Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 81

2004
‎1 Epaitegiek eta auzitegiek, eta alderdiek edo komunikazio egintzen jasotzaileek, bide elektroniko nahiz telematikoak, infotelekomunikazioak edo antzekoak badituzte, komunikazio egintzak bide horien bitartez igorri ahal izango dira, horiei dagokien hartu izanarekin; bide horiek ahalbidetu behar dute idazkiak eta agiriak igorri eta jasotzea, komunikazioa eta beraren edukiaren kautotasuna bermatzea, eta igortze eta jasotze osoa, eta horiek egiteko unea modu sinesgarrian agerraraztea.
‎1 Adituek izan behar dute irizpena zein gairi buruzkoa izan eta zein izaeratakoa, eta gai eta izaera horiei dagokien titulu ofiziala. Lanbide titulu ofizialik ez duten gaietan, adituak izendatuko dira, gaiotako jakitun direnen artean.
‎1 517 artikuluaren 2 paragrafoko 4, 5, 6 eta 7 zenbakietan zein titulu betearazle ezarri eta titulu horiei dagokienez, betearazpena agin daiteke, soil soilik, baldin eta horren kopuru zehatzak 50 000 pezeta gainditzen badu eta kopuru hori eman bada*:
‎3) Titulu betearazlearen arabera zorduna izan ez arren, zorra ordaintzeari beren beregi lotuta dauden ondasunen jabearen aurka, betiere lotura hori legeak agintzen duenean edo agiri fede emaileak egiaztatzen duenean. Pertsona horiei dagokienez, betearazpena mugatuko da, beren beregi lotutako ondasunetara.
‎2 Demanda edo erantzuna aurkeztean, alderdiek ezin badituzte eskuratu aurreko paragrafoaren lehen hiru zenbakietan aipatu agiri, baliabide eta tresnak, orduan zehaztuko dute horiek dauden artxibo, protokolo edo tokia, edota ziurtagiria lortzeko erregistro, erregistro liburu, jardun nahiz espedientea.
‎Hori guztia dela eta, lehen multzoko oinarrizko eskubideei dagokienez, hau da, epaiketaz kanpoko ondasun juridikoen ingurukoak diren horiei dagokienez, legeak ezarri du, kasuan kasuko prozesuaren izapideak lehenespenez egiteaz gain, horiek gauzatu behar direla Oinarrizko Eskubideen Jurisdikzio Babesari buruzko 1978ko Legeak ezarri prozedura bidea baino azkarragoa den bide hau erabilita: epaiketa arrunten bidea, demanda eta erantzuna idatziz aurkeztuta, eta ikustaldia egin eta epaia emanda.
‎Aurka jartzearen oinarria bada 2077 artikuluaren lehenengo lerrokadan adierazitako arrazoietatik edozein, epaileak, auto berean, aurka jarri diren horiei dagokienez, bukatutzat joko du espedientea, eta jabari zuzenekoaren ugazabari eta jabari erabilgarriaren ugazabei, adostasuna eman duten neurrian, eskubidea gordeko zaie, kasuan muntaren arabera egoki den epaiketan erabil dezaten.
‎Aditu hori artekari elkargokideen artean zozketa eginda hautatu da, horiek dauden kasuan; halakorik izan ezean, efektuei dagokien mota horretan matrikulatutako merkatarien artean; batera zein bestera, ezin izango da ezetsi.
‎Aurreko artikuluan ezarritakoa ez da aplikatuko, mantenua ordaintzeko kondena ezarri duen epaia betearaztean. Hori gertatuko da, legeak mantenua ordaintzeko betebeharra zuzenean ezartzen duen kasu guztietan; kasu horien artean daude, halaber, deuseztasun, banantze eta dibortzio prozesuetan emandako epaien erabakiak, horiek ezkontideari edo seme alabei zor zaien mantenuaren ingurukoak badira.
‎1 Zordunak, hirugarren edukitzaileak eta interesdun orok aurkez ditzaketen erreklamazioetatik, betiere aurreko artikuluetan jasotakoa ez denean, kasuan kasuko epaiketan aztertu eta ebatziko da, kapitulu honetan ezarritako prozedura inoiz eten edo oztopatu gabe. Erreklamazio horien artean daude, halaber, tituluaren deuseztasunari edo zorraren muga eguneratze, egiazkotasun, azkentze eta zenbatekoari buruzkoak.
‎Idazkunak, horiei dagokien erregistro, liburu edo folioan barik, beste erregistro, liburu edo folio batean egitea. Espedientearen gaineko eskumena izango du idazkunok zein erregistrotan egin eta erregistro horrek; ebazpenak idazkunaren edo idazkunen kopia egitea aginduko du, eta idazkunok ezereztu egin dira.
‎Inskripzio bat beste batekin bat ez badator bi biok egitateen fede eman eta egitate horiei dagokienez, zuzenketa epaiketa arruntean bakarrik lortu ahal izango da, eta horren idatzoharra bi folioetan egingo da, Fiskaltzak hala eskatuta.
