duten lanpostuetan egonik, zein derrigortasundatarik ez duten lanpostuetan egonik ere. berezko hizkuntza ezagutzea derrigorrezkoa dela administrazioan sartzeko, egitasmo honen lehenengo ondorio nagusia da euskal administrazioan euskaraz ez
|
dakiten
langileak kontratatzea euskal autonomia erkidegoaren mailako erabaki politikoa dela, eta ez estatu mailan inposatutakoa. beraz, egitasmoaren lehenengo hipotesia ez da egia. bestalde, legeetan eta auzitegien epaietan ikusi dugunez, administrazioa behartuta dago herritarrei zerbitzua ematera herritarrak aukeratzen duen hizkuntza ofizialean. zerbitzu hori ematearen ardura administrazioarena da, eta ...
|
|
|
|
Badakizu
langileek eskakizun asko dituztela (hala nola soldaten igoera, lanaldia murriztea, bost eguneko, soldaten berdintasuna, lanpostusegurtasuna, gaixoaldi ordainduak, asegurua eta abar). Ezin diezu eskatzen duten guztia eman, baina greba bati ere zenioke aurre egin.
|
|
|
LABek salatu du euskaraz ez
|
dakiten
langileak kontratatu dituztela osasun etxean
|
|
2018
|
|
|
Horretarako, antza, Bonapartek ez zuen aurkitu gipuzkoarrik, eta erabaki zuen Uriarteri esleitzea: dagoenekoz frai Josek itzulita zeukan printzearentzat san Mateoren ebanjelioa Beterriko gipuzkerara, eta printzeak hautagai egokitzat jo zuen, jakin
|
baitzekien
langile maratz eta adoretsua zena. Alde horretatik, aipagarria da Uriartek Hernanin eta Astigarragan egonaldi batzuk egin zituela Valdespinako markesaren bertako etxeetan, san Mateoren ebanjelioa euskaratzean agertu zitzaion makina bat zalantza eta argitzeko.
|
|
|
|
Badakizu
langile gehienak kaleratu behar izan ditugula.
|
|
2019
|
|
|
|
Banekien
langile asko ikusiko nituela oso egoera kaskarrean lanean, umeak ere ikusi nituen. Hori ez zen izan gehien harritu ninduena, ordea.
|
|
|
Gaixoak ez daude eskatzera ohituta, eta guk eskaini behar dugu zerbitzua. Beraz, bide luzea daukagu galesez nahi duten gaixoak identifikatzen eta galesa
|
dakiten
langileak identifikatzen. Gaur egun ez dakigu zenbat langile gales hiztun dugun, non dauden, ez dakigu zein espezialitatetan dauzkagun beharrak… Ez badakigu zein diren galesez egin nahi duten gaixoak eta galesez dakiten langileak, ez ditugu bi munduak inoiz ezkonduko.
|
|
|
Beraz, bide luzea daukagu galesez nahi duten gaixoak identifikatzen eta galesa dakiten langileak identifikatzen. Gaur egun ez dakigu zenbat langile gales hiztun dugun, non dauden, ez dakigu zein espezialitatetan dauzkagun beharrak… Ez badakigu zein diren galesez egin nahi duten gaixoak eta galesez
|
dakiten
langileak, ez ditugu bi munduak inoiz ezkonduko.
|
|
2020
|
|
|
Iberoren arabera, zainzuriak hazteko behar den plastikoa altxatzea erabaki dute hainbatek uzta galdutzat emanda: «Ez
|
zekiten
langile kuadrilla ordaindu behar duten, ez zekiten zainzuriak saltzerik izango zuten... eta, ikusirik enpresa batzuk ez direla modu zuzen baten jokatzen ari, nahiago izan dute landareari jaiotzen utzi, zainzuririk jaso gabe». Izan ere, udaberria hasi berri, langile behar handia dago landa eremuan.
|
|
|
Pribatuak denak. Hasieratik
|
zekiten
langile falta zutela, eta etorri dena etorriko zela. Artajonakoan, esaterako, hildako asko gertatu da.
|
|
2021
|
|
|
ea enplegua aldi baterako erregulatzeko espedienteak hobeto kudeatuko diren, zenbat negozio itxiko diren... Ezjakintasun irudipena azpimarratzen dute maiz, eta, ez
|
dakitenez
langile gehiago egongo diren ere, noraezean daude.
|
|
|
Halaber, mankomunitateko «ia zentro guztietan» euskaraz ez
|
dakien
langile bat edo beste dagoela azaldu dute ikerketako arduradunek, eta kezka berezia agertu dute pediatria zerbitzuekin, arlo horretako hiru langiletik batek ez duelako egiaztatu hizkuntza gaitasuna.
