|
2000
|
|
|
Ohar bedi, hala ere, pertsonaren egoerari buruzko proiektu guztietan egoera zibila soil soilean arakatu dugula, gizakien egoera politikoa konstituzioak zehazten baitu. Atzerritarrak ere aintzat hartu ditugu, beren beregi arautzeko noraino
|
izan
daitezkeen, gai zibiletan, frantsesen parekoak eta noraino, ostera, horiengandik banatuak.
|
|
|
Bat etorri behar dugu herriek euren artean lotura txikiak zituztela esatean; Estatuen artean harremanik ez. Gerla
|
zen
herriok gerturatzeko bide bakarra, elkar hiltzeko tenorean zirenean. Aldi horretara darama Legeen izpiritua ren egileak aubane eta ontzi hondoraketa eskubide burugabekoen jatorria.
|
|
|
Bat etorri behar dugu herriek euren artean lotura txikiak zituztela esatean; Estatuen artean harremanik ez. Gerla zen herriok gerturatzeko bide bakarra, elkar hiltzeko tenorean
|
zirenean
. Aldi horretara darama Legeen izpiritua ren egileak aubane eta ontzi hondoraketa eskubide burugabekoen jatorria.
|
|
|
Gizakiek, hala dio berak, zera uste zuten: atzerritarrak, zuzenbide zibileko loturarik gabekoak
|
izan
eta ez zitzaiela inolako justizia edo erruki mailarik ere zor.
|
|
|
Gizakiek, hala dio berak, zera uste zuten: atzerritarrak, zuzenbide zibileko loturarik gabekoak izan eta ez
|
zitzaiela
inolako justizia edo erruki mailarik ere zor.
|
|
|
Merkataritzak baztertu gaitu aurreiritzi basati eta txikitzaile horietatik; herri eta eskualde guztien gizakiak nahasi
|
dira
. Iparrorratzak unibertsoa ireki zuen; merkataritzak, aldiz, berori gizarteratu du.
|
|
|
Ordutik hona, atzerritarrak justiziaz eta gizatasunaz hartuak
|
izan
dira. Herrien arteko harremanak biderkatu dira eta ulertu bide da, herritar izan eta gizarte partikular bati lotua dela gizabanakoa.
|
|
|
Ordutik hona, atzerritarrak justiziaz eta gizatasunaz hartuak izan
|
dira
. Herrien arteko harremanak biderkatu dira eta ulertu bide da, herritar izan eta gizarte partikular bati lotua dela gizabanakoa.
|
|
|
Ordutik hona, atzerritarrak justiziaz eta gizatasunaz hartuak izan dira. Herrien arteko harremanak biderkatu
|
dira
eta ulertu bide da, herritar izan eta gizarte partikular bati lotua dela gizabanakoa. Alabaina, gizabanako berbera, gizaki moduan, gizateriari dagokio.
|
|
|
Ordutik hona, atzerritarrak justiziaz eta gizatasunaz hartuak izan dira. Herrien arteko harremanak biderkatu dira eta ulertu bide
|
da
, herritar izan eta gizarte partikular bati lotua dela gizabanakoa. Alabaina, gizabanako berbera, gizaki moduan, gizateriari dagokio.
|
|
|
Ordutik hona, atzerritarrak justiziaz eta gizatasunaz hartuak izan dira. Herrien arteko harremanak biderkatu dira eta ulertu bide da, herritar
|
izan
eta gizarte partikular bati lotua dela gizabanakoa. Alabaina, gizabanako berbera, gizaki moduan, gizateriari dagokio.
|
|
|
Ordutik hona, atzerritarrak justiziaz eta gizatasunaz hartuak izan dira. Herrien arteko harremanak biderkatu dira eta ulertu bide da, herritar izan eta gizarte partikular bati lotua
|
dela
gizabanakoa. Alabaina, gizabanako berbera, gizaki moduan, gizateriari dagokio.
|
|
|
Alabaina, gizabanako berbera, gizaki moduan, gizateriari dagokio. Horren ondorioz, erakunde politikoak Estatu bakoitzaren kideenak
|
badira
ere, atzerritarrak onartuak dira, zabal nahiz estu, erakunde zibiletan, erakunde horiek askoz sakonago ukitzen baitituzte gizakiaren eskubide pribatu horiek, herritarraren egoera publikoa baino.
