|
2003
|
|
|
Neurri hokuntzako gida-lerroak bete dira, horrelakoak ezarri baditu kontrola egiten duen erakunde publikoak edo profesionalak. Gida-lerro
|
horiek
bat etorri behar dira esku hartze programarekin; programa hori beren beregi helburu horretarakoleak onetsi behar du. Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala.
|
|
|
Aurreko bi lerrokadetan agindutakoa gorabehera, erregimen itxiko barneratze neurriak, askoz jota, hamar urteko iraupena izan dezake hamasei urtekoak baino nagusiagoak direnentzat, eta bost urtekoa, adin hori baino gazteagoak direnentzat, baldin eta delitu bat baino gehiagoren gaineko erantzukizuna badute, delitu
|
horietatik
bat astuna dela kalifikatu bada eta Zigor Kodearen 571 artikulutik 580.erakoen terrorismo delituetatatik bat bada, betiere horri dagokion zehapena hamabost urteko espetxealdi zigorra edo hortik gorakoa denean.
|
|
|
Justizia Sailak bere ahaleginak bildu ditu zenbait ardatzetara, eta ardatz
|
horietako
bat da, hain zuzen ere, terminologiaren normalizaziorako eremua. Horixe erakusten dute Agiri Judizialen Itzulpenerako Batzordearen lanek; lan horiek Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak koordinatu ditu, eta, euren bitartez, agiriak euskaratu eta normalizatu dira.
|
|
2004
|
|
|
2 Auzitegiak agerraldira deituko die alderdiei, hamar eguneko epean, baldin eta
|
horietako
batek oraindik interes legitimoa duela adierazten badu, bai prozesutik kanpo bere uziak ez direla bete azaldu duelako zioak emanez, bai bestelako argudioak erabiliz. Agerraldiaren gai bakarra hori izango da.
|
|
|
3 Aurreko paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, legeak ezartzen badu, edo alderdiek batera etorriz eskatzen badute, edo
|
horietako
batek bestearen adostasunarekin eskatzen badu, orduan auzitegi zibilek aribideko jarduna etengo dute, epaia eman aurretik, epaitu aurreko arazoa, kasuan kasuan, herri administrazio eskudunak, kontu auzitegiak edo jurisdikzio ordena eskuduneko auzitegiek hori ebatzi arte. Kasu horretan, auzitegi zibilarentzat loteslea da epaitu aurreko arazoari buruz organo horiek hartutako erabakia.
|
|
|
Auzigaia ebazteko, arazo bati buruz erabakitzea beharrezkoa bada, eta, arazo hori, aldi berean, auzitegi horretan edo beste auzitegi zibil batean prozesuaren auzigai nagusia bada, eta, arazo hori erabakitzeko egonik, autoen metaketa ezinezkoa bada, orduan auzitegiak, auto bitartez, aribideko jardunaren etendura agin dezake, jardun hori dagoen egoeran dagoelarik, epaitu aurreko arazoa xede duen prozesua bukatu arte. Bi alderdiek edo
|
horietako
batek eskatu behar diote etendura auzitegiari, aurkakoari entzun eta gero.
|
|
|
Enpresaburuak eta profesionalak, euren enpresa zein lanbide jardueran sortutako auzietan, jarduera hori non gauzatu eta bertan izan daitezke demandatuak; eta euren ardurapeko establezimenduak toki ezberdinetan badituzte, orduan auzi jartzaileak
|
horietako
bat aukeratu eta bertan izan daitezke demandatuak enpresaburu eta profesionalak.
|
|
|
Auzitegi zibilak behartuta daude elkarri laguntza ematera, baldin eta
|
horietatik
batek agindu jarduna gauzatzeko beharrezkoa bada beste baten elkarlana.
|
|
|
1) Alderdiak abokatuaren laguntzarik edo prokuradorearen ordezkaritzarik gabe zein prozesutan aritu eta
|
horietako
bati badagokio ikustaldia, auzitegiak beste data bat zehaztuko du.
|
|
|
Alderdiek bakarrik eska dezakete ezespena auzi zibiletan. Fiskaltzak ere ezespena eska dezake, betiere esku har dezakeen edo esku hartu behar duen prozesua
|
horietako
bat denean, gatazkan dauden eskubideen izaera dela eta.
|
|
|
Prozesu metaketa onargarri izateko, nahitaezkoa da horiek lehen auzialdian egotea eta prozesu
|
horietatik
batean ere lege honen 433 artikuluko epaiketa bukatuta ez egotea.
|
|
|
1 Demandatuak, demandari erantzuna ematean, alegatzen badu alderdiak zehaztean edo eskatu uzietan demanda argia edo zehatza ez dela, edota auzi jartzaileak entzunaldian akats horiek alegatzen baditu erantzunari edo errekonbentzioari dagokionez, edota, ofizioz, auzitegiak akats
|
horietatik
bat aintzat hartzen badu, orduan auzitegiak entzunaldi ekitaldian onartuko ditu argibide eta zehaztasun egokiak.
|
|
|
Eskaeran behar bezala banandutadizialak,
|
horiek
bat baino gehiago badi adieraziko dira, eskatutako erabaki jura. Eskaera nagusiei ematen zaienerako, modu subsidiarioan aurkeztu eskaerak euren hurrenkeraren arabera eta banandurik jasoko dira.
|
|
|
Kasazio errekurtsoa 477 artikuluaren 2 paragrafoko 3 zenbakian aipatu
|
horietatik
bat bada, eta epaiak aintzat doktrinaren aurka jartzea edo jurispru hartzen badu errekurtsoa oinarriduna dela, aurkaratutako ebazpenaren kasazioa egingo du, eta kasuaren inguruan ebazpena emango du, jurisprudentziadentziaren aurkakotasuna nahiz desadostasuna kontuan izanik, egoki dena adieraziz.
