|
2000
|
|
|
Eta ni ez nengoen han, eta, halarik ere, handik berehala jakin ahal izan nuen berri gaixtoa, anaiarekin zegoèn sehiak kontaturik. Eta ez zirudien, ez,
|
hura
gezurretan ari zitzaigunik, zeren hala egon baitzen Mattin bi egunetan, kordegabe.
|
|
|
Ordea, borroka hark ez zuen historia luzerik izan, zeren, hasi bezain sarri, lehenengo entseiuan zauritu eta akabatu baitzuen Joxe Aberasturik, eta hala gelditu zen eskarnio egin ustea eskarniatua eta odol isurle ustezkoa odolustua, lurrean etzanik, bere kapelu hegal zabala —baita ile-ordea ere— burutik kanpoan eta bere iduri irrigarri harekin, zeren halakoa baitzen haren begitarterat bildurikako keinua, eta zeren buruan orraztatu gabeko bi ile baitzituen, biak ere nahasirik eta izurturik. ...ren zaldunaren lagunak lurrean zetzan kidearen laguntzan, eta ikusi zuenean haietarik batek ezen hura hilik zetzala, ezpata maginatik deblauki atera eta bizkaitarraren aitzinean paraturik, erran zion ezen koldar bat zela, jaun Lorenzo Cortési kasik denborarik eman ez ziolako bere lekuan jartzeko eta konbaterako behar bezala prestatzeko; baina bizkaitarra ez zen isiltzekoa, eta ihardetsi zion ezen
|
hura
gezurra zela eta bere ohorearen kontrako falta, gezurti deitzen ari zitzaiolako eta koldar, eta erran zion, halaber, ezen, baldin gizona bazen, egin zezala urrats bat aitzina berak ere, zeren munduko denbora guztia emanen baitzion bai bere lekuan jartzeko eta bai bertze prestakuntza guztien egiteko ere, nahiz eta aitzinetik jakinarazten zion ezen bere lekua, handik gutirat, hilen lekua izanen zel... Eta, orduan, gaztelau hark keinu bat egin zien bere lagunei eta guztiek, supituki eta deblauki, jauzi batean ezpata biluztu eta bizkaitarra inguratu zuten.
|
|
|
Ongi oroitzen ditut hirurak, eta, nahiz eta, erran dizudan bezala, artean pinturan ezjakina nintzelako, Pedroren akatsak eta okerrak ere bertutetzat hartzeko prest nengoen, ez nituen laket izan. Ez zitzaizkidan naturalak iduritu, naturaltasun falta
|
hartan
gezur handi bat gordeko balute bezala. Pintura biguna zen —leunkeriak eta belaskeriak ukitua—, nehola ere ez xamurra eta bihozbera.
|
|
2001
|
|
|
‘Nire aita milizianoa zen eta gerran hil zen, ’ esan zuen Goiok, sasoi
|
hartan
gezur batzuk esaten ziren moduan, kalkulatu gabe.
|
|
2002
|
|
|
Susmoa bainuen Sara ene gutun hautsiak osatu nahian zebilela orduko, eta lotsa ematen baitzidan hura ene letrak irakurtzen imajinatzeak. Baina, kontuak kontu, nola zikinduko nuen lehen egun
|
hura
gezur batekin. Ez.
|
|
2004
|
|
|
–Eusko Autonomia Erkidegokoek agindu ziguten kalitatezko euskara irakaskuntza lortuko zutela curriculumean eredu ezberdinak jarrita eta neskato/ mutiko guztiek amaituko zutela lehen mailako irakaskuntza euskaraz hitz egiten dakitela. Baina promes haiek eta kalitatezko irakaskuntza
|
hura
gezur huts bilakatu dira eta Erkidegoko haurrei irusako egiten zaie: gutxik ikasten du hitz egiten, gutxiagok egiten du hitz eta egiten duten askok euskara aldrebesa erabiltzen dute (edo irakasten zaie).