|
|
|
Alabaina, gizabanako berbera, gizaki moduan, gizateriari dagokio. Horren ondorioz, erakunde politikoak Estatu bakoitzaren kideenak badira ere, atzerritarrak onartuak
|
dira
, zabal nahiz estu, erakunde zibiletan, erakunde horiek askoz sakonago ukitzen baitituzte gizakiaren eskubide pribatu horiek, herritarraren egoera publikoa baino.
|
|
|
Aurreko hori azaldu ostean, alegia, norbanakoei buruzkoa, ondasunak
|
izan
ditugu aztergai.
|
|
|
Ondasun mota asko
|
dira
; orobat, badira eurak eskuratzeko eta eskualdatzeko ere modu desberdinak.
|
|
|
Ondasun mota asko dira; orobat,
|
badira
eurak eskuratzeko eta eskualdatzeko ere modu desberdinak.
|
|
|
Ondasunak higigarri eta higiezinak
|
izan
daitezke. Hori da banaketarik orokorren eta jatorrizkoena.
|
|
|
Ondasunak higigarri eta higiezinak izan daitezke. Hori
|
da
banaketarik orokorren eta jatorrizkoena.
|
|
|
Herri bakoitzaren ondasun higiezinak, usu, euren biztanleek eduki ohi dituzte. Orain arte, Estatu gehienek
|
izan
dituzte lege batzuk, horien xedea atzerritarrek bertako lurrak eskuratzetik aldentzea zela, jabearen izateak ematen baitie horiei zinezko balioa; aberastasun mota hori, beren beregi dagokio Estatu bakoitzari. Higigarriak, ostera, hala dirua, nola balioko, kanbio letrak, banku zein konpainien akzioak, ontziak, merkatugaiak oro, mundu osoari dagozkio, mundua baita horretan Estatu bakarra eta horren kide gizarte guztiak dira.
|
|
|
Herri bakoitzaren ondasun higiezinak, usu, euren biztanleek eduki ohi dituzte. Orain arte, Estatu gehienek izan dituzte lege batzuk, horien xedea atzerritarrek bertako lurrak eskuratzetik aldentzea
|
zela
, jabearen izateak ematen baitie horiei zinezko balioa; aberastasun mota hori, beren beregi dagokio Estatu bakoitzari. Higigarriak, ostera, hala dirua, nola balioko, kanbio letrak, banku zein konpainien akzioak, ontziak, merkatugaiak oro, mundu osoari dagozkio, mundua baita horretan Estatu bakarra eta horren kide gizarte guztiak dira.
|
|
|
Orain arte, Estatu gehienek izan dituzte lege batzuk, horien xedea atzerritarrek bertako lurrak eskuratzetik aldentzea zela, jabearen izateak ematen baitie horiei zinezko balioa; aberastasun mota hori, beren beregi dagokio Estatu bakoitzari. Higigarriak, ostera, hala dirua, nola balioko, kanbio letrak, banku zein konpainien akzioak, ontziak, merkatugaiak oro, mundu osoari dagozkio, mundua baita horretan Estatu bakarra eta horren kide gizarte guztiak
|
dira
. Efektu higigarri gehien dituen herria da aberatsena.
|
|
|
Higigarriak, ostera, hala dirua, nola balioko, kanbio letrak, banku zein konpainien akzioak, ontziak, merkatugaiak oro, mundu osoari dagozkio, mundua baita horretan Estatu bakarra eta horren kide gizarte guztiak dira. Efektu higigarri gehien dituen herria
|
da
aberatsena. Estatu bakoitzak eskuratzen ditu horiek, tartean dituela bere ekoizkinen salerosketa, manufakturen ekoizketa, industria eta merkatarien aurkikuntzak eta mentura bera ere bai.
|
|
|
Higiezinen eta higigarrien arteko banaketak gauza zibil eta merkataritzakoen oharra ematen digu. Ondasun higigarriak merkataritzaren alorrekoak
|
dira
; higiezinak, ostera, lege zibilaren meneko.
|
|
|
Antzinako Erregimenean, norbanako pribilegiodun eta pribilegiogabekoen arteko bereizketa, leinuzkoen eta arrunten arteko horrek bazituen, ondasunen ikuspegitik, sailkapen ugari, gaur egun desagertu eta berriro biztuko ez
|
direnak
.
|
|
|
Esan daiteke gauzak ere norbanakoen antzera sailkatu egiten
|
direla
. Ondasunak feudalak eta ez feudalak, menpekoak eta askeak ziren.
