|
2001
|
|
|
– Kontu hau urrunegi iritsi da –esan zuen Pablok ia entzungaitza zen ahotsez– Hobe genuke denok formula malapartatu
|
hura
poliziaren esku jartzea eta kitto! Nahi dutena egin dezatela berarekin.
|
|
2002
|
|
|
Itxaro Bordaren ondoko nobelak, batez ere
|
haren
polizia trilogia, narratiba aldetik lortuagoak dira, eta kritika sozial eta politikoa agertzen dute, gaurkotasun kutsu nabarmenarekin batera. Horregatik uste dugu I. Bordaren azken eleberri hauek gehiago hurbiltzen direla nobela beltzaren generora, krimen bat askatzearekin batera euskal gizartearen gatazka nagusien argazkia ere egin nahi baita (bertako egoera politikoa, euskara, intsumisioa, industrializazioa...).
|
|
2005
|
|
|
Hala ere, sistema eraginkorrenak alarma plataforma batera konektatuta daudenak dira, alerta seinaleak segurtasun agentzia pribatu batera edo udaltzain geltoki batera bidaltzen baitituzte. Segurtasun enpresa batekin zaintza sistema bat kontratatzean, bezeroaren etxean alarma pizten bada, gailua zentralarekin harremanetan jartzen da berehala, eta
|
hark
poliziara edo zinpeko jagoleen patruilara bidaliko du dagokion helbidera. Segurtasun sistema horrek arrakasta handia du, batez ere lorategia duten etxebizitzetan, isolatuta dauden etxeetan edo, besterik gabe, maiz hutsik dauden etxebizitzetan.
|
|
2008
|
|
|
Horren ostean, FBIk esango du hegazkinean ez zegoela gorputzik, baina Robincheusek badaki gizon bat behintzat hilik bazela hegazkinaren barruan eta susmatzen hasten da ezbeharra ez zela istripua izan. Orduan, jakin minak eraginda,
|
haren
polizia sena piztuko da, eta zer gertatu den ikertzen hasiko da polizia ohia. Bidean haurtzaroko lagun baten aurka egin du.
|
|
|
Joan den abuztuan Azpeitiko Epaitegiak atxilotzeko agindua eman zuen, eta herenegun atzeman zuen herrialde
|
hartako
Poliziak, Terron Colorado herrian.
|
|
|
–Hasieran oso polita izan zen. Polizia gure atzetik zebilela entzun genuen; gu ez ginen ez ETAkoak ez ezer, eta gainera ohikoena zen garai
|
hartan
polizia atzetik ibiltzea. Eta ihes egin genuen.
|
|
2009
|
|
|
Carlos Carnicero historialariak duela urte batzuk aurkitutako txosten baten arabera, garai
|
hartan
Poliziak gertutik jarraitu zituen grebaren nondik norakoak, protestak Euskadi osora lehengo, eta Estatura gero zabalduko ziren eta ondorioz Arias Navarroren Gobernua eroraraziko zuten beldur baitzen. Poliziaren oldarraldi gogorra beldur horien erakusle izan zen.
|
|
|
Carlos Carnicero historialariak duela urte batzuk aurkitutako txosten baten arabera, garai
|
hartan
Poliziak gertutik jarraitu zituen grebaren nondik norakoak, protestak Euskadi osora lehengo, eta Estatura gero zabalduko ziren eta ondorioz Arias Navarroren Gobernua eroraraziko zuten beldur baitzen. Poliziaren oldarraldi gogorra beldur horien erakusle izan zen.
|
|
2010
|
|
|
Israelgo inteligentzia zerbitzuak Hamaseko buruzagi bat ustez hil du Dubain, eta herrialde
|
hartako
Poliziak egileen argazkia publikatu ditu.
|
|
|
Gutxi gorabehera ipuin saria irabazi nuen garai
|
hartan
poliziaren bisita izan genuen etxean. Hiru lagun bizi ginen han.
|
|
2011
|
|
|
On eginen dit aire garbia arnasteak... . Julenen ataria eta
|
haren aurreko
polizia auto gorriak biltzen zituen keinu bat egin zuen, eta hemendik urruntzeak.
|
|
|
–Beti erdiko bidea hartzen, ez bero, ez hotz?. Pakete alu
|
hura
poliziari eman, horixe egin behar zuen. Infernura Julen eta bere urdanga alu guztiak.
