|
2002
|
|
|
Zanak zertu eutsan: " Hauxe da Berrittun
|
ikusi
neban morroskoa, baserritarra. Baina... txibi koraina nik baino azkarrago erabili dauana".
|
|
|
– Santurtziko moiletan Ramon Sota zanaren andra zaharra
|
ikusi
neban, Lady Sota, ilobek inguraturik. Lehen gerra handia amaitu ostean, sir izendatu eben ha be.
|
|
|
– Behin baten Luis Bolin Zomorro Baltza
|
ikusi
neban, non eta Santoñan. Cabañas kaporal putakume harek esan eustan.
|
|
|
Zera esango deutsut: behin edo behin
|
ikusi
neban ingeleskume ha. Ez genduan ezelango susmorik, ezpabere jo eta bertan akabauko genduan.
|
|
2003
|
|
|
Igande hartan nere adiskidearen auzoa sututa zegoan Koreako berriekin eta pozaren pozez, besterik ezerez berba egin ezinik egoan. Nere adiskidearengan influentzi handia egiten ebala
|
ikusi
neban.
|
|
|
Zelan esan zeinke hori, neuk domekan mezetan
|
ikusi
neban da! erantzun zion Txominek, begiak zabal zabalik.
|
|
|
Baietz ba... neuk
|
ikusi
neban... bai andrie bai, sinestu zeinke!
|
|
|
Mikel Urresti abadea, Misinoen Arduraduna gure eleizbarrutian, neure herritarra. Lehengo ibilaldian argi
|
ikusi
neban adiskide baten laguntasuna mesedegarria dala atzerrian ibilteko. Ondo baino hobeto konpondu gara, eta Mikelek eta biok adiskide onak egin doguz Ameriketako hainbat lekutan.
|
|
|
Bai, holantxe da. Nik neuk behintzat horixe
|
ikusi
neban beti gure parrokian. Baina badakizu, ezta?
|
|
|
Bat, bizkaitarra; beste hiru, Gipuzkoako semeak. Handik urte batzuetara
|
ikusi
neban, euskaldunak, euskaltzale handiak be bazirala. Abade egin barritan Derioko Seminario Txikira bialdu ninduenean, hantxe aurkitu nebazan eurotariko gehienak, eta, izen eta guzti esateko, M. Estonbak, J.M. Iruretagoienak eta S. Duok asko be asko lagundu eusten Derion nire euskaltzaletasuna bizkortzen.
|
|
|
" Teologiako" urteetan, ostera, euskal arlotik aldendu samar
|
ikusten
neban nik neuk Mikel. Zergaitik hori?
|
|
|
irakurgai egokien beharrizana. Argi be argi
|
ikusten
neban nire ikasleak zentzunez eta bide artezetik eroan behar nebazala irakurgai onak irakurtera. Handik urte batzuetara, gure Udako Ikastaroak bere ikurtzat hartu eban bide zuhur horretatik eroatea ikasleak:
|
|
|
Nire bizitzan gora handikoa eta seinalagarria izan zan Lizardiren olerkiok irakurte hori: gaztearen bihotza eder munduak liluratzen dauan adin horretan, euskerea be goi mailako edertasuna adierazoteko gauza badala
|
ikusi
neban, eta horrek poz handia emon eustan eta ikuspegi zabala erakutsi.
|
|
2006
|
|
|
Ospitalerako bidean behin batez irribarre egin eustala uste izan neban. Gitxitan
|
ikusia
neban, beharbada inoiz ez, barre egiten. Inoiz jaiegun baten Portugaleteko kaietan paseoa egiten joaten baginan, eta errekeaz bestaldeko auzo aberatsak ikusirik nondik gentozan unetxo batez ahazten genduanean, orduan be ez eban inoiz irriñorik egiten bizitzak mesfidati eta itzal bilakatutako galiziar harek.
|
|
|
Dana nahaspilatzen jatan buruan, baina, hain urrun
|
ikusten
neban bezperakoa, ze gogoan pilatzen jatazan gogorapenok berehala hutsaltzen nebazan. Une horretan norbaiten eskutitza nire bizitzaz galdezka jaso izan baneu, orrialde zuria bialduko neutsan.