|
|
2009
|
|
|
Hala, bada, Domingok hontz harroputzaren irudia behar zuen buruan, bai, baina osaba Ismaelek ez zuen artean bukatu, antza, ordura arte aipatu zituenak ez ezik, beste zerbait ere ikusi baitzuen. Bartzelonan ibilitako balizko lekukoak ere ederki antzemango zion ez zebilela puntu
|
hartan
gezurretan?, egin ere, bizpahiru ordu egin baitzituen osabak zooan haietako egun batean, libidoaren eskariekin ahaztuta, bizi senak ere aholkatu behar baitzion noizbait, modu inkontzientean bada ere, guztiz osasuntsu eta komenigarri gerta zekiokeela, haragiaren lasterketa ero hartan, atsedenaldi bat hartzea?
|
|
2010
|
|
|
Eta, hala ere, orduan bizi izandako sentipen gozoarekin aski nuelako edo, ez nion kontu hari buelta gehiegi eman. Banekien, bai, anai arrebei gertatutakoaren interpretazioaren oinarrian gezur bat zegoela, gezur batek behia hegan jartzeko gaitasuna balu, gure mundu honetako behi guztiak ikusiko genituzke hegan?, baina berdin jarraitu nuen,
|
hura
gezurra ez balitz bezala: zuhaitzak gorpuen berri eta gorpuek zuhaitzaren berri balekite bezala, alegia, kattagorriak adar batetik bestera jauzika.
|
|
|
guztiei begiratzen nien, beraz, eta guztien begietan igartzen nuen halako kezka bat, beldur atabikotik ere zerbait zuena, edo nik neure barruan sentitzen nuèn beldurraren proiekzioa ote zen zuengan ikusten nuena??, zerbait baino gehiago ere bai: horregatik ote geunden, bada, isilik, zeren, guztiok ere buruan geneukàn hitza, amaren egoera definitzen zuena, inork ez baitzuen ahoskatu nahi?; amak erotuta behar baitzuen, horrelako gauzak egiteko?!; hala, bada, gure jarrera hura autodefentsa psikologiko hutsa besterik ez zen, ausaz, zeren, hitza isiltzearekin batera, esperantzari eusten baikenion, maila batean bai bederen, esperantza
|
hura
gezur hutsa bazen ere?
|
|
|
Eta, hala ere, orduan bizi izandako sentipen gozoarekin aski nuelako edo, ez nion kontu hari buelta gehiegi eman. Banekien, bai, anai arrebei gertatutakoaren interpretazioaren oinarrian gezur bat zegoela —gezur batek behia hegan jartzeko gaitasuna balu, gure mundu honetako behi guztiak ikusiko genituzke hegan—, baina berdin jarraitu nuen,
|
hura
gezurra ez balitz bezala: zuhaitzak gorpuen berri eta gorpuek zuhaitzaren berri balekite bezala, alegia, kattagorriak adar batetik bestera jauzika.
|
|
|
guztiei begiratzen nien, beraz, eta guztien begietan igartzen nuen halako kezka bat, beldur atabikotik ere zerbait zuena —edo nik neure barruan sentitzen nuèn beldurraren proiekzioa ote zen zuengan ikusten nuena? —, zerbait baino gehiago ere bai: horregatik ote geunden, bada, isilik, zeren, guztiok ere buruan geneukàn hitza, amaren egoera definitzen zuena, inork ez baitzuen ahoskatu nahi?; amak erotuta behar baitzuen, horrelako gauzak egiteko...!; hala, bada, gure jarrera hura autodefentsa psikologiko hutsa besterik ez zen, ausaz, zeren, hitza isiltzearekin batera, esperantzari eusten baikenion, maila batean bai bederen, esperantza
|
hura
gezur hutsa bazen ere...