‎Ikuskatzaile arruntek, urtarrilean, ikuskapenen parte arrazoitua emango diote Zuzendaritza Nagusiari, eta izen abizenekin aipatuko dituzte erregistroetan hutsegiterik izan ez duten funtzionarioak eta bestelako kasuetan daudenak ere; azken horiei dagokienez, atzemandako hutsegiteak adieraziko dira, bai eta horiek zuzentzeko hartu diren neurriak, ongitzea hasi den ala ez azalduko da, eta ezarritako zehapenak adieraziko dira.
‎Interesdun baten egonlekua ezezaguna bada, jakinarazpena egingo da hasierari buruzko iragarki orokorraren bidez; iragarkia egiteko, ediktuak jarriko dira erregistroetako iragarki taulan eta egokitzat erabaki diren bulegoetako iragarki tauletan. Idazkun askori buruzko espedientean, nahikoa da iragarkiak zehaztea ukitutako inskripzio nagusiek zein egitateren fede eman, eta egitate horiei dagozkien atala eta data.
2005
‎a) Euskal Autonomia Erkidegoko administrazioak eta Estatuko Administrazioa, eta baita horien mende dauden edo horietako erakunde administrazioa osatzen duten zuzenbide pribatu edo publikoko entitateak ere.
‎Pentsiodunak bere eskubidearen aurreneurrizko idatzoharra lortu badu eta idatzoharrean jasotako ondasunak legatua ziurtatzeko adinakoak badira, pentsiodun horrek ezin eska dezake hipoteka beste ondasun batzuen gain eratzea. Ondasunok askiezak izanez gero, pentsiodunak eska dezake hipotekaren osagarria eratzea, beste ondasun batzuen gain; azken horiei dagokienez, alabaina, aurreko artikuluaren bigarren lerrokadan xedaturikoa izan behar da kontuan.
‎e) Okupatu diren finken edo finka zatien deskripzioa, horien planoa, erregistro datuak, okupatutako azalera, finka zein finka zati horiei dagozkien aprobetxamendu unitateak eta aprobetxamenduok gauzatzeko jardununeak.
‎3 Eraikina amaituta dagoela adieraziz gero, aurreko zenbakietan zehaztutakoaz gain, ziurtagiriak egiaztatu behar du obra amaitu dela, eta, datu horiei dagokienez, bat datorrela kasuan kasuko proiektuarekin.
2006
‎2 Esku sartze kasuetan, zordunari dagokio urteko kontuak egitea konkurtsoaren izapideak gauzatu bitartean, betiere konkurtsoko administratzaileen ikuskapenaren mende; etete kasuetan, azken horiei dagokie.
‎Inprimatzearen, grabatzearen edo argitaratzeko beste edozein tresna mekanikoren bidez delitua egin denean, delitu horren sumarioari hasiera eman bezain laster, inprimatutakoaren edo estanparen aleak bahituko dira, horiek dauden tokia edozein izanda ere. Haren moldea ere bahitu egingo da.
‎Instrukzio epaileak ahaleginak egingo ditu hasierako uneetan armak, tresnak eta edozein motatako efektuak jasotzeko, baldin eta delituarekin zerikusia izan ahal badute, eta delitua zein tokitan gertatu eta bertan edo toki horretatik hurbil aurkitu badira, edo errudunaren esku badira, edo beste toki ezagun batean; gainera, horiek dauden tokia, denbora eta egoera adieraziko ditu zehatz mehatz deskribatuta, eta eginbidea luzatuz, horiei eta aurkikuntzaren inguruabarrei buruz ideia zehatza era dezan.
2007
‎Barneratzerako kasuetan dauden adingabeak jarriko dira adingabeak babesteko zerbitzu eskudunen mende. Adingabeen epaileak, aurretiaz Fiskaltzaren aldeko txostena jasota, baimendu ahal izango du adingabe horiek sartzea atzerritarrentzako barneratze zentroetan, adingabe horien gurasoak edo tutoreak ere zentro horietan daudenean, horiek hala eskatzen dutenean eta familiaren intimitatea bermatzen duten moduluak daudenean.
‎Eskariak egiteko eskubidea egikaritu ahal izango da edozein erakunde publiko, administrazio edo agintariren aurrean, bai eta administrazio publikoei lotutako edo horien mende dauden organismoen eta erakundeen zuzendaritza eta administrazio organoetan ere, euren eskumeneko gaiei dagokienez, eta horien lurralde esparrua edo esparru funtzionala edozein delarik ere.
‎Horren ondorioz, elkartzeko eskubidearen araubide orokorra bat etorri behar da lege berezietan eta lege horiek zein arauk garatu eta arau horietan jasotako elkartzeko eskubidearen modalitate bereziekin. Modalitate berezi horien artean daude alderdi politikoak, sindikatuak, enpresaburuen elkarteak, konfesio erlijiosoak, kirol elkarteak, eta epaile, magistratu eta fiskalen lanbide elkarteak. Helburu horrekin gutxieneko eta erkidea den araubidea ezarri da.
‎d) Konstituzioak ezarri esparruaren barruan zein eskumen bereganatzen dituzten, eta zein oinarri bete behar diren, eskumen horiei dagozkien zerbitzuak eskualdatzeko.
‎Datuak Babesteko Espainiako Agentziak, lege honek edo beste lege batzuek eratxikitako ahalmenak egikaritzean, gauzatutako prozedura zehatzaileek gehienez sei hilabete iraungo dute. Prozedura zehatzaile horietatik kanpo daude Telekomunikazioei buruzko azaroaren 3ko 32/ 2003 Lege Orokorraren arau hausteen inguruko prozedurak.
