|
2023
|
|
|
Esan dugunez, erantzulea solidario edo subsidiarioa izan daiteke; eta, legeek kontrakorik xedatu ezean, erantzukizun subsidiarioa dagoela uste da. Erantzule mota
|
horien artean
badago ezberdintasunik euren araubide juridikoari begira. Nolanahi den ere, erantzuleak beti erantzun behar du subjektu pasiboarekin batera tributuaren ordainketaz, azken hori tributu betebeharretik askatuz; batzuetan, subjektuak erantzun ez duelako (subsidiaritatea), eta, beste batzuetan, subjektuaren maila juridiko berean jartzen delako (solidaritatea).
|
|
|
Tributu betebehar lotuak dira haren elementukoren bat beste betebehar edo beste zergaldi baten eraginpean dagoenean edota beste betebehar edo zergaldi
|
horiei
dagozkien elementuen arabera zehazten denean.
|
|
|
a) Pribilegio bereziko kredituak edo berme errealarekin segurtatukoak.
|
Horien artean
daude isilbidezko lege hipoteka edo lotura eskubidea, baita betebeharpekoak Tributu administrazioaren mesedetan eratutako berme erreala ere (aldebakarreko hipoteka deritzona). b) Pribilegio orokorreko kredituak. Horien artean daude tributu kredituak, oro har.
|
|
|
Horien artean daude isilbidezko lege hipoteka edo lotura eskubidea, baita betebeharpekoak Tributu administrazioaren mesedetan eratutako berme erreala ere (aldebakarreko hipoteka deritzona). b) Pribilegio orokorreko kredituak.
|
Horien artean
daude tributu kredituak, oro har. Kreditua atxikipenengatik bada, pribilegioa zor osoaren gainean dago, eta ordaindu behar da masaren kontrako kredituak ordaintzeko ondasun nahikoak kendu eta gero, pribilegio bereziarekin lotuta ez dauden ondasunen pentsutan edo horiek ordaindu ondorengo gerakinaren pentsutan (Konkurtso Legearen 432 artikulua) Konkurtso Legearen 280 artikuluak ezarritako hurrenkerari jarraituta (bigarren lekuan alokairu kreditu batzuen ostean) eta Gizarte Segurantzaren langilearen kuotarekin batera hainbana, artikuluko lerrokada berean aipatzen direlako.
|
|
|
Halakoak dira pribilegiorik (berezia nahiz orokorra) ez duten kredituak, eta mendeko kredituak ez direnak. Gure kasuan
|
horien artean
daude tributu kredituen beste %50, atxikipenengatik ez badatoz. Kreditu hauek ordaintzean ez da hurrenkerarik egiten, ezpada hainbana ordainduko dira kreditu arrunt guztien artean (pribilegiorik ez duten Gizarte Segurantzaren kredituak barne).
|
|
|
Kreditu arruntak ordainduko dira lehenago aipatu ditugun kredituak ordaindu ondoren (masaren kontrako kredituak eta pribilegio berezia ala orokorra duten kredituak). d) Mendeko kredituak. Konkurtso Legearen esanetan,
|
horien artean
daude interesak berandutze interesaketa isunak zehapenak eta errekarguak. Legearen 435 artikuluak ezarritako hurrenkeran ordainduko dira, ordinal bakoitzaren barruan hainbana, eta beti kreditu arruntak ordaindu eta gero.
|
|
|
administrazio bidean, oro har administraziozko arau hausteak tipifikatuz, hots, tributuzko foru arauetan eta tributu legeetan tributuzko arau hausteak ezarriz; eta zigor bidean, Zigor Kodean Ogasun publikoaren aurkako delituak tipifikatuz. Lehenengoan arau hauste guztiak tipifikatu dira, baita
|
horiei
dagozkien tributu zehapenak ere; bigarrenean, jokabiderik astunenak soilik arautu dira, horiei dagozkien zigorrekin ere.
