|
2001
|
|
|
" Ez entzun, ez begiratu, ez pentsatu gehiago, bizitza hau bakarra delako. Gal ez dadin
|
ibiliez
eta sentitu ere ez, herriak lez izan nahi genuke" (GP, 59)
|
|
2002
|
|
|
Arazoa erraz konpontzen da: errua bertako ahulenari botatzen diote, Billieren aitari, Vietnamen soldadu
|
ibili
eta bere egun tristeak gerra hartako oroipen ankerrak alkoholean itoz ematen dituen gizagaixoari.
|
|
|
! Zera, ate baten bila
|
nenbilen
eta hona ba! aurrean zaukadaz.
|
|
|
Orren beste, igaziriko urtietan ixan da. Eta aurten zer ikusteko ete gagoz, basurde ta barrabas, urtzinge ta eskertarrak mundubak betian ei
|
dabiltz
eta. Zer entzun eta zer ikusi biarko ete dogu aurtengo uda onetan orreik dirala ta eztirala?...
|
|
|
Bai, interiña
|
dabil
eta batzuetan praka zaar batzuk ekarten deuskuz aitarentzat, niretzat, nire anaientzat...
|
|
2003
|
|
|
Inasik eztu amor ematen eta emeki emeki Fernandoren hitz guztiak zapaltzen ditu banan bana dotrinan ikasitako egi zaharrekin. Berak baino dotrina gehiago dakialako edo, Fernando oso hasarre dago, eta gero ta beroago, gero ta beroago, azkenean sututa
|
dabil
eta garraisika mintzatzen da.
|
|
|
Baina, euskerea nondik eta zelan aldeztuko ta goratuko beti, inon diran gauzarik harrigarrienak esan ebazan, oinarri sendorik bakoak sarri. Ganera, lanik gehiena erderaz egin euskun; baekian, bai, euskeraz edertotxu idazten ta berba egiten, baina erdaldunen aurka
|
ebilen
eta, erderaz egin behar. Euskera zelangoa zan Larramendirentzat?
|
|
|
Bueno, agur. Zintzo
|
ibili
eta asko ikasi... A, eta ez zikindu moketa, mesedez erantzuteko denborarik eman gabe, atearen danbatekoa heldu zitzaien.
|
|
|
Alde batetik, positiboa eskuratu berri zuen, baina bestetik, buruketa haiek Unaxekin momentuz hori baino ez zuela egiten adierazten zioten. Behintzat, hurrengo egunean Karmeleri dena kontatuko zion, Alde Zaharretik ibil zitezenean zeren oraingoan bai, oraingoan amak, ikasten
|
zebilela
eta, irteten utziko zion, gertatzen zena gertatu. Horrela kontzientzia arinduko zuen eta burua argitu ere bai, agian, azken aldiko zurrunbiloa apur bat baretzeko.
|
|
2005
|
|
|
Umorea, beharrezko sentitzen zuelako 70eko hamarkadako urte zail eta gorabeheratsuetako euskal gizarteari aringarri bat eskaintzearren, eta euskara, des euskaldun agertzen zen Bilboko euskaldunei aupada txiki eta erraza ematearren. Betiko baserrietako eta kaleko euskararen arteko sintesia egin nahiz
|
dabilkigu
eta, are inportanteago dena, mundu bi elkarrengana hurbiltzen ahalegintzen da, hizkuntzaz eta umorez.
|
|
|
" Kintanak Behin batean izeneko desutopia bat idatzi zuen. Amets gaiztoa zen hura, burlaz hartu zuen zenbaitek, haserre bizienaz gehienek, baina hura ere amets bat zen, amets gaizto eta gogangarria, Geroz euskal letretan ez du beste inork utopiaren bidea
|
ibili
eta orain postumoki esan behar Zarate datorkigu utopiaren haizeaz oreatuta..."
|
|
2006
|
|
|
Oin Guantanamon daukiela? Banegoan ba, zuzen
|
nenbilen
eta.
|
|
2007
|
|
|
Modu orretan
|
ibili
eta utzi nai degu bizia.
|
|
|
Medikuntza ikasi gura dau. Anaia txikia eskolan
|
dabil
eta beragaz bizi da, berak jagoten dau. Kitxuaz eta gaztelaniaz egiten dau.
|
|
|
Herria ikusi dot, baina ez naz joan upategietara. Plazetan ta
|
ibili
eta egon naz. Bertan, banku baten nagoala, gizon bat etorri jat eta bere burua idazle izandakotzat lez aurkeztu dau.
