|
2001
|
|
|
–esan zuen Mariak, baina eztulak harrapatu zuen eta zotinka hasi zen. Ez
|
zekien
esaldia nola amaitu– ez dago txanpainik.
|
|
2003
|
|
|
Ederki da, esan zuen Damianek telefonoa eskegiz batera, baina
|
bazekien
esaldi hori formula hutsa zela. Hitz egiteko modu soil bat.
|
|
2005
|
|
|
Orduan, alboan, klank, segituan marrazkitxo bat egiten dut. Eguzki bat egin badut,
|
badakit
esaldi horretan eguna edo goiza hitzak badatozela. Eta poza baldin bada, kanpaitxo bat jartzen dut!
|
|
2006
|
|
|
Zuzentasunaren aizkora gainean izaten dugu beti, gure lepoan haren itzala sumatzen dugu maiz. Hizketaren putzura jauzi egiten dugunean
|
badakigu
esaldi bakoitzak, xumeenak ere, zenbait arau hauts ditzakeela, eta, normalean, hausten dituela. Testu bat sortzeko ahaleginean, konparaziora, zenbat denbora ematen ote diogu zuzentasunaren gaineko zalantzak argitzeari eta erabakitzeari?
|
|
|
Aditzok, gabiltza nora ezean. Ez
|
dakigu
esaldian gure tokia zein den. Edo, bestela esanda, esaldian gure tokia zein den ez dakigu.
|
|
2007
|
|
|
Oraingo eta lehenagoko hizkuntza denak alde bitan erdibitzeko irizpide gisa, Humboldt-ek erabili ahal uste duen diferentzia da, batzuk hizkuntzaren «printzipio garbitik lege arauzko askatasunean indarrez eta ondoriotsuki garatuak direla» eta besteak ez627 Aurrenekoak, beren eraikuntza antolatzeko metodo flexiboaz diharduten hizkuntzak dira, «hizkuntz eraikuntzaren printzipio garbia» gordetzen ei dutenak: ...zpirituarentzat nahiz belarriarentzat tinkotasun egokia; eta frasearen atalak, ideien joaira eta loturak eskatzen duen erritmoan, garbi bereiztea628 Baina flexiboetan ere hizkuntza batzuek barneeta kanpo formaren sintesi harmonikoaren konkistan porrot egiten dute629 Hala ikusten ei da, arabiera eta sanskritoa konparatzen baditugu (izan aditzaren egituretan, adibidez) 630 Txinera ez da flexiboa, ez
|
daki
esaldiko osagarriak elkarri josten
|
|
|
Bai, bazekien ederki jendea bereganatzen, eta nabaritzen zidan barneko ertzen batean poza eragiten zidala gure aldeko hitzen bat esaten zuen bakoitzean. Euskaraz
|
zekien
esaldi bakarra gaineratzen zuen ia beti horretarako, ameriketako ingelesaren kutsuarekin irteten zitzaiona ahotik:
|
|
2009
|
|
|
Bizitza alaitasun uneek zipriztinduriko tristura dela idatzi zuen Iker Goenagak (Zizurkil, Gipuzkoa, 1974) hamalau urterekin. Hogei urteren ondoren ez
|
daki
esaldi horrekin bat datorren, baina bizitzak merezi duelakoan dago: –Lagunak, maitasuna... haiei egiten dizkiet kantuak, eta horregatik egiten ditut diskoak?.
|
|
2010
|
|
|
' les hommes travaillaient/ the men were working', eta' les hommes qui travaillaient/ the men that were working'. Esango du batek testuinguruak argitzen duela kasuan kasuko esanahia, eta hala da, baina
|
jakiteko
esaldi horretako gizon horiek menpeko esaldi batean dauden ala ez esaldi osoa irakurri behar da, eta behin irakurri ondoan berriz esaldiaren hasierara itzuli testuari esanahi zuzena emateko (baldin lehen irakurrian okerrekoa eman badiogu) edo berresteko (baldin intuitiboki adiera zuzena eman badiogu). Kiribila esaten diote ikerlari batzuek txiribuelta gogaikarri horri, eta fenomeno bataiatua izateak berak erakusten du ez dela asmakeria bat, dagoeneko ohartua eta sailkatua dagoen arazo objektibo bat baino.
|
|
|
Baina nik ere dir dir behar nituen begiak, laugarren garagardoari ekin genion orduantxe?, lehengusuak honako hiru hitz hauek esan zizkidan ondotik bederen: . Zure begi horiek??; ez
|
nekien
esaldia hantxe bukatu ote zuen (etenpuntuak dei bat ere izan zitezkeen, esaldia nik neure aldetik osa nezan, neure balizko iradokizunen arabera), edo jarraipena eman behar ote zion; guztiaz ere, lehengusuak gonbidatu ninduen taberna hartara, eta hargatik edo, atseginez jokatu behar nuela erabakita, esker oneko irribarre bat luzatu nion; ez, lehengusuak ez zuen esaldia amaitu, antza, jarraian, nik... –Bai, zure begi horiek lehen ikusi dugun koadroko iraultzailearenak oroitarazten dizkidate?.
