|
2002
|
|
|
Mugatasun lexikala aipatu dugu gorago eta lexikoan tasun hau dutenek kasu marka zuzenean hartzen dutela baieztatu dugu gainera. Baina determinatzaile zehaztuek arazoak dituzte hau aplikatzean; izan ere, determinatzaile eta zehaztu izateak berez mugatu lexikal izatea eskatzen duen arren, hauek mugagabean erabil baitaitezke(
|
ikus
Euskaltzaindia, 1993: 81). Horien tratamendua argitzen saiatuko gara atal honetan.
|
|
2008
|
|
|
Hots, hizkuntza antolaketa egitarau bat propasatu zigun Euro parlamentuak. (
|
Ikus
Euskaltzaindia, Hizkuntza zuzenbidea, 71 orrialdeetan)
|
|
|
15
|
Ikus
Euskaltzaindia (1999: 44).
|
|
|
Bere seme alabei sabindar izenak jarri zizkien (Amale, Miren Iziar, Ander eta Iñaki, artikuluan zehazten zuenez), baina kontsentsua handitzeko balio bazuen prest zegoen izendegian aldaketak onartzeko. Horregatik ez zuen begi txarrez
|
ikusten
Euskaltzaindiak auzia aztertzea. Ohartu. Luzearrek?
|
|
2009
|
|
|
Euskaltzaindiaren buruzagitzaz.
|
Ikusirik
Euskaltzaindiak pairatzen duen buruzagi gabezia, hori erremediatzera dator bere proposamena. Lojendioz tematzen ikusten du jendea; berarentzat ere Lojendio da hoberena, baina ez du nahi, eta kito.
|
|
|
Eta hirugarrenik, sustapena; hau da, Euskaltzaindiaren ahotsa entzunaraztea, jardunaldien bitartez, argitalpen bitartez eta abar. Ari gara zabaltzen, eta
|
ikusten
Euskaltzaindiak ez duela izan behar gauza itxi bat, non lau jakintsu biltzen diren, baizik eta besteek euskararen ikuspegitik sortzen dutena barruratzen duen erakundea.
|
|
2010
|
|
|
35
|
Ikus
Euskaltzaindia 1985, Euskal> Gramatika> Lehen> Urratsak I, Iruñea (75 or.); orobat Zubiri eta Zubiri, Euskal> Elkar, Donostia (109 eta 423 or.).
|
|
|
[81]
|
Ikus
Euskaltzaindia, Iker, 373 orriak.
|
|
2011
|
|
|
Adibidez, Finlandiako Uppsala liburutegiak Euskera buletina beraien Studia neophilologicarekin trukatzeko eskaria egin zuen(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,). Ez zen truke bakarra izan, buletina trukatzeko eskariak Montevideo, Alemania, Filipinak eta bestelako lekuetatik heldu ziren.
|
|
|
Lehen kurso honetarako 250.000 pezetako laguntza eskainiaz. Eskerrak ematea erabaki da»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
Lojendio-ri eskatu zaio arakatu ondoren iritzi bat ekar dezan. Esan da, gaiñera, Majisterio Eskoletan bertan ere komeni litzakeala nolako giro dagoen ikustea»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak, 196607). Hurrengo hilean Xabier Gereñok asmo handiko proposamena egin zion Euskaltzaindiari:
|
|
|
«Txillardegi euskaltzain laguntzaillearen karta baten berri eman da. Literatura euskeraren batasunan (sic) alderako gogoa adierazten du, esanaz, leenago eurak Baionako Biltzarraren erabakiak, 1964 an Euskal Idazkaritza ren ardurapean artu zituzten erabaki aiek ontzat artzen ez badira ere, artzen dan erabakia artzen dala, bera gertu dagoala jarraitzeko, baiña arren, batasun ori egin dezagula bein betiko»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren batzar agiriak,).