|
|
|
Kalean dagozanak, gitxi, berbetan eta periodikua irakurten dagoz.
|
Ibili
eta ibili, eta halako baten, beherantz joateko kalea hartu dogu eta neskak erropa gitxigaz, minigonaz, takoi handiak eta arpegia makilauta ikusi doguz: bizimodua ateraten.
|
|
|
ez da jai eguna Pelourinhon. Kanpora urten dogu jakiteko zer pasetan dan, eta apur baten
|
ibili
eta gero, kotxe bat ikusi dogu, musikea ozen ozen daukana. Maitasunaren ganeko kantu bat da, brasildar batek esan deuskunez.
|
|
|
Ibilaldi ederra, inguruan mendiak, arbolak... Eta lau orduz
|
ibili
eta gero, ederra baino ederragoa izan da begien aurrean izan doguna. Merezidu izan dau.
|
|
|
Christianek ardaogintzan behar egin eban Kalifornian, eta esan deusku ingurua Kaliforniaren antzekoa dala. Pedalai eragiten
|
ibili
eta gero jaten joan gara atseden hartzeko. Bero itzela egiten izan dau, eta pentsau dogu aurrera egin baino lehen hoba dala eguerdiko berotasunetik babestea.
|
|
2008
|
|
|
Izan be, ni horretan nahikoa alperra nintzan; alperra edo lanak geroko lagaten errimea. Memoriaz ondo
|
nenbilen
eta azken orduko errepasoa nahikoa izaten neban. Horrek diziplinari kalte egiten eutsan.
|
|
|
Baleki gazteak, balegi zaharrak. Guzurrak buztana labur; Zor zaharra, zor txarra; Balego eta balitz, alkarren atzetik
|
dabilz
eta holako beste asko entzuten genduan gurasoen ahotik. Zorra ordaintzeko asmorik ez egoanean, ezinezkoa agindu eta kito:
|
|
|
Botin ertzetatik be sartu egin jaku, hain dago lodi. Andrakila bat han, edur bolak hemen,
|
ibili
eta ibili, azkenerako eskuak eta oinak izoztuta.
|
|
|
Gurean ekonomikoa edo txapa jarri eta gero be beste etxe batzuetako ezkaratzera joan eta nabarmena izaten zan, erropetan be igarten zan usain hori. Tximinia ez zan beti ondo
|
ibilten
eta bazterrak kearen arrastoz beteten ziran. Erreka haizea edo hegoia zanean, kosta egiten zan suari indarra emotea eta keak tximinian gora bidea aurkitzea.
|
|
|
Umetan entzuten nebazan, entzuten genduzan, euskerazko pitxiak jasoten ahalegindu naz; esaera bereziak, tresnen izenak, eta berben musika bera be bai, nahiz eta hori lortzea zaila izan. Behin behar horretan
|
ibili
eta gero, ez jatan bidezkoa begitantzen ordenadorearen disko gogorrean gordetea edo etxekoei oparituz konformatzea. Euskaldunok daukagun altxorrik ederrena, geure hizkuntza, aberastu eta zabaltzeko grinak ekarri nau plazara.
|
|
|
Bai, ba; mundua aldrebes
|
dabil
eta!
|
|
|
Joan eta etorri, ia hamabi kilometro. Bada zer edo zer berrogei urte inguruan holan
|
ibiltea
eta bezeroei, eskilarak gora eta behera, esnea banatzea.
|
|
|
Ez dakit ironiaz jarritako izena edo zer zan. Txukuna etorten zan, ba, etxe azpiko basatzan apainketan
|
ibili
eta gero! Harrikoa egin eta etxe azpira isurtzen zan urak pozua eta basatza sortzen ebazan orduan.
|
|
2009
|
|
|
Ingudean ematen zaio behar duen forma herradurari. Ondo aiutu behar zaizkio ferrak apatxari, ezpabere piztia ez da eroso
|
ibiliko
eta.
|
|
|
Miruak oiloen txitxe edo txitak eroaten zituen, asagotik zelatari
|
ibili
eta gero. Ollo loke edo oilo lokak babesten zituen txitak, eta miruari, ahal zuen neurrian, aurre egiten zion.