|
|
|
2 Hutsalketa bidezkoa delako epaia ematen bada, auzilarietatik inori ez zaizkio kostuak ezarriko, salbu eta auzitegiak
|
horietako
batean ausarkeria badela aitortzen duenean.
|
|
|
6) Soil soilik seme alaba adingabeakruzko prozesuetan, prozesu
|
horiekin
bat datozen kautela neurri egokiak har daite zaintzeari eta jagoteari buruzko prozesuetan, edo seme alaba adingabeen izenean mantenua erreklamatzeari buzen, lege honetan ezarritakoa beteko da.tze edo dibortzio prozesuetan aurretiazko, aldi bereko edo behin betiko neurriak hartzeko ezarri izapideei dagokienez. Horixe egingo da, deuseztasun, banan
|
|
|
Era berean jardungo da, aurreko lerrokadan aipatu pertsonak absente badaude, edo
|
horietako
bat adingabea edo ezgaitua izan eta legezko ordezkaririk ez badu.
|
|
|
3 Titulu betearazlean zordun solidario batzuk badaude, zordun
|
horietako
baten, batzuen edo guztien aurka eska daiteke betearazpena agintzea, zorren, korrituen eta kostuen zenbateko osoan.
|
|
|
Lekukoen adierazpenak euren artean bat ez badatoz, epaileak testamentu gisa onetsiko du
|
horien artean
bat datozen adierazpenetatik sortutakoa.
|
|
|
Bi aditu izendatzen badira eta
|
horiek
bat ez badatoz, epaileak hirugarren bat hautatuko du, haien arteko desadostasuna ebazteko.
|
|
|
1 Kapitulu honetan xedatutakoa aplikatuko da, kredituaren kapitala edo korrituak zati batez ordaintzen ez direnean, baldin eta kapital hori edo korritu horiek epe desberdinetan ordaindu behar badira, eta
|
horietako
bat zordunak bere betebeharra bete gabe muga eguneratu bada, betiere hizpaketa hori Erregistroan inskribatu denean.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, legean badira bizitza praktikoarekin bateraezinak diren manu zorrotzak. Esaterako, manu
|
horietako
bati helduta, inskripzioak ezin dira aldatu, auzibide luzean emandako betearazpen aginduaren ondoriozlaren argitalpenak, eta, bereziki, auzotasun zibilaren arauketak; orobat, ezkon ez bada. Epez kanpoko inskripzioak, erregistroen berreraketak eta gobernu zuzenketak hutsuneak zituzten, eta hutsune horiek, ezari ezarian, lerrun egokirik gabeko xedapenekin bete ziren.
|
|
|
Kontsulek bikoiztuta egingo dituzte euren ardurapeko erregistroan folioari hasiera ematen dioten inskripzioak; aledaliko zaio, horrek behar bezala barne
|
horietako
bat Erregistro Zentralari bira dezan. Erregistro batean zein bestean egingo dira, arauzko bidetik bidalitako partearen bidez, horietatik edozeinetan egindako orri bazterreko inskripzio guztiak.
|
|
|
Emaitzari buruzko akta xehea bikoiztuta egingo da, eta ale
|
horietako
bat arduradunari emango zaio.
|
|
|
Ondoren Fiskaltzari eta alderdiei ere zitazioa egiteko,
|
horiek
batera froga egin dadin, eta, egintza berean, izapidetzaren berri izan dezaten, eta euren eskubideei dagokien guztia azal dezaten. Agerraldi horretan, alderdi bakoitzak aukeratutako pertsona egon daiteke, haren izenean hitz egiteko.
|
|
2005
|
|
|
Inguruabar
|
horietako
bat ezin bada agerrarazi, horrela adieraziko da ziurtagirian, agerrarazi ez diren inguruabarrok zehaztuta.
|
|
|
Mugarte
|
horietako
bat edo batzuk ataletan zatitu badira, atal bakoitza udal mugartetzat hartuko da.
|
|
|
Prozedura zibil
|
horietarik
batean demandatzaileak auzia bertan behera uzten duenean, prozedura horretatik banantzen denean edo auzialdia iraungi dela adierazi denean.
|
|
|
Modu horretan eratutako hipotekak bi finka edo gehiago hartzen dituenean, eta finka
|
horietako
baten balioa ez denean nahiko haren erantzukizunpeko kreditu zatia ordaintzeko, hartzekodunak gainerako finka hipotekatuen aurka berreskaera eskubidea egikari dezake, diferentzia horren ondorioz soil soilik, eta 121 artikuluan ezarritako eran eta mugapenekin.
|
|
|
Hogeita hamar urtetik beherako antzinatasuna duen kontraesaneko idazkunaren titularra edo horren kausadunak ez badira agertzen espedientean, horiei zitazioa gutxienez hiru aldiz egintsona horiek uko egin dietela espedien eta gero?
|
horietako
bat, behintzat, modu pertsonalean?, ulertuko da pertean izan ditzaketen eskubideei, eta espediente hori ere inskriba daiteke.
|
|
|
Hipoteka kreditua finka batzuen artean banatu eta gero, legearen 119 artikuluaren eta ondorengoen arabera, hirugarren edukitzaileak finka
|
horietako
bat eskuratzen badu, hirugarren horrek hartzekodunari ordain diezaioke finkaren erantzukizunpean dagoen zenbatekoa, bai eta, hala denean, zenbateko horrek sorturiko korrituak ere, eta, askatutako finkari edo finkei begira, hipoteka ezereztea eska dezake.
|
|
|
Zordunaren zein hirugarren edukitzailearen egoitza ezezaguna bada edo inork ez badaki berori non dagoen, errekerimendua administratzaileari egingo zaio eta, halakorik izan ezean, hipotekatutako finkaren nahiz finken egitezko edukitzaileari, landa finken kasuan, eta hiri finken kasuan atezainari, eta, halakorik ez badago, maizterren bati. Pertsona
|
horietako
bat ere aurkitu ezean, ulertuko da errekerimendua egin dela.