‎Misio iraunkorretako, edo Espainian gobernuen arteko zein erakundek izan egoitza eta erakunde horietan dauden ordezkaritzetako, edo Espainian egindako nazioarteko biltzarretako ordezkari eta eskuordeak, bai eta horien gainerako kideak eta euren familiakoak ere.
‎Botere publikoek kontsumitzaile eta erabiltzaileei informazioa eta heziketa ematea sustatuko dute; haien erakundeak suspertuko dituzte; eta horiei dagozkien arazoetan entzun egingo diete, legeak ezartzen duenaren arabera.
‎2 Babes judizialak bere barnera bilduko du beharrezko neurri guztiak hartzea, esku sartze bidegabea amaitzeko eta kaltedunari bere eskubide guztiak berrezartzeko, bai eta bihar etziko esku sartzeak prebenitzeko edo saihesteko ere. Neurri horien artean egon ahal izango dira kautelazkoak, esku sartze bidegabea berehala geldiarazteko, bai eta erantzuteko eskubidea aitortzea, epaia hedatzea eta eragindako galeren ondoriozko kalte ordainak ematera kondenatzea ere.
‎Adiskidetze batzordea osatuko dutedezkari batek, zentroko titularrak edo ho hezkuntza administrazio eskuduneko orrren eskuordeak, eta eskola kontseiluko ordezkari batek. Eskola kontseiluko kideek hautatuko dute eskola kontseiluko ordezkaria erabateko gehiengoarekin, kide horien artean dauden irakasleen edo ikasleen gurasoen artean.
‎1 Zentro pribatuek eskainitako irakaskuntzak ez badu ahalbidetzen balio akademikoa duen titulua lortzea, zentro pribatu horiek egongo dira zuzenbide erkidegoko arauen mende. Zentro horiek ezin izango dute erabili irakaskuntza zentroetarako ezarri izenetarik bat ere, ezta izen horiei begira errakuntza edo nahasmendua sor dezakeen izenik ere.
‎Xede hori garrantzitsua izan zen, legea aldarrikatu zen unean ere. Gaur egun, Espainian alderdi politikoen estatutu juridikoa osatzen duten osterantzeko xedapenak dira Konstituzioak ezarritakoaren ondorio, bai eta beste arau batzuek ezarritakoaren ondorio ere; arau horien artean daude, bada, parlamentuetako araudiak nahiz Hauteskundeei buruzko Legea. Arau horiexek zehaztu dute alderdi politikoek sistema demokratikoan duten eginkizuna eta oinarrizko zeregina.
‎«4 Hautesle taldeek ezin izango dituzte aurkeztu hautagai zerrendak, baldin eta hautesle talde horiek badira epaiketa bidez legearen aurkakoa dela adierazi eta desegin edo etendako alderdi politiko baten jarraipena edo ondorengo. Ondore horietarako, aintzat hartuko dira alderdi horien artean dagoen oinarrizko antzekotasuna. Antzekotasun hori izan daiteke, alderdi horien egitutzean; finantzaketa bide nahiz bide maran, antolaketa eta jardunbidean; alderdi horiek osatu, zuzendu, ordezkatu edo administratzen dituzten pertsonen ereterialetan; edo, indarkeria nahiz terrorismoari babesa emateko asmo gisa, jarraipen edo ondorengotza hori dagoela uste izatea ahalbidetzen duen beste edozein inguruabar nabarmenetan».
‎Ezinbesteko kasua egiaztatzen duen lan agintaritzak erabaki dezake lan kontratuak zein langileri azkendu eta langile horiei dagokien kalte ordaina Alokairuak Bermatzeko Funtsak ematea, oso osoan edo zati batean; edozelan ere, Alokairuak Bermatzeko Funtsak medeatze eskubidea izango du enpresaburuari begira.
‎c) Lege honen 51.1 artikuluan ezarritako arrazoietako bat dela eta, lanpostuak amortizatzeko modu objektiboan egiaztatutako beharrizana eduki eta artikulu horretan ezarritako lanpostu kopurua baino gutxiago amortizatzen denean. Ondore horretarako, enpresaburuak eraguntzeko xedearekin, edo teknika, anbaki azkentzailea egiaztatuko du, ekonomia arrazoietan oinarrituta, egoera ekonomiko negatiboak gainditzen latolaketa zein ekoizpen arrazoietan oinarrituta, baliabideak hobeto antolatuz, enpresaren jardunbide egokia eragozten duten zailtasunak gainditzeko; zailtasun horien artean daude enpresak merkatuan duen lehia edo eskariak ezarritako baldintzak
‎2 Artikulu honen arabera, kaleratzeetan estatuaren kontura direnean izapidetza aldiko alokairuak, estatuaren kontura izango dira alokairu horiei dagozkien Gizarte Segurantzaren kuotak.