|
|
|
Sorginek kalte egiten ei zieten gauez etxerako bidean
|
ibili
eta eurekin gurutzatzen zirenei. Esaterako, Andrakako erromeriatik etxera bueltan zetorrela, sorginek bahitu eta bere burua Landatxuetan aurkitu zuen gizonaren kasua aitatu digute.
|
|
|
Ardiaren esnea gazta egiteko erabili izan dute batez ere. Artzainek inoiz, martxan
|
zebiltzanean
eta edateko besterik ez zeukatenean, ardi esnea edan izan dute. Baina, euren esanetan, egosita ere lodi lodi lotzen da.
|
|
|
Orain arte aipatutako beharron osagarriak ziren etxetik kanpora egiten zituzten beste lan batzuk ere. Basoetan zuhaitzak sartu edo ateratzea, karobietan kareginen
|
ibiltzea
eta ikazkintza izan dira langintza osagarri funtsezkoenak. Azkeneko horrek, ikazkintzak, Goieta edo Marutxeagan izan zuen, batez ere, indarrik handiena.
|
|
|
Espartzuz egindako abarketak ere asko erabili dira. Bide zidorretan
|
ibiltzeko
eta leku batetik bestera joateko erabiltzen zituzten. Erraz apurtzen ei ziren euria egiten zuenean, eta zolari galipota ematea izaten zen konponbiderik ohikoena.
|
|
|
Geroago zabaldu zen oinarekin, pedal baten bidez, zebilen josteko makina. Eta azkenik, oinaren indarrez
|
ibili
eta Euskal Herri osoan Basarri bertsolariaren bertsoek ospetsu egindako Sigma josteko makina erabiltzen hasi ziren. Orduko joskileen arabera, benetako iraultza izan zena2.
|
|
|
Ez ete eutsien zor, ba, sabelari euren sendotasuna eta bizia? Beragandik ez ete eben hartzen, ba, sendagaia,
|
ibili
eta lan egiteko. Hobe eben alkarreri lagunduaz bakean bizi.
|
|
|
Pozarren
|
ebilzan
eta, Kukubeltxuk geroago eta soinu politagoak joten eutsezan bere txilibitu barriaz.
|
|
|
|
Ibili
eta ibili, azkenez katamixarren lurraldera jo eben. Herriko ate aurrera heldu ziranean:
|
|
2011
|
|
|
Umeei kaminoan kontuz
|
ibili
eta lotzen ziran autoetara ez hurreratzeko esaten eutseen gurasoek sasoi baten. Autoan Sacalamantecas etorren eta kontuz ibili ezik bahituta eroango ebazan betiko.
|
|
|
Neskatoari mutil bat gustetan bajakon, koadrilan alkarregaz ibilten hasten ziran eta honek neskatoari etxeraino laguntzen eutsan. Urte batzuetan alkarregaz
|
ibili
eta ondo konpontzen baziran, mutilak ezkontza eskea egiten eutsan neskatileari. Baina pausu hori emon baino lehen, mutilak diru apurtxu bat aurreratuta euki behar eban.
|
|
|
Egin ahala laguntzen eutsanari irakatsi egiten eutsan, eta behin baino gehiagotan andra taldetxua batzen zan jostunaren etxean. Adibide modura Altamirako Basilisa aitatu geinke, herri osoan jostun
|
ibilia
eta hainbat jostun ikasle izan zituana.
|
|
|
Zein kristauk ez dau izan bere bizitzan Jesus ibili zan lurraldeetatik zehar
|
ibilteko
eta Jesusek ikusi ebazan mendiak eta ingirak eta itsasoa ikusteko gogo bizia?
|
|
2012
|
|
|
Kukuak zazpi urtean eskolan
|
ibili
eta kuku baino besterik ez eban ikasi.
|
|
|
Mutilak neskatoari etxera laguntzeari satsetan egin esaten jakon, eta hiru lau bider satsetan egin ezkero, euren hartu emona indartu egiten zan. Asteburuetan alkar ikusten denpora baten
|
ibili
eta ostean batzuetan urteetan, normalean ezkondu egiten ziran.
|
|
2013
|
|
|
Zamalzain irendu edo zikiratzen dutenak dira. Talde bien arteko mugan daude; alde batetik, ordenan
|
ibili
eta zintzo jokatu arren, maskaradan zehar daukaten zereginari erreparatuta beltzen
|
|
|
Leku batzuetan, Olentzero lepoan hartu, koplak abestu eta eskean ibiltzen ziren. Arabako herri batzuetan jaiotza txiki bat eramaten zuten umeen artean, kantuan eta eskean
|
ibili
eta, bakoitzak bere otzaran gaztainak eta sagarrak batzen zituen bitartean. Bastidan artzainen erronda antzesten dute Eguberri egunean.