|
|
|
Janek etxea inguratzeko agindu zuen segituan, eta baita berari auto bat bidaltzeko ere, lankideekin ahalik eta azkarren elkartu nahi zuelako. Handik bost minutura, Audi berri bat gelditu zen kafetegiko atearen parean; aurrealdean dir dir zeramatzan bi argi urdinengatik izan ez balitz, inork ez zuen esango auto dotore
|
hura
poliziarena zenik. Autoa zain zegoela ikustean, Jan altxatu egin zen eta berokia jantzi zuen.
|
|
|
Bon, aintzinago, lagun bat hartu nuen nirekin gateko eta Gorria Bentta ingururat abiatu ginen. Juan Luis bere 4x4kin etortzekua zen bainan inguru
|
hartan
polizia atxeman eta hunek... Alte!
|
|
|
Baina, zein izan zitekeen Loidik errealtzat eta sinesgarritzat har zezakeen egoera hori? Garai
|
hartan
poliziak eta zuzenbide sistemak ez zuten giro egokirik eskaintzen eleberri poliziakoak Euskal Herrian txertatzeko. Horren frogagarri datu pare bat baino ez:
|
|
|
Horren frogagarri datu pare bat baino ez: bata, Loidiren eleberriaren garai hartan ere Euskal Herrian herritarrengan mesfidantza sortarazten zuen polizia politikoa zen nagusi; eta bestea, garai
|
hartako
polizia eta guardia zibilen kontrol ideologikoa eta soziala hain zen estua, ezen eleberrian ez baitzizaion orduko egoera sozialari inolako erreferentziarik egiten, esaldi ilunen bat edo beste salbu. Hortaz, Loidik liburua argitaratu ahal izateko zentsurari aurre egin nahian, beste idazle askok bezala, autozentzuraren bidez Zentsuraren lana bete zuen.
|
|
|
Testuinguru eta garai
|
hartan
polizia eleberriak Euskal Herrian idazteak planteatzen zuen arazoaren larritasunaz ohartzeko, kontuan hartu behar dugu Loidik 1955ean bere kabuz eleberria argitaratu zuenetik eta Mariano
|
|
2012
|
|
|
Semearen erailketak ez du zigorrik izan. Alderantziz, egun
|
hartako
polizia buruak mailaz igo dituzte. Kolonbian, egiaren alde isildu gabe borrokan aritzeak 25 aldiz atxilotzea, lau atentatu saiakera jasatea, etengabeko heriotz mehatxuak eta erbestea ekarri dizkiote Neirari.
|
|
|
Eta Iratiren gorpuaren arrastoren bat aurkitu bazuten? Ez, kasu
|
hartan
poliziak deituko zion, ez enpresa pribatu batek. Orduan?
|
|
2014
|
|
|
–Gizon
|
hark
polizia zela eman zuen aditzera. Identifikaziorik erakutsi zuen?
|
|
|
Ideia batek asaldatu zuen Asiain: une
|
hartan
polizia, suhiltzaile eta basozainen taldeak mendiak arakatzen ibiliko ziren, zutarriei lotutako gorpuen bila.
|
|
|
Kanpoko leihoak ilunegiak izan ez balira, atearen alde banatan Frantziako banderak izan ez balitu, etxe txiki zatar eta lasai bat izan zitekeen. Dotoreziarik gabeko letrek iragartzen zuten, ordea,
|
hura
polizien etxea zela, ez serorena.
|
|
2015
|
|
|
Hor etorri zirean arazo asko. Gau
|
haretan
poliziak inguratu egin eban seminarioa. Egin eben ahalegin bat barrura sar tzeako, baina erretorea gogor parau zan.
|
|
|
Libreta burutik kendu ezinean zabiltza. Zeuk daukazu
|
hura
poliziaren eskuetan erori izanaren erru guztia. Alderdi txarrak ahaztu gabe, ordea, ohar sindikalak mesederako gertatu zaizkizu.
|
|
|
kale kantoi
|
hartan
poliziak gure aurpegiak
|
|
2016
|
|
|
Istantera, mikrofono batek haizea hartzerakoan ateratzen duen soinu marrantatua entzun zuten garbi. Bai, Peugeot 505
|
hura
poliziaren auto kamuflatu bat zen.
|
|
2017
|
|
|
Bitxia egin zitzaion Lurrari. Goiz
|
hartan
poliziaz eta kontrolez betea zegoen inguru guztia, eta inork ez zekien ezer. En fin?
|
|
|
Bai, hori buruan azkarki iltzatuta daukat. 1949an Kursaaleko gela nagusia mukuru betea zen, salaren erdia abertzalez eta bertze erdia la bofia z, hola deitzen zen garai
|
hartan
polizia, la bofia... Bai, tentsioa bazen eta guk bagenekien ez zela sobera egin behar, lanjerosa baitzen.