|
|
|
Esan daiteke gauzak ere norbanakoen antzera sailkatu egiten direla. Ondasunak feudalak eta ez feudalak, menpekoak eta askeak
|
ziren
. Dagoeneko desagertu da hori; ez ditugu zaindu gizakien arteko hurbiltze horrek dakartzan zortasun hiritar eta landatarrak baino.
|
|
|
Ondasunak feudalak eta ez feudalak, menpekoak eta askeak ziren. Dagoeneko desagertu
|
da
hori; ez ditugu zaindu gizakien arteko hurbiltze horrek dakartzan zortasun hiritar eta landatarrak baino. Horiek ere, ezinbestekoak, gizartea bera ahalbideratzen duten betebehar eta arta berezien ondorioak baitira.
|
|
|
Dagoeneko desagertu da hori; ez ditugu zaindu gizakien arteko hurbiltze horrek dakartzan zortasun hiritar eta landatarrak baino. Horiek ere, ezinbestekoak, gizartea bera ahalbideratzen duten betebehar eta arta berezien ondorioak
|
baitira
.
|
|
|
Ondasun motak aipatzerakoan, gozamenaren erabilera soila eta jabetzaren gozamena bereiztu ditugu. Errenta eta eskubide sailak zenbatu ditugu, horiek norbanakoaren ondarean sartzeko modukoak
|
direlako
.
|
|
|
Objektu desberdin horien gainean jarri ditugun arauak, hemen banan banan aurkeztea alferrik
|
bada
ere, aldi guztietan praktikan erabili direnekin bat datoz. Gauzen egungo ordenari egokitzen ez zaizkionak edo esperientziak berak erakutsitako desegokierak; horiek dira, eta besterik ez, aldatu edo birmoldatu ditugunak.
|
|
|
Objektu desberdin horien gainean jarri ditugun arauak, hemen banan banan aurkeztea alferrik bada ere, aldi guztietan praktikan erabili
|
direnekin
bat datoz. Gauzen egungo ordenari egokitzen ez zaizkionak edo esperientziak berak erakutsitako desegokierak; horiek dira, eta besterik ez, aldatu edo birmoldatu ditugunak.
|
|
|
Objektu desberdin horien gainean jarri ditugun arauak, hemen banan banan aurkeztea alferrik bada ere, aldi guztietan praktikan erabili direnekin bat datoz. Gauzen egungo ordenari egokitzen ez
|
zaizkionak
edo esperientziak berak erakutsitako desegokierak; horiek dira, eta besterik ez, aldatu edo birmoldatu ditugunak.
|
|
|
Objektu desberdin horien gainean jarri ditugun arauak, hemen banan banan aurkeztea alferrik bada ere, aldi guztietan praktikan erabili direnekin bat datoz. Gauzen egungo ordenari egokitzen ez zaizkionak edo esperientziak berak erakutsitako desegokierak; horiek
|
dira
, eta besterik ez, aldatu edo birmoldatu ditugunak.
|
|
|
Kontratuak eta oinordetzak
|
dira
nork berea ez duena eskuratzeko eta jada norberarena den hori eskualdatzeko modu nagusiak.
|
|
|
Kontratuak eta oinordetzak dira nork berea ez duena eskuratzeko eta jada norberarena
|
den
hori eskualdatzeko modu nagusiak.
|
|
|
Kontratuez hitz egiterakoan, kontratu guztiei aplikagarri
|
zaizkien
zuzenbide naturalaren oinarriak garatu ditugu lehendabizi.
|
|
|
Jarraian ere, kontratu horiek nola idatzi behar
|
diren
azaldu dugu, euren formalitateak barne.
|
|
|
Idatzizkoa
|
da
, herri zibilizatu guztietan, kontratuen froga berezkoa. Haatik, aurreko lege guztiei men egin eta lekukoen froga onartu dugu, aurretiazko eta idatzizko froga zantzurik badago.
|
|
|
Haatik, aurreko lege guztiei men egin eta lekukoen froga onartu dugu, aurretiazko eta idatzizko froga zantzurik badago. Aldiz, idatzizko froga zantzua ez
|
da
premiazkoa merkataritza negozioetan, horiek Burtsan, plazan edo bat bateko elkarrizketan gauzatzen baitira.
|
|
|
Haatik, aurreko lege guztiei men egin eta lekukoen froga onartu dugu, aurretiazko eta idatzizko froga zantzurik badago. Aldiz, idatzizko froga zantzua ez da premiazkoa merkataritza negozioetan, horiek Burtsan, plazan edo bat bateko elkarrizketan gauzatzen
|
baitira
.
