|
2005
|
|
|
00 Australiaren bi heren ezpala baino lehorragoak
|
dira
. Harriak, harea eta sastrakak baino ez, bost milioi kilometro koadrotan zehar.
|
|
|
00 Europarrak laborantzarako lurren bila barneratu
|
zirenean
, orain dela ehun ta berrogeita hamar urte, etsipenak jota itzuli ziren.
|
|
|
00 Europarrak laborantzarako lurren bila barneratu zirenean, orain
|
dela
ehun ta berrogeita hamar urte, etsipenak jota itzuli ziren.
|
|
|
00 Europarrak laborantzarako lurren bila barneratu zirenean, orain dela ehun ta berrogeita hamar urte, etsipenak jota itzuli
|
ziren
.
|
|
|
00 Barrualdea mortua
|
zela
idatzi zuten. Lur idor haiek ez zuten ezertarako balio, antza.
|
|
|
01 Gaur badakigu hori ez
|
dela
egia.
|
|
|
01 Kontinentearen erdigune lehorra leku aparta
|
da
gure planetan, eta biziz gainezka dago.
|
|
|
01 Baina australiar berriek lur harrigarri hau benetan
|
den
bezalakoa ikusi ahal izango dute. Den bezalakoa onartu eta maitatuko ote dute?
|
|
|
01 Baina australiar berriek lur harrigarri hau benetan den bezalakoa ikusi ahal
|
izango
dute. Den bezalakoa onartu eta maitatuko ote dute?
|
|
|
01 Baina australiar berriek lur harrigarri hau benetan den bezalakoa ikusi ahal izango dute?
|
Den
bezalakoa onartu eta maitatuko ote dute?
|
|
|
01 Erdigunea beroa
|
da
, baina ez dauka basamortuaren itxurarik. Lehen esploratzaile europarrek larreak zirelakoan zeuden.
|
|
|
01 Erdigunea beroa da, baina ez dauka basamortuaren itxurarik. Lehen esploratzaile europarrek larreak
|
zirelakoan
zeuden.
|
|
|
02 Eta belar garai arloak aurkitu zituzten. Otoitzak ez
|
ziren
alferrekoak izan.
|
|
|
02 Eta belar garai arloak aurkitu zituzten. Otoitzak ez ziren alferrekoak
|
izan
.
|
|
|
02 Baina hemengo belar luzeak hedea baino gogorragoak
|
dira
. Beste belarrek ezin baitute iraun hain lur momor eta lehorretan.
|
|
|
02 Larre bitxiotan, dena
|
den
, lur pilo gorrixkak daude han hemenka. Barruan bizi dira inguruotako animaliarik ugarienak.
|
|
|
02 Larre bitxiotan, dena den, lur pilo gorrixkak daude han hemenka. Barruan bizi
|
dira
inguruotako animaliarik ugarienak.
|
|
|
02 Belarjaleak
|
dira
, eta milaka milioi daude. Baina esploratzaileek ez zituzten ikusi.
|
|
|
02 Termitak
|
dira
, belar luzeok egosteko gai diren bakarrak. Kontinentearen laurdena larre da; termitak ditugu, beraz, Australiako indarrik ahaltsuenetakoa.
|
|
|
02 Termitak dira, belar luzeok egosteko gai
|
diren
bakarrak. Kontinentearen laurdena larre da; termitak ditugu, beraz, Australiako indarrik ahaltsuenetakoa.
|
|
|
02 Termitak dira, belar luzeok egosteko gai diren bakarrak. Kontinentearen laurdena larre
|
da
; termitak ditugu, beraz, Australiako indarrik ahaltsuenetakoa.
|
|
|
03 Tontorretan beti
|
dira
armiarmak, ehunzangoak, gekoak eta eskinkoak. Termita mendiak egundoko hornitegiak dira.
|
|
|
03 Tontorretan beti dira armiarmak, ehunzangoak, gekoak eta eskinkoak. Termita mendiak egundoko hornitegiak
|
dira
.
|
|
|
04 Larreotan, hil edo biziko borroka gehienak tontorrotako arrakala eta tunel hezeetan egiten
|
dira
.
|
|
|
04 Baina ehunzangoa menderatzea ez
|
da
erraza.
|
|
|
04 Tontor bakoitza mundu berezia
|
da
. Termitek belarra jaten dute; ehunzangoek termitak jaten dituzte, eta gekoek, ehunzangoak.