|
|
|
–Halakok edo holakok euskaraz ikastea lortu badu, nola ez dugu lortuko eskola sistema on batez belaunaldi berria osorik euskalduntzea??. Ez
|
dakit
esaldi hori orduko paperetan inon idatzirik dagoen hitzez hitz, baina garai hartako ikuspegi kolektiboan aski oinarri zabala eskuratu zuela uste dut.
|
|
|
Baina nik ere dir dir behar nituen begiak —laugarren garagardoari ekin genion orduantxe—, lehengusuak honako hiru hitz hauek esan zizkidan ondotik bederen: ‘Zure begi horiek... ’; ez
|
nekien
esaldia hantxe bukatu ote zuen (etenpuntuak dei bat ere izan zitezkeen, esaldia nik neure aldetik osa nezan, neure balizko iradokizunen arabera), edo jarraipena eman behar ote zion; guztiaz ere, lehengusuak gonbidatu ninduen taberna hartara, eta hargatik edo, atseginez jokatu behar nuela erabakita, esker oneko irribarre bat luzatu nion; ez, lehengusuak ez zuen esaldia amaitu, antza, jarraian, nik... ‘Bai, zure begi horiek lehen ikusi dugun koadroko iraultzailearenak oroitarazten dizkidate’ Ezetz esan nahi izan nion:
|
|
2011
|
|
|
– Aspaldiko greziar banarena dituk beste hiruretatik bi, eta eurotako bat guztiz bakana. Nahiz eta
|
jakin
esaldiaren egileak gutxienez bi obra mardul idatzi zituela, bere esaldi bat baino ez diagu ezagutzen. Arrazoirik gabe ez da ezer gertatzen; gauza orok bere kausa badu eta beharraren ondorio da.
|
|
2012
|
|
|
Nire buruko zakuan brotar hitzaren baliokidea bilatu dut alferrik. «La literatura es un artificio del que brota da vida» idaztea neukan gogoan, ez
|
dakit
esaldia nondik atera dudan, inondik atera badut. Agian neuri bururatu zait, baina ez naiz harrotuko, azken batean topikoa ere bada, literatura bizitza darion eraikuntza delako hori dioena.
|
|
2013
|
|
|
Ama beti ama, Añes?, galdetu diot neure buruari. Beldurra ematen didate atzean zer ezkutatzen duten ez
|
dakidan
esaldiek. Zer da" ama"?
|
|
|
Exijitzen zenidan umiliazioa Ez
|
dakit
esaldi hau interpretatzen.
|
|
2014
|
|
|
Ez bale eta ez bola. Leirek ondotxo
|
daki
esaldi malapartatu bat izan dela. Badaki Josuk literalki ez diola esan diona esan nahi izan.
|
|
2017
|
|
|
Hitz motelka mintzo da. Ez
|
daki
esaldi bat bururatzen, ostia, edo, joder?
|
|
|
Twitterren gabiltzanok ondo
|
dakigu
esaldi honek zer esan nahi duen: on line ko sare sozial horretan, Aita Santuari Bibliak zer predikatzen duen edota J.K. Rowling idazleari Harry Potter nobeletako pertsonaien motibazioak azaltzen dizkionik ere bada.
|
|
|
Lander atzipetua sentitu da. Orain ez
|
daki
esaldi borobilak egiteko ohiturak lokatzetan sartu duen.
|
|
2018
|
|
|
Noren buruan sartzen da?? . Ez
|
nekien
esaldia nola amaitu?. Egizu nahi duzuna!
|
|
|
|
Banekien
esaldi arruntegia zela, ia ia arlotea, baina ez zitzaidan hoberik bururatu. Edaten ari zen ardoari itzuli batzuk eman zizkion edalontzian eta lurrina hartzeko bezala eraman zuen sudurrera.
|
|
|
Euskal sena duen edonork
|
badaki
esaldi hori gaizki dagoela.
|
|
2019
|
|
|
Hilda ez dagoena, hil gabe gelditzen da.
|
Badakit
esaldi inozoa dela, baina arrazoi osoa izaten jarraitzen dut.
