|
2000
|
|
|
Zeren aitortzen baitizut, jaun André, ezen —oreinarekin edo korridako azken zezenarekin senti nezakeen urrikalmenduzko sentimendutik haratago, zeren eta haiek bertze historia batzuk izan baitziren, eta lehenagokoak— ni ere aitaren ustekoa nintzela eta halaxe sentitzen nuela sasoin hartan, gazte nintzelako, eta laket eta plazent zitzaizkidalako animalien arteko borrokak eta batzuek bertzeak meneratzeko egiten zituztèn mugimenduak, nor gehiago, eta ene mirespena zela, gehienetan, garailearen aldekoa, halako tailuz, non, egun hartan ere, tigrea izaitea gutiziatu bainuen, basurdea tigrearen atzaparretan ikusi nuenean. Baina, alde batetik, nola borroka haiek ederretik bezainbat izaiten baitzuten izugarritik, eta nola izugarriak eta ikaragarriak gero eta gehiago gogaitzen nauen, unatzen eta eneatzen, eta, bertzetik, nola bizitzan anitzetan egokitu izan zaidan galtzea eta badakidan ezen garailearen bozkarioa dela galtzailearen pena eta nigarra, hala joan zitzaidan mirespen
|
hura
tipitzen eta bertze pentsamendu batzuen arragoan urtzen. Eta hala miresten dut, egun, landareen mundua animaliena baino gehiago... nahiz eta aitortu behar dudan ezen ustekabeko handia hartu nuela, noiz eta neure Indietarako bidaian landare haragijale haiek ikusi bainituen, ibai Orinocoren ertzetako oihanetan, zeren landare haiek zurtoin bat baitzuten, eta zurtoinaren muturrean bi hosto, bi esku tipi bezalakoak, zabaldu eta hertsi egin zitezkeenak, eta beren zabaltze eta herste hartan intsekturen bat edo bertze harrapa zezaketenak, intsektua hosto tipi zabalduetarik batean pausatzen zenean.
|
|
2003
|
|
|
Botila hutsa eskuan neukan,
|
haren buruan
txikitzeko,
|
|
2004
|
|
|
Gorroto olde bat igo zitzaion sabeletik zintzurreraino, Marck
|
hura
txikituko zuen, txikituko zuenez. Ai herrian gelditu izan banintz...!
|
|
2008
|
|
|
Haustura digitalak etorkizunean beste ezberdintasunak areagotu besterik ez dituela egingo sinetsita,
|
hura
txikitzen laguntzeko eratu zuten One Laptop Per Child edo OLPC (Ordenagailu Eramangarri Bat Haur Bakoitzeko) izeneko fundazioa 2005eko urtarrilean. Haren helburua hirugarren munduko haurren hezkuntza da, IKTak erabiliz eta alfabetizazio teknologikoaren bidez.
|
|
2010
|
|
|
2an, espainolek Axdir hartu eta Mohamed ben Abdelkrimen etxea lurrarekin berdindu zuten. Herrixka amazig
|
hura
txikitzea izan zen mendeku arrunta ekintza heroiko bihurtu nahi izan zen Primo de Riveraren telegraman:
|
|
2012
|
|
|
Charlesen ama noizean behin etortzen zen bisitan, baina, zenbait egunen buruan, bazirudien errainak ama xaxatzen ziola semeari; eta orduan, bi labana bezala,
|
hura
txikitzeari ekiten zioten beren gogarte eta ohartarazpenen bidez. Oker egiten zuen hainbeste jatea! Zergatik hurrupa bat eskaini azaltzen zen edonori?
|
|
2016
|
|
|
Ahalegin eskerga egin behar izan zuen ez egiteko: une
|
hartan
txikitu eginen zuen ahizpa.
|
|
|
Puntu ahularen arazoak, bere familiaren ostatuan entzundako kanpai istorio bat gogorarazten zion. Kanpai bat erori zela Obabako elizaren dorretik, eta pitzatu eta soinu onik gabe gelditu, eta orduan herriko jendea kanpai
|
hura
txikitzen hasi zela mailuarekin edo borrarekin kolpeka, hain zuzen ere bestela ezin zelako urtzera eta berregitera eraman; ez zutela lortu, ordea, nahiz gizon indartsuenak lan hartan aritu, eta azkenean, jadanik herrian denak etsita zeudenean, kanpaigilea bera azaldu zela mailu koxkor batekin; eta eman ziola kolpe bakar bat mailu koxkor harekin, eta kanpaia, magiaz bezala, hamaika pusketa egin ze... " Kanpaiak bere puntua izaten du, eta han jo behar zaio", esan omen zien kanpaigileak harrituta begiratzen ziotenei.
