|
2007
|
|
|
–Donostiyako hiru damatxoz gainera, ia ia
|
dakidan
bertso bakarra da. –Begiek dir dir egiten zioten?.
|
|
2010
|
|
|
S. Colina. " Berak ere ez
|
daki
bertsotan zenbat egin dezakeen. Konturatuko balitz zenbat dezakeen, bere burua ere harrituko luke".
|
|
2014
|
|
|
Segurtatu dut hori ardura. Berriz jiteko bertsolarien performantziari ez
|
dakit
bertso hoberik egin dutenez, ez dakit puntutan zer balio zuten bertso haiek. Baina biziki desberdinak entzun ditut, pareak biziki lotuak eta bertsolaritza klasikotik urrun joan dira batzuetan, Maialen Lujanbio eta Eztitxu Izagirrerekin Bunuzen adibidez, Domintxinen ulertu zuten hasi orduko Igor eta Unaik birtuositate erakusketako lekua ez zela, Baigorrin Karlos eta Arkaitzek gogozkatze lana erakutsi zuten, konplizitateak laguntzen zituen beti.
|
|
|
Lau bertso badira gero zirtzilentzat. Ez
|
dakigu
bertso jartzailea nor den, izan daiteke deitua izan zen bertsolaria, ez baitu bere burua aipatzen, izan daiteke herriko berri jartzaile bat edo apeza bera. Gan ezartzeak joan orde lapurtarra zela salatzen du.
|
|
|
Baina hori baino gehiago egiten du, xorien itxurak zerbait gehitzen du gaia aitzina dadin. Ez
|
dakit
bertsoa nola ikusten duten, errima mailan konparazione, akatsik gabekoa da ene ustez. Xorien ideia ona da?
|
|
2015
|
|
|
Bi oroitzapen mota etorri zaizkio Mikeli bertsolaritzaren inguruan. " Gure aitonak, aitan aldekoak,
|
bazekizkien
bertsoak buruz, eta batzuk kantatzen zizkigun. Bestalde, gogoan dut Hitzetik hortzera ematen zutela igande eguerdian eta nola horri begira egoten ginen.
|
|
|
Praktikak erakutsi digu zenbat eta corpus konkretuagoak erabili (gaiari dagokionez), erlazio semantikoaren neurriak orduan eta zehatzagoak direla. Hortikabiatuta, corpus zehatzagoekin gai
|
jakinei buruzko
bertsoak sortzeko ildoa landu nahi dugu.
|
|
|
Kasu honetan, Iturriagak testuinguruaren parte den hitza, «txistorra», hartu eta inplizituki bada ere, zakilarekin lotzen du. Umore maskulinoaren parten den lotura hori publikoak barneratuta dituen kodeen barnean sartzen da, eta ondorioz
|
badaki
bertso horren aurrean nola erreakzionatu, barrearekin alegia. Iturriagak eginiko sexuaren aipamen horrekin batera, ligatzeko ahaleginarena ere badago esaldi horren atzean, eta rol horretatik jardutera behartzen du bertsokidea.
|
|
|
Nik inoiz etxean bertsoren bat kantatu dut amak idatzita. Amak ez
|
zekien
bertsotan baina nik kantatzeagatik egiten zuen.
|
|
2018
|
|
|
Hain justu, modu isolatuan garatzen ez delako, gizarteko diskurtsoek bertso munduan eragiten duten bezala, neurri txikiagoan bada ere, bertso munduko diskurtsoek ere eragiten dute gizartean. Eta
|
jakinez
bertso mundua hiztun legitimoz osatua dagoela gizartearen begietara, estrategikoa da hizkuntzaren berreskurapen prozesuari begira, bertsomunduak berak duen zilegitasun aitortutik eta euskararen inguruko diskurtsoak sortzeko eta birsortzeko duen gaitasunetik, benetakotasunean oinarrituriko ideologiari alternatibak eskaintzea.
