|
2000
|
|
|
Eta osaba izaiten nuen buruan, eta idurikatzen nuen
|
haren
sufrimendua ziegetako pareta lohi lodien artean, eta pentsamendu haiekin sufritzen nuen nik ere.
|
|
2001
|
|
|
Baina urmael zikin hartatik behar baino gehiago edana zen jada eta etxekotua zen putzu
|
hartako
sufrimendu eta algaren nahasketa gazi gozora.
|
|
2006
|
|
|
Emakumeari ahaztu egin zitzaion nonbait zergatik eta zertarako ordaintzen nion eta, benetan nire emaztea zela sinetsirik, poliziarengana jo zuen.
|
Hura
sufrimendua, hura bihotz estura! Ez egitekoren bat egin baino lehen, ihes egin nuen Alemaniatik hartarako egokiera izan bezain aise.
|
|
2008
|
|
|
eta festetan nabarmentzen zena bere barne indar harengatik: jaialdi hartan, baina, itzalita bezala zegoen, eta Reginak bazekien
|
haren
sufrimenduaren iturburuaren berri; are gehiago: markesa andereari begiratu, kamera ezkutu batek ederki jasoko zuen Reginak markesa andereari arteztutako begiraden frekuentzia ezohikoa?
|
|
|
Deskontsolaturik zegoen. Zein ote zen
|
haren
sufrimenduaren arrazoia?
|
|
|
Pierce Brosnan, Chris Cooper, Patricia Clarkson. 90 min. Gizon batek emaztea hiltzea erabakiko du, uztean
|
hark
sufrimendurik jasan ez dezan. Istorioa 40ko hamarkadan girotuta dago.
|
|
|
Pertsonaiak berak eta gertakariak gidatu naute, eta, batez ere, idazkuntzak berak; idazkuntza ezagutza eta bestearengana hurbiltzeko modua den aldetik. Hala, emakumearen ibilbidearen bukaeran, hau da, emakumeak eragiten duen hilketan, orduan hasi omen zen emakume
|
haren
sufrimendua, ez arrazoiak, beste begi batzuekin ikusten. Muturreko egoeran dagoen emakumearen sufrimendua erakusteko ahalegin zintzoa da liburua, jakinarazi du Lertxundik.
|
|
|
Markesa, izan ere, emakume kementsua zen, gorputz sendoa zuena –lodikotetzat ere har zezakeen norbaitek, inola ere ez loditzat– eta festetan nabarmentzen zena bere barne indar harengatik: jaialdi hartan, baina, itzalita bezala zegoen, eta Reginak bazekien
|
haren
sufrimenduaren iturburuaren berri; are gehiago: markesa andereari begiratu –kamera ezkutu batek ederki jasoko zuen Reginak markesa andereari arteztutako begiraden frekuentzia ezohikoa– eta harekin sufritzen zuen... hurbildu ere, horregatik hurbildu zitzaion, antza, bizpahiru bider hura zegoèn tokira:
|
|
2009
|
|
|
Gerraren ondorioz Europan hil ziren 60 milioi lagunak gogora ekarri ostean, Merkelek azpimarratu du ez dagoela hitzik Holokaustoaren eta gerra
|
haren
sufrimendua azaltzeko. Biktimen aurrean makurtzen naiz.
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, bere desertuko esperientzia
|
hartan
sufrimenduaren ontzia bete balitz bezala, axolagabetasunaren antzeko sentimendua nagusitzen zitzaion, gehien axola zitzaiona ere, bere baitaren baitako haragi puska zafratua, axola ez balitzaio bezala:
|
|
|
Ulermenarekin entzuten dugu, lasaitasunez, munduko denbora guztiarekin, eta ez duela inor gogaitzen jakinaraziz. Enpatia erabiliko dugu, bestearen larruan jarri eta
|
haren
sufrimendua ulertu. Horrela sakondu dezakegu, harekin gogoeta egin, eta alternatibak eskaini.
|
|
|
Glasgowko auzo txiroetako batean girotua, hiriaren paisaia ondo egokitzen zaio istorioari. Kate Dickie aktoreak primeran hezurmamitzen du rol protagonista, eta
|
haren
sufrimenduarekiko enpatia senti dezake ikus entzuleak. Istorioa ondo kontatuta dirudi, pitzadurarik ez du.
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, bere desertuko esperientzia
|
hartan
sufrimenduaren ontzia bete balitz bezala, axolagabetasunaren antzeko sentimendua nagusitzen zitzaion, gehien axola zitzaiona ere –bere baitaren baitako haragi puska zafratua– axola ez balitzaio bezala: bere gogoaren aldaketa haietan bazirudien ezen sufrimenduak ere bere atsedenaldiak eta bere hustualdiak behar zituela, bere izateari eta izatearen arrazoiari geroago behar bezala eusteko, neguaren hustualdiak egiten baitzuen udaberria, azken batean, ahalezko.