‎Gainera, errege dekretu hori argitaratu ondoren, legeria aldarazpen garrantzitsuak egin dira, errege dekretuaren edukian eragigegintzazko Errege dekretua, Lan prona dutenak. Legeria aldarazpen horien artean dago apirilaren 7ko 2/ 1995 Lezedurari buruzko testu bategina onetsi zuena; izan ere, horren 145 artikuluak eragina du inskripzio, afiliazio, alta, baja eta datu aldaketen inguruko egintzen berrikuspenean. Aldarazpen horien artean daude, orobat, urriaren 29ko 5/ 1992 Lege Organikoa, izaera pertsonaleko datuen tratamendu automatizatua arautu duena, eta, bereziki, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legea, Herri administrakoa, eta azaroaren 8ko 30/ 1995 Legea, Aseguru Pribatua Antolatu eta Gainbezioen Araubide Juridikoari eta Administrazio prozedura Erkideari buruzgiratzeari buruzkoa.
‎Legeria aldarazpen horien artean dago apirilaren 7ko 2/ 1995 Lezedurari buruzko testu bategina onetsi zuena; izan ere, horren 145 artikuluak eragina du inskripzio, afiliazio, alta, baja eta datu aldaketen inguruko egintzen berrikuspenean. Aldarazpen horien artean daude, orobat, urriaren 29ko 5/ 1992 Lege Organikoa, izaera pertsonaleko datuen tratamendu automatizatua arautu duena, eta, bereziki, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legea, Herri administrakoa, eta azaroaren 8ko 30/ 1995 Legea, Aseguru Pribatua Antolatu eta Gainbezioen Araubide Juridikoari eta Administrazio prozedura Erkideari buruzgiratzeari buruzkoa. Egin eginean ere, azaroaren 26ko 30/ 1992 Legea aplikatzen zaie Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren kudeaketa egintzei, enpresen inskripzioari, eta langileen afiliazioari, altei, bajei eta datu aldakeketa egintza horiek ofizioz aurkaratzea eta berrikustea.
‎2 Hitzarmen kolektiboen bidez, eta horiei dagokien esparruan, langileek eta enpresaburuek lan eta ekoizpen baldintzak arautzen dituzte; era berean, laneko bakea arau dezakete, itundutako betebeharren bidez.
‎Prebentzio baliabide horiek egon beharra Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak agintzen duenean, kasuaren inguruabarrek halaxe eskatzen badute, detektatutako lan baldintzak direla-eta.
‎1 Erregelamendu honen 7 artikuluko 4.1 idatz zatiak ezarri jarduera aniztasuneko egoeran daudenak zenbat araubidetan egon eta horrenbeste alta eta baja eskatu dira. Egoera horietan daudenen altak eta bajak eskagoetan ezarri pertsonek, artikulu horietan ezarri moduan eta baldintzetan.tuko dituzte 29 artikuluan eta hurren
‎Enpresa, lantoki edo ekoizpen unitate autonomoaren gaineko titulartasun aldaketak, berez, ez ditu azkenduko lan harremanak; enpresaburu berria aurreko enpresaburuaren lan izaerako eta Gizarte Segurantzaren eskubide eta betebeharretan subrogatuko da, eta betebehar horien artean egongo dira pentsioen gaineko konpromisoak, halakoen arautegi bereziak ezarritakoaren arabera, eta, oro har, gizarte babes osagarriari dagokionez, enpresa lagatzaileak bere gain hartutako betebeharrak.
‎Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari eratxikitako eginkizunak Diruzaintza Nagusiaren zein organok gauzatu behar dituen zehazten ez denean, eginkizunok gauzatuko dituzte gaiaren eta lurraldearen arabera eskudunak diren beheko organoek; beheko organo batzuk izanez gero, organo horien gainetik dagoen organo erkideak gauzatuko ditu eginkizun horiek.
‎Neurri horrek egoera batzuen gain du eragina; hartara, horiei dagozkien esrako errentari titularrak, lehenengo subrogazioko errentariak eta bigarren subrokubideen balizko edukiak desberdinak dira, besteak beste, kontratuaren hasiegazioko errentariak, eta, horregatik, arauak erantzun egokiak eskaini behar ditu horietako bakoitzean. Ondorenez, legeak kasu bakoitzean ezarritako eskubideen balizko edukia zenbat eta zabalagoa izan, orduan eta subrogazioen ezabaketak mailaz mailakoagoa izan behar, betiere horren horren abiapuntuan ezarrita gaur egungo errentariari eta beraren ezkontideari hil arte errentan emandako etxebizitza erabiltzen uzteko printzipioa, 1964ko legeriak eskubide hori aitortzen baldin badie.
‎Babes ofizialeko eta eskaintza publikoko etxebizitzen errentamenduan, etxebizitzoi buruzko arau bereziak aplikatuko dira, kontratuaren iraupenari, errentaren gorabeherei, kalteen konponketaren eta hobekuntzen gastuak jasanarazteko mugei, eta errentamenduko lagapen eta subrogazio eskubideari dagokienez; horiek arautu gabeko arazoei dagokienez, lege honen arauak aplikatuko dira. Lege hau osorik aplikatuko da errentamenduak xedapen berezi horien mende egoteari uzten dionean.
‎Salbuespen horrek ez du eraginik izango eskumen eta prozedura arazoen gain. Horiei dagokienez, lege honetan xedatutakoa oso osorik ezarriko da.