|
|
|
Endosu bidez zein eramailearentzat eskualda daitezkeen tituluak hipoteka bidez bermatu badira, tituluok taloiondo bikoitza izango dute;
|
horietako
bat probintziako Merkataritzako Erregistroan gordailutuko da, eta bestea erakunde jaulkitzailearen esku geratuko da.
|
|
|
Epaileak gisa berean jardungo du, kopiak jaso eta hirurogei egun igarotakoan erreserbagileak ez badio itzuli
|
horietako
bat auzitegiari erregistratzaileak sinatutako oharrarekin, hipoteka eratu dela edo bazterreko oharra egin dela adieraziz.
|
|
|
Txanda
|
horietarik
batean postu hutsen bat betetzen ez bada, postu hori hurrengo txandan hornituko dela iragarri behar da.
|
|
2006
|
|
|
gunea; dagoeneko, datu hori nazioarteko erregeletan ere agertzen da, eta berorri eman zaio lehentasuna, batik bat juridikoa eta formala den egoitzaren datuaren gainetik. Zernahi gisaz, zordunaren interes nagusien gunea eta egoitza bat ez badatoz, konkurtsoa eskatu duen hartzekodunak
|
horietatik
bat aukeratu ahal izango du, lurralde eskumenaren ondoreetarako. Pertsona juridikoen kasuan, toki biak bat datozela uste izango da, baina, ondore horietarako, konkurtsoa eskatu baino sei hilabete lehenago egindako egoitza aldaketa eragingabekotzat joko da, eskumena gezurrezko irizpideen bidez zehaztu ez dadin.
|
|
|
Legeak errespetatu du kreditu erakundeei, aseguru erakundeei eta baloreak nahiz finantza instrumentu eratorriak ordaindu eta konpentsatzeko sistemen inguruko eragiketei aplikatzeko legeria berezia, neurri handi batean Europar Batasuneko zuzenbideak ezarri duena, eta konkurtsoaren zenbait alor ukitzen dituena. Lege honetan gai horren inguruan jasotako erregelak aplikatuko dira, arau berezirik ez dagoenean eta sistema
|
horiekin
bat datozen heinean bakarrik.
|
|
|
84.2.1 artikuluko kredituak berehala ordainduko dira. Kreditu horien kalifikazioaren edo ordainketaren inguruko akzioak konkurtsoko epailearen aurrean egikarituko dira konkurtso intzidentearen izapideen bidez, baina horiek ordaintzeko exekuzioak ezin daitezke hasi hitzarmena onetsi arte, likidazioa ireki arte, edota konkurtso adierazpenetik urtebete igaro arte, egintza
|
horietatik
bat ere ez denean gertatu.
|
|
|
«34 artikulutik 36.erakoetan jasotako arauak aplikatuko dira aseguru hartzailea edo aseguruduna hiltzen denean, eta
|
horietako
bat konkurtsopean dagoela adierazten denean, baldin eta likidazio fasea ireki bada.»
|
|
|
1 Ahozko epaiketa egiteko manuzkoa da akusatua eta abokatu defentsaria bertara agertzea. Hala ere, zenbait akusatu izanik,
|
horietatik
bat ez bada agertzen zio legitimorik izan gabe, betiere zio hori epaileak edo auzitegiak baloratuta, epaile edo auzitegi horrek erabaki ahal izango du, behin alderdiak entzunda, epaiketak aurrera egitea gainerakoei dagokienez.
|
|
|
Idazki horren eta auto ukatzailearen kopia eskuetsiak emango zaizkie auzira bertaratutako gainerako alderdiei, eta kopia
|
horietatik
bat Fiskaltzari emango zaio; Fiskaltzak hiru egun izango ditu salari azaltzeko kexa bidezkoa edo bidegabea den, eta, behin epe hori igarota, magistratu txostengileari emango zaio erroilua.
|
|
|
Errekurtsogilea akusatzaile pribatuatezkeen
|
horietatik
bat bada, haren proku denean, delitua ofizioz pertsegi dairadoreak, errekurtsoa jartzeko idazkiarekin batera, agiria aurkeztuko du; agiri horrek egiaztatuko du 12 000 pezeta gordailutu direla horretarako ezarritako establezimendu publikoan. Akusatzaile errekurtsogileak zenbat izan eta beste horrenbeste gordailu dira, salbu eta horiek guztiak ordezkaritza berberarekin agertu direnean.
|
|
|
Delitua alderdiak hala eskatuta bakarrik pertsegi daitezkeen
|
horietatik
bat bada, gordailua 6 000 pezetakoa izango da.
|
|
|
Jurisdikzio arruntak eskumena izango du elkarri lotuta dauden delituen errudunak epaitzeko, baldin eta
|
horietako
bat jurisdikzio horren mende badago, gainerakoak forudunak izan arren.
|
|
|
...lotuta dauden delituak egin badituzte, horretarako ados jarrita, delitu horien gaineko ardura edo eskumena izango du, aurreko paragrafoan aipatutakoei begira lehentasuna izanik, kasuan kasuko probintziako audientziak zein epai barrutitan egoitza izan eta barruti horretakokion epai barrutian egin bada. epaile edo auzitegiak, baldin eta delitu ezberdinak probintzia bereko lurraldean egin badira, eta
|
horietako
bat, gutxienez, probintziako audientzia egoitzari dago
|
|
|
Baliabide
|
horietatik
bat erabiliz gero, bestearen erabilera erabat baztertuta geratzen da, bai eskumen arazoa gauzatzen den bitartean, bai eskumen hori zehaztu ondoren.
|
|
|
Nolanahi ere, eskumena zigor arloko epaileak izan eta delitua zinpeko epaimahaiari eratxikita dauden
|
horietatik
bat bada, azken horri dagokio delituaren gaineko ardura izan eta horren epaitza ematea.