|
|
|
Anek ere heldu dio amuari: . Nik gerora ikusten dut baietz, abisatua zuela, hitz egin izan zuen horretaz, baina
|
badakizue
esaldi tipiko hori,, esaten duenak ez du egiten?. Ba, begira, gero egin zuenean, pentsatzen duzu:
|
|
|
Andonik esaldia irakurri eta arnasa hartu ezinik gelditu zen. Gehiago irakurri nahi zuen, baina
|
bazekien
esaldi bakoitzak zauria egingo ziola, hitz bakoitzak urratu sakona, osatzeko urteak zituena, eta une hartan oso makal zegoen. Zertarako suizidatu, besteak horretan ahalegintzen ari direla jakinda?
|
|
|
Lehenengoa zein den pentsatu eta, berehala, konturatu gara menderagailu bakoitzaren asmaketa euskararen historian finkatzea ezinezkoa dela. Gainera, nahikoa da
|
jakitea
esaldi menderatu mota bakoitzak bere momentua eskatzen duela eta garai desberdinetan asmatzen ibili zirela. Kontua da, nola edo hala, jakin behar dugula non kokatu gure lehenengo bazterketa.
|
|
|
. gaztea, makila eta zorroa eskuraturik, abian da.
|
badakigu
esaldi horretan erabaki bat baino ez dagoela, baina ekintza hasia da dagoneko. Momentu hori da interesatzen zaiguna.
|
|
2020
|
|
|
–Xabik ere bazekien –bota zien etsituta, aldez aurretik
|
jakinda
esaldi horren ondorioak oso latzak izango zirela bere etxean bizi ziren guztientzat.
|
|
2021
|
|
|
32.1.2.4b Adberbio sintagma eratzen duen adina morfema daramaten esaldietan morfemaren beraren barnean da konparazioaren ardatza, aditzak adierazten duenaren zenbatekoa baita alderatzen dena. Hala, esate baterako, Zuk adina
|
dakigu
esaldian [zuk dakizunaren zenbatekoa> guk dakigunaren zenbatekoa] alderaketa dago.
|
|
|
Liburu hasieran datozen Maurice Blanchoten hitzak ere aipatu ditu idazketa prozesua azaltzeko —«Ez zara zu izango hitz egingo duena; utziozu hondamendiari zure baitan hitz egiten, nahiz eta ahanzturaren edo isiltasunaren bidez izan»—, orri zurian jarritako lehenak eta beretzat «premonizio, agindu, mantra, baimen lanak» egin zutenak baitira. «Pentsatzen nituenik ere ez nekien gauza ugari dago nobelan, sentitzen nituela jakin arren hitz horien forma hartuko zutenik ez
|
nekien
esaldi ugari ere bai, esan nitzakeenik ere ez nekien esaldiak, eta ez, ez ditut esan, idatzi egin ditut. Esan ezin arren, idatzi ahal izan ditudan kontuak baitira».
|
|
|
Liburu hasieran datozen Maurice Blanchoten hitzak ere aipatu ditu idazketa prozesua azaltzeko —«Ez zara zu izango hitz egingo duena; utziozu hondamendiari zure baitan hitz egiten, nahiz eta ahanzturaren edo isiltasunaren bidez izan»—, orri zurian jarritako lehenak eta beretzat «premonizio, agindu, mantra, baimen lanak» egin zutenak baitira. «Pentsatzen nituenik ere ez nekien gauza ugari dago nobelan, sentitzen nituela jakin arren hitz horien forma hartuko zutenik ez nekien esaldi ugari ere bai, esan nitzakeenik ere ez
|
nekien
esaldiak, eta ez, ez ditut esan, idatzi egin ditut. Esan ezin arren, idatzi ahal izan ditudan kontuak baitira».
|
|
|
Duela 27 urteko itzulpena berriz hartzean, Garikanok erabaki zuen testua sakon berrirakurtzea, eta halakoak dira egin dizkion aldaketak ere. «Esango nuke, beste bertsio bat baino gehiago, itzulpen berri bat dela; ez
|
dakit
esaldiren bat gelditu den ukitu gabe».
|
|
|
|
Badakit
esaldiari barre eginez pasatuko dugula gaua: " Bota lurrera eta zapaldu", autoritateari barre egiteak ematen duen plazeraz.
|
|
2023
|
|
|
Bere bizitza oinarri hartuta, gai unibertsal bati buruz hausnartzen du, hizkuntza inperialismoaz, alegia. Guk, tamalez, nahiz eta filosofo ez izan,
|
badakigu
esaldi honen esanahia. Badakigu, eskarmentuagatik, hizkuntza bakarra baduzu eta zeurea ez bada, horrek galtzaileen ondorengo zarela esan nahi duela; edozein mendetan, edozein lekutan.
|
|
|
Arabieraz
|
dakidan
esaldi bakarretako batekin agurtu nuen. Ezetz egin zuen buruaz.
|