2003
|
|
Bai, berak ere entzun du telefonoa, eta" Jon izango ahal da!" esan du bere kabutan. Leherketarena ez du
|
jakin
emaztearekin batera telebistan entzun duenean. Lankide batek kontatu dio, banketxetik irteten ari zirela.
|
|
Nola lotsatzen zen halakoetan! Ederki
|
zekien
emazteak lagunen inbidia eragiteko paseatzen zuela bera abenidan gora eta behera, trofeo baten moduan.
|
2005
|
|
Otsabideko estrada lilituan Werner ikusi zuen. Militarrak ez
|
zekien
emazteak herrira bidaiaz etortzeko xedea zuela. Wernerri begira geratu zen, hormaturik:
|
2006
|
|
Baina Kosmek
|
baekian
emazteari be gustetan jakola burbuila ezpanen aurrean izatea, jolastea. Betiko lez, goizaldeko bostak ziran eta biek segitzen eben alkarri burbuilak agintzen, eta orduan jolasa amaitutzat emoteko Kosmek ahoa zabaldu eta irunsten eban azken burbuila.
|
|
Mugimendu batez, ohantze gainean agondu da, lasaiago. Eskarmentuz
|
daki
emazteen larruazal leuna sendagarri hauta dela buruko minendako. Ze deabru.
|
2007
|
|
" Salmenta Taldearen Zuzendaritza" ikastaroa egitera joan zenean ikusi zuen azkenekoz. Ordurako Martinek
|
bazekien
emaztea haurdun zegoela.
|
2008
|
|
–Inork ez
|
daki
emazteak atera zidala begia aizto baten puntaz.
|
2009
|
|
–Eta orduan nola
|
dakizu
emazteari bitxiak gustatzen zitzaizkiola. Ez iezaguzu gezurrik esan, mesedez, Justino!
|
|
Mutilla gaztea izanik ere
|
badakizuen
emaztearekin nola egin behar ziren gauzak. Ni baino obekiago.
|
2010
|
|
Eta eskandalurako, bi testu: heziketa laikoa mintzagai lehenak(" Apeza ez da eskola emateko egina"); amodio, nola esan, librea bigarrenak("
|
Badakizue
emaztearen ixuria zakurraren alderat. Nihau, behin ikusirik nago, bortuan, biarnes bat lau zangotako astaña bati lotua (…) Ez zautalarik bizkitartean amodio hori hain bitxia, ez zikina, nola gizona gizonari jarraikarazten duena").
|
|
ITXASO: Ez
|
dakit
emazte kubatarra izanda nola ez duzun salsa hobeto dantzatzen. Kuban ikasi nuen lehen gauza izan zen.
|
2011
|
|
Semea edo alaba jaio bada ezkontza egin eta hurrengo ehun eta laurogei egunetan, senarrak ezerezean utz dezake presuntzioa, horren aurkako aitorpen kautoa formalizatzen badu erditzearen berri izan eta hurrengo sei hilabeteetan zehar. Salbuespen gisa har daiteke senarrak esanbidez edo isilbidez aitatasuna aitortzea, edo, ezkontza egin aurretik, senarrak
|
jakitea
emaztea haurdun dagoela. Azken kasu horri dagokionez, salbuespen gisa har daiteke aitorpen kautoa senarraren eta emaztearen adostasunarekin formalizatzea ezkontzaren aurretik nahiz horren ondoren, betiere, semea edo alaba jaio eta hurrengo sei hilabeteetan.
|
|
Ez du zerbezaz beterik daraman hozkailu urdina askatu lehen atrakziora iritsi garenean ere, besotik tiraka muskuluen tentsioak kontzentratzen lagunduko balio bezala; esfortzu biak, pisuarena eta bilatzearena, batu zaizkio kopeta zimurtuan. Nik ez
|
nekien
emaztea eta semea nolakoak ziren, jendeak, ilaran, besoak gurutzatzen zituen haizea mugitzen zen bakoitzean; 15 minutu elkarri begira.
|
|
Mikelek zeharkako begiradak bota zizkien gazte urriei, baina ezeinek ez zion arretarik eman. ?
|
Bazekitek
emazteak bertan behera utzi nauela?, pentsatu zuen. Hura ezinezkoa zela jakin arren, pentsamenduak tristatu egin zuen.
