|
2001
|
|
|
" Xa rnego" hitzak ez
|
dakit
erabilerarik duen Katalunian. Euskal Herrian, euskaltzaleen artean," maketo" hitza ez da erabiltzen, aspaldi baztertua dago, eta zorionez.
|
|
|
Kanona ezagutza gaitasun
|
jakinen
erabilera zuzenaren apriorizko printzipioen multzoa da. Adibidez, Logika orokorra adimenaren eta arrazoimenaren kanona da formari dagokionez (edukiaz ez da arduratzen).
|
|
2002
|
|
|
Zeren eta, zer da hizkuntza bat erabiltzea? Zein egoeratan neurtu behar da
|
jakiteko
erabilera nolakoa eta zenbatekoa den. Egoeraren arabera, erabilera mota bat edo beste bat egon daiteke.
|
|
2004
|
|
|
Euskaraz jabetzeko modua bi esparru horietan oinarritu denean, berriz, hainbestean moldatuko da ikaslea. Dena dela,
|
jakitetik
erabilerara dagoen koskaren azalpena ez datza hiztunaren gaitasun mailan bakarrik, aldaera horren eragina gutxietsi gabe.
|
|
2007
|
|
|
Euskararen erabileraren bilakaerak beherakadarako joera erakusten du ipar Euskal Herrian,
|
jakinik
erabilera hori %6, 5ekoa dela 1993an, %6, 3koa 1997an, %5, 8koa 2001ean eta %4, 6koa 2006an, hau da, %1, 9ko galera izan dela azken 13 urteetan. Joera horri heutsi ezkero, erabilera %2, 7koa izan litzateke 2019ean eta %0, 8koa 2032ean.
|
|
|
Euskararen erabileraren bilakaerak beherakadarako joera erakusten du ipar Euskal Herrian,
|
jakinik
erabilera hori %6, 5ekoa dela 1993an, %6, 3koa 1997an, %5, 8koa 2001ean eta %4, 6koa 2006an, hau da, %1, 9ko galera izan dela azken 13 urteetan. Joera horri eutsiz gero, erabilera %2, 7koa izango litzateke 2019an eta %0, 8koa 2032an.
|
|
2008
|
|
|
(?) Euskara euskal nortasunaren eta euskal herritar sentimenduen ezinbesteko osagaitzat hartzeko joera motelagoa da belaunaldi gazteen artean. (?) Jada ez da ezinbestekoa euskara jakitea norbere euskal herritar ikusteko; norbere borondatea, Euskal Herrian jaio izana, bertan bizi eta lan egitea, edo beste maila batean, sinbolo
|
jakinen
erabilera, musika edo estetika jakin bati atxikitzea, dira euren euskal nortasunaren osagaiak?
|
|
|
alde> atzizkiak2 (morfemak, elementu lexikalak) multzokari edo aniztasun adierazle gisa izana duen3 balioa aztertzeari.
|
Badakit
erabilera indar mugatukoa dela alde> atzizkiaren adiera kontu hori, lexiko sorkuntzaren ikuspegitik lanean ari diren terminologoen artean. Toponimian eta oro har onomastikan ari direnentzat, aldiz, atzizki horrek badu aparteko garrantzirik.
|
|
2011
|
|
|
Baina, ulertu behar da prestakuntza edo jarduera berezi horrek gehiago erantzuten diola ikus entzunezko bitarteko teknikoen erabilerari, sormenaren erabilerari baino. Dudarik gabe, kamerarekin edo ordenagailuaren saguarekin moldatzen
|
jakiteak
erabileraren inguruko trebetasunak garatzen ditu; baina, heziketa arautuak eta kultur prestakuntzak erreferentzia sinboliko, kultural eta sozialak lantzen ditu, eta horiek eragin handiagoa dute ulertzeko instituzio sozial eta kultural bereziak diren telebistaren, zinemaren eta Interneten edukiak.
|
|
2012
|
|
|
Modu argiago batean esanda: ezagutzak ez du zertan hizkuntza
|
jakinaren
erabilera besterik gabe normalizazio bidean jarri, erabileraren mekanismo sozialak eta psikologikoak erabat bestelakoak izan ohi direlako. Beraz, batak, ezagutzak?