|
|
|
Hura zen Mixel Monako, Urepele Ilarragorrikoa. Sekulako kantaria zen hura eta ez dut uste bazenik hark ez
|
zekien
bertso zaharrik. Berak kantatzen zizkigun bere gustukoak zituenak, baina nik kantarazten nizkion Munduaren azken judiziokoak eta Hamalau heriotzerenak bereziki.
|
|
|
Zorionez, zazpi lagun daude epaimahaian.
|
Jakinik
bertsoa ez dela matematika eta, beraz, ezin daitekeela ebaluatu matematikako ariketa bat bezala, zazpi lagun izateak ematen du ziurtasun bat. Zazpi buru, zazpi aburu; hamalau belarri, 43 ahori adi.
|
|
2019
|
|
|
Izugarria izan zen dena!
|
Banekien
bertsoa kontu hunkigarria zela, baina ezin nuen imajinatu ere egin han aurkitu nuen emozio olatua: giroa, magia, oihartzunez betetako isiltasunak, zirrarak, bertsolari eta publiko arteko harremana… olatua ez, tsunami bat, hitzaren inguruan dantzan.
|
|
|
orain
|
badakit
bertsoaren sua
|
|
|
Eta bigarren aldian VI izenburua pixka bat aldatuz," Aitak nahi du gaur" aldakia biltzen da eta orduan azaltzen da Otamendik kantatu zituela bertsoak. Deigarria da jarrera, hala ere; agian buruz
|
zekizkien
bertsoak eta bitan eman zituen, eta aldakiak eta desberdintasunak daude bien artean. Hiru urteko aldea dago batetik bestera, eta ez dugu inoiz jakingo, baina badirudi Lekuonak ahaztu zuela, nonbait, lehenik idatzia zuela bertsoa eta berrio gogoan hartu eta berriz kopiatu zuela.
|
|
2020
|
|
|
Behin eta berriz irakurri ditut eszena horiek: umetako bere lan nagusia eskolatik etorri eta, txakurra lagun zuela, basorik baso behi zain joatea izaten zen, eta behiak zaintzen zituen bitartean buruz
|
zekizkien
bertso zahar eta kantak kantatzen zituen, ahalik ozenen kantatu ere, inoiz arbola puntatik ere bai, ez txoriak imitatzeko, argiago eta urrunagotik entzun ziezaioten baizik. Bakar ordu horien betegarri erabiltzen zuen bertsoa sei zazpi urtetatik hamaikara bitartean.
|
|
2021
|
|
|
Haien arteko harreman estua zela medio, tolosarrari bertsolaritzaren berezko balio literarioa bistaratzen eta euskal pizkundea hauspotzeko olerkariak baino bitarteko egokiagoa izan zitezkeela ulertarazten erruz saiatu omen zen: " Horretarako, edozer baliabide egin zitzaion egoki, herriko bertso saioetara eramanez, buruz
|
zekizkien
bertso historikoak (Pedro Mari Otaño herrikidearenak, Pello Errotarenak...) bere aurrean kantatuz..." (2008: 585).
|
|
|
3an Saran egingo dan txapelketan, adizale berak epaitu edo jujatuko dituzte pertsulariak. Herriak
|
badaki
pertsu onak txar batetik bereixten... Ala ere on izango dira kontseilu zonbait[...]" (Herria, 1960/III/10," Pertsulariak Sara’n.
|
|
|
Bagenuen zer kontatzekoa komikira eramanda. Ez
|
dakit
bertsotan komiki bat jarrita nola funtzionatuko lukeen, baina bertsolaritzari buruzko komiki batek, behintzat gaiarekiko interesa duenarentzat, nire ustez funtzionatzen du.
|
|
|
Ez dakit indarrik geratzen zaidan familiari goxotasun keinuak helarazten jarraitzeko. Ez
|
dakit
bertsorik egokitzen den injustizia neurrigabe honetan. Ikasgelan ez, baina eman dizkidazun irakaspenetan beti izango zaitut gogoan maitea.