|
|
2011
|
|
|
Behin kanpoan zegoela, zikoinen habiari so egin zion, eta, apezak berarekin izandako jarreraren aurkako erreakzio gisa edo, zalantza baten argia piztu zitzaion, bat batean, burmuinetan: mundu guztiak, izan ere, ontzat ematen zuen apezak pulpitutik zabaldutako historia, zikoinei lotua, baina zer,
|
hura
gezurra balitz?. Historia hark ere bere froga behar baitzuen, beharbada, eta Atilanok zerbait egin behar baitzuen?
|
|
2013
|
|
|
hain ondo ikasi zuen, non egun batean erredakzio sari bat eman baitzioten. Guztiaz ere, ondotxo zekien bere zazpi zortzi urteko abadealdi
|
hura
gezur hutsa izan zela, baina gezur hartan ere, organoaren musika aditzen zuenean, berbarako, egiaren zantzuak ere sumatzen zituen, edo absolutu baten beharra, aitak buruan zuèn tailerra baino absolutuagoa.
|
|
|
hain ondo ikasi zuen, non egun batean erredakzio sari bat eman baitzioten. Guztiaz ere, ondotxo zekien bere zazpi zortzi urteko abadealdi
|
hura
gezur hutsa izan zela, baina gezur hartan ere –organoaren musika aditzen zuenean, berbarako– egiaren zantzuak ere sumatzen zituen, edo absolutu baten beharra, aitak buruan zuèn tailerra baino absolutuagoa.
|
|
2015
|
|
|
Arnasa behar nuen lehendabizi. Ez nekien zer esan eta ez neukan emakume
|
harentzat
gezurrak asmatzen ibiltzeko gogorik. Gertatzen zena gertatu, bizitza berri baten aurrean sumatzen nuen neure burua, har izateari laga dion mitxilikotak nabaritzen duen eran.
|
|
2016
|
|
|
Guri, gaur egun, nobelagile viktoriarraren harrokeria gutxienez hemezortzigarren mendeko elizgizonaren desleialtasunak bezain errudun iruditzen zaigu. Viktoriarrek
|
haren
gezur eta arinkeriak deitoratzen zituzten bitartean, bizitzako traba guztiak barregarri bihurtu zituen adorea eta adierazpidearen distira anitzez nabarmenagoak dira orain.
|
|
|
On Kixote hori hango zaldun borroketan zebilela esan zidaten eta ez nuen hiriratu nahi izan,
|
haren
gezurra lurbira osoan ager agerian utzarazteko; honelatan, bada, Bartzelonaratu nintzen, zuzen zuzen, gizalegearen agiritegi, atze edo atzerritarren aterpe, txiroen babesetxe, bihoztunen aberri, irainduen mendeku, adiskidantza sendorren elkargune, bai toki bai edertasun aldetik bakarra hiria. Bertan niri gertaturikoak atsegingarri ez baina atsebagegarri izan badira ere, hiri hura ekusteagatik beragatik, atsebagea atsegin dut.
|
|
2017
|
|
|
Amak exajeratu hutsa zela esatearekin konpontzen zuen dena; aitak, berriz, alabak gizon
|
hari
gezurrak esaten zizkiola, berarekin maiteminduta zegoelako.
|
|
|
Betidanik nion entzuna aurreko nagusiari euskara ahoz bakarrik transmitituriko hizkuntza zela, eta besteek bezalako tradizio literariorik ez zeukala. Eta tamalgarritzat jo nuen, baieztapen
|
haren
gezurrez enteratu nintzenean, nork bere herriaren aztarnak nire antzinako nagusiak bezain ahazturik izatea. Nire gurasoek, urrutirago joan gabe, askoz txiroagoak eta apalagoak izan arren, E1 Quijote, Don Juan Tenorio eta gaztelerazko literaturaren beste hainbat obra ospetsuren berri izaten zutela gogoratu nuen.