|
|
|
05 Oso zailduak, txoriek eta ugaztunek baino askoz jateko eta ur gutxiago behar dute. Beraz, milioika
|
dira
.
|
|
|
05 Australiako basamortuaren aberastasuna ez
|
da
belarretik neurtzen, musker motak ikaragarri ugariak direlako baizik.
|
|
|
05 Australiako basamortuaren aberastasuna ez da belarretik neurtzen, musker motak ikaragarri ugariak
|
direlako
baizik.
|
|
|
05 Gehienek edozer jaten dute; baina hau aho fina
|
da
.
|
|
|
06 Itxura duen baino zuhurragoa
|
da
. Inurriek lagun hilen usaina igartzen dute, beraz muskerrak ez die bere arnasa usaintzenuzten.
|
|
|
Burua gora goraka jasotzen du, azido formikoaren usaina urruntzeko. Inurriak ez
|
dira
ezertaz ohartzen.
|
|
|
06 Itzelean harritu
|
ziren
, beraz, hemen jendea bizi zela jakitean.
|
|
|
06 Itzelean harritu ziren, beraz, hemen jendea bizi
|
zela
jakitean.
|
|
|
07 Lehen australiarrak berrogei mila urtez baino luzaroago bizi
|
izan
dira kontinentearen erdialdean.
|
|
|
07 Lehen australiarrak berrogei mila urtez baino luzaroago bizi izan
|
dira
kontinentearen erdialdean.
|
|
|
07 Lurralde guztian zehar ibiltzen
|
ziren
, sastraka artean harrapatutakoa janez; eta putzu eta iturburuak ezagutzen zituzten.
|
|
|
08 Gaur egun ere erabiltzen dute oraindik. Belar luze gogorrak erreta, landare guriak hazten
|
dira
haien lekuan, jateko modukoak.
|
|
|
08 Suteak berez pizten
|
dira
sarritan Australiako baso eta belar luzeko larreetan, eta arlo handiak erretzen dira. Aborigenek horixe bera egiten zuten, baina kontrolpean.
|
|
|
08 Suteak berez pizten dira sarritan Australiako baso eta belar luzeko larreetan, eta arlo handiak erretzen
|
dira
. Aborigenek horixe bera egiten zuten, baina kontrolpean.
|
|
|
08 Sastrakadietako landareak lehor egon ohi
|
dira
, eta olioak dauzkate berez. Erraz erretzen dira, baina guztiz galdu gabe.
|
|
|
08 Sastrakadietako landareak lehor egon ohi dira, eta olioak dauzkate berez. Erraz erretzen
|
dira
, baina guztiz galdu gabe. Haziek, edozein modutan ere, onik irauten dute.
|
|
|
08 Lur kiskalia gertu dago landare berriak azkar hazteko. Ã, ameak eta baiadun hainbat landare oparo irteten
|
dira
. Bitxia dirudi, baina landareak suteekin bizitzeko moldatu dira; eta animaliak ere bai.
|
|
|
Ã, ameak eta baiadun hainbat landare oparo irteten dira. Bitxia dirudi, baina landareak suteekin bizitzeko moldatu
|
dira
; eta animaliak ere bai.
|
|
|
09 Erbi walabiak, basamortuko martsupialioak, suteen ostean agertzen
|
diren
kimu berri guriak behar ditu, ugalduko bada.
|
|
|
09 Erbi walabiak, basamortuko martsupialioak, suteen ostean agertzen diren kimu berri guriak behar ditu, ugalduko
|
bada
.
|
|
|
09 Erbien antza daukate; baina martsupialioak
|
dira
.
|
|
|
09 Denerik jaten dute. Baina suteen ondoren errautsa ongarria
|
da
basamortuko lur pobrearentzat, eta mota askotako landare eta intsektuak izaten dituzte dastatzeko.
|
|
|
09 Denerik jaten dute. Baina suteen ondoren errautsa ongarria da basamortuko lur pobrearentzat, eta mota askotako landare eta intsektuak
|
izaten
dituzte dastatzeko.
|
|
|
09 Erbi walabien modura, eguzkia sartu ta gero irteten
|
dira
jatera, ez deshidratatzeko. Ikaragarrizko beroa egiten du egunez, eta nolabait babestu behar.