|
|
|
Aurretik inoiz jardun gabeko ofizio batean nabilenez, oraindik ezin dut esan lasai ekiten diodala. Ni bertsotara joaten naiz lasai,
|
badakit-eta
bertsotan egiten. Tira grafikoa egunero egiten segitzea erronka bat da oraindik.
|
|
|
Haren bertsoek durundi egiten digute belarrian, hirira itzuli edo gogoan darabilgunean; eta ez
|
dakigu
bertso ederrak diren ere, hainbesteraino baitira gure parte, halako moldez islatzen baitute gure gaztaroaren irudia, aspaldi aspaldiko egunena, zeinetan estreinakoz entzun baikenituen gure lagunaren ahoz; eta ohartzen gara, harridura handiz, gure hiri gris, pisu eta ez poetikoaz ere egin zitekeela poesia.
|
|
|
Atzera egiten dute maisuek, irakasleak garaiturik gelditzen dira, denak isilik daude, eta ez abokatuak ez pregoilariak ez dute hitzik ere esanen. Gorroto dut gramatika errepasatu eta buruz ikasten duen mari maisua, beti hizkuntzaren erregelak eta arauak betez, nik ez
|
dakizkidan
bertsoak dakizkiena eta senar bakar batentzat ere kezka ez diren esamoldeak zuzentzen dizkiona bere adiskide motzari").
|
|
|
beste inoren gorputzik ez hartzen.
|
Badakit
bertsotan ohikoa izan dela jendartean ikusezin bilakatutako kolektiboen ahotik kantatzea, baina ni ez naiz nor sentitzen beste inoren gorputzetik kantatzeko, gaiak esplizituki eskatzen ez badit behintzat[...]. Kontziente naiz gorputz hegemoniko batetik kantatzen dudala eta, alde horretatik, ez naizela nor inoren aldarrikapenik hartzeko.
|
|
|
Osaba, zergatik
|
dakizu
bertsoa?
|
|
2022
|
|
|
Aldekoaren esanetan, bertsoak «ETAko preso bati eta haren kondena denborari» buruzkoak dira, eta «Terrorismoaren Biktimei Aitorpena eta Erreparazioa egiteko Legearen printzipioen eta artikuluen aurka doa, baita EITBk Euskadiren bizikidetzan lagundu dezakeen eragile izateko hartu duen konpromisoaren aurka ere». Esan du
|
bazekitela
bertsoak kentzeak «polemika eta zarata» sortuko zuela, baina baita «euskal gizartearen beste zati bat» bideoa zabaltzearen aurka agertuko zela ere. «Erabakia izan zen EITBren konpromiso etikoari, memoria eta bizikidetza esparruarekiko errespetuari eta arlo honetan hedabide publiko bati dagokion lanari eustea guztiaren gainetik».
|
|
2023
|
|
|
80 urteko memoria bizia da ekintzaz, eta izatez. Buruz eta doinuz
|
dakizki
bertsoak, formaz eta irudiz zinemako eszenak. Bi pasio horien bueltan hartu eta egin ditu lanak, besteak beste.
|
|
|
Bertsotara gerturatzean, dudarik gabe: ez
|
dakit
bertsotan bukatuko ote nuen aitagatik izan ez balitz. Hala ere, ez dut uste denik erabateko faktore garrantzitsua ere, garai hauetan are gutxiago.
|
|
|
Gai sozialak, politikoak nahiz" intimoagoak" ukitu ditu egileak, eta hitzak" nitasunetik" idatzi dituela kontatu du: " Ez
|
dakit
bertsoak gordinak diren, ausartak agian bai. Esango nuke hitzak zintzoak direla.
|
|
|
Guztiok
|
dakigu
bertsoa eta kantua mundu zabaleko hainbat kulturaren arte eta parte direla. Herrialde guztietan oinarrizko printzipioak berdinak izanda ere, bideak zeharo ezberdinak izaten dira.
|