|
2002
|
|
|
Latzago danari usiki gaiztoa egiten dautsonak,
|
jakin
begi bera azalduten dala idazgai onetan. Ziraun bat sartu zan sugille olera.
|
|
2005
|
|
|
Baina bazen astebete tantarik gabe, lurra gogortua zegoen, gobernadoreak ez zuen egunik onena aukeratu lanerako. Oiartzuar guztiek
|
zekiten
begi txatxu hark jakin behar zuela zehazki hilobia non zegoen, hiriburukoen aitzineko zurikeria baino ez zerabilen, zazpigarren huts egitea zuten. kapitainak apezarekin egin zuen hitz. Furgoneta bat heldu zen udalak igorritako apairuarekin, eta aitzurkariek izeien gerizpera hartu zuten, kapitainak A. idazlea eta Arruti medikua ere biltzen zituen bitartean.
|
|
2007
|
|
|
Izango zen Orson segur zelako bere buruaz, horrexegatik zuen maite senarra, eta gutxienekoa zen gizon handi hura benetan behar bestekoa ote zen edo ez zen. Kontua gizonezkoaren baitan konpondu beharrekoa zela zeritzon, ziurtasunean zetzala koska erabakita zeukan Ojak, eta hori eta gehiago esaten
|
zekien
begiekin, apenas kliska batzuk emanda.
|
|
2008
|
|
|
Gero berera segitu du eskuak eta nire aurpegian pausatu du berea. Ez
|
dakit
begiak itxita izatearen eragina izango den, baina irudimenaren iluntasunean bere aurpegia zehaztasun handiz margotzeko gai sentitu naiz. Momentu batez begiak ireki ditut eta Marta ikusi dut, begiak itxita, nire aurpegia laztantzen.
|
|
|
Beharbada klandestinitateak heziko zituela horrela, pentsatu nuen, aurrean dutena arakatzen, imintziorik txikiena interpretatzen, ikusten denaz harago begiratzen. Baina
|
bazekiten
begi horiek abegikorrak izaten ere, bazekiten aurrean zutena balakuz hartzen, eta jakingo zutela pentsatu nuen, emakumeekin batez ere, gurtzaileak izaten. Emakume gazte batekin bizi zen.
|
|
2009
|
|
|
Hitz egiten zuten bitartean, haien aurrean dantzan ari ziren gizonei begiratzen zieten. Begi gogor eta mespretxuz beteak ziren haienak, baina edozein aho bezain gozozaleak aldi berean, zer nahi duten, zeren bila dabiltzan ondo
|
dakiten
begiak, konparatu, gogoratu egiten duten begiak. Kanta bat amaitzean, haien aurrean gelditu zen une batez mutiko gazte bat; emakumeek jakinduria handiz, lasai eta aldi berean lizunki begiratu zioten, adinean sartutako gourmet batek lehendik ere probatua duen platera adimenaz gozatzen duen bezala, nolabaiteko esker onez eta, aldi berean harro, jakinik nahi duenean probatuko duela berriro.
|
|
2010
|
|
|
nirea beste kasu bat da, nik uste, baina aitortzen dut ederki profitatu nuela bigarren izaera hura, etxekoen baldintzarik gabeko laguntza eta babesa? jatorrizkoa gizentzeko; eta, originaltasuna bazterreko altxorra zen neurrian, bazterra bilatzen nuen, jakina, hortik, beharbada, nire bakardaderako joera?, nahiz eta nire bakardade ustezko hark bakardadetik gutxi zuen, nik bai
|
bainekien
begi asko eta asko nituela neuri begira, baita begiratzen ez zidatenean ere, halaxe puztu bainuen neure egoa eta sortu neure mundua:
|
|
|
Euzko E, iak ba daki bere ekanduak zainduten ditugula eta zainduko ditugula. Euzko E, ia, k
|
jakin
begi guretzat España, ren zati bat dala, azkatu nai izan dogun España, ren zati bat, eta ge, atik laster gaizkatuko dogu geure au, erakada ziur, sendo, inda, tsu eta laste, ekoan.