|
|
|
10 Bi metroko sakoneran aire girotuko gela daukate familia guztiarentzat. Toki segurua
|
da
gainera, sutea datorrenean ezkutatzeko.
|
|
|
10 Urte onetan, sutearen ondoren, lau umaldiraino
|
izaten
dituzte jarraian. Untxiak baino bizkorrago ugaltzen dira!
|
|
|
10 Urte onetan, sutearen ondoren, lau umaldiraino izaten dituzte jarraian. Untxiak baino bizkorrago ugaltzen
|
dira
!
|
|
|
10 Naturan irauteko haren erritmoak ulertu behar
|
dira
. Australiako aborigenek inguruko bizitza arretaz aztertuta ikasi zuten.
|
|
|
11 Guretzat argazkia egiteko paraje polita
|
da
; eurentzat, denboratik kanpoko lekua. Munduaz duten ikuspegia azaltzen duen tokia.
|
|
|
12 Kanpotik etorritakoentzat, ordea, basamortuko bihotza ezin arrotzagoa
|
da
.
|
|
|
12 Europarrak, besterik ezin eta, kontinentea zeharkatzeko bidea bilatzen saiatu
|
ziren
. Munduko lurralderik zelaienean zehar milaka kilometro egin eta gero, mendikateak bidea mozten ziela ikusi zuten etsipenez.
|
|
|
12 Macdonnell mendiak behinola Himalaia baino garaiagoak
|
ziren
. Baina Australia hain zaharra da ze, hondarrak baino ez dira geratu, higadurak janda.
|
|
|
12 Macdonnell mendiak behinola Himalaia baino garaiagoak ziren. Baina Australia hain zaharra
|
da
ze, hondarrak baino ez dira geratu, higadurak janda.
|
|
|
12 Macdonnell mendiak behinola Himalaia baino garaiagoak ziren. Baina Australia hain zaharra da ze, hondarrak baino ez
|
dira
geratu, higadurak janda.
|
|
|
12 Hala ere, mendiotan zehar bidea egitea ez
|
zen
erraza izan.
|
|
|
12 Hala ere, mendiotan zehar bidea egitea ez zen erraza
|
izan
.
|
|
|
12 Pasabidea bilatzen ari
|
zirela
, ustekabean, ibar zoragarri bat aurkitu zuten, miragarri naturalez betea.
|
|
|
13 Orain
|
dela
hirurogeita bost milioi urte Australia honelako baso ederrez jantzita zegoen. Ibar honetako palmondoak azken hondarrak dira.
|
|
|
13 Orain dela hirurogeita bost milioi urte Australia honelako baso ederrez jantzita zegoen. Ibar honetako palmondoak azken hondarrak
|
dira
.
|
|
|
13 Klima lehortzeanzoko honetan baztertuta geratu
|
ziren
. Inguruko harri porotsuek belakiak balira bezala hartzen dute ura, eta horri esker iraun dute arboladiok gaur arte.
|
|
|
13 Klima lehortzeanzoko honetan baztertuta geratu ziren. Inguruko harri porotsuek belakiak
|
balira bezala
hartzen dute ura, eta horri esker iraun dute arboladiok gaur arte.
|
|
|
13 Iturburu ondoko putzu batzuk sekula ez
|
dira
lehortzen. Hori paradisuaren parekoa da, urteetan euririk egiten ez duen tokian.
|
|
|
13 Iturburu ondoko putzu batzuk sekula ez dira lehortzen. Hori paradisuaren parekoa
|
da
, urteetan euririk egiten ez duen tokian.
|
|
|
13 Mendialdean ia ez dago putzurik, noizean behin baino ez. Oso gutxitan geratzen
|
dira
arrainak, beraz.
|
|
|
14 Ikuskizun harrigarria
|
izango
zen, aurkitu zutenean.
|
|
|
14 Ikuskizun harrigarria izango
|
zen
, aurkitu zutenean.
|
|
|
14 Inoiz lehortzen ez
|
diren
putzuoi esker, Britainia Handi guztian baino txori espezie gehiago dago Australiako basamortuan.
|
|
|
15 Osten ostenka aritzen
|
dira
belatzekin.
|
|
|
15 Begira geratu
|
denak
izan du zortea.
|
|
|
15 Begira geratu denak
|
izan
du zortea.