|
|
2019
|
|
|
Bat bakarra aurkitu zuten azkenean, Jensonek instalatu zuen bozgorailu batean. Aztarna
|
hura
poliziaren datu basean sartu eta izen ezberdin batekin bat egin zuen: aztarna hura Curtis Mayo Kimball izeneko tipo batena bezala erregistratuta zegoen, urte bat lehenago, 1985eko maiatzean, atxilotua izan zena Cypress herrian, Kaliforniako hegoaldean, mozkortuta gidatzeagatik eta talka egin ostean ihes egiteagatik.
|
|
|
Baionan gizon bat atxilotu eta espetxeratu dute, bere emaztea hil duelakoan. Larunbatean deitu zion
|
hark
Poliziari, emaztea etxean hilda aurkitu zuela eta. Ostegunean eramango dute 52 urteko gizona epailearen aurrera.
|
|
2020
|
|
|
Brasilgo presoen alde. Herrialde
|
hartako
poliziek katu bat atzeman dute Arapiracako kartzelan. Animaliak zerra orriak, zulagailuentzako ordezko piezak eta telefono mugikor bat zeramatzan gorputzean itsatsita, presoei pasatzeko.
|
|
|
JoaquÃn Carbonellek egin duen Nueva Canción Aragonesaren berrikuspenean ere datek bat egiten dute. Carbonellek dioenez (2012), José Antonio Labordetak 1976ko otsailaren 21ean Zaragozako La Salle eskolaren kiroldegian emandako jaialdia beste mugarri bat izan zen; egun
|
hartan
poliziak indarrez kargatu zuen, jaialdiaren zabalkundea debekatua geratu zen, eta antolatzaileak zifra izugarriekin multatu zituzten. Labordetaren musikari Iñaki Fernà ¡ ndezen hitzek asko esaten dute:
|
|
2021
|
|
|
Galdeketaren erdian Joe Bittrolffek edalontzitik edan zuen eta halaxe lortu zuten haren DNAren lagin erabakigarria. " Arrainak txalupa barrura jauzi egin balu bezala" deskribatu zuen une
|
hura
poliziaren detektibe batek.
|
|
|
Katalan independentziazaleei, ezta Espainiako demokrata askori ere, ez zaie erraz ahaztuko 2017ko urriaren 3an Borboikoak telebistetan eman zuen kuartel estiloko mintzaldia; erabat babestu zuen Espainiako Gobernuaren aginduz bi egun lehenago urriaren 1 gogor
|
hartan
poliziek botoa ematera hurbildu ziren herritarrei emandako jipoi eskandalagarria. Keinurik txikiena ere ez zaurituekin.
|
|
|
Nik ulertzen dut Udaltzaingoa minduta sentitu ahal izan dela, baina uste dut minduta sentitzea ez dagoela oraindik Zigor Kodean tipifikatuta. Besteok ere minduta sentitu gara egun
|
hartako
polizia jardunarekin, baina bakoitzak bere esparrutik eta ahal duen moduan erantzuten du; eta, kasu honetan, nire esparrua diseinua eta umorea da.
|
|
|
Estibalitzen neba
|
hura
poliziaren ezaguna zen aspaldi. Morroi bitxia izana beti, apaindura esoterikoko belar denda baten ardura zuen, baina hamaika gorabehera izan zuen gaztetandik, substantziekin, susmagarriak, onenean?
|
|
|
27 Heraldo de Aragon, 2016/10/03 Kepa Pikabea 1978an sartu zen ETAra, uda
|
hartan
poliziak egin desmasien garaian; ikus Querejeta eta Ortega, Al final del tunel filma, 2001.
|
|
|
Gainera dezagun erantzukizun pertsonal larririk ez bazen ere, poliziaren aurkako gerla
|
hartan
polizia ohi izatea aski izaten ahal zela ekintzak justifikatzeko, edo, bederen, hori litekeela ekintzaile eta sostengu askoren mentalitatea. Polizia jubilatua polizia aktiboari identifikatua zen.
|
|
|
Datu kronologiko, pertsonal eta politiko egiaztagarri eta ukaezin guztiak ditugu, damututako bakoitzak izan duen lankidetza mailari eta Euskadiko Ezkerraren lankidetzari buruzkoak, 1981az geroztik gure aurka eta Barne Ministerioaren eta
|
haren
polizia zerbitzu eta zerbitzu sekretuen eskutik egin diren errepresioeragiketa guztietan. Laster argitaratuko ditugu, EEren isolamenduak eta ezker abertzaleko talde guztiekin dituen borrokek horren egiteko giroa ahalbidetu duten hurbileko une politikoan.
