|
2000
|
|
|
San Pedro eta Aristoteles ia garaikideak ziren. San Pedroren berri
|
badakite
bertsolariek Bibliatik. Baina Aristotelesekin Jon Sarasuak konparatu ninduen lehendabizi saio batean.
|
|
2005
|
|
|
Txapelketa batzuentzat poza eta gehienentzat irristada da. Ez
|
dakit
bertsolariari mesede egiten dion txapelketan itxaropen gehiegi jartzeak.
|
|
2006
|
|
|
Eta ahapaldien barruko perpausen ordenamendua ere oso prezisua da, azken esaldiaren eta esanahiaren zerbitzura jarria dagoena, alegia. Nik ez
|
dakit
bertsolarien influentzia horrek on ala kalte egin didan abestien hitzak ontzerakoan, baina eragin hori, molde estilistiko bezela, hor izan dudala beti, hori garbi daukat.
|
|
2008
|
|
|
Bertsolaritzara dedikatzen garenetatik portzentaje baxuena da bertsolariena, eta kasu gehienetan bertso jarduna beste aktibitate batzuekin osatzen dugu. Azken 20 urteotan bertsolaritza asko kaletartu da, bai, baina ez
|
dakit
bertsolariak inoiz baino baserritarrago ez ote gabiltzan!
|
|
2009
|
|
|
Ez
|
dakit
bertsolariak nekatu egiten diren bertsoak botatzen. Ez dut uste, batzuetan bertsoa biribilago aterako zaie, besteetan traketsago, baina diot bertsoak botatzen ez direla gogaituko.
|
|
2012
|
|
|
Nik askotan esan dut hemen, nire inguruan, Antzibarrenako Imanol naizela. Hemen inguruan ikusten nauen jendeak, nahiz eta
|
jakin
bertsolaria naizela, hala ikusten nau, eta haien aurrean halaxe sentitzen naiz, Antzibarrenako Imanol. Baina Azpeititik atera eta beste herri batera noan unetik, ni ikusten nauenak Lazkano bertsolaria ikusten du.
|
|
2014
|
|
|
Kasa ezinezko gaitza irudi bide zitzaien. Eta erretore horiek bertsolaritza horretako doia ezagutzen zuten
|
jakiteko
bertsolari txarrak handiago botatzen duela erran gabe errateko abilezia eskas duelako. Entzun dezagun Larramendi Irisarrin:
|
|
|
Binakako bertsolaritza zaharraren ilustrazioa ukan nuen argi aski berriki. Nahitara hartzen dut adibide hori,
|
baitakit
bertsolari horiek entzun dituztela anitzek, irakurleak tarteko. Besta kari Imanol Lazkano eta Joxe Agirre azpeitiarrak ari arazi zituzten Hazparneko plazan kantari.
|
|
|
Bertsolari zaharrek biziki ontsa ezagutzen zituzten herriak eta barnean zeuden kontuak ere, dudarik ez da kantatzeko egoera horretan gogora jiten zirela atsulutoki aipatu beharrak eta erantzutearen joko horrek ematen ziela naturaltasun handia. Baina aitzitik ere, gaia ezezaguna, laguna bere alde tiraka, ez
|
dakite
bertsolariek zer kantatuko duten, kantuak eramaten ditu zirtzilek ere asmatzen ahal ez zituzten lekuetara.
|
|
2015
|
|
|
|
Badakigu
bertsolari asko gai dela bertso jarrien mugatik nahiko hurbil dagoen bertsoa bat batean kantatzeko. Gai da pentsamendu abstrakturako, badaki idatzizko forma eta figura literario batzuk erabiltzen.
|
|
2016
|
|
|
|
Jakinez
bertsolariek apaizen zigorrak jasan behar izan zituztela, Larzabal beste erregistro batean kokatzen zen, bertsolaritzaren goraipatze lerroetan. Ideia berriei zien irekitasuna agertzen zen hemen.
|
|
|
Aurkezleari doakio aski aitzinetik bertsulariarekin mintzatzea, haren iritzia galdatzea eta kondutan hartzea. Gai emaile onek
|
badakite
bertsularien artean egoiten eta konfiantxazko harremana sortzen. Bestalde, dakigularik edozoin ekitalditik lekora jendeak astia hartzen duela solasean aritzeko edo ostatura joaiteko, ez da zuzen artista bati galdatzea bere lana ahal bezain laburra izan dadin.
|
|
2017
|
|
|
Gertatzen dena da entzulearentzat, kontrako prosezua dela. Entzulea hasten da hasieratik bertsoa entzuten eta ez
|
daki
bertsolariak nora daraman. Bertsolariak bai, bertsolariak ba daki entzulea nora daraman eta berak nora iritxi nahi duen.
|
|
|
Gertatzen dena da entzulearentzat kontrako prozesua dela. Entzunlea hasten da hasieratik bertsoa entzuten eta ez
|
daki
bertsolariak nora daraman, berstolaria bai, bertsolaria badaki entzunlea nora daraman eta berak nora iritsi nahi duen hain zuzen aldez aurretik pentsatu duen puntu hortaraxe. Atzekoz aurrera egiten dugu beraz.