|
|
|
«Oñatiko biltzar nagusirako literatura euskeraren batasuna erabagi da gaitzat, eta oiek izendatu dira erabagi edo asmo bideratzea beren gain artuko dutenak: Lekuona euskaltzainburua, Mitxelena, Villasante, Basterretxea. Oskillaso?, Lafitte, Akesolo, Salbador Garmendia eta Larzabal jaunak»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
Bestalde K. Santamariak proposatu zuen euskaltzain urgazleak ziren ikasleei Akademiak ordaintzea Arantzazuko egonaldia. Euskaltzaindiak onartu egin zuen proposamena, eta A. Zatarainek, semeak, 1.000 pezeta eman zituen horretarako(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
20 Lehen Agirre saria 1964an eman zioten B. Gandiagari Elorri poesia obrarengatik, eta bigarren saria 1967 urtean eman zioten Aita Onaindiari eta, 1970eko saria Liturgia Batzordeak jaso zuen(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak, eta).
|
|
|
Jasotako baimen eta babesak Euskaltzaindiaren Batzar agirietan aipatuta aurkitu ditugu(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
Baina euskaltzainburuak nahiago du isilik utzi, eskandaluak sortuko diren beldurrez. Idazkariak dio, besterik ezik, euskaltzainak bakarrik bildurik, baina gauza hau ondo aztertu beharrezkoa dala, batez ere sospetxaz Euskaltzaindiko batzuen izenak ahotan erabili diranez gero»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
Proposatzen du euskal aldizkari guztietara ohar bat bidaltzea pundu batzuk argituaz: a) Arantzazuko batzar hura, Euskaltzaindiarena zela eta ez zenbait idazlerena; b) Han irakurri ziren lanak, Euskaltzaindiak Euskaltzaindikoei eskatuak zirela; d) Han irakurritako agiria, bertan ziren jaun euskaltzain osoen artean hartuko erabakia zela»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
I. mailan, Euskal Herriari buruzko kultura orokorra, Literatura, Historia, Geografia, Euskara; II. Mailan, Literatura, Historia, Euskara, eta Hiztegi teknikoa. Lehendik dituen estudioez gainera hornitzeko da hau»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak, eta Azterketetara zenbat aurkezten diren eta nortzuek gainditzen duten Euskeran bertan argitaratu zen(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzaragiriak,). Haritxelharrek, bestalde, iraileko batzarrean azterketok Baionan ere egitea eskatu zuen eta onartu zen.
|
|
|
Haritxelharrek, bestalde, iraileko batzarrean azterketok Baionan ere egitea eskatu zuen eta onartu zen. Hala euskara irakasleen lehen azterketak Donibane Lohizunen egin ziren(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
355 «Hontaz, Aurrezki Kutxa, Elhuyar taldea eta inguru horietan kezkaturik dabiltzanei eskaintzearen iritzia agertu da»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
«Loidi jaunak Aritmetika iztegia bukatua ekarri du ortarako izendatua zen batzordearen lendabiziko lana bezala. Ta, Geometria ta Geografia iztegiak ere aurreratuak direla, ta Labayen jaunak bukatu duela teatru iztegia ere»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
M. Lekuona, A. Arrue, J. M. Barandiaran, J. M. Satrustegi, A. Zabala, R. Arregi, Beobide eta J. L. Lizundia(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
|
Eusko Kontseilu Nagusiak gainera, administrazio hizkuntza gisa, Euskara Batua hartua zuen. Beraz, Euskaltzaindiak euskararen batasunerako Arantzazun abiatutako prozesua Bergaran berretsi zuen osoki, eta horretan jarraitzeko asmoa agertu zuen(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Bergarako adierazpena). Orduz geroztik, Euskara Batuak, eta berau babesten zuten talde eta elkarteek (Jakin, Elhuyar...), erabateko zentralitatea hartu zuten euskal kulturaren baitan.
|
|
|
[sic] izeneko teknika aldizkari bat argitaratzeko asmoa dute eta Euskaltzaindiari bere babeseren [sic] eskaria egiten diote. Ontzat hartu da»(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Batzar agiriak,).
|
|
2014
|
|
|
Baina euskal izendegiaren eratzaile eta arautzaile nagusiak, Euskaltzaindiak, aukera horren kontra egin du lege, eta, batik bat, hizkuntza irizpideak argudiatuz. Hain justu, hautu hori aztertuko dut, teoria feministatik abiatuta,
|
ikusteko
Euskaltzaindiaren hautuan berak ematen dituen lege eta, batik bat, hizkuntza arloko arrazoiez gain gure jendarteko genero ideologia nagusiak eraginik izan ote duen3.