‎Era berean, eta aurretiaz errentatzaileari hala jakinarazita, errentariak irisgarritasun obrak egin ahal izango ditu finka barruan etxebizitza moduan erabiltzen dituen eraikinetan, betiere obra horiek ez dutenean eragiten eraikinaren egonkortasuna edo segurtasuna gutxitzea, eta obra horiek beharrezkoak direnean, eraikinak modu egokian erabili ahal izateko eta desgaitasuna duenari edo 70 urtetik gorako adinarrean bizi diren familiakideak, odol bi duenari mesede egiteko. Azken horien artean egon daitezke errentaria nahiz horren ezkontidea; errentariarekin antzeko maitasun harremanak izan eta berarekin modu iraunkorrean bizi den pertsona, horren sexu joera gorabehera; euretako batekin modu iraunkodezko laugarren gradurainokoak badira; eta aurreko pertsona horietako edonorentzat landa finkako etxebizitzan doan edo borondatez zerbitzuak ematen dituzten pertsonak. Kontratua amaitzean, errentariak betebeharra izango du, etxebizitza aurreko egoeran uzteko, errentatzaileak hala agintzen badio.
‎Esanbidezko itunik, foru araurik edo zuzenbide berezirik eta ohiturarik ez badago, kapitulu honetako xedapenak aplikatuko dira, eta, ordezko moduan, II, III, VI eta VIII. kapituluetara landa errentamenduei buruz bildutako arauak, apartzeria kontratuaren oinarrizko izaeraren aurkakoak ez badira. Hala ere, legez, ebazpen judizial nahiz administratibo irmoaren bidez, edo kasuan kasuko ureztatzaileen erkidegoak egindako hitzarmen irmoaren bidez, hobekuntzak ezarri badira, orduan, hobekuntza horiei dagokienez, alderdiek euren artean itundutakoaren arabera egin behar dituzte hobekuntza horiek, eta, itunik ez badago, kontratua suntsiarazi ahal izango da, lagatzaileak edo lagapen hartzaileak hala eskatuta.
‎Aurreikusteko moduko gastu eta sarreren plana, eta horiei dagozkien kontuak onestea.
‎Pisu horren gainean, erabilera eta luperketa pribatiboak dira. Haatik, «ondasun higiezin»aren, eraikinaren, horiei dagozkienen eta zerbitzuen gainean espazio pribatiboak alde batera utzita?, erabilera eta luperketa horiek, zentzuzkoa denez, elkarrekin banatu behar dira. Eskubide batzuk eta besteak desberdinak dira, euren norainokoa kontuan hartuz gero.
‎Amaitzeko, 51.1 artikuluaren arabera, botere publikoek kontsumitzaile eta erabiltzaileen defentsa bermatuko dute, eta, prozedura eragingarrien bidez, haien segurtasuna, osasuna eta interes ekonomiko legitimoak babestuko dituzte. Horren ondorioz, bigarren paragrafoan ezarritakoaren arabera, botere publikoek kontsumitzaile eta erabiltzaileei informazioa eta heziketa ematea sustatuko dute (horregatik egon behar dira kolektibo horiei informazioa emateko zerbitzu publikoak); haien erakundeak suspertuko dituzte; eta horiei dagozkien arazoetan entzun egingo diete, legeak ezartzen duenaren arabera, puntu honetan, oso garrantzitsuak dira Kontsumitzaile eta Erabiltzaileak Defendatzeko 26/ 1984 Lege Orokorra eta Espainiako antolamendu juridikora arlo horretako zuzentarau ugari aldatzeko Legean egindako geroko aldaketak, baita kontratazioaren baldintza orokorrei buruzko legeria eta urtarrilaren 26ko 15/ 1989 KAE ere?.... Bestalde, artikulu horren hirugarren paragrafoaren arabera, legeak barne merkataritza arautu eta merkataritzako produktuen baimen araubidea ezarriko du.
‎eskubide eta askatasunen egikaritza askea, erakunde demokratikoen jardunbide arrunta, erkidegorako funtsezkoak diren zerbitzu publikoen funtzionamendua edo ordena publikoaren beste edozein alderdi modu larrian asaldatzen direnean eta ahal arruntak egikaritzea ordena berriz ezartzeko eta mantentzeko nahikoa ez denean, Gobernuak Kongresuari salbuespen egoera adierazteko baimena eskatu ahal izango dio. Baimen eskaerak salbuespen egoeraren ondoreak eta etendako eskubideak zehaztu ditu (nola ez, EKren 55.1 artikuluan ezarritakoak izan behar dira); eskubide horiei dagokienez hartu beharreko neurriak; lurralde esparrua; iraupena (inola ere ezin da izan hogeita hamar egunetik gorakoa) eta gobernu agintaritzak salbuespen egoera indarrean dagoen bitartean emandako xedapenei aurre egiten dieten pertsonei ezarri ahal zaizkien zehapenen gehieneko zenbatekoa. Kongresuak eskaera hori Gobernuak eskatutakoari jarraituz onetsi dezake, edo nahi badu, aldatu egin dezake.
‎gobernu agintaritzak pertsonen eta ibilgailuen zirkulazioa debekatu dezake zehaztutako ordu eta lekuetan, eta leku batzuetatik besteetara mugitzen direnei euren nortasuna egiaztatzeko eskatu ahal die, eta egin beharreko bidea ere adierazi ahal izango die. Modu berean, babesedo segurtasun guneak mugatu ditzake eta horietan egoteko baldintzak adierazi, eta leku jakin batzuetan indar publikoaren jarduera zaildu dezaketen pertsona jakin batzuk egotea debekatu dezake. Beharrezkoa bada, gobernu agintaritzak pertsona jakin batzuei eskatu ahal die bi eguneko aurrerapenarekin jakinaraztea ohiko bizilekua zein herritan izan eta horretatik kanpo egindako joan etorri oro.