|
|
|
Nolanahi ere, eskumena probintziako audientziak izanez gero, eta delitua zinpeko epaimahaiari eratxikita
|
horietatik
bat bada, azken horri dagokio delituaren gaineko ardura izan eta horren epaitza ematea.
|
|
|
Eraikina edo toki publikoa 547 artikuluko 1 eta 3 zenbakietan aipatutako
|
horietatik
bat bada, epaileak ofizioa bidaliko dio herri berean horren eraikin edo toki horiek zein agintari edo bururen mende egon eta horrexeri.
|
|
|
Eraikina edo tokia 547 artikuluko 2 zenbakian aipatutako
|
horietatik
bat bada, jakinarazpena egingo zaio bilera establezimendua edo aisia establezimendua zuzentzen duenari, edo horren eginkizunak betetzen ari denari, hura absente dagoenean.
|
|
|
Lege honetan xedatutakoaren arabera, delitua aurreneurrizko espetxealdia eragiten duten
|
horietatik
bat bada, eta ustezko erruduna ustekabean eta ageri agerian harrapatua izan bada, berehalakoan atxilotu eta preso sar daiteke, hori beharrezkoa bada, aurreko lerrokadan xedatutakoari kalterik egin gabe.
|
|
|
Gai
|
horietako
bat jurisdikzio deklinatoriari buruzkoa bada, auzitegiak horixe ebatziko du, beste gaiak baino lehenago.
|
|
|
Idazkariak fede emango du bekaldura ekitaldian gertatutako guztiari buruz, horretan esku hartu dutenek elkarri egindako galdera, erantzun, eta errekonbentzioei buruz, bai eta ekitaldian zehar haiek izan duten jarrerari buruz ere. Gainera, eginbidea sinatuko du agertzaile guztiekin batera, eta,
|
horietako
batek sinatzen ez badu, horretarako azaldu duen arrazoia adieraziko du.
|
|
|
Gauza bera egingo da delitu beraren ondorioz edo elkarri lotuta dauden bi delitu nahiz gehiagoren ondorioz zenbait kereilapeko badaude, eta
|
horietako
bat salbuespenez delituaren gaineko ardura duen auzitegi baten mende badago.
|
|
2007
|
|
|
1 Atzerritarrek izango dituzte Konstituzioaren I. tituluan aitortu eskubide eta askatasunak. Eskubide eta askatasun
|
horiek
bat etorriko dira, nazioarteko tratatuetan, lege honetan, eta eskubide eta askatasun horietako bakoitzaren egikaritza arautzeko legeetan ezarritakoarekin. Interpretazio irizpide orokor gisa, ulertuko da atzerritarrek egikaritzen dituztela lege honek aitortutako eskubideak espainiarren baldintza berdinetan.
|
|
|
«Habeas Corpus» erakundea da oinarrizko eskubideak eta horien artean oinarrizkoena: norberaren askatasunerako eskubidea babesteko teknika
|
horietatik
bat. Jakina denez, erakunde hori zuzenbide anglosaxoniarraren berezko erakundea da.
|
|
|
Horretarako, legeak ezarri du administrazio desberdinek laguntzak eta diru-laguntzak eman behar dituztela. Laguntza
|
horiek
bat etorriko dira laguntzak ezarri dituen lege nahiz erregelamendu esparru orokorrarekin, eta bihar etzi legeak gai horren inguruan arautuko duen esparru bereziarekin.
|
|
|
Ikasleak adinaren arabera elkartu ahal izango dira, erakundeak sortuz; erakunde
|
horiek
bat etorri dira legearekin, eta, kasuan kasuan, ezar daitezkeen arauekin.
|
|
|
6 Alderdi politiko baten inguruan artikulu honetan, aurreko 4 eta 5 parazedura bakoitzak kasuan kasuko ondografoetan, jaso prozedurak aldi berean izateak ez du eragotziko bi prozedura horiek amaiera arte jarraitzea, eta proreak sortzea. Aitzitik, ezin izango da erabaki alderdi politiko bat borondatez desegitea, paragrafo
|
horietako
baten edo bietan oinarrituta, epaiketa bidez alderdi hori legearen aurkakoa dela adierazteko prozedura hasi denean.
|
|
|
Enpresaburua, enpresako langileak edo
|
horietako
batekin bizi diren ahaideak ahoz iraintzea edo horiei eraso fisikoak egitea.
|
|
|
2 Probintzia berean, edo udalerri mugakideetan, 50 langileraino heltzen ez diren bi lantoki edo gehiagoko enpresan, baterako enpresa batzordea eratuko da, baldin eta lantoki
|
horiek
batera kopuru horretaraino heltzen badira.
|
|
|
Esparru juridikoaren adarretatik lan legeria da pisu handia duten
|
horietako
bat, gizartean dituen ondoreengatik. Hortaz, euskaraz erabili beharreko terminologia finkatzeko unean, ezin ahatz daitezke bilduma honetan aurretiaz argitaratutako tituluak, ezta UZEIren moduko erakundeen eskarmentua edota EUSKALTERM terminologia banku publikoaren antzeko tresnak ere.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren Sistemako araubideen aplikazio esparrura bildu ezin diren pertsonak araubide
|
horietako
batean bidegabeko altan badaude, alta horiek sortuko dituzte aurreko artikuluan bidegabeko afiliazioentzat aipatu ondoreak.
|
|
|
...duelako, bajaren edukia ezinezkoa delako, bajak arau hauste penala dakarrelako edo baja arau hauste penalaren ondorio delako, baja eman delako erregelamendu honetan nahiz osterantzeko xedapen osagarrietan baja emateko ezarri prozedura guztiz bazter utzita, edo baja erabat antolamendu juridikoaren aurkakoa delako, baja emateko betekizunak ez betetzeagatik, ulertuko da langilea altan dagoela arrazoi
|
horietako
bat dagoenetik.