|
|
|
Lehengo egunean, kalean gora kalean behera nenbilela, eskeko bat bere txakurragaz
|
ikusi
neban antzokiaren sarreran.
|
|
|
Zure etxeko leihoak astintzen dituan haizeak aspaldian eragozten deutsu loa. Lehengo egunean Oianone
|
ikusi
neban Bilbo Zaharrean, betiko kale kantoian, betiko zapata gorri eta ezpan lehertuakaz, beharbada zaharrago, igartuago, normala da. Mesanotxean, beste euskaldun batzuek mezaliburua ixten daben leku berean, lo egitekoak izaten dozuzala esan eustan; vodkagaz hartzen segitzen badozuz kalte egingo deutsue.
|
|
2007
|
|
|
Peruk ondoetorria egin eustan. Nebea ia urtebete ikusi barik neukan, eta nik hogeta hamabi urte egiteagaz batera haren irribarre gozo eta zabala
|
ikusi
neban.
|
|
|
Etxean behin" Bidaide" programan
|
ikusi
neban frantziar bik lana itxi eta bizikletaz Amerika goitik behera ibili zirala. Uyuniko gatz lautadea zeharkatu eben:
|
|
|
Uyuniko gatz lautadea zeharkatu eben: hango zuritasuna
|
ikusi
neban pantailaren bidez... eta begi aurrean neukan... Inoz amesak egia bihurtzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Ozaetako bandereagaz/ oi ta gu> gara etorri/ iguzkiaren aldean dago/ gure onrrea jarririk;/ geure atzean guk> darabilgu/ mundua katigaturik. / Goitixeago
|
ekusi
neben/ beste alderutz eguinik/ donzella flordelisarik asko/ guztiak gorriz janzirik. / Gaztelu Gebarakoan gara/ gu> bizi defendidurik (15r).
|
|
|
(a). Jaun zerukoai emaiten jagot/ oi asko> geraziarik? (41r),?
|
ekusi
neben/ asko> donzella galantik? (15r),. Nik aregaiti iragaro dot
|
|
|
–Zaldunik> asko>
|
ekusi
neben,/ guztiak> oriz janzirik? (15v),, ekusi neben,/(?)/ donzella> rdelisarik> >/ guztiak> gorriz janzirik?
|
|
|
–Zaldunik> asko> ekusi neben,/ guztiak> oriz janzirik? (15v),?
|
ekusi
neben,/(?)/ donzella> rdelisarik> >/ guztiak> gorriz janzirik? (15r).
|
|
|
–Goitixeago>
|
ekusi
neben,/ beste alderutz eginik? (15r),, areantxe?
|
|
2009
|
|
|
zigarroak erre eta erre. Baten baino sarriagotan
|
ikusi
neban zugatz bakotxaren ostean gorriren bat. Ete zan, beraz?
|
|
|
Ez dakitt. Hasieran ezezagun baten moduen
|
ikusi
neban. Baina?
|
|
2010
|
|
|
Eta, ganera, Karmel hartzen neban eta Euskal Herriko beste aldizkari batzuk, interes handiaz ikusten nebazanak, Erroman nengoanean. Handik
|
ikusten
neban seriotasunez eginak zirala, eta konturatu zelako ahalegina eskatzen dauan holako aldizkariak prestatzen jarraitzeak.
|
|
|
Uinen jokoa
|
ikusi
neban lats otzean, ontziak joaten ikusi nituan ibaian, anizango naz laster; mendi minok, beingorde ninduzuenok, jaioterriko
|
|
2011
|
|
|
Baina, jakina, euskara hura oso bitxia zen guretzat: Ikusi nuen beharrean,
|
ikus
neban erabiltzen zuen, eta esan zion: erran ziotzon.
|
|
|
Harro egoten zan, amama bat Iurretakoa ebala eta, nahiz eta ez neban lortu zein etxetakoa zan jakiterik. Comillasetik urten eta urteak geroago
|
ikusi
neban Tolosan Madrilgo Unibersidadeko abesbatza zuzentzen. Betiko zehaztasunaz, baina lehengo bizitasun barik.