|
|
2015
|
|
|
Ipuina zer den jakiteko,
|
ikus
Euskaltzaindiaren Literatura terminoen hiztegia, han primeran ematen baitira genero honen nondik norako eta abarrak. Guk, haiek ez baitakite egiten, ipuin bat idatzi dugu, teoria praktikan jartzea baino ikaskizun hoberik ez dagoela pentsatzen dugu-eta.
|
|
2018
|
|
|
Euskal filologiako lizentziaduna da, eta Eusko Jaurlaritzako funtzionarioa, Hizkuntza Normalkuntzaren sailean. Ohargarri da
|
ikustea
Euskaltzaindia sortu zenetik ehun urte betetzen ditu aurtenlehen aldikotz ez dela elizgizonik euskaltzain osoen artean.
|
|
2019
|
|
|
Baina Euskaltzaindia ez zebilen behar bezain bizkor, Txillardegiren iritziz, euskara batuaren aldeko lanean, eta bereziki amorrarazi zuen Jean Haritxelhar euskaltzain osoaren sarrera hitzaldian, Baigorrin, 1963ko uztailaren 28an, jendaurrean Haritxelhar behe nafarreraz, Lafon zubereraz eta Lojendio gipuzkeraz mintzatu izanak. Horregatik, 1963ko abuztuan, ordurako Angelun bizi zela, 1961az geroztik ETA erakunde abertzaleko kide gisa jazarria eta mugaz bestaldera ihes egitera beharturik baitzen?,
|
ikusirik
Euskaltzaindia motelegi zebilela batasuna zehazteko eta ezartzeko lanetan, Txillardegik dimisioa eman zuen euskaltzain urgazle gisa, Euskaltzaindiko egoitza nagusira igorritako eta Enbata astekarian argitaratutako adierazpen gogor baten bidez.
|
|
2021
|
|
|
5.3.1e Adierari dagokionez, berriz, erreferentzia adjektibo hauek ez dagozkio nahitaez lekuari;" leku horretako kultura edo eragin eremua, edo jatorriz leku horretakoa den hizkuntza ere izan daiteke erreferentea"(
|
ikus
Euskaltzaindiaren 178 araua). Euskaltzaindiak ohartarazten du, ordea, behin baino gehiagotan beharrik gabe erabiltzen ditugula izen bizigabearen ondoren doazen (t) ar adjektiboak, bereziki auzo, herri, probintzia gisako izenekin.
|
|
|
Azpeitia izenaren eredukoak (a mugatzailea dutenak) dira Azkoitia, Hondarribia, Olaberria (Gipuzkoa); Berriatua, Busturia, Ermua, Etxebarria, Forua, Mallabia, Mañaria (Bizkaia) eta Bizkaia bera ere; Arratzua Ubarrundia, Asparrena, Erriberabeitia, Erriberagoitia, Harana, Urizaharra (Araba); Abaurregaina, Abaurrepea, Ameskoabarrena, Basaburua, Elizagorria, Ergoiena, Erromantzatua, Iruñea, Itzagaondoa, Mendigorria, Olatzagutia, Otsagabia (Nafarroa). Horietan guztietan artikulua kentzen da zenbait kasutan(
|
ikus
Euskaltzaindia, Onomastika arauak).
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 25 araua: " Hitz elkartuen osaera eta idazkera", Donostian, 1995eko urtarrilaren 27an onartua.
|
|
|
Adiera bat baino gehiago du bide izenak(
|
ikus
Euskaltzaindiaren Hiztegia): benetako bide fisikoa (‘lur zerrenda, bertatik ibiltzeko prestatua dena’), ‘bitartekoa’, ‘aukera, abagunea’..
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 12 araua: " Bat eta batzuk en deklinabidea", Bilbon, 1994ko azaroaren 25ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 40 araua: " Topiko (a) bihurtu", Donostian, 1995eko uztailaren 28an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 39 araua: " Zenbait aditzen erregimena", Donostian, 1995eko uztailaren 28an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 113 araua: " Behar izan aditzaren jokabidea aditz iragangaitzekin", 2001eko otsailaren 23an, Lekeition, eta maiatzaren 25ean, Donostian, onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 114 araua: " Nahi/ gura izan aditzen jokabidea aditz iragangaitzekin", 2001eko otsailaren 23an, Lekeition, eta maiatzaren 25ean, Donostian, onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 116 araua: " eLAKO eta (e) n atzizkiak izenak gobernaturiko perpaus osagarrietan", Iruñean, 2001eko martxoaren 30ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 20 araua: " Betiko eta honen kideak", Oiartzunen, 1994ko abenduaren 29an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 26 araua: " z gero", Donostian, 1995eko urtarrilaren 27an onartua.