|
|
|
administrazio bidean, oro har administraziozko arau hausteak tipifikatuz, hots, tributuzko foru arauetan eta tributu legeetan tributuzko arau hausteak ezarriz; eta zigor bidean, Zigor Kodean Ogasun publikoaren aurkako delituak tipifikatuz. Lehenengoan arau hauste guztiak tipifikatu dira, baita horiei dagozkien tributu zehapenak ere; bigarrenean, jokabiderik astunenak soilik arautu dira,
|
horiei
dagozkien zigorrekin ere.
|
|
|
Non bis in dem printzipioa dela-eta, Ogasun publikoaren aurkako ustezko delituari lotutako egitateei begira, Administrazioak ez dio hasiera edo, hala badagokio, jarraipena emango egitate
|
horiei
dagokien zehapen prozedurari. Zehapen espediente bat hasi bada eta aurretik amaitu ez bada, prozedura hori amaitutzat joko da, betiere, erruduntasun testigantza jurisdikzio eskudunari bidali edo espedientea Fiskaltzari bidaltzen zaionean; hala ere, beste zehapen prozedura bat has liteke deliturik dagoela antzeman ez bada, epaiketan frogatutako egitateen arabera.
|
|
|
Guztiok dakigunez, tributu legeek egoera zehatz batzuk arautzen dituzte eta egoera
|
horietan
dagoen herritarrak diru kopurua ordaindu behar dio Estatuari (edo beste erakunde publiko bati), tributu gisa. Aldi berean, zergadunei euren prestazioa betetzeko beharra ezarri ez ezik, arau horiek forma izaerako eginbeharrak ere xedatzen dituzte, hala nola, aitorpenak aurkezteko eginbeharra, informazioa ematekoa, ikuskapenak jasan beharrekoa eta abar.
|
|
|
Enpresaburuak ez badu epe hori betetzen, kalte ordaina eman dio langileari. Kalte ordain horren zenbatekoa izango da epe hori zenbat egunez utzi bete gabe eta egun
|
horiei
dagozkien alokairuen zenbatekoa.
|
|
|
Enpresaburuak ez badu epe hori betetzen, kalte ordaina eman dio langileari. Kalte ordain horren zenbatekoa izango da epe hori zenbat egunez utzi bete gabe eta egun
|
horiei
dagozkien alokairuen zenbatekoa.
|
|
|
© Gai
|
horiei
dagokienez, enpresako hitzarmenarekin berdinesten dira enpresa taldeen hitzarmenak edo antolaketanahiz ekoizpen arrazoiengatik loturak izan eta izen bakar batekin identifikatzen diren enpresa multzoen hitzarmenak.
|
|
|
10 eguneko aurrerapenarekin, kontratuaren iraupena 3 hilabetetik gorakoa izan bada; 15 eguneko aurreabisuarekin, kontratuaren iraupena 6 hilabetetik gorakoa izan bada; hilabeteko aurreabisuarekin, kontratuaren iraupena urtebetetik gorakoa izan bada. Enpresaburuak ez badu betebehar hori gauzatzen, kalte ordaina eman dio langileari; kalte ordain horren zenbatekoa izango da epe hori zenbat egunez utzi bete gabe eta egun
|
horiei
dagozkien alokairuen zenbatekoa.
|
|
|
Hori dela eta, LELTBren 44.1 artikuluak hurrengoa jaso du: " enpresaburu berria aurreko enpresaburuaren lan izaerako eta Gizarte Segurantzaren eskubide eta betebeharretan subrogatuko da, eta betebehar
|
horien artean
egongo dira pentsioen gaineko konpromisoak, halakoen arautegi bereziak ezarritakoaren arabera, eta, oro har, gizarte babes osagarriari dagokionez, enpresa lagatzaileak bere gain hartutako betebeharrak".
|
|
|
Ordutik, bere lankideekin batera, aipatu enpresako tailerrean zerbitzuak emateaz gain, zerbitzuak eman ditu KAKUETA, S.L., ILUNTZAR, S.L. eta TONTORRAMENDI, S.L. enpresentzat. Enpresa horiek guztietan bazkide berberek dituzte partaidetzen gehiengoa, eta bazkide
|
horien artean
dago Pedro Sarmiento jauna ere, ALLUITZ MOTOR, SLU enpresaren titularra. ALLUITZ MOTOR, SLU enpresako langileek hiru enpresa horietan zerbitzuak eman dituzte beti ALLUITZ MOTOR, SLU enpresak eta hiru enpresa horietariko bakoitzak gauzatu kasuan kasuko kontrata dela eta.