|
|
|
Geure eskuan egoan txapela, edo neure hankan, hobeto esanda. Emoten deutsat ostikadea baloiari eta ez dau joten, ba, honek, neure eskuman
|
ikusten
neban hagea. Oraindino be ez jat kendu guztiz orduan hartu neban nahigabea!
|
|
|
Bestetik, antxinatik
|
ikusten
neban Durangotik bat eta bi baino gehiago joaten zirala hortik zehar karrerak ikasten, ez argiak ziralako ezta horretarako deia sumetan ebelako be, euren gurasoak aberatsak ziralako baino. Baserrietan, ostera, hor geratzen ziran karrerarik ez ezer be barik, balio handiko neskato mutikoak.
|
|
|
Gogoratzen naz noiz hartu eban indar gehiago gogoeta horrek. Etxeko preminek eskatuta, nonbaiten ikasten jarraitu barik, eskolakoa amaitu ebanean, astotxu bategaz ogiak banatzen
|
ikusi
neban argia be argia zan Irene Sarrionandia neskatoa.
|
|
|
Baina, sartu ginanean, benetako kurtsoa izan bagenduan lez itauntzen ebela
|
ikusi
neban. Zelako esturea!
|
|
|
Orduantxe
|
ikusi
neban zelako asmakizuna dauken ikasle batzuek ikasi barik azterketak ondo egiteko. Erlojuan sartuta eroaten ebezan gaien azalpenak.
|
|
|
Handik urte askotara, bere bizitzako azkenengo urteetan ziharduala, Gasteizen
|
ikusi
neban. Zelan gogoratzen zan Durangoko Akademiako urte haregaz eta ni sartu orduko igaro zituan urte hareekin!
|
|
|
Benetan holan izan ala ez, argi
|
ikusten
neban nik behintzat, orduan, Jaunak abade egiteko deia egin eustala.
|
|
|
Egun baten, 1975eko azaroaren 20an, hain zuzen be,
|
ikusi
neban banderea bandera makilearen behekaldean eta historiak aldaketa handia hartuko eban lehenengo egunean gengozala ohartu nintzan.
|
|
|
Azkenean, esaten neutsana autorturik, biok barrezka amaitu genduan gure autua. Losinkeriaz diru apur bat aterata gero bere auto ederrean sartzen
|
ikusi
neban ha be ez zan makala! Eta zenbat holako!
|
|
2012
|
|
|
Urrinetik
|
ikusi
neban kandelen dizdiza, afalordua zan onezkero, ez nik lasterrik! irripar isilez kanposantuko intzirien zain egon nintzan, urkamendiko iru ankako zaldiaren zain.
|
|
2014
|
|
|
Alperriko ihesa. Muxikan
|
ikusi
neban eta bizi nik gerrea.
|
|
2015
|
|
|
Hori be gerra aurrekoa izango da, ze gerra ostean zaragi dantzak berandura arte ez zirean etorri. Arrasti eguzkitsu baten, han plazako arbolapeetan zagi dantza bat
|
ikusi
neban. Horreexek dira daukadazan gerra aurreko irudiak.
|
|
2016
|
|
|
Hazi eta ugaritu zaiteze? (Gn 1, 27);. Uri Santua, Jerusalen barria,
|
ikusi
neban, Jaungoikoaren izenean zerutik jaisten zala, emazte apaindua senarrentzat lez? (Ap 21, 2).
|
|
|
—Bai, Louvren dagona.
|
Ikusi
neban Monna Lisa ikusteko aurrettik berrehun japones nittualako. Handixa, monolitua.
|
|
|
“Horrela kanpora urten neban. Lehenengoz
|
ikusi
neban Iruña eta inguruko hegala. Ibili eta ibili konturatu nintzan batzuk barriro etozala gaztelura.
|
|
2017
|
|
|
" Hasieran, HUHEZIn egon, o sea egon baino aurretik,
|
ikusten
neban euskera ya ez nebala asko erabiltzen ta gero etorri nintzen hona ta jendiagaz ta hasi nintzen hor euskeraz hitz egiten ta hori bai igertu dot aldaketa bat, o sea, hobeto eiten dotela, o sea, hobeto idazten dotela eta ebai hitz egin" (H1)
|
|
|
Behin, Mataron poloak edo nikiak egitea eskeini eusten. Hori ondo
|
ikusten
neban, baina kontua zan ze anagrama ipini. Egun baten, bordatuak egiten euskuzan Donostiako andreak liburu bat ekarri eustan eta bertan Bizkaiko armarria agertzen zan, erdian zugatza ebala.