|
|
|
5 Esanbidez aitortutako kasuetan bakarrik aukera daiteke Gizarte Segurantzaren Sistemako araubide desberdinen artean,
|
horietako
batean alta izateko. Aukera egingo da hori jaso duen arauak ezarri norainokoarekin eta baldintzetan.
|
|
|
Prebentzio jarduerak aldarazi dira, enpresaburuak antzematen duenean, aurreko a) paragrafoan jaso aldizkako kontrolen ondorioz,
|
horiek
bat ez datozela lortu beharreko babesarekin.
|
|
|
Zernahi gisaz, zehapenok eragingabeak izan daitezke hemen azberdinen ondorioz gerta daiteke. Arrazoi
|
horietako
bati helduta, eginbeharra ez betetzeak ondorio oso kaltegarriak eragin diezazkioke pertsona askori, eta, gainera, jabetza horizontalaren jardunbidea oztopatzen du. Beste arrazoi bati erreparatuz, eta lupertzeko eginbeharrei dagokienez, askotan epaiketa bidez betetze zehatza ezartzea ezinezkoa da, betebeharra negatiboa delako.
|
|
|
Izatez, legegileak «bestelako inguruabar edo egoera pertsonal zein sozialak» aipatu ditu, eta susmopeko kategoria horien artean esanbidez sartu ditu desgaitasuna, adina eta sexu orientabidearen ondoriozko bereizkeriak (abenduaren 30eko 62/ 2003 Legearen 27 art. eta h., tratu berdintasunaren eta bereizkeriarik ezaren printzipioa aplikatzeko neurriei buruzkoak). Modu horretan, egoera pertsonal edo sozial
|
horietakoren
bat oinarri duen tratu desberdin oro modu automatikoan bereizkeriaren susmopekoa izango da, eta horrek berehalako ondoreak ditu, besteak beste, froga zama trukatzea.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak Konstituzioa neurri
|
horiekin
bat datorrela bermatzeko esaten dituenak hitzez hitz aipatzearren, EKren 14 artikuluan zehatz jasotako arrazoiren batekin lotuta omen dagoen tratu desberdinaren inguruan hurrengo hau egin behar da: «... bereizkuntzaren oinarri diren arrazoien analisi zehatza, Konstituzioko xedapenak bereizkuntza bereizkeria arrazoi moduan esanbidez baztertu duen ezaugarria baita» (uztailaren 16ko 128/ 1987 KAE).
|
|
|
a) lehenengo eta behin, egitezko egoerak berdinak izatea eta konparaziorako osagai baliozkoa gehitzea. Horretarako, legearen aplikazioan berdintasun printzipioa urratu omen duen organo judiziala konparaziorako osagai moduan aipatzen den ebazpena eman zuen berbera izan behar da, hau da, ezin da alegatu organo judizial batek eta beste batek tratu desberdina eman dutenik; ikusi berri dugunez, zuzenbideko estatuan funtsezkoa den organo judizialen independentzia printzipioaren eraginez,
|
horietako
batek hartutako erabakia ez da nahitaez besteetan aplikatu behar (uztailaren 12ko 144/ 1988 KAE; irailaren 14ko 112/ 1992 KAE; urriaren 3ko 266/ 1994 KAE; urtarrilaren 16ko 11/ 1995 KAE);
|
|
|
Zigor Kodearen 515 artikuluan zehaztu da zein elkarte ez diren zilegiak: ...re; banda armatu, antolakunde edo talde terroristak; helburu zilegia badute ere, helburu hori lortzeko indarkeriazko bideak edo nortasuna aldarazteko nahiz kontrolatzeko bideak erabiltzen dituztenak; izaera paramilitarreko antolakundeak; pertsona, talde edo elkarteen aurkako bereizkeria, gorrotoa edo indarkeria sustatzen dutenak, horien ideologia, erlijio edo sinesmenen zioz, edo horien kideen edo
|
horietako
baten etnia, arraza edo nazio, sexu, sexu joera, familia egoera, gaixotasun edo elbarritasunaren zioz. Kasu honetan, arazoa da elkarteak eta ez kideren batek izan behar dituela jokabide horiek, eta beti ez da erraza zehaztea ez zilegitasun penalaren egilegoa elkarteko kideei dagokien edo elkarteari berari.
|
|
|
...banda armatu, antolakunde edo talde terroristak; helburu zilegia badute ere, helburu hori lortzeko indarkeriazko bideak edo nortasuna aldarazteko nahiz kontrolatzeko bideak erabiltzen dituztenak; izaera paramilitarreko antolakundeak eta pertsona, talde edo elkarteen aurkako bereizkeria, gorrotoa edo indarkeria sustatzen dutenak, horien ideologia, erlijio edo sinesmenen zioz, edo horien kideen edo
|
horietako
baten etnia, arraza edo nazio, sexu, sexu joera, familia egoera, gaixotasun edo elbarritasunaren zioz). Desegite hori zigor jurisdikzioaren eskumen esklusiboa izango da.
|
|
|
Egoera horiek aitortzen diren kasuan, oinarrizko eskubide batzuen eta ez guztien egikaritza mugatu edo eteten da, eta botere betearazlearen eskumenak handitzen dira, batez ere polizia arloan. Salbuespen egoera horien babesean botere betearazlearen abusuak saihesteko, EKren 116.5 artikuluan ezarri da Kongresua ezin dela desegin egoera
|
horietatik
bat adierazita dagoen bitartean, eta ganberen eta estatuko beste konstituzio botereen jardunbidea ezin izango dela geldiarazi; ganberak bilkura-alditik kanpo egongo balira, ganberetarako deialdia berehalakoan egingo litzateke. Behin Kongresua desegin edo haren agintaldia amaituta, aipatu egoeretatik edozein gertatzen bada, Diputazio Iraunkorrak bereganatuko ditu Kongresuaren eskumenak.