|
|
|
Lanbide taldeko eginkizunak zein izan eta
|
horien gainetik
daudenak eratxikitzen bazaizkio langileari, 6 hilabete baino gehiagoz urtebetean, edo 8 hilabete baino gehiagoz 2 urtean (salbu eta hitzarmen kolektibo bidez beste aldi batzuk ezartzen direnean), langileak bere maila igoera eskatu ahal izango du, hitzarmen kolektiboan xedatutakoa ez badoa horren kontra; edozein kasutan ere, langileak eskatu ahal izango du berak gauzatutako eginkizunak zein izan e... Halaber, horrek guztiak ez dio kalterik egingo langileak alokairuen arteko kasuan kasuko aldea erreklamatzeari.
|
|
|
...atxikitzen bazaizkio langileari, 6 hilabete baino gehiagoz urtebetean, edo 8 hilabete baino gehiagoz 2 urtean (salbu eta hitzarmen kolektibo bidez beste aldi batzuk ezartzen direnean), langileak bere maila igoera eskatu ahal izango du, hitzarmen kolektiboan xedatutakoa ez badoa horren kontra; edozein kasutan ere, langileak eskatu ahal izango du berak gauzatutako eginkizunak zein izan eta eginkizun
|
horiei
dagokien hutsunea betetzea, enpresan maila igotzeen inguruan aplikagarri diren erregelekin bat etorriz. Halaber, horrek guztiak ez dio kalterik egingo langileak alokairuen arteko kasuan kasuko aldea erreklamatzeari.
|
|
|
Genero indarkeriaren edo terrorismoaren biktima diren langileek, euren lanpostuaren zerbitzuak zein herritan eman eta herri horretako lanpostua utzi behar dutenean, euren babesa edo oso osoko gizarte laguntzarako eskubidea eragingarriak izan daitezen, lehentasunezko eskubidea dute enpresak beste lantokiren batean hutsik duen lanposturen batean hasteko, betiere, lanpostu hori bada langile
|
horiei
dagokien lanbide taldekoa edo baliokidea den lanbidetaldekoa. Kasu horietan, enpresak betebeharra du langileei komunikatzeko une horretan dauden hutsuneak edo etorkizunean izan daitezkeenak.
|
|
|
Era berean, segurtasun juridikoak hala eskatzen duelako, enpresaburuak aldi jakin batean bakarrik egin ahal izango du kasuan kasuko ez betetzeen aurka,
|
horiei
dagozkien zehapenak ezarriz. Beraz, behin aldi hori igarota, ezin izango du inolako zehapenik ezarri.
|
|
|
Bestalde," Monte Menor" delakoa osatzen du gainerako zenbatekoak edo soberakinak. Azken hori hainbanatzen da tripulazioko kideen artean,
|
horien artean
egon daitekeela armadorea ere, horrek ontzian lan egiten badu (gehienetan, patroi gisa).
|
|
|
Azken finean, zuzenbideak kontratu mota berezi bat sortzearen aldeko apustua egin du (lan kontratua). Langilearen eta enpresaburuaren harremanetan dauden ondare izaerako inguruabarrak ez ezik, harreman
|
horietan
dauden inguruabar juridiko pertsonalak ere kontuan hartzen dira. Horrela, lan kontratua egitean, langileak ez du bere gain hartzen" gauza zehatza emateko betebeharra" (KZren 1445 artikulua).
|
|
|
Bestalde, zuzendaritza ahalmenaren ondorioz, abokatuek, euren lanbide jarduera gauzatzean, euren gain eginbeharra hartzen dute, bulegoari begira kontratatutako lanbide zerbitzuak zein izan eta zerbitzu
|
horiei
dagozkien betebeharrak gauzatzeko. Gainera, betebeharrok gauzatuko dituzte onustearen erregelekin eta lanbidearen arauek galdatutako arretarekin bat etorriz.