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun Gernika bakearen ikurra da, eta egun
|
hartako
sufrimendua gogorarazten duten hainbat monumentu ditu bere kaleetan, hala nola hilerriaren mausoleoa, taberna baten komunak (hainbat gernikar hara joan ziren babes bila), George Steer kazetariaren busto bat eta Picassoren Guernica artelanaren erreplika bat.
|
|
|
–Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! Izan ere, b b b??, esan zidan ni ikusi ahala, haren bi eskuek nire bi besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan nuen ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta
|
haren
sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada hura sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak honela esan zidan, zeharo kezkatuta: –Nork egin dizu mina, Gabi??;. Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz?
|
|
|
–Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! ...besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan nuen ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta haren sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada
|
hura
sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak honela esan zidan, zeharo kezkatuta: –Nork egin dizu mina, Gabi??;. Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz?
|
|
|
" Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! Izan ere, b b b...", esan zidan ni ikusi ahala, haren bi eskuek nire bi besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan nuen ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta
|
haren
sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada hura sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak honela esan zidan, zeharo kezkatuta: " Nork egin dizu mina, Gabi?";" Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz" esan nion, malkoak xukatu eta irri egiten nion bitartean.
|
|
|
" Oi, Gabi, hau poza ematen didazu, abituarekin jantzita! ...besoei helduta, eta hantxe gelditu zen, ez arre eta ez so, hurrengo hitza harritzar bat balitz bezala, edo horma bat, hobeto, hizpidea trabatzen eta eteten ziona, baita elkarri zor geniòn besarkada eragozten ere; bertan nuen ama, eta bertatik bertara ikusi nituen haren ezintasuna eta haren sufrimendua, nirea istantean eragin zuena, arranpa bat erraietan; eta gogoz besarkatu nuen, noski, besarkada
|
hura
sufrimenduaren aurkako antidotorik behinena zelakoan; gero, ama askatu nuenean, irri zabala egin zidan, pozezko emozio bortitz bat eragin zidana, baita malko batzuk isurarazi ere; nire malkoak ikustean, ordea, amak honela esan zidan, zeharo kezkatuta: " Nork egin dizu mina, Gabi?";" Lasai, ama, hain nago pozik zu ikusteaz, negarrez ari naiz" esan nion, malkoak xukatu eta irri egiten nion bitartean.
|
|
2011
|
|
|
Ezin zen desleiala izan; ez zekien gezurra esaten. Eta
|
haren
sufrimendua, pentsatzen bazuen ezen norbaitek, berak, ez zuela erabat argi eta garbi jokatu!
|
|
|
Hurrengo minutuetan, Mikelek uraren hotsa entzun zuen ate itxiaz bestaldean. Atera zenean, Lucíak lasaiago zirudien, baina aurpegiak
|
haren
sufrimenduaren berri ematen zuen.
|
|
|
Gerturatu ahala, itzal moduko bat ikusten du mugitzen; gehiago gerturatu, eta itzal hori gorpu bat dela konturatu da, beltzez jantzita goitik behera, soka batetik eskegita. Zangoetan igota eta izterrei ondo helduta, nano bana dago, indar guztiarekin oinetik behera tiraka, urkatuaren kontura trufa egiteko edo, ausaz, arinago hiltzen lagunduz
|
haren
sufrimendua arintzeko. Tiraldiekin, gorputza pendulu baten moduan kulunkatzen da alde guztietara; eta kulunkarekin, urkatuari burua estaltzen dion txano beltza atzera irristatu, eta Annaren aurpegia geratzen da agerian.
|
|
2012
|
|
|
Jonek eskua sorbalda dardartian jarri zion. Jasanezina zitzaion emakume
|
haren
sufrimendua.
|
|
|
Kasu honetan ez da inolako substantziarik erabiltzen heriotza eragiteko, baizik eta animaliaren bizitza luzatzen duen baina sufrimendu handia duen tratamendua bertan behera uzten da. Zeharkako eutanasia zakurraren agoniaren sintomak tratatzean datza,
|
haren
sufrimendua saihesteko eta kontuan hartu gabe zakurraren heriotza bizkortu daitekeela. Adibidez, mina arintzen duen sendagai bat ematen zaio, substantzia horrek zakurraren heriotza azkartzen duela jakin arren.
|
|
|
Umea ezagutzen ez zuen baina
|
haren
sufrimenduen berri maiz izaten zuen hiletara joandako bati Camusen Izurria nobelako oihartzunen lanbroa heldu zaio intsentsuaren kearekin nahastuta. Nobelan kontatzen den izurriak, beste biktima askoren artean, haur bat eraman du.
|
|
2014
|
|
|
Aurrerago, Mikel Strogoff oso maila altura iritsi zen inperioan. Baina ez da haren arrakasten istorioa kontatzea merezi zuena,
|
haren
sufrimenduena baizik.
|
|
|
Gorrotatu egin nahi zuen gizon hura, baina ezin zuen.
|
Haren
sufrimendu amaiezina besterik ez zuen ikusten.