|
|
|
Autortu beharra daukat lehenengoan txarto pasau nebala. Alde batetik, ia inor ez neban ezagutzen, eta bestetik, niri beti gazteekin ibiltea gustau izan jat eta neure burua gordin eta sasoiko
|
ikusten
neban jubilau barritan. Han, ostera, pertsona zaharrez inguratuta egon ostean, guztiz motelduta etorri nintzan etxera.
|
|
|
Beste egun baten, batzarrean, norbait Bitor Txakartegi, Lekeitioko arduradunaren inguruan txarto esaten hasi zan. Nik ondo ezagutzen neban Bitor, beragana sarritan joaten nintzalako, eta
|
ikusten
neban zenbat laguntzen eutsen herritarrei. Halako baten berotu egin nintzan:
|
|
|
Dirua, betiko arazoa. Nik
|
ikusten
neban leku egokia izango zala, nagusien lokala, osagilea, kultur etxea eta abar ipinteko, Muxikaren erdierdian egoalako. Alkateak geroago autortu eustanez, diru arazoaz gainera, beste bildur bat be baeukan; hain zuzen be, koadrilako baten senitartekoena zan eta oposizinokoek gai horregaz bazterrak nahastetako arriskua egoan.
|
|
|
Gernikako frontoi zaharrean, lauko marran jarri eta hamar pelotakadatik bederatzitan baietz txapea jo. Neuk
|
ikusi
neban zelan aparau eban bederatzitik bederatzitan eta hamargarrena bota bez.
|
|
|
Ni goizean goiz joaten nintzan entrenatzen, eguna guztiz argitu orduko. Egun baten, bidetik noala, sasi ostean purutxu baten argia
|
ikusi
neban. " Hara!
|
|
|
Ez nekian nor zan. Orduantxe
|
ikusi
neban lehenengoz. Bakarrik joan zan eta alde handia atera ebanez, nik pelotoiarekin gelditu behar izan neban, han saltsa handiagoa egoalako, eta motorista bateri esan neutsan aurretik joiana jagoteko.
|
|
|
Heldu zan eguna eta Morgarantz goazala, Gane esaten deutsagun inguruan, nire aurreko gurpila guztiz loka egoala konturatu nintzan. Bizikletatik bajatu ta segiduan
|
ikusi
neban zein zan arazoa. Orduan palomilarik ez genduan erabilten, pasadore antzeko bat baino, eta erditik apurtu jatan.
|
|
|
Segundoren ama haserratu arren, Frantzian gure aldean aurreratuta bizi ziran. Nik han
|
ikusi
neban lehenengo telebisinoa denda baten eta Bordelera joan nintzan baten ez eusten itxi parte hartzen, kaskurik ez eroateagaitik...
|
|
|
Gure ondoan joiazan neskak bajatu ziran eta Loroño lo. Nik" tak tak" zarata bat entzuten neban eta leihora urtenda,
|
ikusi
neban behargin bat ebilela gurpilak jotzen mailu batekin.
|
|
|
Nik ez neban ezer ulertzen. Erdi ilunetan soldadu bat
|
ikusi
neban. Halako baten, hegazkin bat pasau zan gure gainetik.
|
|
|
Jaikitten lagundu gura izan notzan nik baiña, gizon hareik, besotik heldu eta apartau egin nindduein. Negar artian
|
ikusi
neben zela eruan euen Nazario. Gero eneben gehixago ikusi.
|
|
|
–Ni balkoian eoten nintzanian, zeure aitona
|
ikusten
neban, pasietan, juten amumagaz eta neskiagaz, karrekotxian, eta eskuagaz agur eitzen izan nau, esan zidan funeralean, negarrez.
|
|
2021
|
|
|
Baneukan bildurra zelan egokituko ete nintzan egoera barri horretara, baina esan neike ez dala izan hain dramatikoa, ezta gitxiagorik be. Antolatu beharra neukala
|
ikusi
neban, eta zereginak eta ardurak ondo zehaztu behar zirala. Eta bai.