|
|
|
O Ekainaren 2ko 31/ 1977 Lege dekretua, sindikatuetara biltzeko betebeharra azkentzeari, sindikatu egiturak berriztatzeari eta" Zerbitzu Sozio profesionalen Administrazio Instituzionala" erakunde autonomoa berregituratzeari buruzkoa. Arau horren ondorioz, Sindikatu Erakundearen unitate eta zerbitzuak eskualdatu zitzaizkien estatuaren Administrazioari eta gainerako erakunde publikoei, unitate eta zerbitzu
|
horiei
zegozkien eginkizunen arabera.
|
|
|
Jarraian aztertuko da berau, baina aldez aurretik gogorarazi behar da lan zuzenbidearen baitan badirela subjektu batzuk ezin direnak hartu lan kontratuko alderdi ahultzat. Azken
|
horien artean
daude, esaterako, goi zuzendariak edo kirolari profesionalak.
|
|
|
" Toki erakundeek berezkoak dituzten intereseko gaiak kudeatzeko autonomia izango dute;(...) lege honek udalerri, probintzia eta irlen oinarrizko autonomia bermatzen eta arautzen du. Toki erakunde
|
horiei
dagokie gai publikoen zati handi baten antolaketa eta kudeaketa, bakoitzak bere ardurapean eta herritarren onurarako" 91.
|
|
|
Simon Acostaren esanetan, autonomia da Estatuaren zati den kolektibitate batek beste kolektibitateekin konparatuz, interes eta beharrizan ezberdinak dituenez, interes eta beharrizan
|
horiei
dagozkien erabakiak hartzeko aukera, komunitate handiagoek erabaki horietan parte hartzerik izan gabe12 Autorearen ikuspuntutik, Estatuan kolektibitate ezberdinak bereiz daitezke. Estatua osatzen duten kolektibitate horiek guztiak interes propioak eta bereiziak dituzte, beste kolektibitateekin konparatuz.
|
|
|
Beste autore batzuen ustetan, Garcia Fresneda Gea
|
horien artean
dagoelarik, aipatutako artikulu horiek oinarri hartuta, tributuen inguruko arauketa erregelamendu lerruneko arauetan ere jaso ahal dela adierazten dute162 Hau da, lege lerruneko arauek EKak tributuei ematen dien funtzioaren inguruko arauketa egingo dute, eta erregelamendu lerruneko arauak egin ahal izango dira legeek horrela baimentzen dituzten gaietan163 Interpretazio hori ere KAren otsailaren 1... " Konstituzioaren 31.3 artikuluak, hemen interesatzen zaigunari dagokionez, legeari jarraituz bakarrik ondare prestazio publikoak ezarri daitezkeela aipatzen duenean, oinarrizko arauak ez dio izaera absolutuko zerga legezkotasunari sarrera ematen — han ez baita esaten ezarpena nahitaez legearen bidez egin behar denik, baizik eta malgutasun handiagoz eskatzen duela legeak agindu dezala zer irizpide edo printzipioren arabera arautu behar den.
|
|
|
" Bada, Estatuko legegileak, Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen 7/ 1985 Legearen bidez, Konstituzioaren 149.1.18 artikulua, Administrazio horren araubidearen oinarriak arautuz. Eta oinarri
|
horien artean
daude Legearen 65 eta 66 artikuluetako aurreikuspenak, zeinek arautzen baitute Estatuko Administrazioak eta autonomia erkidegoek beren eskumenen esparruan korporazioen egintza eta erabakiak aurkaratzea, eta ezartzen baitute toki erakundeen akordioak etetea auzitegien ahalmena baino ez dela (salbuespena, Gobernuaren ordezkariaren aldekoa, Legearen 67 artikulua). Hauek dira Madrilgo Erkidegoaren Legearen konstituzionaltasuna epaitzeko erreferentzia puntu gisa balio behar duten arauak, gaia planteatzeko unean indarrean dauden arauak baitira:
|
|
|
Esangura horretan, ETELk honakoa ezartzen du: " Foru aldundiek beteko dituzte finantza babeseko ahalmenak, bai eta, ahalmen
|
horiei
dagokienez, udalerriek edo aurrekontu egonkortasunerako eta finantza jasangarritasunerako helburuak bete ez badira— aldundiak berak onartutako plan ekonomiko finantzarioei buruzko laguntza teknikorako, jarraipenerako eta ebaluaziorako eskumenak ere. Hori guztia, aplikagarria den estatuko arauetan edo foru arauetan aurreikusitakoaren arabera, eta lege honetan xedatutakoarekin bat etorrita".