|
|
|
Ez dakit nork esan zuen —autore klasikoren batek behar zuen— ohiturek eta, ohituraren ohituraz, bigarren izaera bat osa dezaketela, jatorrizkoa eta berezkoa estal dezaketena eta ordezka: nirea beste kasu bat da, nik uste, baina aitortzen dut ederki profitatu nuela bigarren izaera hura —etxekoen baldintzarik gabeko laguntza eta babesa— jatorrizkoa gizentzeko; eta, originaltasuna bazterreko altxorra zen neurrian, bazterra bilatzen nuen, jakina —hortik, beharbada, nire bakardaderako joera—, nahiz eta nire bakardade ustezko hark bakardadetik gutxi zuen, nik bai
|
bainekien
begi asko eta asko nituela neuri begira, baita begiratzen ez zidatenean ere... halaxe puztu bainuen neure egoa eta sortu neure mundua: etxekoek oinak lurrean zituzten; bada, nik zeruan izango nituen; anai arrebek, oherakoan, esaten zuten:
|
|
|
|
bazekitenez
begiek begien itzalak leitzen
|
|
|
Harritua naiz
|
jakitea
begiek ez dutela gehiago parte hartzen irriñoan. Aingeruak adieraziko dit bere tenorean horren zergatia.
|
|
2011
|
|
|
Ordura arte literarioa ez zen mundu bat erretratatzen du bere pertsonaiekin, haien problematika azalduz, baina hori bakarrik ez, ia ia literatura berri bati bidea zabaldu zion Neira Vilasek: ia inork ez bezala, ia inork aipatzen ez zuen munduaz aritu zen, egia
|
dakitenen
begiek ikusten duten argitasunarekin.
|
|
2012
|
|
|
Zure ondoan makurtu da, isilik. Ezin diozu begietara begiratu,
|
badakizu
begiekin sentimenduak irakur daitezkeela eta ez duzu dagoena baino gehiago kezkatu nahi. Ez diozu sentitzen duzuna erakutsi nahi, ez dadin izutu.
|
|
|
Galdetutakoen %36k uste du haurrak familia aurrekariak izateak eragina izan duela seme alaben ikusmen osasunaren aurrean duen jarreran, eta %3k bakarrik aipatzen du hori dela seme alabak oftalmologoarengana eramateko arrazoi nagusia. Helduen ikusmen arazoen ehuneko handiak motibazio gisa jokatu behar luke, gurasoek beren seme alaben ikuspuntua berrikus dezaten, ez
|
baitakite
begi arazo batzuek, hala nola miopiak, astigmatismoak eta hipermetropiak, herentziazko osagai bat dutela, dio Ana Wert oftalmologia pediatrikoko espezialistak. Gainera, azterketan egiaztatu denez, gurasoak oftalmologoarengana joateko arrazoi nagusia prebentzioagatiko ohiko azterketa egitea izan zen; %36, berriz, sintomaren bat aurkitu dutelako joan da.
|
|
|
Hona hemen pare bat: gaur egun seguru
|
dakigu
begi bista soilez ikus ditzakegun izarren kopurua unibertso osoan daudenen frakzio oso txiki bat besterik ez dena. 5.000 izar ikus ditzakegu, hau da, Esne Bidea deitzen den gure galaxia honetako% 0,0001 besterik ez.
|
|
2014
|
|
|
Ireki beharra dauka:
|
badaki
begiak itxita izanagatik ez zaiola hagin berririk sortuko.
|
|
|
Tiraderan dituzu, oraindik, estropadak entzuteko erabiltzen zuen poltsikoko irratia, etxean argia joaten zenean ateratzen zuen linterna eta igande goizaldeetan txoriak ikustera joaten zenean erabiltzen zituen prismatiko txikiak. Inora begiratzen ez
|
zekiten
begi ordezkoak.
|
|
2015
|
|
|
— Gurasoen ezaugarrietara egokitutako mezuak eta tresnak: guraso euskaldunei begirako mezuak, euskara ondo ez
|
dakitenei
begirakoak, ezer ez dakitenei, etorkinei. Batzuen eta besteen interesak eta beharrak ezberdinak dira.
|
|
|
Ez dakit ulertzen didazun?, berak. . Galdu egiten zara bide nabarretan, Atanasio, ez
|
dakizu
begietara begiratzen. Zer hartuko zenuke??, nik.