|
|
2017
|
|
|
Izañarengana joan eta, ostiko eta ukabilka,
|
hura
txikitu beharrean ibili zituan. Matxinada baten antzekoa izan zuan, lintxamendua, hobeto esanda.
|
|
2018
|
|
|
Nolanahi ere, normalizazio prozesuak aurrera egin ahala euskarazko prosa idatziaren erabilera ugarituz joan zen, eta horren ondorioz hasi zen agertzen nolako problema iturriak zituen prosaren garapenak. Arazoaren berri oso modu garbian azaldu zen 1993an, goian aipaturiko Idazkera liburua ezagunean (Zubimendi & Esnal, 1993), eta geroztik egile askok jardun du aldez edo moldez hitz ordenaren auziarekin, eta hala aurkeztu dira hainbat proposamen eta irtenbide, atzerakargaren arazoa ukitzen dutenak, eta
|
hura
txikitzeko norabidean doazenak. Hona ekarpen adierazgarri batzuk, bertzeak bertze:
|
|
2019
|
|
|
Erakundeek dirutza aurreztuko zuten akats horri esker. Ixiarrek gela hartan zutitu eta abokatu gizajo
|
hura
txikitu behar zuen. Ez zitzaion zaila egingo.
|
|
2021
|
|
|
Plazeraren arantzak kamusten ari da, ukitzean ez nadin zauritu. Eskerrak eman nizkioke, baina telefonoa mozteko gogoak baizik ez zaizkit pizten, telefonoa mahai gainean jarri eta mailu batekin
|
hura
txikitzekoa, danba, danba, danba, txip erauntsi poetikoa.
|
|
|
...rduan, gau ilunaren bakardade isilaren babesean, jainkosa handi horrek ahalmen berezi eta nagusia zuelakoan, giza gorabeherak haren araberakoak zirelakoan, etxe abere eta basapiztiak ez ezik izaki arimagabeak ere haren argiaren eta haren goiargi babeslearen jainkozko eraginez piztuak zirelakoan, lurreko, zeruko eta itsasoko izakiak ere haren aldietara otzanki egokiturik hura handitzean handitu eta
|
hura
txikitzean txikitu egiten zirelakoan, eta ikusirik, gainera, adurrak, nire zoritxar etengabe eta ankerrez aseta, berandu badarik ere, salbamen itxaropena eskaintzen zidala, bada, erabaki nuen neure zorigaiztoari aurpegi ematea, une hartan aurrez aurre agertu zitzaidan jainkosaren irudi handiari otoitz eginez; hala, loaren zorabio nagia bertan astindu eta neure burua garbitzeko irrikaz, hor noa it... " Oi, zeruko erregina, lagun iezadazu zorigaitz larrietan, emaiozu indar nire fortuna ahulduari; emadazu atseden eta bake, okerrik gogorrenak irentsi eta gero, aski dut oinazetik, aski dut arriskutik, urrundu nigandik lauhankako itxura madarikatu hau, eraman nazazu berriro neure etxekoen artera, egizu berriro garai bateko Luzio hura izan nadin, eta, irain egin diodan jainkoren bat haserre bizian atzetik badabilkit, utzi behintzat hiltzen, bizitzen uzten ez zaidanez".
|
|
|
Baina ez nahita min egingo didatela uste dudalako. Paula eta biok izan ginen, bi urte igaro eta gero ere, Sergiori babes ematen iraun genuen bakarrak, eta Sergiok, aldiz, ez zuen guregan pentsatu pinu
|
haren kontra
txikitu gintuenean. Ez zen haren suizidio sena besterik, bere buruaz beste egiteko premia larri hura bere lagunik onenekiko gizatasun edo esker on txikiena baino handiagoa izan zen.
|
|
2022
|
|
|
ez zuen ikusten gela gorriak ez zeudela maitasunerako, ilusiorako edo etorkizuneko planetarako eginda, oraina baino ez zegoela hor, itxita eta zigilatuta geratzen zen oraina, orain betierekoa, trajea eta betaurrekoak eranztearekin batera desagertzen zena? Kairen trajea hartu eta
|
hura
txikitzeko, erretzeko, azidoarekin isurtzeko bulkada izan zuen, umeak jostailua apurtzeko duen gogo berdinarekin, laguntxoak aurreikusita ez zeuden moduetan jolasten ari direlako.
|