|
|
|
a) titularraren adostasuna dagoenean. Horrek ez du arazorik planteatzen, salbu eta zenbait titular daudenean; kasu horretan,
|
horietako
baten adostasuna nahikoa dela ulertuko da. Nolanahi den ere, Konstituzio Auzitegiak azken hori ñabartu egin du, hau da, titularkide batek ezin du baimendu etxebizitza erkidean modu legitimoan sartzea beste baten kaltetan, interesei dagokienez bat ez etortze egoeran badago, adibidez, zigor prozesu batean (otsailaren 10eko 22/ 2003 KAE);
|
|
|
1978ko irailaren 6koa. Klass eta beste batzuk kasua?; 1984ko abuztuaren 2koa. Malone kasua?; 1990eko apirilaren 24koa. Kruslin kasua?; 1997ko ekainaren 25ekoa. Kopp kasua?; 1998ko martxoaren 25ekoa. Haldford kasua?; 1998ko ekainaren 30ekoa. Valenzuela Contreras kasua?, etab.) eta Espainiako Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentziak (KAE hauek: martxoaren 14ko 15/ 1994; martxoaren 26ko 54/ 1996; apirilaren 5eko 49/ 1999; apirilaren 22ko 82/ 2002; urriaren 23ko 184/ 2003, etab.).
|
Horiek
bat datoz PKLren 579 artikuluko eta hurrengoetako arauketarekin, hain zuzen ere, horietan epaileak gutuneria geldiarazteko, komunikazioetan esku hartzeko, etab. erabili behar duen prozedura ezarri baita. Konstituzio Auzitegiak behin eta berriro azpimarratu duen moduan, eta egoitzaren bortxaezintasuna errespetatzen ez zen kasuan gertatzen zen bezala, komunikazioen sekreturako eskubidea urratuta lortutako froga guztiak deusezak dira.
|
|
|
Konstituzioaren 9.3 artikulura Espainiako antolamendu juridikoaren printzipio orokor gehienak bildu dira(
|
horietakoren
bat artikulu horretatik kanpo dago, baina artikuluan agertzen direnekin zuzenean lotuta, esaterako eskumen printzipioa), eta hori berria da Espainiako konstituzio historian. 9.3 artikuluko printzipio orokor horiek 1.1 artikuluan aldarrikatutako balioetatik bereizten dira, zehatzagoak direlako eta izaera juridikoagoa dutelako (balioek abstrakzio eta orokortasun handiagoa izan ohi dute; hain zuzen ere, balioetara erkidego batek antolamendu juridikoaren gorengo helburu gisa proposatzen dituen ideal etikoak, nahiak, etab. biltzen dira).
|
|
|
Edonola ere, Konstituzio Auzitegiaren arabera, eskubideak murrizten dituzten xedapenen atzeraeragintasunik ezaren printzipioak sartutako muga gaindiezina da mugak gehitzen dituzten xedapenen atzeraeraginezko aplikazioa ezin dela egin«... oinarrizko eskubideen eta askatasun publikoen esparruan edo pertsonaren babes eremu orokorrean» (apirilaren 10eko 42/ 1986 KAE), baina maiatzaren 24ko 97/ 1990 KAEn esan den moduan, uztailaren 21eko 134/ 1987 eta apirilaren 19ko 70/ 1988 KAEn ezarritakoari jarraituz, atzeraeragintasunaren konstituzio debekua subjektuaren ondorean kontsolidatuta, asumituta eta integratuta dauden eskubideei soilik aplikatu ahal zaie, eta ez etorkizunekoei edo baldintzatuei, ezta igurikimenei ere. Epai
|
horietako
batean aztertutako adibidea ipiniko dut, pentsioei dagokiena: Gizarte Segurantzako afiliatuek ez dute artean sortu gabeko etorkizuneko pentsioen (hau da, pentsio horietarako kotizatzen jarraitzen dugu) zenbateko jakin bat jasotzeko eskubide subjektiborik, eta, beraz, pentsioen araubidearen etorkizuneko aldaketa batek ez ditu interesdunen eskubide subjektiboak ukitzen, eta ez litzateke EKren 9.3 artikuluaren kontrakoa izango.
|
|
|
Horrez gain, EKren 17.1 artikuluan ezarri da askatasuna kenduko dela «legean aipatutako kasuak eta baldintzak gertatzen ez badira», eta hori atxilotzeari lotuta ikusten da, Prozedura Kriminalaren Legearen (PKL) 489 artikuluan eta hurrengoetan horren inguruan egiten den arauketan. Artikulu
|
horiekin
bat etorriz, atxilotzea kasu hauetan egin daiteke, bai edozein pertsonak (horrek delitu bat egitera doana atxilotu dezake delitua egitera doan unean, hots, delitugilea in fraganti, zigor edo espetxe establezimendu batetik ihes egiten duena, leku horietara eramatean ihes egiten duena, atxilotuta edo preso egonda ihes egiten duena, eta auzi iheslari izateagatik auzipetuta edo kondenatuta egonda ihe... Edonola ere, ezin da faltengatik atxilotu, salbu eta ustezko errudunak etxebizitza ezagunik ez duenean eta fidantzarik ematen ez denean.
|
|
|
Errudunak benetan beteko duen kondenaren gehieneko iraupena, Lege horrek Zigor Kodean sartutako eraldaketaren ostean, erregela orokor moduan, asko jota, 20 urtekoa da, baina salbuespenez beste kasu batzuk ezarri dira, zigorra betetzeko gehieneko muga hauek ezartzen dituztenak: 25, 30 eta 40 urte. ZKren 76 art. (40 urteko muga aplikatzen da baldin eta subjektuari kondena ezarri bazaio delitu bi edo gehiago egiteagatik, eta delitu horietatik biri, gutxienez, legeak 20 urtetik gorako espetxealdi zigorra ezartzen badie, edo terrorismo delitu bi edo gehiago egiteagatik, eta delitu
|
horietatik
bati legeak 20 urtetik gorako espetxealdi zigorra ezartzen badio). Zigorrak betetzeko araubidea abenduaren 26ko 1/ 1979 Espetxeen Lege Organiko Orokorrak arautu du, eta hori, aldi berean, otsailaren 9ko 190/ 1996 Errege Dekretuak garatu du, hain zuzen ere, Espetxeen Erregelamendua onesten duen horrek.