|
|
|
Horra nola deskribatzen duen sindrome
|
hura
poliziekin lanean ibilitako Juan Antonio Gil psikologoak:
|
|
|
|
Haren gain
poliziak eman zituen Uribitarteko bonba autoa eta Ricardo Cousoren aurkako atentatua, umearen zain eskola atean zenean.
|
|
2022
|
|
|
Bide ertzean pertsona bat topatu genuen; aingeru bat zela uste dut. Nire alabak ulertu ez nuen zerbait esan zion pertsona hari kotxetik, eta senar ohiak
|
hark
poliziari deituko ziola pentsatu zuen. Azeleratu egin zuen berriz ere, ezkutatzeko.
|
|
|
Hona bi apunte baino ez: 2005eko Los demonios del Eden [Edeneko deabruak] liburuan Cancuneko Jean Succer Kuri ostalaritzako enpresariaren ume pornografia eta beste praktika pederasten sarea salatu zituela, bata; eta, bestea, 2007ko Memorias de una infamia n [Doilorkeria bati buruzko memoriak] deskribatu zigun salaketa
|
harengatik
poliziek gauzatutako bahiketa legal pairatu zuela.
|
|
|
Haurrak munduratu, bai, munduratzen ditugu, baina hainbat urteren buruan, hamabost urte, hogei urte, espetxean dauzkagu. Makhzenak eta
|
haren
poliziak irentsiak. Kontua da irteten direnerako ez dagoela esperantzarik.
|
|
2023
|
|
|
Aurretik, Eslovakiako polizia gazte bat joan zen deskubrituz nork agindu zuen Kuciak kazetariaren hilketa: Kocner enpresariak —gobernuko alderdi politikoarekin lotura zuzena zuen— bere konfiantzazko emakume bati agindu zion kazetaria hiltzeko; emakume horrek pizzeria baten jabeari eman zion enkargua, eta
|
hark
polizia ohi bati eta militar ohi bati eskatu zien kazetaria hiltzeko, diru truke. Holcovak ziurtzat dauka «erabat» Kocnerrek agindu zuela bere lankidearen hilketa.
|
|
|
Abenduaren 28an aurkitu zuten Huaytaren hilotza, Bilboko San Frantzisko kaleko Hilargi tabernan. Emakumearen bikotekidea zen Leonel B.T., eta
|
hark
Poliziari aitortu zionez, bezperan hil zuen emakumea, labankadaz. Espainiko Berdintasun Ministerioak jakinarazi duenez, gizonak indarkeria matxista aurrekariak zituen, eta Huaytaren alaba amak jasotzen zituen tratu txarren jakitun zen.
|
|
|
Frantziatik ihesi bizi izan zen Aljeriatik landa, eta Portugalek eman zion babes, Salazar diktadorearen garaian.
|
Haren
polizia zerbitzuarentzako aholkulari gisa aritu zen lanean, Agencia Sintra izeneko enpresa bitxi batean. Ofizialki bidaia agentzia bat baldin bazen ere, estalki bat baizik ez zen; egiazki paramilitarrak prestatzeko erakunde bat zen, atentatuak eta hilketak egiteko ikastetxe moduko bat.
|
|
|
Ez zuen luzaroan itxaron behar izan, halako batean Joxek eta Bixentek ihes egin behar izan baitzuten. Asko ziren garai
|
hartan
poliziaren beldurrez muga pasatu behar izaten zutenak, baina horrek ez du esan nahi guztiak gero ETAren egituretan sartzen zirenik. Lekurik ere ez denentzat.
|
|
|
Azkenik Bildosolak azaldu zidan ezen, inongo poliziaren aurrean salaketa ez aurkeztu arren, leialtasun gutxieneko batek behartuta, dena jakinarazi ziotela Pepa Jauregiri, eta hark esan ziela haren aldetik neurriak hartuko zituela, nahiz eta horrek ez zuen esan nahi Bildosolak eta Sanchez Godinek ezin zezaketela egoki jotzen zituzten desmartxak egin, liburua berreskuratzeko. Pepa Jauregik neurriak hartuko zituela esatean, ulertu behar omen zen hark bai,
|
hark
polizia inplikatuko zuela aferan, zer polizia kidego, eta kidego horretako zer atal egongo zen inplikatua jakin ez arren. Eta arren, faborez eta otoi, den dena, zena zelakoa izanik ere, diskrezio osoz eraman behar zen aurrera.
|