|
|
|
Etortzen direnek beste eredu bat dute: industriala, langile askokoa,
|
jakin gabe
langile horien lan baldintzak nolakoak diren. Nik badakit zuek mahats hornitzaileekin adosten dituzuela prezioak.
|
|
|
Gibelatzen ditu obra eli bat.
|
Jakitez
langile eskasa badugula gure ofizioetan.
|
|
|
Egoera horrek sekulako ondorio kaltegarriak sortu izan ditu euskarari dagokionez. Adibidez, euskara eskakizuna ezarria zuten lanpostuak bete izan dira euskaraz ez
|
zekiten
langileekin, edozein zelarik ere zerbitzua edo herria.
|
|
|
«UdalHiztek ekin euskara erdigunean jarri nahi da eguneroko lanean, sortzeko hizkuntza nagusia izan dadin. Aldi berean, euskaraz ez
|
dakiten
langileen beharrak hizkuntza teknologien bidez asetzen saiatzea da asmoa”.Bere iritziz, egitasmoa gauzatzeko unea ere aproposa da orain: “Batetik, administrazioko langileen euskara gaitasuna inoizko handiena delako, eta bestetik, lege esparruan ere abagune berriak ireki zaizkiolako euskarari”.Digitalizazioa eta euskaraUdalHiztek proiektua Etorkizuna Eraikiz egitasmoaren testuinguruan garatu dute, eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Hizkuntza Berdintasuneko zuzendari nagusia den Garbiñe Mendizabalen esanetan, etorkizuneko erronkei aurrea hartzeko xedearekin dihardute lanean.
|
|
|
Lurraren arrasean, kristal zikinen azpian, gogaitasuna usteltzen zen; eta horma argiko gela luzean nagiak botatzen zituen alhadurak, kiribil melengetan. Orobat, berak ez
|
zekien
langileek burua altxatu eta beraren ume aurpegi burges mardul eta zintzoa leihatilatik ikus zezaketenik.
|
|
|
|
Badakizu
langile sozial gisako psikiatra lanetan plantatu nintzela Akize alde honetan. Badut, ene aitzinean, bere ama Garazi eskualdekoa dela berresten didan emazte zarpaildu bat.
|
|
|
" Nik aginduak betetzen nituen eta ez nuen zertan
|
jakin
langileak ziren ala zer.
|
|
2022
|
|
|
Behar da jakin enpresa eramaten, behar da
|
jakin
langileekin nola izan, eta behar da jakin dirua sartzen. Ez du balio lan egitea ez baduzu dirua sartzen.
|
|
|
Horren bermatzaile langileak izango direla dio, baina aurreikusten du egon daitezkeela kasuak zeinetan komunikazioa euskaraz egiteko gai izan ez daitezkeen, «gutxieneko ezagutza» izan arren: «Erakundearen zerbitzura dauden guztiek gutxieneko ezagutza izan behar dute herritarrari harrera egiteko, eta, behar izanez gero, komunikazioa euskaraz
|
dakien
langile batengana bideratzeko, erakundeak horretarako aurreikusitako protokoloen arabera».
|
|
|
Horrekin batera, aurrera egiteko gaitasun faltaren muina da, besteak beste, enpresak ez duela erraztu funtsezko daturik ganorazko diagnosia egiteko. Zehazki, sindikatuek nahi dute
|
jakin
langile ororen ordainsaria zein den, baloratzeko generoan oinarritutako diskriminazioa gertatzen den. Testuinguru horretan, lan hitzarmenetik kanpo dauden emakumeak enpresako kolektiboaren zati handia dira, 27 Hitzarmenaren menpe ez daudenez, langile erakundeek ez dakite zein den euren egoera.
|
|
|
Hitz hau famulus (morroi) eta fames (gose, premia) hitzetik dator: gosea zer zen ederki
|
zekien
langilea, nonbait. Eta goseari (premia edo beharrari, orokorki) iskin egitean oinarritu da gizarte egitura hori hastapenetatik.
|
|
2023
|
|
|
Boluntarioen kanpainak nire alarma seinalea aktibatu du, ez baita ulergarria enpresa pribatu batek langile boluntarioak eskatzea. Gainera, ez
|
dakigu
langile horiek zein baldintzatan lan egingo duten. Nire ustez, boluntario horien eta ekitaldian lan egingo duten gainontzeko langileen lanaren gainbegiratze instituzional batek planifikatuta egon luke, ezin baita esplotaziorik eta prekaritaterik onartu erakunde publikoen babespean.
|
|
|
Baietz uste dut. Jendeak
|
badaki
langileak ere badaudela musika taldeen atzean, soinua moldatzen eta argiak muntatzen. Nik uste dut jendeak ikusten duela horren garrantzia, eta errespetuz tratatzen gaitu gehienetan.
|