|
|
|
Herrialde urrun batean errege begi oker bat bizi zen. Hark, baina, ez
|
zekien
begi okerra zenik. Eta akats grotesko haren berri jakin ez zezan (kontrakoa gertatuz gero, erreinuak ondorio beldurgarriak nozituko zituen, ezbairik gabe), hiritar guztiek estrategia bateratu bat asmatu zuten:
|
|
|
|
Badakit
begia zabaldu zuela, baina ez dut hura oroitzen. Gorputzetik ihes egiten nuela sentitu nuen, eta dorre barruan gora, ikaragarrizko abiadan, jaurtikia izan nintzen zerurantz.
|
|
|
X hegazkinean doa, lan bidaia batean, eta nik etxean geratu behar izan dut. ...nork eskurik ematen ez dion azafata bat daudelako labain egiten eta ez du pentsatzen nigan baizik eta bere bizitza bukatzen ari dela eta ezin du ebitatu kalkulatzea zenbat segundo tardatuko duten ozeanora erortzen eta ea nola hilko den kolpeaz ala uretan itota ala hipotermiaz eta azken hiru segundo eta erdietan alboan daukan emakumeari ematen dio eskua zertan ari den jakin gabe, eta zertan ari den
|
jakinda
begietara begiratzen dio, eta pentsatzen du maite duela alboan eserita dagoen eta ezagutzen ez duen emakume hori, bizitza maite duen modu berberean, eta nik pentsatu dut nahi nukeela X hegazkin horretan ez egotea, egun horretan gosariak urdaila nahastea, autoak ez arrankatzea, autobidea kolapsaturik egotea eta X aireportura berandu iristea eta lan bidaian eraman behar zuen hegazkin hori galtzea, ...
|
|
|
Amaren atzetik etorri da Donostiara, estudiatu egin nahiko luke, Psikologia agian, edo Irakasletza igual, baina ikasketak ordaintzeko lantxoren bat bilatu lukeela dio. Galdetu gabe eman dit azalpena izena ere ez
|
dakidan
begi berdeko neskak.
|
|
|
Horregatik dago bertan irakurleak berehalaxe harrapatuko duen keinu bitxi bat, Historiari egindako burla bat, ostikada txiki bat, ohiko nobela historikoei mihi ateratze bat, joko moduko bat idazleak esaten diolarik irakurleari: ni hau eta hau eta hau kontatzen ari natzaizu eta sinets ezazu nahi baduzu, baina
|
badakizu
begiaz keinu egiten dizudala hau kontatzen dudanean, eta zeuk ere irribarre maleziatsua egin behar didazula nire kliskadaz ohartu orduko.
|
|
|
Sorgin zikina! Ondotxo
|
zekien
begira begira nindukala. Eta hala ere matrikula osoa erakutsi zidan.
|
|
|
Ezagutu nuen egun hartarako ez
|
dakit
begiz jota ote ninduen. Agian ni hari begira begira, eta, zergatik ez erran, lerde jario harrapatu izana izan zen nigana etortzeko arrazoia.
|
|
|
Azken ipuinak, BERE BEGIAK AHURRETAN izenburu duenak, gizakiaren itsukeriaren isla izan nahi du; sekula gizakumerik eman ez duen lur eremu bategatik, uharte bategatik, arerioa bere eskuekin hil arte borrokatzeko prest baitago gizakia; eta beharbada, eskuetan etsaiaren odolaren epeltasun likitsa igarri arte ez
|
dakigu
begiak zabaltzen, hura gu bezain heroi dela edota gu hura bezain etsai ohartzeko. Hala gertatu zen Malvina edo Falkland uharteetan; gizakiak azalean elkarren hatsa sentitu arte hurbildu ziren, gorputzez gorputz borrokatu ziren, batak bestea hil arte.
|
|
|
Intentziorik gabeko keinuek, ordea, intentziodunek baino ondorio sakonagoak izan ditzakete. Zuazo berriro zegoen autokontrol premian, ez
|
baitzekien
begiak non pausatu. Odile Mores jabetu zen Zuazoren aldarteaz, jardunaldiekiko zuen deskonbentzimendua antzeman zuen haren keinuetan.