|
|
|
partida amaitu eta gero edo partida (ren) ondoren; hogei urte igaro eta gero edo hogei urteren ondoan.
|
Ikus
Euskaltzaindiaren Hiztegia s. v. gero: " eta gero [partizipioaren ondotik erabiltzen da, ez izenaren ondotik:
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 115 araua: " orokorretako aditz atzizkia:
|
|
|
23 Forma hauen ahoskerari eta idazkerari buruz,
|
ikus
Euskaltzaindiaren 26 araua(" z gero").
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 7 araua: " Zenbakien idazkeraz", Bilbon, 1994ko urriaren 28an onartua.
|
|
|
jinen, ukanen, hilen... (
|
ikus
Euskaltzaindiaren 85 araua: " Adizki perifrastikoetako adizki nagusiaren forma").
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 111 araua: " Izen sintagmen arteko juntadura dela eta", Donibane Lohizunen, 2000ko uztailaren 21ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 15 araua: " Partitiboaren erabilera okerra", Bilbon, 1994ko azaroaren 25ean onartua; 30 araua:
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 7 araua: " Zenbakien idazkeraz", Bilbon, 1994ko urriaren 28an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 8 araua: " Zenbakien deklinabideaz (hiru, lau)", Bilbon, 1994ko urriaren 28an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 29 araua: " Diptongoz bukatzen diren izenen deklinabidea", Bilbon, 1995eko otsailaren 24an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 12 araua: " Bat eta batzuk en deklinabidea", Bilbon, 1994ko azaroaren 25ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 1 araua: " bat batean, behinik behin, batik bat", Bilbon, 1994ko urriaren 28an onartua.
|
|
|
25.3.1a Aditz izena aditzoinetik eratorria da, euskalkien eta garaien arabera, te, tze, edo (k) eta atzizkiak gehituz. Euskara batuan, te eta tze dira aditz izena eratzeko erabiltzen diren atzizkiak(
|
ikus
Euskaltzaindiaren 85 araua: " Adizki perifrastikoetako adizki nagusiaren forma").
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 28 araua: " Aditzoinen forma", Bilbon, 1995eko otsailaren 24an onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 113 araua: " Behar izan aditzaren jokabidea aditz iragangaitzekin", 2001eko otsailaren 23an, Lekeition, eta maiatzaren 25ean, Donostian, onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 114 araua: " Nahi/ gura izan aditzen jokabidea aditz iragangaitzekin", 2001eko otsailaren 23an, Lekeition, eta maiatzaren 25ean, Donostian, onartua.
|
|
|
|
Ikusi
Euskaltzaindiaren 10 araua: " Nornahi, nonahi, non nahi", Bilbon, 1994ko azaroaren 25ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 11 araua: " Nor/ nortzuk, zer/ zertzuk, zein/ zeintzuk", Bilbon, 1994ko azaroaren 25ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 116 araua: " eLAKO eta (e) n atzizkiak izenak gobernaturiko perpaus osagarrietan", Iruñean, 2001eko martxoaren 30ean onartua.
|
|
|
|
Ikus
Euskaltzaindiaren 2 araua: " baitu, baikara, bainaiz", Bilbon, 1994ko urriaren 28an onartua.
|
|
2022
|
|
|
Beste euskal herrialdetako euskaldun guztientzat arauzko direnak guretzat ere erregela izan zitezen, besterik ez. Ezen, ikastoletan, gau eskoletan, he dabideetan, itzulpengintzan edo plazaratu beharreko edozein idazlanetan jarduten dugun Zuberoako euskaldun alfabetizatuentzat zinez mingarria zen
|
ikustea
Euskaltzaindiak zubererarekiko eta, batez ere Zuberoako herrien idazke raren kontuarekiko zeraman jokabidea.
|
|
2023
|
|
|
3
|
Ikus
Euskaltzaindiaren Arautegian edo haren web orriko Euskara eskuz esku sailean.
|