|
2014
|
|
Azken urtean lorik egin ezin izandako milaka orduetan aldez edo moldez saiatu zen arazo berari aurre egiten; alegia, mutikoei nola eutsi Choupetteren aurkako legezko neurririk hartu gabe, ez baitzuen halakorik egin nahi.
|
Bazekien
emazteak haurrak beretzat nahi zituela susmo txarrik ez pizteko, haren familiak déclassée izendatuko lukeelako Frantzian; baina, distantzia hartzeko gaitasun hura zuenez gero, zeina antzinako leinuen bereizgarria baitzen, Henryri arrazoi pisuzkoa iruditzen zitzaion. Gainera, ez zuen nahi inolako eskandalu publikok bere semeen ama zikintzerik; horregatik izan zen arratsalde hartako saiakera hain hutsala.
|
2015
|
|
Platerak garbitzeko bere burua eskaini zuen Iñakik, eta gurasoak, eskerrak eman ostean, logelara joan ziren. Otazuak
|
bazekien
emazteak ahalik eta gutxien jakin nahi zuela, baina mingarria egiten zitzaion bera saihestu nahian ibiltzea, bere beldur izatea. Ez zen gaizkilea, jadanik ez.
|
|
Inoiz ez dago-eta
|
jakiterik
emazte bati nondik joko dion kukuak.
|
|
Bi ikuskizun haietarako sarrerak erosi zituenean, ordea, gizonak ez zezakeen
|
jakin
emaztea ondoan eseriko zitzaion egun haietan, antzokian.
|
|
Madama Butterfly opera eta Carlos Canoren kantaldia ikusteko sarrerak erosi zituenean, gizonak ez zezakeen
|
jakin
emaztea ondoan eseriko zitzaion egun haietan, antzokian.
|
|
Bai, ongi daki hiztegigileak aingira bat bezain erraz limurtzen dela kontsolamendua esku artetik, eta arrantzalearen esku hutsek atsekabea irudikatzen dutela. Aski ongi
|
daki
emaztea gaixorik duenetik.
|
2016
|
|
Gelditu, luzaz pentsatzen egon eta makilaren gainera makurtzen direnean, tatuajeak suma dakizkieke beren beso gihartsuetan. Gibelak behar ditu emakume heldu batek horrelako leku batera mutilaren bila joateko, baina
|
badakit
emaztea joan egingo dela. Diosalik gabe hartuko dute taldean.
|
|
–
|
Badakizue
emaztea zeinen esajeratua den ohean, esango nieke, horrelakorik jakiteko arrazoirik ez badute ere, eta ilunabar horretan entzundakoaren kontakizunarekin jarraituko nuke?: lehen laztanarekin jartzen da sutan eta hasten da irabiatzen, hasten da maindireak nahasten; eteten zaio arnasa eta egiten ditu itotzear dagoenaren imintzioak, baina bere onera itzuli orduko jarraitzen du aieneka, intziri txikiekin.
|
|
Bazko xaharrez jauzien eguna egiten dute Luzaiden eta emaztek zenbait dantza emaiten ahal badituzte, beste zenbaitetan ezin dute parte hartu. Herriak erabaki du galdeketaren egitea jendartean,
|
jakiteko
emazteak onartu behar diren dantza hoietan.
|
2017
|
|
Ordea, beti bezala, tresnaren zorrotza neurtzen da arazoak direnean. Zure artikuluan aipatu auzia ez dut ongi ezagutzen;
|
badakit
emazteen parte hartzea lauzkatzeko sortu dutela Gender Gap Task Force egitura, hain zuzen artikulu egileen artean emazteen proportzioa emendatzeko, oraingo %10tik edo %25era pasatzeko hurrengo urteotan. Nahiz eta zerbait irakurri ere, barnean gertatu diren arazoak eskapatzen zaizkit, zeren eta, azken finean, handia eta konplexua den egitura batean handi mandien arteko arazoak beti ulergaitzak baitira botere lekutik urrun garenentzat.
|
|
Ez dakigu zurrumurruek zer zioten edo oinarri sendorik ote zuten, eta, batez ere, ez
|
dakigu
emazteak azkenean zer erabaki hartu zuen. Gutun hori eta beste asko Shelomo Dov Goitien() etnografo eta historialariak bildu eta itzuli zituen Letters of Medieval Jewish Traders (Erdi Aroko merkatari juduen gutunak) liburuan.