|
|
|
Era berea, ETELren 116 artikuluak toki erakundeen finantzaeta ekonomia planak arautzean honakoa dio: " Foru Aldundiek beteko dituzte finantza zaintzako ahalmmak, bai eta, ahalmen
|
horiei
dagokienez, udalerriek edo —aurrekontu egonkortasunerako eta finantza jasangarritasunerako helburuak bete ez badira— aldundiak berak onartutako plan ekonomiko finantzarioei buruzko laguntza teknikorako, jarraipenerako eta ebaluaziorako eskumenak ere. Hori guztia, aplikagarria den estatuko arauetan edo foru arauetan aurreikusitakoaren arabera, eta lege honetan xedatutakoarekin bat etorrita".
|
|
|
a) TAOLren 25.3 artikuluari jarraituz, toki erakundeek berezkoak dituzten eskumenak finantza jasangarritasun printzipioari jarraituz egikarituko dituzte. b) Udal ogasun osoaren finantza jasangarritasuna arriskuan jartzen ez denean bakarrik erabili ahal izango dira berezkoak ez diren eta eskuordetzaz esleitutakoez bestelako eskumenak. Eskumen berri
|
horiei
dagokienez, nahitaezkoa eta loteslea izango da finantza jasangarritasunari buruzko finantza zaintzako organo eskudunaren txostena. c) Eskumenen eskuordetzeak bat etorri du aurrekontu egonkortasunaren eta finantza jasangarritasunaren arloko legeriarekin. d) Beste Administrazio publiko batzuekin hitzarmenak sinatzeko eta partzuergoak eratzeko, aurrekontu egonkortasunari eta finantza jasangarritasun...
|
|
|
EAEko araubideaz gain, TAOLk ere berezitasun hori adierazten du eta 2 xedapen gehiarriaren 1 atalean adierazten denez, EKren 1 xedapen gehigarriarekin eta EAEko Estatutuaren 3, 24.2 eta 37 artikuluekin bat eginez, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurralde historikoek berezkoak dituzten erakundeak askatasunez antolatuko dituzte. Horretarako eta funtzionamendu egokirako behar dituzten arauak emango dituzte, baina lurralde historiko
|
horietan
dauden toki erakundeen berezitasun historikoak kontuan izanik. Horrekin, lurralde historikoei ez zaie aplikatuko TAOLean probintzietarako ezarrita dauden antolaketa arauak.
|
|
|
" Herri administrazioek finantza betebeharrak hartu eta gastuak legeen arabera bakarrik egin ahal izango dituzte". Agindu horren arabera, Konstituzioak" hutsik" bidaltzen dio legegileari administrazio publikoek finantza betebeharrak beraien gain hartzea mugatzeko aukera, eta, jakina,
|
horien artean
daude toki erakundeak. Ondorioz, ezin da baieztatu aipatutako oinarriak Konstituzioaren aurka egiten duenik, toki erakundeen balizko zorpetzeari muga jakin batzuk ezartzen baitizkio.
|
|
|
nork dauka betebeharra? VALENZUELA VILLARUBIAri jarraituz, ez dirudi oso logikoa betebehar hori toki erakundeei ematea, bai ordea Estatuari eta autonomia erkidegoei, erakunde
|
horiei
dagokielako toki ogasunen gutxieneko baliabide horiek bermatzea. c) Toki ogasun horiek hornitzeko erabili behar diren finantzazio iturri nagusiak zehazten dira: EKren 142 artikuluko xedapenak argi eta garbi uzten du beharrezko baliabide horiek berezkoak dituzten eskumeneko gutxieneko zerbitzuak bermatzeko edo ordaintzeko erabili behar direla.
|