‎Horrez gain, jurisdikzio arruntean halakoak alegatu ahal izateko, nahitaezkoa da haiek garatzen dituzten legeak aintzakotzat hartzea (maiatzaren 5eko 19/ 1982 KAE). Baina horrek ez du esan nahi desira edo asmo onen adierazpen hutsa direnik eta legeen bidez garatu arte eragingarritasunik ez dutenik, botere publikoak horien mende baitaude (EKren 9.1 art.).
‎Jokabide ez zilegiak tipifikatu eta horietarako ezarritako zehapenak arautzen dituzten arauek lege lerruna izan behar dute, eta zigor askatasun gabetzaileak ezartzen dituztenean, lege organikoaren lerruna, EKren 81 artikuluak hala eskatzen baitu; izan ere, askatasunari jar dakiokeen mugarik zorrotzenak dira (otsailaren 23ko 25/ 1984 KAE; azaroaren 11ko 140/ 1986 KAE; otsailaren 17ko 34/ 2005 KAE); b) Lex praevia: horrez gain, berme materiala eskatzen da, jokabide ez zilegiak eta horiei dagozkien zehapenak aurretik zehaztuta egon behar baitute, hau da, zehatutako egitatea egin aurretik ezarri behar dira eta debekatutako jokabidea egiten denean indarrean egon behar dute. Hori bat etorriko litzateke hurrengo honekin:
‎Baina printzipioaren aplikazioa istilutsuagoa da egitate bati zehapen penala zein administratiboa ezarri ahal zaion kasuetan. Kasu horietan, printzipioak debekatu egiten du egitate bati zehapen bikoitza ezartzea (bata penala eta bestea administratiboa), salbu eta zehatutako subjektua Herri Administrazioari lotuta dagoenean lotura berezia dela bide («gailentasun bereziko lotura» izenekoak; horien mende daude, esaterako, funtzionarioak, administrazioaren emakidadunak, presoak, etab.). Adibidez, funtzionario bati eroskeria delitua egiteagatik espetxeratze zigorra ezarri badiote, egitate horregatik administrazio zehapena ere ezarri ahal diote eta, horren ondorioz, funtzionario izaera galdu; edo preso batek beste bati lesio bat eragiten badio espetxean izandako borroka batean, egindako lesioengatik... Adibidez, lesio bat eragin duen presoaren kasuan, bizitza edo osotasun fisikoa zehapen penalaren kasuan, eta espetxe diziplina administrazio zehapenaren kasuan.
‎Hau da, posible da erregelamenduetara lege igorpena egitea, baina ez da onartzen zehatzeko ahalaren oinarria soil soilik izatea aurretiaz gaitzen duen lege batetik eratorri ez diren eta estu estutik horren mendekoak ez diren erregelamenduak. Hala ere, ulertu behar da lege gaikuntza ez dela baliozkoa berezko eduki materiala ez badu eta horrek ez zilegi administratiboak eta horiei dagozkien zehapenak argi mugatzen ez baditu (abenduaren 12ko 184/ 1995 KAE; otsailaren 11ko 25/ 2002 eta 26/ 2002 KAE).
‎«Guztiek dute bizitza eta osotasun fisikorako nahiz moralerako eskubidea» (EKren 15 art.), «Pertsona guztiek dute askatasun eta segurtasunerako eskubidea» (EKren 17 art.), «Pertsona guztiek eskubidea dute, eta auzitegien babes eragingarria lortzeko» (EKren 24 art.). Aitzitik, beste batzuk naziokoen eskubide esklusiboak dira, eta atzerritarrak horietatik salbuetsita daude, besteak beste, politikan parte hartzeko eskubidea edo funtzio eta kargu publikoetara heltzeko eskubidea, hain zuzen ere, EKren 23 artikuluan jasota daudenak («herritarrek arazo publikoetan parte hartzeko eskubidea dute, zuzen zuzenean nahiz ordezkarien bidez; ordezkariok askatasunez hautatuko dira, sufragio unibertsalaren bidez, aldizka egindako hauteskundeetan»). Baina eskubide horiei dagokienez ere, EKren 13.2 artikuluak berak estatuko mugak gainditzea kontuan hartu du, eta Espainian bizi diren atzerritarrek ere, baldintza jakinetan (tratatuen bidez edo lege bidez ezarritakoaren arabera, elkarrekikotasunaren baldintzapean), udal hauteskundeetan parte har dezakete, hasieran hautesle moduan (sufragio aktiboa) eta 1992ko konstituzio eraldaketaren ostean, baita hautetsi moduan er...