|
|
Hala ere, momentu batzuetan emazte agertu da. Eman dezagun, bere osabaren itsasontzia hartu duelarik bere osabak
|
bazekien
emaztea zela.
|
|
–Ba al
|
hekien
emaztea hilko genuela egin geniola mehatxu ez bazuen amore ematen, eta, hala ere, ezetz erantzun zuela?
|
|
Ondo nagoela
|
jakitea
emazteak, besterik ez diat nahi.
|
|
—Holakorik oraino! Argi gabe abiatu nauk etxetik, norbait ikusi behar nian ez dakit nor ikus zezakeen bortuan urtaro honetan, Leizearteko beila bidea hetsiriketa hona heltzearekin, hementxe berean, so egik, pezoi pean, ohartzen natzaiok zaku ttipi bati,
|
badakik
emazteek edo nekatto ttipiek dituzten horietarik. Plastikaz edo larru argi.
|
2018
|
|
Herriz herri, xokoz xoko, Maite Barnetche Euskal Herriko bazter guzietan kurrituko da, egiazko antropologo lan bat eginez. Ezagutu dugunek
|
badakigu
emazte goxoa zela, jendekina, bazakien elkarrizketatu behar zen jendea lasaitzen, ez baitzen ohidura handirik kamera baten aitzinean mintzateko. Bidez bide ibili zen eta 300 emankizun ekoiztu zituen.
|
|
Lockek tinko zioen Adam ez zela monarka absolutu bat, eta Eva haren mendekoa zela, besterik gabe,? [emazteek] oro har senarren mendeko izan behar luketen neurri berean?. Lockeren hitzetan,
|
badakigu
emazteek mendeko izan behar luketela, oro har horrela agindu dutelako hala gizadiaren legeek nola nazioen ohiturek; eta hori dena, onartzen dut, naturan funtsatzen da?. Senarra, trebeagoa eta indartsuagoa?
|
|
|
Bazenekien
emaztea zuela?
|
2019
|
|
Adibidez, Senarrak
|
badaki
emazteak umeak izan nahi dituela eta ezin izan dutenez, pianoa saltzean, Florari" orain aukerako lekua dugu sehaska erosteko" (27) esaten dio eta" isilune luze baten ondoren isilik geratu banintz hobe nukeela pentsatzeko denbora izan nuen, baietz erantzun zidan, dozena bat sehaska sartzeko lain leku bazegoela nahi izanez gero" (27). " Isilik geratu banintz hobe" horrekin, iradokitzen da Senarrak oker jokatu zuela bazekiela aditzera emanez, baina irakurleak badaki Senarrak ez zuela umerik izateko asmorik.
|
|
Hitzak neurtzen saiatzen ari zara, beldurrez, ez dago txantxa askorik egiterik emaztearekin gai hauen inguruan. Eta
|
badakizu
emazteak orain zer esango duen. Hau gerra bat da, esango du.
|
|
Orokortasunak, burlaka, auzitan jartzen dio partikulartasuna, eta iraganean eta haragian dituen erroek, berriz, espirituaren autonomia: gizonak burla horixe objektibatzen du pertsonaia grotesko batengan, eta erresumin handia dago irri horretan, bai, gizonak ondotxo
|
baitaki
emaztearen patua gizaki guztiena dela: bere patua dela.
|
|
Eta Txefe, noski, irratiak emandako berri hura entzun zuenean, bere onetik atera zen. Eta nola une hartan etxeko dutxan baitzegoen, esku irratia komuneko ur gordailuaren gainean ipinia, eta nola, bestalde, berria
|
jakin orduko
emazteari jakinarazteko gogo bizia piztu baitzitzaion, hala, dutxatik irten eta bainugelako atea ireki zuen, gorputza uretan eta xaboi aparretan blai.
|
|
Alaba hizketarako gogoz eseri zen mahaian, antza, eta Bittorrek utzi egin zion kexaldiarekin jarraitzen.
|
Bazekien
emazte ohiak maite zuela martiriaren papera. Batzuetan, ahaztu egiten zitzaion berak ere zaindu zuela amaginarreba ezkonduta egon ziren garaian.
|
|
Frenatu egin behar izan zuen bere burua, bai
|
baitzekien
emazteaz hitz egiten bukatuko zuela bestela. Eztabaida askok, emaztearekin, deitzeko modu hura izaten zuten arrazoi, Luisillo.