|
|
2018
|
|
|
Ez
|
dakit
bertsolari kopurua hazteak aldatu duen bertsolaritza edo bertsolaritza aldatu izanak handitu duen bertsolari kopurua. Bertsolaritza gune gehiagotara iritsi izanak bertso eskoletarako sarbidea erraztu du, eta bertsolari izatearen definizioa ere aldatzen ari da urteotan.
|
|
|
Musikariak bere deformazio profesionala du eta, izan bertsolaritza edo izan elizako meza, musikariak musikari belarriekin entzuten du. Ez
|
dakit
bertsolariak nola biziko duen, baina ni musika mundutik iritsi naiz eta egin dudana sakontze lana izan da: aldaerak analizatu, zein parametrok osatzen duten definitu eta komentatu… Kantaeraren parametroak banatzen hasi nintzen, eta une orotan fijatzen:
|
|
2020
|
|
|
Hemezortzi urterekin hasi zen esatari lanetan Euskadi Irratian, eta lau urte geroago eman zuen telebistarako jauzia. Hizkuntzaren beraren lanketa ez ezik, bertsoaren formarena muturreraino eramaten
|
dakien
bertsolaria da. Prentsan ere kolaboratzen du.
|
|
|
Eta ahapaldien barruko perpausen ordenamendua ere oso prezisua da, azken esaldiaren eta esanahiaren zerbitzura jarria dagoena, alegia. Nik ez
|
dakit
bertsolarien influentzia horrek on ala kalte egin didan abestien hitzak ontzerakoan, baina eragin hori, molde estilistiko bezala, hor izan dudala beti, hori garbi daukat».
|
|
|
Sal tú también, que eres el mejor?, entzun zuen arte. Nola edo hala bertso batzuk kantatu eta txaloen artean berriro bere aulkian eseri zenean. Akabo, hemen ere
|
bazekitek
bertsolaria naizena?, pentsatu zuen. Gero urte osoan ez omen zioten bertsorik eskatu, baina eskatuko zioten beldurrak ez zion alde egin.
|
|
2021
|
|
|
Zavalaren hitzetan bertan ikus daitekeenez, sekulako bolumena hartu zuen bere bertsolari sarearen ekoizpenak, eta El Diario Vascok bertsolaritzaren inguruan hamarkada hartan gauzatu zuen eskaintzaren oinarrizko zutabe bihurtu zen, Basarriren idatziekin batera. Garmendiak makinaz idazten ikasi zuenean, gainera, sarea zabaltzeari ekin zion Zavalak, oraingoan makinaz idazten
|
zekiten
bertsolariekin: Jesus Lete Ibaiertz, Joxe Aierbe eta Inozentzio Olea.
|
|
|
Baita laguna estualdian jartzeak eragiten duen estutasuna: " Ez
|
dakit
bertsolaria naizelako den. Izaera kontua ere izan daiteke.
|
|
2022
|
|
|
Bertsozaleak ongi daki hori.
|
Badaki
bertsolaria inoiz baino alanbre finagoaren gainean ari dela dantzan. Badaki zenbaterainoko zailtasuna duen bukaeraraino zutik irauteak.
|
|
|
Aurtengoan, lan berezia egin behar nuen, saioa komentatzearena. Eta ez
|
dakit
bertsolariak ezagutzen nituelako gertatu den edo saioa duela hamar urteko begi berekin begiratu dudalako izan den, baina egia da ariketen bukaeran lanaren komentatzea zaila egin zaidala batzuetan. Lan horren egiteko zilegitasun falta bat sentituko banu bezala.
|
|
|
Melodia horri buruzko datuak biltzen dituzte ondotik. «Doinuari buruz gehiago
|
jakiteko
bertsolariarekin jartzen gara harremanetan, eta berak kontatzen digu nondik atera duen doinu hori eta nork egina den».
|
|
|
Beste adierazpide batzuk (ere) landu nahi dituzten gazteekin? Hogwartsen analogiarekin jarraituz, dagoeneko
|
badakigu
bertsolariak direla gure kultur munduko Gryffindor (utzi arrazoitzen): zentralitatea dute kultur errelatoan, figura burutsu eta on gisa proiektatzen ditugu.
|
|
|
Patxi Iturzaeta, Joxe Lizaso, Zepai eta Txapel bertakoak dira. Ez
|
dakit
bertsolari horiek ezagutzen dituzun. Gurean ere kantuan aritzen zirenak ziren aita eta osaba bat –esan nion neskari, baina ez zuen komentariorik egin.
|
|
2023
|
|
|
Errezil handia da, ordea, eta ez
|
genekien
bertsolaria non jaioa zen. Herri horretako udaletxean lan egiten duen Amaia saiatu zen datu horren bila eta bertsolariaren jaioturteko (1874) eta hurrengo urteko erregistro liburuak falta zirela esan zigun.
|