|
|
|
Cabrera sendagilearen lehen safaria da izatez, ez dago ohituta lehoien atzetik ibiltzen, eta gertatzen zen lehen aldia ez balitz, nahita egin duela pentsatuko zuen, beharbada, Romanek, fusila hari eskaini bai baina hartu ez duen bakarra medikua izan denez gero. “Ni ez nago hemen inor akabatzeko, zu akaba ez zaitezen baizik”, entzun beharrik gabe ere
|
badakite
begiek entzuten, bai behintzat Romanen begiek, piztiei so egitera ohituak.
|
|
|
|
Badakit
begi bat falta duela.
|
|
2016
|
|
|
Baina bada lorratz gehiago ere. Euskal eta paleoeuropar mitologiaren azterketatik abiatuta nekazaritza neolitikoa eta dolmenismoari buruz
|
dakigunak
begiak zabaltzen laguntzen digu zenbait gauza lehen baino argiago ikusteko. Lanaren arbuioa esate baterako.
|
|
2017
|
|
|
Aita mahaitik altxatu zen. Babak
|
bazekien
begiak malkotan zituela eta horregatik altxatu zela. Sekula ez zitzaion gustatu semeak negarrez ikustea.
|
|
|
Danbatekorik gabe baina berehala. Baina argiune txiki horretan, lipar ezinago laburrean, zer edo zer sumatu, ikusi uste izan dut; ez
|
dakit
begiak ala irudimenak ikusi ote duen gehiago, baina bata zein bestea izan, barru barruan, burmuinean geratu zait itsatsita, iltze bat bezala sartuta, eta ez dakit hortik ateratzerik izango dudan. Zer ikusi dudan?
|
|
|
Ongi da, zergatik ez, birentzako lekua dago baina bat bakarrik bustiko da. Paretari begira jartzen dut Esther eta, ikusten ez ditudan arren,
|
badakit
begiak itxirik dituela. Eta horregatik jarraitzen duela nirekin.
|
|
2018
|
|
|
Oraingo honetan ere igarkizunak gutunaren forma hartu zuen eta nik neuk idatzi behar izan nuen. Ez
|
dakit
Begi klinikoa aldizkarirako duin izango den, baina neure barrena askatzeko behintzat balio izan zuen. Egia esan, igarkizunaren erantzuna asmatu ostean ere, kasuak segida izan zuen, baina ezinezkoa zait hori idatziz adieraztea.
|
|
|
Zernahi delarik ere,
|
jakizu
begi nabar horiek izan ditudala ipar eta haiei esker ez naizela sekula galdu itsasoaren zabaltasun urdinean.
|
|
2019
|
|
|
–Hi,
|
bazakiat
begiak nire kirol kotxearekin atzetik joaten zaizkiala, eta prezio erdian salduko diat, nahi baduk? –esaten zion Telmok Txeferi, txantxetan bai, baina uste baino serioago, hain sentitzen zen bere tokian berriro, kirol kotxearen behar handirik gabe.
|
|
|
Isil isilik oheraino heldu eta arrebaren ahoa estaltzen dut esku batekin. Ezin dut ikusi; hala ere, berak ez du zirkinik egiten eta
|
badakit
begiak irekita dituela eta ez dagoela haserre nirekin. Lepoko zaina moztu eta eskuan sentitzen dut odol tantoen epel likina.
|
|
|
Ohean oraindik, Raimundo Silvak galdetu zion bere buruari, harriturik, zergatik segitzen zuen hausnarrean habaila balearrekin, fundibuloekin, alegia, izen horrekin ere ezagutzen baitira, horrela izendatzea ere egoki baita, Balearrek ez bide dute zerikusirik izen bereko irlekin, kasu honetan bala hitzetik etorri behar du, eta balak zer diren badakigu, jaurtigaiak, makinek hormen aurka eta hormen gainetik jaurtiko zituzten harriak, etxeen gainera eta etxe barruko jende izutuaren gainera erortzeko, baina bala ez da garai hartako hitza, hitzak ezin daitezke harat honat, batetik bestera arinkeriaz garraiatu, kontuz, beti azaltzen baita Ez dut ulertzen esaten duen baten bat. Erdi lo gelditu zen, hamar minutuz iraun zuen horrela, eta berriz iratzarri zenean, orain buru argi, itzultzen tematzen ziren makinak uxatu zituen bere pentsamenduetatik, eta ezpatek eta zimitarrek bete zuten bere gogoa, arriskutsuki, gelako argi itzalean irribarre egin zuen, jakin
|
bazekielako
begi bistako sinbolo falikoak zirela, Lisboako Setioaren Historiak ametsera ekarriak, noski, baina sinbolo sustraituak, zalantzarik ez, baldin eta punta eta ahodun armek sustrairik badute, iltzatuak bai, iltzatuak egongo dira, bere ondoan zegoen ohe hutsa begiratzea nahikoa, dena ulertzeko. Bizkarraren gainean etzanik, begien aurrean gurutzatu zituen besoak, eta zera murmurikatu zuen, batere originaltasunik gabe, Beste egun bat, ez zion almuedanoari entzun, nola moldatuko zen erlijio hartan mairu gor bat bere otoitz beharrak betetzeko, batez ere goizean, auzokoren bati eskatuko zion, Alaren izenean, jo ezazu atea indarrez, eta segi atea jotzen irekitzera natorren arte.