|
|
Hori jakin bezain agudo susmo guztiak bere gain geratu ziren. Berak
|
bazekien
emazteak mila eta milakako aseguru poliza zeukala. Kopuru handia zen benetan, zero askoko zifra.
|
|
Aitormena egiten ari naizenez,
|
jakizu
emazteari ez diodala esan gaur antzokira zu ikustera joan naizela.
|
2020
|
|
Aitona Gillermori buruzko istorio eder bat kontatu zigun Xabierrek. Gerran Bizkaiko frontean gudari zebilela, ba omen
|
zekien
emaztea haurra izateko zorian zegoela eta abisua pasatu omen zion halako egunetan herritik Eguzkitzera igotzeko, eta, hala, gauez elkartu omen ziren Euzkitzen eta ezagutu omen zuen alaba jaio berria. Goizean goiz, gosaldu eta joan zen berriro gerrara.
|
|
Ez ezazu egin horrelakorik, maitea eten zion albait lasterren Ivan Matveitxek, aspaldidanik baitzebilen Andrei Osipitxen jelosiaz eta bai
|
baitzekien
emaztea pozik joango zela gizon jakintsu baten aurrean negar egitera, malkoek edertu egiten zutelako. Eta zuri ere ez dizut aholkatzen, adiskidea jarraitu zuen, niri mintzatuz; besterik gabe joateak ez du merezi; gainera, zer aterako da honetatik.
|
|
Lo kuluxka batek hartu ninduen, bakarrik gelditu orduko, eta eguerdian esnatu nintzen. Ez
|
nekien
emaztea eta seme alabak etxera bazkaltzera etortzekoak ziren edo ez. Salako horma hutsari begira egon nintzen, luze, burua ere huts, horma bezain.
|
|
Aitak amari kontatzen zion istorioan bezala, bai, gogoratzen? Ba omen zuan ezer ere egiten ez
|
zekielako
emazte ona ez zen emakume bat eta ezkondu eta gurasoen etxera itzularazi ez dik ba, senarrak, esanez zerbait egiten erakutsi arte ez dela berriro haren bila joango. Ez zian hartu nahi izan basoak gure ama.
|
2021
|
|
Baina autore berak:
|
Badakit
emazte eder bat zarela (Duvoisin). Badira adibide asko:
|
|
Askotan arratsa erdiesten da goizeko otoitza egin gabe. Eta alabainan otoitza da zeruko laguntzen eta grazien erdiesteko bidea (Duhalde); Ez
|
dakit
emaztearen berririk eta alabaina ez naiz birjina (Axular).
|
2022
|
|
Zer erranen dautzuet jendearen kabalekilakoaz?
|
Badakizue
emaztearen ichuria zakurraren alderat. Nihau, behin ikusirik nago, bortuan, biarnes bat lau zangotako astaña bati lothua, geroztik hunat ez baita deus baldi nezakenik.
|
2023
|
|
«Entzun», esan du, «guk ere alde egin dugu noizbait ere, eta hobe orain joaten bagara, tanke itsu horiek gu bonbardatu eta ahanzturan galarazi baino lehen».
|
Badakit
emazteak estutu duelako dagoela horrela. Hura lasaitzen saiatu naiz:
|
|
Eguzkiak atzamarren markak nabarmentzen ditu. Soberan
|
daki
emazteak ia inertziaz esaten duela esaldi hori jendearen aurrean," zer martxa zuenean?" edo" hogei urte gutxiago banitu..." esaten duen modu berean. balu ere, Josebak ez du konexio berezirik landareen munduarekin.
|
|
Gomutan hartu du aitak zelango kaltea ekarriko liokeen horrek. Hain dago aldenduta andrearengandik, ezin
|
jakin
emazteak ezer sumatzen duen, baina badaki ez liokeela parkatuko, batez ere jakingo balu etxeko edo albokoren bat senarraren hartu emanen jakitun dela; ez lioke barkatuko, ez. Hobe gauzak dauden moduan uztea.
|
|
barre egiten
|
badakien
emazte bat,
|
|
Nesken eskolatze tasa biziki apala zen Behe Pirinioetako departamenduan (gaurko Pirinio Atlantikoetako departamendua). Irakurtzen eta idazten ez
|
zekiten
emazteen ehunekoa abantzu% 63 zen. Gizonena, nahiz biziki handia izan(% 40), emazteena baino aise apalagoa zen.
|