|
|
|
Gizakiek askatasunez jardun behar dute intereseko
|
zaien
orori buruz. Premiek gerturatzen dituzte; kontratuak biderkatu egiten dira, euren premiak beste.
|
|
|
Gizakiek askatasunez jardun behar dute intereseko zaien orori buruz. Premiek gerturatzen dituzte; kontratuak biderkatu egiten
|
dira
, euren premiak beste. Ez dago munduan legerik giza kontuetan zenbat eta zer nolako itunak egin behar diren zehazteko.
|
|
|
Premiek gerturatzen dituzte; kontratuak biderkatu egiten dira, euren premiak beste. Ez dago munduan legerik giza kontuetan zenbat eta zer nolako itunak egin behar
|
diren
zehazteko. Hortik datoz, etorri ere, Erromako legeetan diren izenik gabeko kontratu anitzak.
|
|
|
Miletan entzun ohi
|
da
, lege kontuetan dihardutenen artean bederen, Frantziako Kode Zibilaren oihartzuna. Egun ez dugu Europako lurretan inor aurkituko, legeari emana eta horren ospea aitortzen ez duena.
|
|
|
Egun ez dugu Europako lurretan inor aurkituko, legeari emana eta horren ospea aitortzen ez duena. Unibertsitate guztietako Lege Fakultate eta Eskolak, Auzitegiak, abokatuak nahiz legelarien lanbideak... oro
|
dira
Kode Zibil haren lorratz eta segidakoak.
|
|
|
Kode Zibila eta Zuzenbide idatzia, horra hor legelariok azken berrehun urteotan Europan zehar (Britainiako uharteak salbu)
|
izan
dugun lelo ezin baztertuzkoa. Lelo ezaguna, errepikatua, geureganatua, eta, zer esanik ez, Europatik kanpora ere zabaldua eta barreiatua.
|
|
|
Jatorria du horrek Frantziako Iraultzan. Orduko saio eta ahaleginak aipatu behar
|
dira
, beraz, ordukoek baldintzatzen baitituzte egungo hauek, urte luzeetan baldintzatu dituzten modu berean. Baldintzatu eta beharbada, baldintzatuko ere, kodearen aroa ez baita agortu, aurkakoa aspalditik aldarrikatu bada ere1.
|
|
|
Orduko saio eta ahaleginak aipatu behar dira, beraz, ordukoek baldintzatzen baitituzte egungo hauek, urte luzeetan baldintzatu dituzten modu berean. Baldintzatu eta beharbada, baldintzatuko ere, kodearen aroa ez
|
baita
agortu, aurkakoa aspalditik aldarrikatu bada ere1.
|
|
|
Orduko saio eta ahaleginak aipatu behar dira, beraz, ordukoek baldintzatzen baitituzte egungo hauek, urte luzeetan baldintzatu dituzten modu berean. Baldintzatu eta beharbada, baldintzatuko ere, kodearen aroa ez baita agortu, aurkakoa aspalditik aldarrikatu
|
bada
ere1.
|
|
|
Berezkoa, parekorik gabekoa, besterik ezagutu ez duten lege jarduleentzat. Argigarri, hala ere, denontzat, Kode Zibilera biltzen
|
baita
arlo zibileko zuzenbidearen eskarmentu luzea.
|
|
|
Esan legez, Frantziako Iraultza dugu aitzindari dema horietan. Hantxe gorpuztu
|
zen
, historian lehendabizikoz eta modu sistematiko batez, zuzenbidearen arlo bakoitzeko arauak batera jarri eta kodetuta aldarrika eta argitaratzea. Hartara, Kode Zibila, Zigor Kodea, Merkataritzako Kodea eta Prozedura zibil zein kriminaleko kodeak Napoleon Bonaparteren armadak hedatu zituen Europan zehar, sarri askotan, hango eta hemengo hizkuntzetara ere itzuliak eta bihurtuak2 Horiek ere, Bonaparteren meneko hainbat herrialdetan lege aldarrikatu eta indarrekoak.
|
|
|
Bolada berri horri, arrazoi osoaz gainera, Kode Zibilaren kulturarena esan ohi
|
zaio
, batez ere, herri latindarretan. Frantzia, Belgika, Italia, Portugal, Espainia... guztiak dira tradizio horren katebegiak.