|
|
|
Kaskondu nintzanean, eta neure bakarreko zereginetan nenbilenean (esaterako, traktore ganean soloak goldatzen edo kodaineagaz bedar ebaten, sikatzeko), pentsetan jarduten neban nire bizimodua zelan izango ete zan, handia nintzanean.
|
Ikusten
neban ni baino helduagoak zelan ebilzan nobio edo nobiagaz, eta gerora ezkondu egiten zirala, eta ni pentsetan, nire nobia nor izango ete zan, zelangoa izango ete zan. Auzoko nire adineko neska guztiak pasetan nebazan burutik.
|
|
|
Bera agurtzeko unean, anaia txiki biakaz, artean neukan bizartzea moztu eta garbitu egin nintzan amamaren logelan. Orduantxe
|
ikusi
neban haren azkenengo irribarretxoa. Oso denpora laburrerako bizia eukan amamak.
|
|
|
Ni firme nengoan, eta nire erantzunak laburrak izan ziran, esanez ez nekiala zertaz ebilen berbaz. Geroago eta beroago
|
ikusten
neban. Jesarteko agindua emon eustan.
|
|
|
Zelango irrintzak eta niri deadarrak, geratzeko traktorea! Nik
|
ikusten
neban zer pasetan zan, baina berak geratu eian aginduak emoten nenbilen. Ez egoan modurik.
|
|
|
Ni etxetik hur nengoan, eta Benitok han jarraitzen eban tak, tak, tak. Han
|
ikusten
neban etxeko balkoipean, bere zereginean. Berak be ikusten nau, eskilaretatik gora noala, geratzen da pikamailuen sinfonia, eta dino:
|
|
|
Egunerokoan pentsau ez dodazanak neure pensamentuetara ekarri, eta egindako edo pasautako gertaera eta pasadizoen zergaitia aztertzean sentidu dodana beste neurri baten ikusteko eta baloretako balio izan deust. Idaztean, dana beste dimensino baten
|
ikusten
neban.
|
|
|
Azal baltzeko biak euskeraz berbetan hasi ziran!
|
Ikusi
neban beste guztion moduan jarraitzen ebela solasean. Azal baltzekoak, osterantzean be, oso gitxitan ikusita neukazan (geunkazan).
|
|
|
aiñ gaztea, aiñ ederra, aiñ aberatsa, kondeen eta lenapezpikoen anaia, erregeen laguna, iauregirik apainduenetan bizi dan gizona, zelan gomutau leiteke luzaroan mendiko alaka zirzill bategaz? Eta ni ez naz aztu, ni eziñ aztu neiteke, egun batean bakarrik
|
ikusi
neban baiña! A, ze ameslaria izan nazan!
|
|
|
Nik ebai aldaketa hori ikusi dot. Hasieran, HUHEZIn egon, o sea egon baino aurretik,
|
ikusten
neban euskera ya ez nebala asko erabiltzen ta gero etorri nintzen hona ta ya jendiagaz ta hasi nintzen hor euskeraz hitz egiten ta hori bai igertu dot aldaketa bat, o sea, hobeto eiten dotela, o sea, hobeto idazten dotela eta ebai hitz egin. Hori ikusten dot.
|
|
2022
|
|
|
Hasi nintzen pentsetan: “Joino, euskerieri laguntzeko kanta ta bertso zaharrak eta kantetie ona ixengo dala, eta barrixek bere bai, ahal ixenez gero”, baina hori gaitzago
|
ikusten
neban. Horrela, hamalau bat urtegaz lagunartean hasi ginen, hiru lau trago eginda, geure artean kantetan.
|
|
2023
|
|
|
Baina erabaki bat hartu behar neban.
|
Ikusi
neban urte asko egin ditudala atzetik, eta bizitzako egoera edo garai batzuk iristen dira non erabakiak hartu behar izaten diren. Uste dut, gainera, uzteko garai ona dela.
|
|
|
Izan be, sherpetako bat 400 metro amildu zala aitortu dau Txikonek: " Nire aurrean jausten
|
ikusi
neban, 7.250 metrotik 6.850 metroraino, mirariz dago bizirik".
|