|
|
|
...artean herdoildutako burdinari baten arantzetan zintzilikatuta dago hesian itxaroten du harresiaren zementuan lokartuta hemengoa da ertzekoa olerki hau ziurgabetasunez beteta dago ezezaguna den guztia aurrean dauka ezaguna den guztia atzean olerki hau nirea da baina zurea ere bai olerki hau bestaldera salto egiten laguntzen gaituen plataforma bat da besterik ez bestaldea zer, nor, non edo noiz den
|
jakin gabe
begiak itxi eta ezezagunerantz jauzi egiten dugu.
|
|
|
Egin bego bihoa bekar
|
beki
begi
|
|
|
Kilo batzuk gora edo behera, betaurreko batzuk edo beste... orain adibidez hurrengo libururako ez
|
dakit
begia konponduta izango dudan... Aldaketa?
|
|
2020
|
|
|
Non ikusi dute? galdetu zuen agureak, eta horrelako txorakeria bat zertarako galdetzen zuen
|
jakitearren
begiak altxatu nituenean, bere begiak ikusi nituen; nigan trinko zituen, txinparta jarioa zutela ematen zuten. Izugarri harritu nintzen eta jelatuta geratu.
|
|
|
Galeriaren hormetatik errukia eskatzen zuten begiek, bizipozaren sekretua aurkitu berri zuten begiek, maitatzen zein gorrotatzen
|
zekiten
begiek, eta beste begirada askok bideratu zuten nire ibilbidearen nondik norakoa. Gelaren erdian, mahai dotore batean, erakusketaren gaineko informazioa eskura nezakeela konturatu nintzen, koloretako paperek letra tamaina izugarri batean Mundu zabaleko begiradak eta argazkilariaren inguruko informazioa eskaintzen zuten.
|
|
2021
|
|
|
–Nik ez
|
dakit
begiak tolesten, ama, betileak mintzen zaizkit.
|
|
|
Berez, ordea, hasia nintzen buru barruan urratsak atzerantz ematen, gauerantz, oherantz. Informazio hori ez
|
dakit
begiek jasotzeko modukoa zen; beharbada bai, so egile zoliren batek agian hauteman zezakeen nire pijama aldartea. Eta prozesionariak ikusi ditut tren geltokirako bidean.
|
|
2022
|
|
|
|
Badakit
begi bistatik kendu nahi duzula, baina kuadro oso polita da.
|
|
|
Ez nago
|
Badakit
begiak irekitzen saiatzen ari zarela.
|
|
2023
|
|
|
Gainerako lankideen gisan, Laetitia madarikatzen ari da, Ericekin mihise artean zein goxoan legokeen pentsaketa ari den bitartean, zapata takoidunen gainean trakets, oinak minberaturik, trajeko gona grisa soinean pailazoz jantzita balego bezain jokoz kanpo, plastikozko irria ahoan... Datozen hautetsiak eta kazetariak ez dira plastikotasun horretaz ohartzen, ez
|
baitakite
begietara begiratzen edo begitartea ulertzen... edo ez baitzaie inporta... edo aspaldi ikasi zutelako musika horrekin nola dantzatu.
|
|
|
Hala eta guztiz ere,
|
badakigu
begiak zabaltzea ez dela ikusteko nahikoa. Vesaliok berak ematen digu horren adibidea.
|