|
|
2015
|
|
|
Argudioak sobera ditu bere arrazoiari eusteko: . Amaren bularretik hazi nintzen, dio berriro?,
|
haren
sufrimendua bizi izan nuen: arratoi zulo batean ezer gabe hasi behar izan dugu zerotik.
|
|
|
–Garai batean, oraindik aspaldi ez dela, gaixoari morfinarik eman gabe eutsiko zitzaion albait gehien,
|
haren
sufrimendua premiarik gabe luzatuko, baina, zorionez, gauzak aski aldatuak dira geroztik. Gaixoaren bizitza kalitatea jartzen da orain guztiaren gainetik, oinazea galaraztea helburutzat jotzen.
|
|
|
Eta egia esan, ene neba, nirea harekin hain motela izanik, pena handia ematen dit; izan ere, ez bakarrik ez da neba den aldetik izan behar niokeen karitatea, lagun hurkoa den aldetik ere (arrazoizkoa izango bailitzateke haren premiagatik bihotzeko mina sentitzea) oso motela dut. Jainkoari poz emateko egin behar dudanera itzuliz lortzen dut erremedioa; eta Haren Maiestatea bitartean sartuz, haren alde buru eta bihotz ekingo nioke lanari; bestela, badiotsot berorri, ez niokeela inolako eragozpenik jarriko bidean; izan ere, hura berorren etxetik kanpo ikusteko nuen gogoa hain handia izanik, horrek ematen zidan poza askoz ere handiagoa zen
|
haren
sufrimendua baino. Eta, beraz, arren eskatzen diot berorri, gure Jaunaren maitasunagatik, egin diezadala berorren etxean berriro ez hartzeko mesedea, erreguak eta dituen premiak gorabehera, ni bakez izan nadin; izan ere, berorrekin egotearen kontuan, hura zoraturik dago, beste gauza batzuetan egon ez arren, nik adituengandik baitakit hori gerta daitekeela.
|
|
2017
|
|
|
Beraz, istorioa ez da batere erromantikoa:
|
haren
sufrimendua eta maite zutenen larritasuna islatzen ditu. Guztiontzat, talentu handi bat goizegi galdu zen.
|
|
|
Hori kontatu eta Marari gutxi falta zitzaion dagoeneko hustua zuen pitxerra hartu eta ni buruan jotzeko, ulertezina egiten baitzitzaion nik liburuzainarekiko nuen destaina edo urrutiramendua edo desatxikimendua. Ezetz erantzuten nion, nik asko maite nuela liburuzaina baina batzuetan nire onetik ateratzen ninduela, ezin nituela eraman haren mainak eta
|
haren
sufrimendu aurpegia. Ez genuen, noski, inoiz adostasunik lortzen.
|
|
2019
|
|
|
Baina, bere artean horiek eta okerragoak errepikatzen bazituen ere, ez zuen bake onik. Gorriak ari zen ikusten, bere amodio propioaren barrenean; eta okerrena da Queirósek tankera hartu ziola
|
haren
sufrimenduari, eta, are okerrago, Rangel bera ere jabetua zen bestearen oharpenaz.
|
|
|
Barka ziezaiola amonak. Bera ez zen soraio sentitzen
|
haren
sufrimenduaren aurrean, egin zuten izugarrikeria gaitzesten zuen; hala ere, beste aukera bat emango zion ahizpari.
|
|
2021
|
|
|
Jon Azpillaga() eta Jon Lopategi() altxamendu militarraren bezperatan jaio ziren, eta barru barrutik pairatu zuten gerra bidegabe
|
haren
sufrimendua: " Azpillagaren aita, Itsasalde batailoiko gudaria, 1937ko maiatzaren 9an hil zen gerra frontean, semeak hamasei hilabete zituenean eta emaztea haurdun zuenean.
|
|
2022
|
|
|
Gaur, beldur naiz.
|
Haren
sufrimenduaz beldur naiz. Haren bizia zanpez moztua izan dadin beldur naiz.
|
|
|
Hala ere, arrastaka joaten zen suaren epelera, baina egunetik egunera gero eta gehiago hurbiltzen zitzaion suari, eta apartatu egiten nuen beldur nintzelako erre egingo zela, mina sentituko zuela. ...zezan, albaitaria da-eta bera, eta esan zidan txakurrak sufritu egiten zuela, hilda zegoen gorputz batean bizi zelako sufritzen zuela, eta hori izugarria zen, hori kartoizko kaxa estu batean entzerratuta egotea bezala zen, bi zulo mundua ikusteko eta munduan parte hartu ezinda, eta ulertu nuen ezen egia bazen animalia hura maite nuela, egia bazen zaintzeko hartu nuela, egin nezakeen gauza bakarra
|
haren
sufrimenduari amaiera ematea zela".
|
|
2023
|
|
|
Albiste horretan okerrena ez da hainbeste gazteek erakusten duten zekentasun edo zikoizkeria hori, ez, harritu eta dardara batean jartzen nauena da lagunarekiko ezaxola hori.
|
Haren
sufrimenduarekiko erakusten duten axolagabekeria.
|