|
|
|
Baina egia esan, konpainia handien aldera desorekatu ohi da balantza. Legedian joera desberdinak daude, analisi horiek erabiltzea debekatzetik baldintza
|
jakinetan
erabilera baimentzera. Berbarako, norbaitek kopuru batetik gaineko saria kontratatu nahi badu, informazio gehigarria eskatu ahal izango dio aseguru konpainiak, dela test genetikoa, dela beste mota bateko analisia.
|
|
2013
|
|
|
Ordu eremuak kalkulatzen
|
jakiteak
erabilera praktiko ugari ditu: bidaia luzeak antolatzeko garaian, kanpoan dagoen jendearekin noiz komunikatu jakiteko
|
|
2015
|
|
|
Etorkizunari begira du. Baliabide
|
jakinen
erabilera (edo garrantzitsuena ekosistemen funtzioen narriadura) dela-eta, etorkizuneko belaunaldiei barietateak babestea da (zerbitzu konpentsatzeko adina inbertsio egin behar dira.
|
|
2016
|
|
|
Oro har, gomendatzen da ez erabiltzea egonaldi laburreko lekuetan, korridorean. Zenbait pertsona errezelatu egiten dira, kolore txar baten inguruko mitoen ondorioz, etab. Baina kontsumitzaile gehienek ez
|
dakite
erabilera eta gela desberdinetarako kolore egokiak aukeratu daitezkeela. Nola aurreztu dezakegu fluoreszenteak erabiltzean?
|
|
2017
|
|
|
izan, kontua ez da egiazko oinarria topatzea, baizik eta zehaztea errealitatea asmo jakinez eraikitzeko eta egia soziolinguistikoa produzitzeko, zein osagai behar dugun. aukeran, batzuk ditugu: hiztunak (jende kategoriak edo tipoak...), hizkuntza gaitasunak (zein, zein mailatan), jardunak (praktika
|
jakinetako
erabilera, bai eta jarduteko aukerak, jardute efektiboak, motak eta abar), jarrerak eta bestelako disposizioak (balioak, iritziak, irudikapenak, irudiak), eta azkenik, pertzepzioak eta hautemate marko zabalagoak (framingak, ideologiak, diskurtsoak...). esan bezala, balizko banako horiek eratu edo landu behar diren datuak dira, ez dira berezko gertaera gordinak. eskuarki, neurketak hainbat unitate...
|
|
2018
|
|
|
Faktore batek baino gehiagok eragin dute arnasgune geografikoen ahultze horretan, baina bistakoa da biztanle mugimenduek zuzeneko zerikusia izan dutela. Hartzen bada laugarren gune soziolinguistikoan euskaraz
|
badakitenen
erabilera aitortua, nabarmen hobea da datua: %95ek euskaraz egiten dute maizenik —1991n, %97k— Biztanle mugimenduen eragina erakusten du, baita ere, laugarren gune soziolinguistikoan euskararen ezagutza jaitsi izanak.
|
|
|
«Iraungitze data edo kontsumo data lehenetsia adierazten digute, eta kontsumitzaileei jakinarazten digute zer egoeratan dagoen kontsumitu behar dutena». Azterlanean elkarrizketatutako hamarretik seik
|
badakite
erabilera bakarreko ontziak ezin direla berrerabili. Materiala segurtasun kontuetan ere zeresan handia du.
|
|
|
«Behar bezala erabiliz gero, ez dago osagaiek duten janaria kutsatzeko aukerarik». Nola ezagutu elikagai ontzi segurua Azkenik, hamar elkarrizketatutik seik
|
badakite
erabilera bakarreko ontziak ezin direla berrerabili. Zergatik?
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, agerikoa da Lehen Hezkuntzako ikasleen familia parte hartzaileek adin txikikoenonline jarduerak zehazteko zailtasunak dituztela (Bryne, Katz, Lee, Linz, eta Mcilarath, 2014).
|
Badakite
erabilera gehienbat ludikoa eta komunikatiboa dela, baina gutxik ezagutzen dituzteonline jolasen edota sare sozial arrakastatsuenen xehetasunak. Gainera, zerrendatzen dituztenedukiak nahiko aldentzen dira Lehen Hezkuntzako ikasleek adierazten ohi dituzten interesdigitaletatik (Gamito et al., 2017a; Gamito et al., 2017b).
|