|
|
|
Ildo horretatik, Auzitegiak esan duenez,«(...) nagusitasunak arau baten gorengo hierarkia izaera du oinarri eta, horregatik, azpitik dituenentzat baliozkotasun iturria da; horren ondorioz, azken horiek baliogabeak izango dira goragokoan xedatutakoaren aurkakoak badira. Lehentasunak, aldiz, oinarri moduan ez du hierarkia nahitaez, printzipioz baliozkoak diren arauen aplikazio esparru desberdinak baino;
|
horietako
batek edo batzuek beste batzuk baztertzeko gaitasuna dute hainbat arrazoi direla bide lehentasunez edo lehenespenez aplikatzen direlako(...). Horrenbestez, Konstituzioaren nagusitasuna bateragarria da nazioko antolamenduaz bestelakoa aplikatzeari lehentasuna ematen dioten aplikazio araubideekin, betiere, Konstituzioak hala xedatu badu; hain zuzen ere, horixe gertatzen da 93 artikuluko xedapenarek... Laburbilduz, Konstituzioak berak, 93 artikulua dela bide, Europar Batasuneko zuzenbidearen nagusitasuna onartu du zuzenbide horri dagokion esparruan...».
|
|
|
Hain zuzen ere, eskubide hori ez da eskubide autonomoa, lotura eskubidea edo eskubide lotua baino (abuztuaren 5eko 76/ 1983 KAE), hau da, berdintasun eskubidea lotura juridiko zehatz baten barruan urratzen da, eta beste eskubide bat urratzea dakar, ez baita eskubide bera abstraktuan urratzen, beste eskubide batzuk arautzean, aplikatzean, egikaritzean, etab. baino. Horregatik kokatu da berdintasuna II. kapituluaren goiburuan, eskubide zehatzak aitortu eta bermatzen dituzten bi atalen aurretik, baina zehazki
|
horietako
batean ere sartu gabe.
|
|
|
Horregatik, artikulu hori garatzen duen legeriak hauta dezake, batetik, derrigorrezko zerbitzu militarra ezartzea (lehen gertatzen zen moduan), edo bestetik, beste defentsa eredu bat, 2002tik aurrera egin duen moduan, derrigorrezko zerbitzu militarra kendu eta horren ordez Indar Armatu profesionalen eredua ezarrita. Hori bai, Konstituzioan ezarritakoaren arabera, derrigorrezko zerbitzu militarra egonez gero, Legeak salbuespen arrazoiak arautu behar ditu, eta zehatz esanda, arrazoi
|
horietako
bat kontzientzia objekzioa dela aipatzen da. Hala denean, kontzientzia objekzioa hautatzen dutenentzat ordezko gizarte zerbitzua ezarri daiteke.
|
|
|
aplikatzeko moduko berme orokorrei gehitzen zaizkie. Amaitzeko, berme gehigarri
|
horietako
bat, zehatz esanda babes errekurtsoa, kontzientzia eragozpenera ere hedatzen da, nahiz eta eskubide hori, EKren 30 artikuluan arautua, EKren I. tituluko II. kapituluaren bigarren atalean egon.
|
|
|
irekia da oro har alderdiak sortu eta erregistratzeko erraztasunak ematen direlako, baina era berean murriztailea da, batez ere hauteskunde arautegia eta finantzaketa sistema kontuan hartzen baditugu, horiek, praktikan, alderdi eta formazio berriei Parlamentuko eta tokiko erakundeetara sartzea mugatzen baitie. Horren guztiaren ondorioz, nazioko alderdi gutxik dute ordezkaritza indartsua Parlamentuan eta izaera nazionalistako formazio politikoek, kasuan kasuko autonomia erkidegoetan errotze handia dutenek, Espainiako hauteskunde sistemaren proportziozko izaera dela bide, Estatuan ordezkaritza duten alderdi handien politikan eragin handia izan dezakete gobernatzeko orduan, betiere, estatuko alderdi handi
|
horietakoren
batek Gorteetan gehiengo absolutua ez badu. Gai horrek iritzi asko sortzen ditu indar politiko desberdinetan, bereziki, noizean behin hauteskunde ereduari buruzko eztabaida pizten denean, izan ere, ikusi berri dugunez, eragin handia du alderdi politikoen sistema espainiarrean.
|
|
|
Horren arabera, subiranotasuna erregeak eta Gorteek elkarbanatzen zuten, Espainiako historian nazioaren bi bizkarrezurrak ziren eta. Teoria horri aipamen egin zitzaion Konstituzioaren hitzaurrean, erregeak Konstituzioa «Gorteekin lotuta eta
|
horiekin
bat etorriz» agindu eta sendesten zuela ezarri baitzen.
|
|
|
Bada, erregimen frankistan ez ziren bermatu oinarrizko eskubide eta askatasunak (modu sistematikoan zapaldu ziren) eta ez zen benetako botere banaketarik egon, botere guztia Franco estatuburu edo Caudillo edo Buruzagiaren (erregimeneko terminologia erabiliz) inguruan biltzen zen eta. Izatez, Francok botere bereziak zituen esparru betearazlean eta legegintza esparruan, Defentsa Nazionaleko Batzarraren 1936ko irailaren 29ko Dekretuan, 1938ko urtarrilaren 30eko eta 1939ko abuztuaren 8ko Legeetan eta 1937ko apirilaren 19ko Bateratze Dekretuan ezarritako onurabideen bidez. Hain zuzen ere,
|
horietako
batek ere ez zuen «Oinarrizko Legearen» lerrunik. Horrez gain, aurrerago «Oinarrizko Lege» izendatu zituzten arau batzuek (gogoan izan, adibidez, Laneko Forua) geroko legeetara igortzen zuten horiek betetzeari dagokionez, eta epaileak ezin zituen zuzenean aplikatu.