|
|
|
Beharrak eguneko zatirik handiena hartzen baeutsen be, lantzean tarteren bat ateraten eben lehen be alkarregaz
|
ibilteko
eta ondo pasetako.
|
|
|
Lehen txoriak harrapetan edozein lekutan ibili eitekean eskopeteagaz; zozoak, usoak, birigarroak eta holangoak harrapetan ebezan. Orain galarazota dago edonondik
|
ibiltea
eta kotoan mobiduten dira kazariak. Kotoetan konejuak, erbiak eta eperrak hartzen dabez.
|
|
|
Beste arlo batzuetara jota, ezin itxi aipatu barik Felipe Alberdi Katia txirrindularia, Vuelta a España eta ganerako karreretan
|
ibilia
eta irabazle izandakoa. Bere esanetan, orduko profesionalek ez eukien zerikusirik oingoakaz, jakina; bere denporetan baserriko beharrak egin behar izaten ebazan karreretan parte hartu baino lehen.
|
|
|
Andren hilekoari buruz be hainbat siniskera egoan eta dago neurri baten gaur egun, hondino be, zeregin batzuetarako behintzat. Kasurako hilekoagaz egon ezkero, eskuak bustitea, uragaz
|
ibiltea
eta dutxetea txarra zala pentsetan eben. Txarri beharretarako be ez eben gura egoera horretan egoan andrarik parean, txarrikiak eta galdu egiten ziralako.
|
|
2015
|
|
|
Ondo zeok Erronkariko aditz zena estudiatzea eta gramatika bat egitea, ondo zeok sustraia bila
|
ibiltzea
eta jakitea" duke" forma ez dela nobleen titulua bakarrik, baizik eta denok erabili behar dugun aditz moeta bat, ondo zeok euskal kuzina berria sartzea nahiz eta nik ez eduki hirumila pezta estilo bikain hori afari batean patxadan dastatzeko, baina non ditugu teorikoak, noizko euskal janzkera berriaren teoria?
|
|
|
Artikulu gogorra zen hastapenetik. Aurreko urteko euskal diskoak entzuten
|
ibili
eta" ohiko kaka zaharra" topatu zuela zioen. Hainbat musikarik sinatu zuten manifestu batez ziharduen baita ere, non euskal musikaren egoera kaskarra diskoetxe eta irratiei egozten zieten besteak beste.
|
|
2017
|
|
|
Hala, antiliteratura terminoak, antimateriak bezala, forma iraulketa hutsetik harantz, barrukoz kanpora jarritako nahia eta energia sinbolizatzen ditu. Etorkizuna guztizko alderrai
|
ibiltze
eta zorigaitza al da, orduan, Hitzaren jarraitzaile ororentzat?
|
|
|
Antza, soldadutzan, Mariano, Dionisio Onaindia pelotari handiagaz batera egon zan eta gorabeheraren bat euki eben euren artean, ez dakit zer. Harrezkero, Mariano bakeak egin gurean
|
ebilen
eta egun baten hauxe esan eustan:
|
|
|
Jakingo dozue zelango amaiera izan eban orain berrogetamar urte, 1967an, Sabadellen egindako Espainiako Txapelketan. Urte haretan makur samar
|
ebilen
eta gure Valentin kezkatuta egoan, zalantzaz beterik eta buruari buelta larregi emoten. Derrior irabazi behar ebala pentsatzen eban.
|
|
|
Lehenengo urtea bikaina izan bazan, bigarrena kaskarra. Diruz urri
|
genbiltzan
eta hortik etorri ziran arazoak. Jesus Loroño ordurako onenak emonda egoan.
|
|
|
" Kukuak zazpi urtean eskolan
|
ibili
eta kuku baino besterik ez eban ikasi"
|
|
2018
|
|
|
|
Ibili
eta ibili, mendi artean zegoen, inoiz alaia izan baldin bazen ere, orain negar ibarra zenera ailegatu ziren. Hainbat eta hainbat, hamaikatxo aldiz, hitz samur, laztan, barre... ezagutu zituen ibaiertz hari, orain berritz, samintasuna zekarkion
|
|
|
Hortik aurrera, ez zekien besterik ezer, eta ez zuen inoiz pentsatu besterik jakin behar zuenik ere. Hemezortzi urterekin ezagutu zuen, eta sei hilabete elkarrekin
|
ibili
eta gero ezkondu egin ziren. Familia pozik gelditu zen.