‎Espainiako Konstituzioaren kasuan, berdintasuna hiru ikuspuntutatik jaso da: antolamendu juridikoaren balio nagusi bezala (1.1 art.), otsailaren 18ko 8/ 1983 KAE eta azaroaren 14ko 216/ 1991 KAE?; eskubide moduan, berdintasuna legearen aurrean, legean eta legearen aplikazioan (14 art.); eta botere publikoei egindako eskakizun moduan, horiei baitagokie inguruabar zehatzak sustatzea gizabanakoaren eta berak osatzen dituen taldeen askatasuna eta berdintasuna benetakoak eta eragingarriak izan daitezen, eta oztopoak kentzea, oztopo horiek haien osotasuna eragotzi edo zailtzen badute (9.2 art.), urtarrilaren 31ko 19/ 1989 KAE eta azaroaren 14ko 216/ 1991 KAE?, muga bakar batekin: botere publikoen nahierakeriaren gaineko debekua (9.3 art.).
‎Baina arazo larriak eragin zituen: ...iak inguratzen zituzten neurri ertaineko lurrei buruzko klausulek eragin handiagoa izan zuten adibidez Galizian Andaluzian baino, kalte gehiago egin zituzten minifundioetan latifundioetan baino; gainera, laborantza ureztatuak soilik arautzen zituenez, jabe handiek basoen eta abereen gaineko botereari eutsi zioten, eta legea herrialde osoan aplikatu zenez eta ez probintzia latifundistetan bakarrik? horietan zegoen benetako arazoa?, prozesuko gastuek eta funts nahikoa ez izateak prozesua asko zaildu zuten. Akats horiek guztiak izan arren, Espainiako historian nekazaritza eraldatzeko egin zen ahaleginik garrantzitsuena izan zela onartu behar da.
2008
‎Dibidenduak zein dibidenduen kontura emandako zenbatekoak banatzean ez bada bete lege honetan ezarritakoa, akziodunek sozietateari itzuli behar dizkiote jasotako zenbatekoak eta horiei dagozkien lege korrituak; horretarako, sozietateak frogatu behar du akziodun horiek bazekitela banaketaren irregulartasuna edo, kasuan kasuko inguruabarrak aintzat hartuta, ezinezkoa zela irregulartasun hori ez jakitea.
‎1 Sozietatearen inguruko idazkunak ezereztutakoan beste ondasun batzuk agertzen badira, likidatzaileek aurreko bazkideei adjudikatu behar diete horiei dagokien kuota gehigarria, aurretiaz ondasunak diru bihurtuz, hori beharrezkoa denean. Likidatzaileei aurreko paragrafoan ezarritakoa betetzeko agindeia egin zaienetik sei hilabete igaro badira aurreko bazkideei kopuru gehigarri hori adjudikatu gabe, edo, likidatzailerik ez badago, interesdunetatik edozeinek eska diezaioke sozietatearen azken egoitzako lehen auzialdiko epaileari pertsona bat izendatzeko, horrek likidatzaileen ordezko eginkizunak bete ditzan.
‎Bazkideek ezin dituzte erabili konpainiaren funtsak ezta sinadura ere euren konturako negozioetan. Hori gertatuz gero, eragiketen ondoriozko irabaziak konpainiarentzat izango dira, eta sozietate kontratua hutsaldu ahal izango da, bazkide horiei dagokienez; berebat, erabilitako funtsak itzuli dituzte eta eragindako kalteen ordaina emango diote sozietateari.
‎Esan dugunez, erantzulea solidario edo subsidiarioa izan daiteke; eta, legeek kontrakorik xedatu ezean, erantzukizun subsidiarioa dagoela uste da. Erantzule mota horien artean badago ezberdintasunik euren eraentza juridikoari begira. Nolanahi den ere, erantzuleak beti erantzun behar du subjektu pasiboarekin batera tributuaren ordainketaz; batzuetan, subjektuak erantzun ez duelako (subsidiaritatea), eta, beste batzuetan, subjektuaren maila juridiko berean jartzen delako (solidaritatea).
‎Guztiok dakigunez, tributu legeek egoera zehatz batzuk arautzen dituzte eta egoera horietan dagoen herritarrak diru kopurua ordaindu behar dio Estatuari (edo beste herri erakunde bati), tributu gisa. Aldi berean, zergadunei euren prestazioa betetzeko beharra ezarri ez ezik, arau horiek forma izaerako eginbeharrak ere xedatzen dituzte, hala nola, aitorpenak aurkezteko eginbeharra, informazioa ematekoa, ikuskapenak jasan beharrekoa eta abar.
2009
‎361.2 artikuluak aipatu kasuetatik kanpo, eroaleak eman ditu jasotako efektuak, efektuon garraio gutunean adierazi eta jasotze unean horiek zeuden egoera berean, inolako kalterik gabe; betebehar hori gauzatzen ez badu, eman ez dituen efektuen balioa ordaindu du eroaleak, eta kasu horretan, efektuen baliotzat hartuko da eurok eman behar ziren tokian eta epean izango zuketena.
‎Kanbio letra ordaintzen duen igorpenduak letra berari eman dakion eska dezake, eramailearen «jasoa dut» adierazpenarekin batera; eramailea kreditu erakundea denean, eta igortzailearen eta igorpenduaren artean besterik itundu ez denean, erakunde horrek ordainketa egiaztatzen duen agiria eman dezake jatorrizko letraren ordez, baldin eta letra behar bezala identifikatzen bada. Agiri horrek balio askatzaile osoa du igorpenduarentzat, edozein kanbio hartzekoduni begira, eta, horiei dagokienez, letra duen erakundeak kalte galeren gaineko erantzukizuna izango du, berriro eskatzen bada letraren ordainketa. Muga eguna igaro eta gero, igorpenduaren edo helbideratze hartzailearen eskuetan dagoen letra ordaindu dela ulertuko da.