|
|
|
1845eko testuan nazioaren subiranotasuna ez zen aipatzen (1837ko Konstituzioaren hitzaurrean ez bezala); horren ordez, hurrengo hau esaten zen: koroak, Gorteekin batera eta
|
horiekin
bat etorriz, Konstituzioa agindu eta sendetsi zuen, hau da, 1834ko Errege Estatutuak adierazitako bidera itzuli zen. Beraz, botere konstituziogilea eta koroak eta Gorteek banatutako subiranotasuna ezarri ziren.
|
|
2008
|
|
|
2 Bat egiteko proiektuaren gordailua jaso eta hurrengo bost egunetan, merkataritzako erregistratzaileak Justizia Ministerioari, sozietate anonimoaren egoitza zein autonomia erkidegotan izan eta erkidego horri, edota, hala denean, kasuan kasuko zaintza agintariari azalduko die gordailu hori egin dela,
|
horiek
bat egitearen kontrako aurkajartzea egin dezaten.
|
|
|
1 Izendapena agerrarazteko, eginbidea jarriko da aurkeztutako eskaera orriaren aleetan;
|
horietako
bat eskatzaileari bidaliko zaio, beste bat Erregistroan artxibatuko da eta azkena auditore izendatuari igorriko zaio. Auditoreak bat baino gehiago izanez gero, fotokopia diligentziatuak bidaliko zaizkio izendatu bakoitzari.
|
|
|
1 Akzio askatugabea eskuratzen duenak erantzukizun solidarioa du ordaindu gabeko kapital zatiaren gainean, bere aurretik egon diren eskualdatzaile guztiekin batera; administratzaileek aukeratuko dute erantzule
|
horietarik
bat.
|
|
|
1 Estatutuek kontrakorik xedatzen ez badute, batza orokorrak ordezko administratzaileak izendatu ahal ditu, edozein arrazoi dela bide
|
horietatik
batek edo gehiagok kargua uzten duten kasurako. Ordezkoen izendapena eta onarpena Merkataritzako Erregistroan inskribatu behar dira, aurreko titularrak kargua utzi eta gero.
|
|
|
Komanditako sozietate akziodunaren kapitala akzioetan banatzen da, eta kapital hori osatzen da bazkide guztien ekarpenen bidez; bazkide
|
horietako
batek, gutxienez, erantzukizun pertsonala izango du sozietate zorren gain bazkide kolektibo moduan, 127 eta 137 artikuluek ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Ondasun higiezin hipotekarioen balioa ehuneko 40tik behera jaisten denean, bankuak eska dezake hipoteka zabaltzea balio galtze hori estali arte, edota kontratua hutsaltzea, eta zordunak aukeratuko du bi
|
horietarik
bat.
|
|
|
Trenbideen eta gainerako herri lanen konpainiek kasuan kasuko enpresetan dituzten eskubideak saldu, laga edo eskualdatu ahal dituzte; halaber, konpainia
|
horiek
bat egin dezakete antzeko beste batzuekin.
|
|
|
3 Izendapena agerrarazteko eginbidea jarriko da aurkeztutako eskaera orriaren aleetan;
|
horietako
bat eskatzaileari bidaliko zaio, beste bat Erregistroan artxibatuko da eta azkena adituari igorriko zaio. Adituak bat baino gehiago izanez gero, fotokopia diligentziatuak bidaliko zaizkio izendatu bakoitzari.
|
|
|
a) Ceuta eta Melillakoak;
|
horien
bat dator kasuan kasuko udal mugarteekin.
|
|
|
2 Administratzaile guztiek sinatu behar dituzte urteko kontuak eta kudeaketa txostena.
|
Horietako
batek sinatu ezean, zehaztuko da zein agiri ez den sinatu, horren arrazoia esan-bidez azalduta.
|
|
|
Orokortasun printzipioa ez da erabatekoa, hau da, beste printzipio edo interes batzuek lehentasuna izan dezakete horren gain. Esan dugunez, ekonomi ahalbidearen printzipioa da
|
horietariko
bat; horri gehituko diogu, zergak ekonomi politikarako tresna gisa erabiltzea, nazioarteko elkarrekikotasuna eta abar. Horretara, zergak ordaintzeko eginbehar generikoari salbuespena egin eta zenbait subjekturi tributu onurak eman dakizkieke, baldin eta horretara bestelako gizarte helburuak betetzen badira.
|
|
|
batetik, kalifikazio arau hori interpretazioari buruzko kapituluan sartu izana kritikatu dute; bestetik, arauketa hori alferrekoa dela baieztatu dute, dagoeneko Zuzenbide pribatuan zehatz mehatz araututa baitago erakunde hori; atzenean, Administrazioak artikulu horren abusuzko erabilpena egin dezakeela aipatu dute, zergadunek zergak aurrezteko izan ditzaketen aukerak zapuzteko. Gero azalduko dugun moduan, zenbait kasutan tributu legeak berak eskaintzen ditu aukera bat baino gehiago helburu berbera lortzeko, eta,
|
horietarik
bat aukeratzean, ez da simulaziorik gauzatzen. Halakoetan, ez litzateke zentzuzkoa izango Administrazioak simulazioa egon dela adieraztea.
|
|
|
TLOren 8 artikuluak erreserba hori aipatzen ez duen arren, badira hori baieztatzeko arrazoiak: hasteko, tributu betebeharraren oinarrizko osagaiak lege erreserbapean daude, eta duda izpirik gabe, subjektu aktiboa
|
horietariko
bat da; horrez landara, administrazio jardueraren legezkotasun printzipioaren arabera, legeak eratxiki behar dizkie Administrazioaren organoei euren eskumenak.
|