|
|
|
|
Ibili
eta ibili, azkenean, aurkitu zuen topatzen zebilena. Begiak behetik jasorik, aurre aurrean zuen mutila otzara lepaketan ari zela; garraiorako kamionetako atzekaldera ahalmen handiarekin zaran handi pisutsuak altxatuz.
|
|
2019
|
|
|
Gainerakoan, Senarraren balioak eta ezagutza guztiz konbentzionalak dira, entziklopedia batean jasota egon daitezkeen esperientziaren mugetatik eta topiko arruntetatik harat ez daki ezer, eta bere iritzi moralek ez dute berekoikeria oinarrizkoenaren maila gainditzen. Halere, iritzi ona du bere buruaz, baina bere liberalismoaren mugak ezagutuko ditu emazteak beste batekin
|
dabilela
eta utzi egingo duela aitortzean. Horren aurrean, gizonen klubak, Hanbreko tertuliakideak igortzen dion mezu patriarkalari atxikitzen zaio, hots, gizontasuna eta ohorea kontserbatu nahi baditu, mendekua hartu behar duela.
|
|
|
Gerra Zibilarekin eta bere iraganarekin, aitaren herentzia abertzalearekin lotzen duen tokia da, baina ez da oharkabean pasa behar Floraren arbasoek ere badutela zerikusirik lekuarekin. Bertako zaharrek kontatzen dituzten Gerra Zibileko istorioek eroso sentiarazten dute protagonista, aita Gerra Zibilean zauritu baitzuten gudari
|
zebilela
eta bera harekin identifikatuz" errotua" sentitzen baita; nolabait esatearren, leku horrek eta atso agure multzo horrek bere identitatearekin bat eginda sentiarazten dute. Esango litzateke orainaldiak eta hiriko zentroak ematen ez dioten itzala eta babesa sentitzen duela Hanbren, uraren korrontean gora eginez iraganeko gertaerek eta gudarien ohoreak abaroan sentiarazten dute.
|
|
2021
|
|
|
Etxetik kanpoko bigarren ardurea bertso eskolea da. Hainbeste urtetan bertsozaletasunean
|
ibili
eta gero, eta Bertsozale Elkartean, txapelketak antolatzen eta abar, bertsolaritzearen proiektuak aurrera
|
|
|
Buenooo!! Ama konturatu zan ni zelan
|
nenbilen
eta esan eustan:
|
|
|
Basoak aitatzen gabilzala, aita Benitok matarrasa bat be edonoz botako eban, seme alaben eskolakuntzarako preminaren bat agertzen bazan. Esaterako, arreba zaharren biak Durangon ikasten
|
ebilzan
eta aitak pinudi bat bota eban, eta Bilbon pisu bat erosi, alabak, ikasketak amaitu eta lanean hasten ziranean, euren etxean bizi eitezan. Gero, nire azken ikasle urtean, neu be eurakaz bizi izan nintzan, Bilbon.
|
|
|
Egia da bizitzako sasoi horretan ez garala konturatzen holango ñabardurakaz. Bazirudien mundua geroago eta buelta azkarragoak emoten
|
ebilela
eta arin ibili behar genduala. Orain, jubilau eta gero, beharbada pentsetako astia hartzen dogulako, konturatzen gara mundu hau nahiko erritmo bardintsuan doala.
|
|
|
Ba, arreba bateri bururatu jakon zulo haretatik behera botatea, eta txarriek hazelango banketa izaten eben! Baina aitita kortan
|
ebilen
eta, txarrien alterazinoa eta zurrutadak entzutean, zer pasetan zan ikusten etorri zan. Hantxe agertu zan gure barrabaskeria!
|
|
|
Gauza jakina da berbakera bat transkribatzeak zailtasun batzuk dakarzala irakurlearentzat. Halan be, horretarako arazorik gitxien arratiereak emoten dau, bera dalako estandarretik hurren
|
dabilena
eta beste azpieuskalkiek baino fonetismo gitxiago sortzen dauena. Hona zer egin dogun:
|
|
2023
|
|
|
Gaur egun galarazota dago errekan
|
ibiltea
eta ezer hartzea bertan, baina neska mutil gazteak joaten dira lantzean behin orain be.
|