|
|
2019
|
|
|
Gaurtik aurrera oker horren kontu eske etorriko zaion unearen zain biziko da, goiz edo berandu gertatuko da, baina ezinbestez gertatu egingo da, agian egile haserrea bera izango da, edo kritikari ironiko eta gupidagabea, edo argitaletxeari gutuna egiten dion irakurle artatsua, edo, agian bihar bertan, Costa, proben bila datorrenean, berbera etortzeko gauza da, bai horixe, aire heroiko eta sakrifikatuarekin, Nik neuk etorri behar izan dut, hobe izaten da beti nork bere eginbeharra dena baino gehiago egitea. Eta Costak probak gainetik irakurtzeko gogoa badu bere zorroan sartu baino lehen, une
|
hartan
gezurrak zikindu duen orriak bere begien aurrean jauzi egiten badu, laugarrenak diren proba horietan hitz berri bat agertzeak asaldatzen badu, irakurtzeko lana hartzen badu eta orain idatzirik dagoena zer den ulertzera iristen bada, mundua, orduantxe berriz lehengora itzulirik, oso une labur batez baizik ez da desberdin biziko, Costak hauxe esango du, duda izpi batez, Silva jauna, uste dut hemen ... Hitz zitala ezabatzeko ez da beharrezkoa izango deleatur bat egitea, gainean zirriborro bat egitea nahikoa izango da, besterik gabe, haur batek egingo lukeen legez, mundua bere betiko orbita lasaira itzuliko da, beti izan zenak izaten segituko du, eta aurrerakoan, Costak, gertaera arraro honetaz beste inoiz hitz egingo ez badu ere, beste arrazoi bat edukiko du aldarrikatzeko Produkzioa gauza guztien gainetik dagoela.
|
|
2020
|
|
|
Arsuagak esan zion EREko kazetariari egin zuen lehen gauza Naparraren gurasoekin egotea izan zela, informazio
|
hura
gezurra zela argi uzteko.
|
|
|
Lesakan ote da oraindik? Eta zergatik erran zion aitzineko
|
hartan
gezurra?
|
|
2021
|
|
|
Zalantza hura uxatzera jarri nintzen buru belarri, haren gogoa berriro gauza atseginez betetzera. Gezurra esan nion, eta
|
hari
gezurra esatean, neure buruari ere bai. Eta hura, soilki, prestegi zegoen sinesteko; soilki, prestegi ahazteko.
|
|
|
Eta orduan Anarekiko akordioak huts egingo du nire baitan. Eta orduan
|
harekiko
gezurrak arazo txikiena izango dira, neure buruari gezurrak esaten hasi baitut.
|
|
|
Dibanean erdi etzanda zegoen, gortinak itxi eta oheburuko lanpara piztu zuen: horrela eguna laster bukatuko zela pentsa zitekeen; baina bazekien
|
hura
gezurra zela. Leihoan zehar zeru urdina eta maiatzeko igande txepel bat ere ikusten ziren.
|
|
2022
|
|
|
Pelikuletan, neskek morroi zintzoak maite zituzten, tipo erromantikoak, sentiberak, ilargipean gauza politak erraten zituztenak. Baina
|
hura
gezurra zen. Bizitza errealean neskek, edo Isabelek behintzat, putakumeak maite zituzten.
|
|
|
istorioa, nahikoa absurdoa berez eta gai nautikokoa, transbordadore arrunt batean jazo ordez, XVII. mendeko itsasontzi pirata batean kokatu zuen, bigarren mailako xehetasun batzuk aldatzera eraman zuena Roberto, ezer larriegirik ez. Eta, hala ere,
|
hura
gezurra zen, ez zen jadanik kontatzen ari amets zinezkoa, fikzioak kutsatutako bat baizik, propio sortutako fikzio batek alegia. Ametsak benetakoak jo daitezkeen neurrian behintzat, hots, fikzio espontaneo gisa hain zuzen.
|