|
2000
|
|
|
piel: herrietacoagintariari, elizateetakoburuarigaraibateanemanohizitzaionizena; (FraiBartolomekbereiziegitenditupielakalkateak eta: herrietako burupielakalkateak zirenetahiribilduetakoak);, urijeetacoalcatejaunac ta erri jetacopieljaunacnaibalebeebere, quenduezin leguijeez, urijac edoerrijacnaiez davela, sarritan
|
icusi
dogunleguez? (Euscal errijetaco... 151).
|
|
|
Xemeingoa, baina biak zeuden Markinakolur esparruan (37orrialdeko mapan
|
ikusten
|
|
|
Logroñon, IruñeanetaBurgoseneginzituenelizikasketeidagokienez,
|
ikus
geroagohonenanaiaFraiBartolomeriburuzdatorrena?
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero
|
ikusiko
dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
Bartolomek.Etakomentukoburubezalaizanzuenjarduerazohargaitezen,
|
ikus
dezagunlaburbadaere, Legeekzereginkizunezartzenziotenprioreari, zehatzmehatzbetetzenbaitzen276.
|
|
|
Hirugarrendefinitorioa1825ekomaiatzaren4tik11rabitarteanizanzen.Hamar bilerakeginzirentokiaMarkinakoKarmengokomentukobibliotekaizanzen396 Erabilizenlehenengogaia, garrantzitsuenaetaluzeenaztertuzenaBalmasedako karmeldarkomunitateaberrezartzearenaizanzen.Lehenhirubilerakhorretanjoan ziren:, hondaturik zegoenBalmasedako397 komentuaberriroeraikitzekoarazo garrantzitsuetakorapilatsuarenharian?. HonelaberrirohelduziotenLarreanizan zenaurrekodefinitorianhasitakoari; hainbatidazkietatxostenaurkeztuetaaztertuziren; batzordebateratuzenasmohorretanaurreraegiteko.Hurrengobileretan komentueta erlijiosobatzuen idazkiak aztertuziren. Etapozik
|
ikusi
izan zen komentu bizitzakohainbatgauza, esaterakomaitinakgauerdian errezatzea, bere onerantzzihoazela?
|
|
|
PlazacopiestiariErri oneetanberezleguezdarraicozangauza oneenondoric,
|
icusi
daigun, celaneguitendan plazaan piestiaEuscal errijetaco... (61).
|
|
|
Oneec,
|
icusten
badabeePraile bat, edoMonjabat, edoSacerdotebat, nosbait barre eguiten, edopuscabatolgueetangaldubada (Euscal errijetaco... 16).
|
|
|
Irun/ idun: Formabiakdarabiltzabesteeuskalkietakolepoadierazteko.Gaur egunbizkaierazbizirikdagoenhitza dugu,, idun, forman, jakina; bainasama doakiotokiajanez; halaere, honekesanahizabalagoa du, Bizkaikomendebaldean behintzat, samak lepoaetaeztarriahartzenditu: Dantzatiurtetendaveesarritan nescaac, eureenirunecozapijac ascatuta, taburucuacoquertuta
|
,
icusi bagaric sinistuezin leguijanmodubanEuscal errijetaco... (68).// Lelengoriuneti guerrira
|
|
|
III anbehinereez.Bereobraosoanbarrena,?
|
icusi
–formada, aldehandiz, gehien datorrena.
|
|
|
Aldaketafonikohaueisandhideitzendietehizkuntzalaribatzuek.Horrelakoaldaketafonikoakongiegiteaarauadajendeaurrekomintzaerajasoan; bainaidatziz besteerregelaetakonbentzioakdaude, etaegungoidazkeraarautuanezdiraegitenahozohikoakdirensandhihoriek, gunerikgehienetanbehintzat.Gureidazleakereezdituegiten.Agian, bereeskualdekoeuskaranjoerahorihainmarkatuaez delako.... Garaihartanezzeneuskaraznolaidatzibeharzenesatekoerakunderik eta, horrelakoetan, herriakedoidazlerikhoberenekegitenzutenaimitatzenahalegindukoziren...Euskarazkoahoskeragozoetajasoak, ez dira> eztira; ez da > ezta; ezgara> ezkara; ezbada > ezpada egiteaeskatzendu;, l, eta, n, renaurreanezezluke> eluke; eznator > enator adizlagunaren, z, horigalduegitenda:; bi, z, elkartzean, tz, eginohidu: ez zara> etzaraizanzen >. Aditza etaberelaguntzailearen artekoloturaneregertatzendiraaldaketafonikoak, esaterako,, n, eta, z, lotzen direnean: izantzen...
|
Ikus
dezagungureidazleaknolaegitenduen. Lerroburuanjarrikodugu Bartolomekdakarren formaetagako arteanaldaketa fonikoakongieginezgero, nolaizanbeharkozukeen:
|
|
|
Ezdaquit, cecemotendeutsanaimbestesugueurevijotzari, proximurencontragorrotua,
|
icusi
ezina, gaisquiesatia, tagaisquiopa izatiaeuquiteco (Icas I, 89).
|
|
|
Muga adlatiboa, eskeman
|
ikusi
dugunez, raguino/ etaraguinoda Bartolomereninprimaturikolanetan; eskuizkribuan, ordea, raño (raino)/ etara ño.Denboraadieraztenduenean erekasu markahaudarabil; batzuetan,, arte, denborazkoarierantsitaetabestebatzuetan, hainbarik.Ondorendatozenadibideetarikobigarrenean,, orduraguinoco, datoreta, ordurarteco?:
|
|
|
Inos bereez olgueetiatainorolgueetanez
|
icusi
gura izatia, diñue Santo
|
|
|
Jarraitu, datiboaribegira, singularrekoetapluralekohirugarrenpertsonakoflexioetandarabil: (hari) darraico/ darraicoz/ (haiei) darraicue/ darraicuez.
|
Ikus
ondorengoesaldiakduenindarra:
|
|
|
Cain madaricatuba leguez, arimaco gurasuen descuido bat
|
icusi
daijeeneco, arin aringa, pozca ta barreca duaz, aguiri dirianai contetara (Icas I, 214).
|
|
|
Ez mundutarrac leguez, sacerdote baten palta bat
|
icusi
edo entzun daguijee
|
|
|
osterantzian: bestela, hala ez bada;(
|
ikus
honetaz 255 256.or.);. Osterantzian, gorrotobagaric, odijobagaric, berearimaan, osasunian, pamelija an, cleitubanedoaciendaangachicopa bagaric, neuricalteeguindeutstanari, escatubeguijoJuezarenaurreti, eguindeustancaltiarenerremedijua? (Icas I, 104).
|