|
|
|
16 Bizitza loteriaren antzekoa
|
da
basamortuan. Inoiz lehortzen ez diren troka zulo sakon apur batzuk baino ez daude.
|
|
|
16 Bizitza loteriaren antzekoa da basamortuan. Inoiz lehortzen ez
|
diren
troka zulo sakon apur batzuk baino ez daude.
|
|
|
16 Haitz walabi hankabeltzak halakoetan bizi
|
dira
, arrakala eta kobazuloetan.
|
|
|
16 Normalean ez
|
dira
irteten egunez, baina ugalketa aldian daude, eta urduritasunak hartu ditu denak.
|
|
|
16 Normalean ez dira irteten egunez, baina ugalketa aldian daude, eta urduritasunak hartu ditu
|
denak
.
|
|
|
17 Haitz walabiak ez
|
dira
katuak baino askoz handiagoak. Dingo taldeak sarri agertzen dira hemengo arroiletan; adi egon behar dute, beraz.
|
|
|
17 Haitz walabiak ez dira katuak baino askoz handiagoak. Dingo taldeak sarri agertzen
|
dira
hemengo arroiletan; adi egon behar dute, beraz.
|
|
|
18 Munduko beste edozein basamortutan euriak bere garaia
|
izaten
du; oso urri egin arren. Australian ez, ordea; noiznahi egin dezake.
|
|
|
18 Gehienetan, ezer igartzeko baino euri txikiagoa egiten du. Baina mendiak erortzen
|
den
guztia hartzen du. Urbegiak errekasto bihurtzen dira, eta gero ibai.
|
|
|
Baina mendiak erortzen den guztia hartzen du. Urbegiak errekasto bihurtzen
|
dira
, eta gero ibai. Gutxi zirudien, baina apurtxo askok multzo handia egiten du.
|
|
|
19 Finke ibaia barrualdeko mendietatik behera jaitsi
|
da
azken 300 milioi urteotan gutxienik. Munduko ibairik zaharrenetakoa izango da.
|
|
|
19 Finke ibaia barrualdeko mendietatik behera jaitsi da azken 300 milioi urteotan gutxienik. Munduko ibairik zaharrenetakoa
|
izango
da.
|
|
|
19 Finke ibaia barrualdeko mendietatik behera jaitsi da azken 300 milioi urteotan gutxienik. Munduko ibairik zaharrenetakoa izango
|
da
.
|
|
|
19 Ez
|
da
itsasoraino heltzen, basamortuan berez berez galtzen da. Zazpiehun kilometrotan zehar eragin nabaria du mendietatik harantzagoko lur idorretan.
|
|
|
19 Ez da itsasoraino heltzen, basamortuan berez berez galtzen
|
da
. Zazpiehun kilometrotan zehar eragin nabaria du mendietatik harantzagoko lur idorretan.
|
|
|
19 Harea hutsa
|
dela
badirudi ere, ur putzuak egon badaude.
|
|
|
19 Ura azalean ez
|
da
ia ageri, hainbat kilometro lehenagotik. Baina zuhaitzak, erroak luzatu eta hareatzan sakon gordetako hezetasuneraino heltzen dira.
|
|
|
19 Ura azalean ez da ia ageri, hainbat kilometro lehenagotik. Baina zuhaitzak, erroak luzatu eta hareatzan sakon gordetako hezetasuneraino heltzen
|
dira
.
|
|
|
20 Kakatua buztan gorriak sekula ez
|
dira
Finke ibaitik asko urruntzen. Haren inguruan batzen dira multzo handietan, ura eta jatekoa bilatzeko.
|
|
|
20 Kakatua buztan gorriak sekula ez dira Finke ibaitik asko urruntzen. Haren inguruan batzen
|
dira
multzo handietan, ura eta jatekoa bilatzeko.
|
|
|
20 Zuhaitz handiak benetako saria
|
dira
.
|
|
|
20 Haien itzalean elkartzen
|
dira
kakatuak eguerdiko ordurik beroenetan, elkarren arteko harremanak sendotzeko.
|
|
|
20 Eukaliptoak solairu askoko etxeen antzekoak
|
dira
... bezero bakoitzaren neurriko zulo habiekin.
|
|
|
20 Hemengo kakatuak handiak
|
dira
, eta zulo zabaltxoa behar dute.
|