|
|
|
Bolada berri horri, arrazoi osoaz gainera, Kode Zibilaren kulturarena esan ohi zaio, batez ere, herri latindarretan. Frantzia, Belgika, Italia, Portugal, Espainia... guztiak
|
dira
tradizio horren katebegiak. Orduantxe gorpuzten da Europako herrietan Kode Zibilaren lerrakera eta ikuskera hori, Britainiako Uharteetako Common Law pentsamoldearen aurrean.
|
|
|
Frantzia, Belgika, Italia, Portugal, Espainia... guztiak dira tradizio horren katebegiak. Orduantxe gorpuzten
|
da
Europako herrietan Kode Zibilaren lerrakera eta ikuskera hori, Britainiako Uharteetako Common Law pentsamoldearen aurrean. Lehenak zimentarria du lege idatzian.
|
|
|
Bi bion arteko liskarrak, jakina, gaurko Europan ere ageriko. Beste lurralde batzuetan, are agerikoagoak, bi sistemok lurralde batean bizi
|
baitira
, albokide eta auzoko. Ameriketan, berbarako, Quebec dugu horren erakusgarri, hantxe gertatzen baita historia juridikoaren bitasunik erabatekoena (Common Law sistema juridikoa ingeles hizkuntzaz, eta Zuzenbide Zibila frantsesaz).
|
|
|
Beste lurralde batzuetan, are agerikoagoak, bi sistemok lurralde batean bizi baitira, albokide eta auzoko. Ameriketan, berbarako, Quebec dugu horren erakusgarri, hantxe gertatzen
|
baita
historia juridikoaren bitasunik erabatekoena (Common Law sistema juridikoa ingeles hizkuntzaz, eta Zuzenbide Zibila frantsesaz).
|
|
|
Itzul gaitezen, alabaina, Kode Zibilaren autuetara.
|
Izan
ere, Frantziako Kode Zibila zerbait bada, aurreko erregimen politikoaren lege haustura da. Monarkia frantziarraren legerian du testu berriak etete puntua.
|
|
|
Itzul gaitezen, alabaina, Kode Zibilaren autuetara. Izan ere, Frantziako Kode Zibila zerbait
|
bada
, aurreko erregimen politikoaren lege haustura da. Monarkia frantziarraren legerian du testu berriak etete puntua.
|
|
|
Itzul gaitezen, alabaina, Kode Zibilaren autuetara. Izan ere, Frantziako Kode Zibila zerbait bada, aurreko erregimen politikoaren lege haustura
|
da
. Monarkia frantziarraren legerian du testu berriak etete puntua.
|
|
|
Monarkia frantziarraren legerian du testu berriak etete puntua. Haustura, etete horretarako lanabesak
|
dira
Portalisek bere hitzaldi sonatuan —orrialdeotara barneratzen den horretan— laburbildu eta azaltzen dituen oinarriak. Oinarri horiek egunerokoak ditugu aldiotan ere eta edozein legelarirentzat ezinbestekoak, lege jorraketa arruntean nahiz goi mailako ikerketan.
|
|
|
Monarkia frantziarraren legerian du testu berriak etete puntua. Haustura, etete horretarako lanabesak dira Portalisek bere hitzaldi sonatuan —orrialdeotara barneratzen
|
den
horretan— laburbildu eta azaltzen dituen oinarriak. Oinarri horiek egunerokoak ditugu aldiotan ere eta edozein legelarirentzat ezinbestekoak, lege jorraketa arruntean nahiz goi mailako ikerketan.
|
|
|
Kultura berri baten oinarriak, horiexek
|
dira
Portalisek eskaintzen dizkigunak, zehatz eta zoli eskaini ere, aro bestelakotsu horren hasiera eta aurkezte ekitaldian.
|
|
|
Ehorzketa, hala ere, ez zen guztizkoa gertatu. Notarioen jardunek eta euskal herritarren jaidurek luzaroan ahalbideratu zuten, Code Civil horren azpian, baserriak oso osorik zaintzea, ezkontza kontratuak eta oinordeko bakarraren izentazioa tartean
|
zirela
.
|
|
|
Hari luze horren matazak korapilatu egiten
|
dira
, behin eta berriro, XIX. eta XX. mendeetan, lekukotza nabarmenak baititugu aurretiaz esandako horien inguruan12.
|
|
|
Alta, Euskal Herriko Iparraldean ez bezalaxe, Hego Euskal Herrian luze iraungo du Kode Zibil baten egikerak. Egin ere, 1889 urtean egingo
|
da
hori Espainia osorako, foru zuzenbideari lotsa gordeta, apurrean bada ere. Lotsa apur horrek ekarri du, gerokoan ere, Bizkaia, Araba eta Gipuzkoa, bateko, eta Nafarroa, besteko, foru zuzenbide zibilaren jabe izatea13.
|
|
|
Alta, Euskal Herriko Iparraldean ez bezalaxe, Hego Euskal Herrian luze iraungo du Kode Zibil baten egikerak. Egin ere, 1889 urtean egingo da hori Espainia osorako, foru zuzenbideari lotsa gordeta, apurrean
|
bada
ere. Lotsa apur horrek ekarri du, gerokoan ere, Bizkaia, Araba eta Gipuzkoa, bateko, eta Nafarroa, besteko, foru zuzenbide zibilaren jabe izatea13.
|
|
|
Historiak bi biok jarri ditu aurrez aurre. Bati, Code Civil delako horri, hain zuzen ere, egokitu
|
zaizkio
garaia, ospea eta dedua. Besteari, aldiz, antzinakeriaren sunda.
|
|
|
Horietariko lehenak, Portalisen atariko hori XIX. gizaldi hasierako testuinguruan kokatu eta hortik bideratuko luke haren euskarazko esana. Baliabide
|
izan
ditzake horrek garai horretako euskal testuak eta, edu berean ere, Portalisen jatorrizko hizkuntzari hurbilen eta barrukoen gerta zekizkiokeen adierazmoldeak, Ipar Euskal Herrikoak batez ere.
|
|
|
Hori oso osorik baztertu gabe,
|
bada
osterantzekorik ere euskaratze lan horretan, batez ere, euskaratze hori egungo euskal irakurleari modurik hurbilenean eskaintzeko orduan. Gure kasuan, bestelako horri ekin diogu langintza honetan.
|
|
|
Gure kasuan, bestelako horri ekin diogu langintza honetan. Hurrekotasuna bilatu dugu eta euskara batua gidari
|
izan
zaigu, Euskaltzaindiak azken urteotan hobetsi dituen hiztegi batua eta egokiera sintaktikoak ere jasoak ditugula.
|
|
|
Gure kasuan, bestelako horri ekin diogu langintza honetan. Hurrekotasuna bilatu dugu eta euskara batua gidari izan
|
zaigu
, Euskaltzaindiak azken urteotan hobetsi dituen hiztegi batua eta egokiera sintaktikoak ere jasoak ditugula.
|
|
|
Portalisen atariko hitzaldi hori euskaratzea lan nekeza
|
dela
ezin aitzi... ondo egin nahi izanez gero. Garai baten isla dira horren pentsamendua eta horren esanak, Frantziako Iraultzak une jakin batean asmatu zuen hizkera berriaren adierazle.
|
|
|
Portalisen atariko hitzaldi hori euskaratzea lan nekeza dela ezin aitzi... ondo egin nahi
|
izanez
gero. Garai baten isla dira horren pentsamendua eta horren esanak, Frantziako Iraultzak une jakin batean asmatu zuen hizkera berriaren adierazle.
|
|
|
Portalisen atariko hitzaldi hori euskaratzea lan nekeza dela ezin aitzi... ondo egin nahi izanez gero. Garai baten isla
|
dira
horren pentsamendua eta horren esanak, Frantziako Iraultzak une jakin batean asmatu zuen hizkera berriaren adierazle. Patrie, peuple, nation, cite, citoyen... eta abarrek esangura bestelakotsua hartzen dute giro horretan.
|
|
|
Egiatan, aldera al daitezke herri hasiberri bateko erakundeak, aberastasun eta zibilizazio mailarik gorena bere barnean jaso duen herri batekoekin? Erroma bera ere, handia izateko jaioa eta zelanbait esateko, betiereko hiria
|
izateko
xedatua, ez al zen berehalakoan konturatu lege horien askiezaz. Haren ohituretan oharkabe gertatutako aldaketok, ez al zituen legerian arin arin ezagutarazi?
|
|
|
Egiatan, aldera al daitezke herri hasiberri bateko erakundeak, aberastasun eta zibilizazio mailarik gorena bere barnean jaso duen herri batekoekin? Erroma bera ere, handia izateko jaioa eta zelanbait esateko, betiereko hiria izateko xedatua, ez al
|
zen
berehalakoan konturatu lege horien askiezaz. Haren ohituretan oharkabe gertatutako aldaketok, ez al zituen legerian arin arin ezagutarazi?
|
|
|
Ez ote zuen goizetik hasi Zuzenbide idatzia zuzenbide ez idatzitik bereizten? Ez al
|
ziren
bata bestearen ondoan etorri, senatukontsultoak, plebiszituak, pretoreen ediktuak, kontsulen ordenantzak, edilen araudiak, juriskontsultoen erantzun edo erabakiak, pragmatika berronespenak, erreskriptuak, ediktuak eta enperadoreen nobelak. Erromako legeriaren historia da, batez beste, herri guztien legeriarena.
|
|
|
Ez al ziren bata bestearen ondoan etorri, senatukontsultoak, plebiszituak, pretoreen ediktuak, kontsulen ordenantzak, edilen araudiak, juriskontsultoen erantzun edo erabakiak, pragmatika berronespenak, erreskriptuak, ediktuak eta enperadoreen nobelak? Erromako legeriaren historia
|
da
, batez beste, herri guztien legeriarena.
|
|
|
Agintekeriazko Estatuetan, printzea lurralde osoaren jabe izan eta merkataritza osoa Estatuko Buruzagiaren izenean eta horren probetxurako egiten
|
den
horietan, gizabanakoek ez dute askatasunik, borondaterik edo jabetzarik, eta epaile eta borrero gehiago dira, legeak baino; haatik, herritarrek zer zaindu eta zer babesturik badute, eskubide politiko nahiz zibilen jabe badira eta ohorea aintzat hartzen bada, herri horietan bertan, lege kopuru zehatza behar da horiei guztioi aurre egiteko. Ondasun mota desberdinak, langintza bestelakotsuak, giza bizitzaren osterantzeko egoerak, horiek guztiek eskatzen dituzte erregela berezkoak.
|
|
|
Agintekeriazko Estatuetan, printzea lurralde osoaren jabe izan eta merkataritza osoa Estatuko Buruzagiaren izenean eta horren probetxurako egiten den horietan, gizabanakoek ez dute askatasunik, borondaterik edo jabetzarik, eta epaile eta borrero gehiago
|
dira
, legeak baino; haatik, herritarrek zer zaindu eta zer babesturik badute, eskubide politiko nahiz zibilen jabe badira eta ohorea aintzat hartzen bada, herri horietan bertan, lege kopuru zehatza behar da horiei guztioi aurre egiteko. Ondasun mota desberdinak, langintza bestelakotsuak, giza bizitzaren osterantzeko egoerak, horiek guztiek eskatzen dituzte erregela berezkoak.
|
|
|
...intekeriazko Estatuetan, printzea lurralde osoaren jabe izan eta merkataritza osoa Estatuko Buruzagiaren izenean eta horren probetxurako egiten den horietan, gizabanakoek ez dute askatasunik, borondaterik edo jabetzarik, eta epaile eta borrero gehiago dira, legeak baino; haatik, herritarrek zer zaindu eta zer babesturik badute, eskubide politiko nahiz zibilen jabe badira eta ohorea aintzat hartzen
|
bada
, herri horietan bertan, lege kopuru zehatza behar da horiei guztioi aurre egiteko. Ondasun mota desberdinak, langintza bestelakotsuak, giza bizitzaren osterantzeko egoerak, horiek guztiek eskatzen dituzte erregela berezkoak.
|
|
|
...izan eta merkataritza osoa Estatuko Buruzagiaren izenean eta horren probetxurako egiten den horietan, gizabanakoek ez dute askatasunik, borondaterik edo jabetzarik, eta epaile eta borrero gehiago dira, legeak baino; haatik, herritarrek zer zaindu eta zer babesturik badute, eskubide politiko nahiz zibilen jabe badira eta ohorea aintzat hartzen bada, herri horietan bertan, lege kopuru zehatza behar
|
da
horiei guztioi aurre egiteko. Ondasun mota desberdinak, langintza bestelakotsuak, giza bizitzaren osterantzeko egoerak, horiek guztiek eskatzen dituzte erregela berezkoak.
|
|
|
Gizona kudeatzaile makala izan daiteke, senarrik erakoena izanik ere. Emaztearen amodioa
|
izan
dezake horrek, eta ez, ostera, arazo batzuen gaineko konfiantza. Emazte hori, behartuta al dago bere bihotza bortxatzera, ondasunak gordetzekotan edota ondasunok abandonatzera, bihotzaren taupadei men egin ahal izatekotan?
|
|
|
Emaztearen amodioa izan dezake horrek, eta ez, ostera, arazo batzuen gaineko konfiantza. Emazte hori, behartuta al dago bere bihotza bortxatzera, ondasunak gordetzekotan edota ondasunok abandonatzera, bihotzaren taupadei men egin ahal
|
izatekotan
–
|
|
|
Oro har, dibortzioa ezin daiteke eman arrazoirik gabe. Dibortzioaren arrazoiak kontratuaren urratze agerikoak
|
dira
. Horrexegatik ez ditugu onartu, lege arrazoien artean, heriotza zibila —naturalaren antzekoa— eta ezkontide batek bestea salatzeko moduko delituak.
|
|
|
Dibortzioaren kontuak Familiaren Kontseilupekoak
|
ziren
; guk epaitegien esku jarri ditugu. Justiziaren parte hartzea saihestezina da pisu honetako gorabeheretan.
|
|
|
|
Baziren
Frantziako Ancient Regime zelako hartan anitz lege, ohitura eta abar hamaika eskualde, herrialde eta gainontzekoetan. Erregea zen guztion biltzaile eta bategile bakarra.
|
|
|
Baziren Frantziako Ancient Regime zelako hartan anitz lege, ohitura eta abar hamaika eskualde, herrialde eta gainontzekoetan. Erregea
|
zen
guztion biltzaile eta bategile bakarra. Erresumaren barruan, lege desberdinak batetik bestera, egoera historiko askoren ondorengoak.
|
|
|
Erresumaren barruan, lege desberdinak batetik bestera, egoera historiko askoren ondorengoak. Jada, alabaina, zabal aldarrikatua
|
zen
erresumaren lege bakarrerako gogoa.
|
|
|
Horiek horrela, argi dago dibortzioaren onuragarritasuna grinen arrisku eta indarkerian dagoela. Gurarien mugaketa zorrotzak eta bertuterik irtenenek bereiz ditzakete, bakar bakarrik, guztizko hautsezintasun horretatik, horri berezkotzat egozten
|
zaizkion
desabantailak.
|
|
|
Zer egin behar du legegileak? Horren legeak ezin hutsgabekoak
|
izan
, noraino eta jasanezinak suertatzeraino hartzaile dituzten gizakientzat. Herriaren ordezkotza du legegileak; hortaz, herri horren ohiturak, aiurria, egoera politikoa eta erlijiosoa ezagutu behar ditu.
|
|
|
Zein, beraz, erlijio horren dogmak? Edota kultu guztiak zilegi al
|
dira
–Gizarte hasiberri edo heldu baten aurrean al gara?
|
|
|
Edota kultu guztiak zilegi al dira? Gizarte hasiberri edo heldu baten aurrean al
|
gara
–Zein da gobernu moldea?
|
|
|
Gizarte hasiberri edo heldu baten aurrean al gara? Zein
|
da
gobernu moldea. Kontu horiek dira eragingarri, ustez baino eragingarriagoak, gainera, dibortzioaren arazoan.
|
|
|
Zein da gobernu moldea? Kontu horiek
|
dira
eragingarri, ustez baino eragingarriagoak, gainera, dibortzioaren arazoan.
|
|
|
Ez dezagun ahantz hurrengo puntua. Kontua ez
|
da
, oro har, dibortzioa ona den jakitea, baizik eta noraino den komenigarria, legeek hertsitzeko duten ahalmenaz baliaturik, berez aske den zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|
|
|
Ez dezagun ahantz hurrengo puntua. Kontua ez da, oro har, dibortzioa ona
|
den
jakitea, baizik eta noraino den komenigarria, legeek hertsitzeko duten ahalmenaz baliaturik, berez aske den zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|
|
|
Ez dezagun ahantz hurrengo puntua. Kontua ez da, oro har, dibortzioa ona den jakitea, baizik eta noraino
|
den
komenigarria, legeek hertsitzeko duten ahalmenaz baliaturik, berez aske den zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|
|
|
Ez dezagun ahantz hurrengo puntua. Kontua ez da, oro har, dibortzioa ona den jakitea, baizik eta noraino den komenigarria, legeek hertsitzeko duten ahalmenaz baliaturik, berez aske
|
den
zerbait horretan eskua sartzea, batez ere, aintzat hartzen bada halako autuetan bihotzak eta sentimenduek dituzten pisua eta garrantzia.
|