‎Bazkideek ezin dituzte erabili konpainiaren funtsak ezta sinadura ere euren konturako negozioetan. Hori gertatuz gero, eragiketen ondoriozko irabaziak konpainiarentzat izango dira, eta sozietate kontratua hutsaldu ahal izango da, bazkide horiei dagokienez; berebat, erabilitako funtsak itzuli dituzte eta eragindako kalteen ordaina emango diote sozietateari.
2011
‎Sozietateak erantzukizuna du, bazkide orori begira, sozietatearentzat bazkide horrek ordaindu dituen kopuruengatik eta kopuru horiei dagozkien korrituengatik; sozietateak erantzukizuna du, halaber, bazkideak onustez eta sozietate negozioentzat hartu dituen betebeharrengatik eta sozietatearen zuzendaritzari modu banaezinean dagozkion arriskuengatik.
‎Jaraunsleak, inbentarioa egin eta gero, jarauntsia arbuiatzen badu, inbentario hori probetxugarria izango da ordezkoentzat eta abintestato jaraunsleentzat; horiei dagokienez, hausnarketarako eta 1019 artikuluak agintzen duen adierazpenerako ezartzen diren hogeita hamar egunak zenbatuko dira, ordezkoek edo abintestato jaraunsleek arbuiatzearen berri izan eta biharamunetik.
‎Era berean, ezin da inoren erabakimenaren menpe utzi jaraunsle edo legatu hartzaileen izendapenen iraupena, eta, testamentugileak jaraunsleak edo legatu hartzaileak izen abizenez izendatuak badira, ezta horiei dagozkien zatiak izendatzeko ardura ere.
‎Kontratuek ondoreak sortzen dituzte, eurok egiten dituzten alderdien artean eta euren jaraunsleen artean, salbu eta, azken horiei dagokienez, kontratutik ateratzen diren eskubide eta betebeharrak eskualdaezinak direnean berez, itun bidez edo lege aginduz.
‎Salbuespen gisa har daitezke familiaren etxebizitza eta ostilamendua; horiei dagokienez, 1354 artikulua aplikatuko da.
‎Fidantza soila edo zehaztugabea bada, horren barruan sartuko dira, betebehar nagusia ez eze, horren erantsi guztiak eta epaiketaren gastuak ere bai; azken horiei dagokienez, ulertzen da fidatzaileak ez duela erantzukizunik, gastuok ordainketaren agindeia egin zaionetik sortu direnean baino.
‎Zor ez den gauza jaso duenak zein hobekuntza eta gastu egin, eta horiei dagokienez, bigarren liburuko 5 tituluan xedaturikoa beteko da.
‎Ugazabak gauza higigarria galtzen badu edo hori legearen aurka kentzen bazaio, gauza erreibindikatzeko eskubidea du, eta hori berori gertatzen da, jendaurreko salmentan, burtsan, azokan nahiz merkatuan eskuratutako gauza higigarriekin, edo legez behar den moduan jardun eta antzeko objektuak salerosten dituen merkatariaren eskutik eskuraturikoekin ere bai; horiei dagokienez, kode honen 464 artikuluan xedatutakoa beteko da.
2012
‎Indarkeria, larderia edo engainua erabilita, aireontzi, itsasontzi edo bestelako ontzi edo itsasoan dagoen plataformaz jabetzen denari, eta horiek kaltetu edo suntsitzen dituenari, edo horietan dauden pertsona, zama edo ondasunen aurka eraso egiten duenari, itsaslapurreta delituaren erruztatu gisa hamar urtetik hamabost arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio. Edozein kasutan, artikulu honetan ezarritako zigorra ezarriko da, egindako delituengatik dagokionari kalterik egin gabe.
‎FALTAK ETA HORIEI DAGOZKIEN ZIGORRAK
‎DELITUAK ETA HORIEI DAGOZKIEN ZIGORRAK
‎Lapurreta delitupeko errudunak dira, irabaziak lortzeko asmoz, beste baten gauza higigarriak harrapatzen dituztenak, baldin eta, gauza horiek dauden lekura sartzeko, gauzetan indarra erabiltzen badute edota pertsonen aurka indarkeria edo larderia.
‎Norbaitek, irabaziak lortzeko asmoz eta indarkeria edo larderia erabiliz, beste bat egintza edo negozio juridikoa egitera edo ez egitera behartzen badu, beraren edo beste inoren ondarearen kalterako, orduan, pertsona horri urtebetetik bost arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio; horrek ez dio kalterik egingo bestelako zigorrak ezarri ahal izateari, baldin eta zigor horiek badagozkie hark indarkeria fisikoa erabiliz gauzatzen dituen egintzei.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Taula kopiatu
horiei 42 (0,28)
horien artean 13 (0,09)
horiek 9 (0,06)
horietan 7 (0,05)
horien mende 5 (0,03)
HORIEI 2 (0,01)
Horiei 1 (0,01)
horien gainetik 1 (0,01)
horietatik kanpo 1 (0,01)
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia