|
2007
|
|
|
Orduan Ybarnegary ek atakatu ninduan: Ces> jeunes> blancs> becs> qui> veulent> mettre> la> pagaille> dans> notre> ays! >/ Altxatu nintzen eta erran nion aseak ginela cacique
|
horietaz
eta hemendik goiti geronen buru izanen zirela gauzak, ez genuela haien iritziaren beharrik, ba genekiela geronek zer dugun egiteko eta bakea eman zezaten. Ai ai ai orduan, denak harrituak eta jin zitzaidan:
|
|
|
Ikusiko dugu aurrerago, hala ere, La, tteren jarraitzaile gazteek euskal abertzaletasunaren aldeko saiakera berri bat burutuko zutela, baina 1940 hamarkadako ekintzak dira
|
horiek
eta geroko utziko ditugu.
|
|
|
Ces jeunes blancs becs qui veulent mettre la pagaille dans notra pays! 846, baita La, ttek erantzun ere: aseak ginela cacique
|
horietaz
eta hemendik goiti geronen buru izanen zirela gauzak847.
|
|
2008
|
|
|
Larramendiren Hiztegi> koitzak> eman zuen urte luzeetan gaztelaniaz sortu riko kontzeptuak euskaratzeko bidea. Euskarak behar zituen
|
horiek
eta lan horretan Larramendiren lana egundokoa izan zen.
|
|
|
Azal dezagun, gaingiroki bada ere, zergatik hartu ditugun hitz
|
horiek
eta antzekoak, gure Hiztegi Batutik osaturiko hiztegi juridikoa moldatzeko.
|
|
|
Gure azterketan ikusiko dugu noraino diren baliagarriak irizpide
|
horiek
eta noraino ditugun beste teoria batzuekin osatu: Morfologia Sortzailearen ekarria ezinbestekoa gertatuko zaigu.
|
|
|
Arrazoietan arakatu: zer dela eta sortu dute zalantza elementu
|
horiek
eta ez beste batzuek, zer dute, bada, berezi mugakotzat jotzeko.
|
|
|
Hauetan ezkerparetako jokoak bere parte haundia izanez Espainia aldekoen eta Hego-Amerikarren parteetako pilotariekin jokatzeagatik, ohartu zitazkeen berehala Erramouspek joko hortan Monlongen pilotalekuaz geroz zuen trebeziari eta hori izan zen bietarik munduko xapelgoetarat hautatua. Galde hau egin diogu berari Toulet Eskutik jaunak eta biek, nola joan ziren mundialerako hautu
|
horiek
eta huna Erramousperen ihardes pena: «> > razioak, > Montevideon, > Uruguaien> mundialetako> hautaketa > rentzat, > ezkerparetarako.> Lau> bikote> ginen>: > Behengaray Laco, > Olhasso > Etchepare, > Laxague Etchemendy, > Henri> > ni, > Dunatekin> ere> ainitz> arizana> bainintzan> urte> ainitzek> beren> hautuzkoak> Garazi> Laxague Etchemendy> lehen> Eta> guk> > behar> ginuen> Norbaitek> erran> zautan> airetik> har> botetikako> ondotik.> Eman> nintzan> erdiz erdi, > airetik> lotu, > eta> irabazi, > 22 13.> Finalean> Olhasso Etchepare> garaitu> ginituen, > 22, > eta> hortan> irabazi> Montevideorako> txartela.> Han, > Olhasso Etchemendy> izan> hautatuak, > eta> galdu> zuten, > 15
|
|
|
Esan behar da III. Errepublikak laborariak aitzinarazteko eta argitzeko liburuak eta kazetak argitara zituela eta irakasleak izendatu departamenduetan hitzaldiak emateko. Artikuluon edukia liburu
|
horietatik
eta laborantza irakasleen hitzal dietatik bildua dateke. Beste mota bateko artikuluak ere badira, hots, politika eta propagandakoak, eta franko:
|
|
|
18 Paskual Iturriaga eta Archu izanak dira, itxuraz, hitz altxorraren berritze lan horretan aitzindarietakoak.
|
Horiek
eta, handik gutxira, Hiribarren eta Duvoisin.
|
|
|
Nolanahi ere, atal honetan zehar erromantiko izena mantendu dut herri jatortasunak bilatzen zituztenak izendatzeko. Ohartzen naiz ez dela erabilera guztiz errigoretsua, baina konbentzio moduan baliagarria da, nire ustez egon badagoelako lotura bat autore
|
horien
eta aurreko erromantikoen joera herrizaleen artean, aurrerago adibide batekin ikusiko den bezala.
|
|
|
Hainbat ikerketa daude aztertuz nola planteatzen zuten Espainiaren irudia, identitatea edota kultura nazionala Azkueren garaiko espainiar historialariek, intelektualek edo politikoek374 Hala ere, Cánovas del Castillo, Giner de los Rios edo Ortega Gasset modukoen ideiak ezin har daitezke orduko ohiko ikuspegi gisa. Aitzitik autore
|
horiek
eta gisako beste batzuk (Menéndez Pelayo, Altamira, Costa, Unamuno, Azorín, Menéndez Pidal...) goi mailakoak ziren, elite giro batzuetan eragin handikoak, baina herritarren errealitatetik eta errepresentazioetatik aldentzen zirenak. Espaniar kultura nazionalaren parte, baina maila jasoan.
|
|
|
Hala ere, erlijio katolikoaren baitan, Biblian jasotako errebelazio nagusiaz aparte, naturaz gaindiko beste jazoera batzuk ere onartzen dira, «bigarren mailakoak» edo dei daitezkeenak. Azkuek gertaera sobrenatural «bigarrentiar»
|
horiekiko
eta haiei lotuta dauden beste hainbat gertaera fantastikorekiko interes nabarmena izan zuela pentsa daiteke.
|
|
|
«No sólo Zola fue un intelectual criticando al Poder; también lo era Barrès defendiendo la autoridad del Gobierno y del Tribunal Militar»455 Azken finean intelektuala karakterizatzen duena ez da bere ideologia baizik bere jardunbidea, ezkertiar zein eskuindar izanagatik formetan berbera izaten dena. Beraz, ezaugarri
|
horiek
eta definizio hauetan zehazten ez diren beste batzuk (sarreran aipatu dira gehienak) honela laburbil litezke:
|
|
|
Euskarazko aldizkari bat Bilbon saltzea beste inon baino gehiago ez da harritzekoa: Azkuek bertan zituen bere katedrako ikasleak (1896/ 1897 kurtsoan, adibidez, 64 ikasle zeuden matrikulatuta456), eta
|
horiek
eta ziurrenik baita aurreko urteetan Azkuerekin ibilitako ikasleek ere Euskalzale eros zezaketen. Bilboko parroko eta horien laguntzaile gisa ari ziren apaiz euskaltzaleek erosiko zuten halaber aldizkaria eta baita Euskalerria Elkartearen inguruan mugitzen ziren zenbait pertsonek ere.
|
|
|
Azken arlo horretan, hain zuzen, iraultza proletarioaren mehatxua iritsi zen. Beraz arazo gakoa masa
|
horien
eta antolaketa politikoaren arteko egokitzea nola egin bihurtu zen, saioan haustura traumatikoak ekidinez (bereziki iraultza komunista saihestuz). Horregatik Dreyfusen belaunaldiaz geroztiko intelektualen kezka etengabea nazioa izan zen.
|
|
|
Izan ere Azkuek EAJ baitako sektore moderatuarekin, hala nola Agirre edo Manuel Irujo moduko buruzagiekin harreman ona zuen. Beraz posible zen
|
horien
eta GipuzkoaNafarroa aldeko euskaltzale jeltzaleen sostenguarekin, laster sortzeko ziren erakunde autonomikoek aitortza ofiziala egitea Euskaltzaindiari.
|
|
|
Hizkuntzaren bariazioari eragiten dioten faktoreak era askotakoak dira; batzuk barne faktoreak dira eta beste batzuk kanpo faktoreak, edo nahiago bada, intralinguistikoak eta paralinguistikoak. Hiztunak molde linguistiko batzuk edo besteak aukeratzen ditu kanpo faktore
|
horien arabera
eta testua egokitzen du. Jakina, aukeraketa hori egin ahal izateko zer aukeratu eduki behar da, bestela hiztunak beti bat egingo du egoera komunikatibo guztietan.
|
|
|
Horrela laburtuko zaie eta errazago egingo etxetik euskaraz ez dakien ikasle horiei inguruko euskaldunekin jardun ahal izateko bidea15 Hau da, inguru erdalduneko eskola baterako hemen proposatzen dugun ereduaren arabera, euskara batuak hartuko luke lehentasuna, nahiz eta eredu bateratzaile hori modu zabalean ulertzen dugun (tokian tokiko edo inguru hurbileko ezaugarriak biltzeko joera duena) eta ez eredu murritz, estu eta gogortu baten gisa. Tafallan, esate baterako, ezin ditugu Bortzirietako edo Sakanako bereizgarriak erabili, baina bai Nafarroa osoan hedatuta daudenak (esan/ erran, bultzatu/ bulkatu, ezer/ deus, ibai/ ugalde, eta abar... aurreragoko baten zehaztu dira zein ezaugarri diren
|
horiek
eta zein jarraibide proposatzen den ahozko eredurako eta idatzizkorako).
|
|
|
bata, Bizkaiko administrazioan bizkaierak duen erabileraz; bigarrena, Nafarroan (irakaskuntzan, administrazioan, herri aldizkarietan...) euskalkiek duten lekuaz. Datu
|
horiek
eta beste bildu eta aztertu ondoren, eta bereziki Euskaltzaindiaren XV. Biltzarrean, Bilboko Euskalduna jauregian, egin zuen mahai inguru jendetsuan hala agindurik, gaiari buruzko proposamen zirriborro bateratua moldatu zuen Euskalkien lantaldeak; baita proposamen zirriborro hori Jagon sailkideei eta Euskaltzainditik kanpoko ordezkariei eta adituei aurkeztu eta berorien oharrez osatu ere, gai kor... Hala gertatu da, eta euskaltzain osoek, testua eztabaidatu ondoren, adierazpen hau onetsi dute:
|
|
2009
|
|
|
Akademiaren kide bezala proposatzen ditu, hautaturiko lauez gainera, Raimundo Olabide, Manuel Arriandiaga, Ebaristo Bustintza, Salvador Etxeita eta Jose Errazti, jeltzale eta sabindarrak bostak.
|
Horien
eta aldizkarietako ordezkarien esku geldituko litzateke kide berrien aukeraketa.
|
|
|
Behar beharrezkoa dugu teknologia berrien mundua. Lehen corpus erreferentzialak aipatu ditut, uste dudalako corpus lexikografiko
|
horiek
eta bestelako corpusak direla gauzarik nabarmenenak. Oro har, filosofiaren ikuspegitik, corpusen bila goaz.
|
|
2010
|
|
|
Kaletartzearekin batera, jakina, bizimoduz aldatu zen: bestelako etxebizitza, bestelako lanbidea, bestelako lagunartea, bestelako familia giroa eta bestelako harreman sareak eratu zituzten baserritik kalera jaitsitako euskaldun
|
horiek
eta beren seme alabek. Modernizazio ekonotekniko eta soziokulturalaren zurrunbiloan sartu ziren
|
|
|
Pauso
|
horiek
eta gehiago eman zirelarik ere, falta gabezia nabarmenak izan zituen autonomia aurreko epealdiak. Era guztietako medioak falta ziren, izan ere, ele biko hezkuntza bere luze zabalean eratu ahal izateko.
|
|
|
Honako hau ere esan dezake halakok: continuum baten punta muturrak direla irizpide
|
horiek
eta, beraz, ez dutela irizpide posibleen espektro osoa estaltzen. Urrunagokorik ere esan liteke noski, hartara jarriz gero:
|
|
|
Ereduek garapen erritmo diferenteak izan dituzte irakasmaila desberdinetan, eskola sare bietan eta lurralde bakoitzean167, eta hori ez dute irudi biok azaltzen. Muga
|
horiek
eta beste zenbait kontuan izanik ere, EEN legeak hezkuntza munduan eta mende laurden honetan izan duen garapenaren adierazle argienetakoak dira.
|
|
|
16 urtetik gorako ikasleen eskabideen %90 baino gehiago.
|
Horietan
eta, beste maila batean, munduko LWC handietan192 Beste hizkuntzen kontra ez daukate ezer, guraso horiek. Espainiako gurasoei dagokienez ez dira bereziki frankofoniaren zale, ez eta anglofilo edo germanofilo itsu.
|
|
|
Kontuan izan behar dira datu horiek, ateratako emaitzen balio indarra zehazteko. Xehetasun
|
horietarako
eta beste hainbatetarako ikus, nolanahi ere, ISEI IVEI 2005.
|
|
|
Aparteko eskakizun baldintzak dakartza berekin, gainera, kanpotik etorri berriei edo haien hezteak. Eskakizun
|
horiei
eta beste hainbati erantzun nahirik ari da hezkuntza sistema. Aurrez inork definitu gabeko ibilbidea eratzen eta osatzen ari dira EAEko eskolak, irakasleak, aholkulariak eta hezkuntza arduradunak azken hamar urtean.
|
|
|
Ahuldutako hiztun herri txikiok LWCko hiztun herri handiek (ingelesek, hispanoek, txinoek, errusiarrek,..) baino behar handiagoa dugu oro har. Gure eskolak kontuan izan behar ditu ezaugarri
|
horiek
eta hartara egokitzen saiatu behar du. Tove Skutnabb Kangas en hitzetan esateko, the fewer speakers a language has, the more necessary it is for the children to become high level multilinguals, in order to be able to obtain the basic necessities needed for survival.
|
|
|
Badira, orobat, hasieran ondo samar planteatu arren gero, urteak aurrera joan ahala, alde batera edo behar bezala garatu gabe utzi ditugun kontuak. Ondotxoz egingarriago ziren xede operatibo
|
horiek
eta, halere, partez edo osoz eginkizun gelditu dira. Hutsegite konkretu eta estruktural horietan zentratuko gara hemen.
|
|
|
Ez da arrazoizkoa, beraz, konexioeta aktibazio ardura osoa ULIBARRIren bizkar gainera botatzea286 Laguntza handia lukete eskolek eta irakasleek, baita guraso kezkatu askok ere, ingurumeneko ekintza bideok lekuan lekuko iniziatibaz eratuko balira, guztia, goiko, en ardurapean utzi gabe. Etorri oneko hiztunak, ez nolabaiteko elebidunak, sortu nahi baditugu osagarrizko laguntza
|
horien
eta beste askoren beharrean da eskola. Berak bakarrik ezin du halakorik egin, ez orain eta ez gero.
|
|
|
Ikus bestalde, McRae ren definizio seminalaz gainera, Pool en 1990 inguruko zehaztapenak, Albert Branchadell ek ongi jasoak. Konparatu definizio bide
|
horiek
eta beste zenbait (Stewart 1970, Cooper1989) EEN legearen argudio oinarriarekin. Ikus, orobat, Kymlika ren eta Lijkhart en azalpenak.
|
|
|
AEKko ikasleen hizkuntza ingurunea aztertu nahiz, hiru ikerketa egin ditugu: zenbat lagun euskaldun dituzten, zenbat lankide euskaldun eta, gero, bi ingurune
|
hoien
eta familia ingurunearen arteko konparaketa egin dugu.
|
|
|
Eta haurrak saritzeko ekimena barru barrutik ezagutu zuen. Satrustegiren esanetan,. Diputazioak eman ohi zituen sari
|
horiek
eta gerra aurretik ere egin ohi zen. Bertako arduradunak zera esan zigun:
|
|
2012
|
|
|
|
Horien
eta horiek aditzera emateko darabiltzan bigarren graduko marken arteko harremana ondorengo taulak erakuts diezaguke:
|
|
|
Guri berariaz azken bi egiturak interesatzen zaizkigu. Larringan ausartzen da esaten azkenengo bi egitura
|
horietan
eta zenbaitetan ezinbestekoa dela beste zenbaitetan aukerazkoa eta beste zenbaitetan inolaz ere ezin ager daitekeela. Eta agertzearen eta ez agertzearen arteko aldea, balio modaltzailean?
|
|
|
|
Horiek
eta horien antzekoak esaten ditugunean ez gara gauzen berri ematen ari,, egiten ari gara, eta formula modukoez baliatzen gara hori egiteko.
|
|
|
Holatan erakusten da agertzen den geia bizizaleen hürrüntzendela.
|
Horien
eta arizaleen grinetarik antzezkideen jokümoldealat bürüz sendaberezi bat zabaltzen da. Bi mündü direnaz geroz, eleak ere ezbardin izan behar dü.
|
|
2013
|
|
|
Egan agerkariaren urte hartako lehen zenbakian, Irigarai «Apat Echebarnek»idatziriko berri labur bat argitaratu zuten. Artikulu
|
horiek
eta Elizalde euskaltzain egin zeneko ekitaldian Georges Lacombekegin zuen mintzaldia izanen dira ondoko biografiaren oinarriak.
|
|
|
L. Est Républicain egunkariak, adibidez, Frantziarentzat txarrak ziren berriak ez zituen ematen, soldaduen heriotzak aipatzeko ordez, soldaduen heroismoaz ari zen eta etengabe bilatzen zuen gerlaren desdramatizatzea. Ikusi dugu Eskualduna k, adibidez, osoki justifikatzen zituela neurri
|
horiek
eta informazio gutxi ematearen frustrazioa onartzen zuela, informatzea bera baino garrantzitsuagotzat zeuzkan arrazoien izenean, hala nola Frantziaren egoeraren izenean.
|
|
|
Horrekin loturik, soldaduen heroismoa eta frantses nazioaren etorkizuna jokoan zela azpimarratzen zuten. Propagandaren oinarri
|
horiek
eta zentsura eta informazio ofiziala txanpon beraren bi aldeak ziren. Informazio gutxi izanez, nolazpait bete behar zituzten orriak eta propaganda baliabide erosoa zen horretarako.
|
|
|
Aditu duzue ere nola 5 urtheko neskhatcha bati phikatu zaizkoten bi eskuak, zoinek baitzion azken hatsean. «Ama, ama, ez dira gehiago pusatuko.» Bethi eta bethi haur maiteak behar zirezte orhoitu basakeria
|
horietaz
eta segitu herra bizienaz, hoien egile arraza madarikatua.858
|
|
|
Artikulu
|
horiek
eta gehiago irakurriz, ongi ulertzen da Euskal Herriko soldaduek aisialdian denbora pasatzen zutela eta aisialdi hori pilota eta musa zela gehienetan. Baina horren gibelean Euskal Herriarekiko kezka edo herrimina ikusi behar ote da?
|
|
|
[?] Artea nuelarik sartu naiz hil herri
|
horietan
eta denetan othoitz labur bat egin. Nigar chorta zenbeit ere ichuri, gurutzean eskualdun izen bat irakurtu dutalarik.
|
|
2014
|
|
|
Horrexegatik da eskertzekoa, Gabriel Aresti kultura elkartearen eta Euskaltzaindiaren arteko elkar kidetza, berrogeita hamar urte geroago, Harri> eta> Herri> liburuaren berrargitalpen bikaina egiteko, Bizkaiko Foru Aldundia, Bilboko Udala eta BBK Fundazioaren babespean eta laguntzarekin. Eskerrak
|
horiei
eta eskerrak, orobat, berrargitalpen honetan parte hartu duten idazle guztiei, Xabier Kintana arduraduna barne, zuek ahalbidetu du zuelako, beste behin ere, Gabriel Aresti maisua bere euskal katedratik guri mintzaraztea, guztiok adi adi entzun dezagun haren mezua.
|
|
|
Gainera, norbere sorlekuaren jatortasunaren izenean, inoiz, euskalki guztietako forma berdin tsuak eta jatorri zaharrenekoak baztertzeraino ere heltzen ziren, batez ere Bizkaian, aldameneko euskalkietatik kutsaturik helduak zirelakoan. Horien ordez, analogiaz sorturiko forma erabat be rriak bultzatzen ahalegintzen ziren (ekarri> ditu> edo etorri> gine (a) n> zahar jatorren ordez, ekarri> dauz> eta etorri> gintzazan, adibidez), adizkera aberrante
|
horiek
eta inondik ere zaharrak ez zirenak, hain zuzen, Bizkaiko erarik jatorrenak zirela pentsatzen zutelako, oker.
|
|
2015
|
|
|
Hori da, ordea, gure eskoletako historia liburuetaraino lerratu den estereotipoetako bat. Gauza bera esan genezake arrazoimenaren eta pertsonaren eskubide eta askatasunaren aldeko aldarriei erreparatuko bagenie; aski argi dago non ikusiko lituzkeen Ilustrazioko historiografiak aldarri
|
horiek
eta non teologiaren irrazionaltasun, aurreiritzi eta sineskeria. Ez zuen besterik egingo Jules Michelet ek (1855:
|
|
|
Jarrera kritikoak, arbuiagarriak ere, ez dira falta, eta aurrerago aurkakotasun horren balizko arrazoi batzuk azalduko dira. Hala ere, nahiz eta antologiak ez diren, ezta gutxiagorik ere, bestseller
|
horietakoak
eta ez duten eragin nabarmenik izaten edo ez diren erruz irakurtzen eta erabiltzen, kritika, zalantza eta zenbait jarrera postmodernoren gainetik, proiektu honetan onartu egiten da Euskal Literaturaren Antologia hau interesgarria eta onuragarria izan daitekeela.
|
|
2016
|
|
|
Ikusleen kopuru batzuk emanak zaizkigu eta inportanteak dira eta sortzen zuten interesaren froga gisa hartzen ditugu. Bestalde, ulertzen dugu herri bat baino gehiago ari zirela lan
|
horietan
eta talde batzuek besteak baino ikusgarri gehiago ematen zituztela, herriz herri ibiltzen zirela.
|
|
|
drama, tragedia eta komedia. Baina autoreak askotan jostatu izan dira definizio
|
horiekin
eta nahasketak ere erabili. Hala ere, Larzabalen obretan nabari da hark sailkapen klasiko horren berri bazuela, horiek baititu jarraitu.
|
|
2017
|
|
|
Geroari buruz, dokumentuaren 8 orrialdean azaldu diren galderei erantzuteko, kulturaren eta hizkuntzaren alorrak erakunde berriaren eskumenetan parte izan behar direla uste dugu. Dokumentuak berak ere agerian ematen dituen puntu
|
horietaz
eta bere eremuan Euskaltzaindia ez daiteke batere soraio izan eta ondoko oharrak egiten ditu:
|
|
2021
|
|
|
" Euskal literaturaren historia" saileko autoreek aldaketa hori literaturaren historiara erakarri dute eta eredu historiografikoaren bilakaera bultzatu dute. Gisa hortan, 2000tik hona agertu historiak aldaketa eta berritze
|
horien lekuko
eta eragile izan dira, Euskal Herrian berean erreferentzia gisa agertu direlako, batez ere ikasle eta irakasleen artean. Eragile izan dira ere kanpokoei begira, eradarazko bertsio bat badutelakoan edo autoreak kanpoan ibili direlako irakasten eta euskal literatura aurkezten.
|
|
|
|
Horietan
eta ondokoetan bada ondoriozko diskurtso markatzaile dela bistan da. Hondarraren hondarrean galdera egiten duenak honako gogoeta baldintzazko hau egiten du:
|
|
|
42.22.4c Perpausean hartzen duen lekuari dagokionez, adibide
|
horiek
eta liburuetatik harturiko beste hauek garbiro erakusten digute DM mugikorra dela hau ere, leku bat zein bestea hartzen baitu. Hona lehenik zenbait adibide orduan hasieran dutenak:
|
|
|
Atzizkiak adberbioari ematen dion esanahiari dagokionez, izen bizigabeei erantsirik bi modutako balioak har ditzake sortzen den adberbioak: batetik, oinarriak adierazten duen eginez (bultzaka, burlaka, doministikuka, eztulka, garrasika, indarka, irrika, jauzika, keinuka, tiroka, zirika, zotinka, zurrungaka); egin aditzarekin aditz lokuzioak osatzen dituzte izen
|
horiek
eta ‘jarduera’ adierazten dute askok eta askok (§ 6.2.3a). Egon, ari, ibili eta hasi aspektu aditzen osagarriak izan daitezke adberbio horiek.
|
|
|
Euskalki mailako aldaerak dira: kada (tada), oro har, mendebaldekoa; tara ekialdekoa (batetik, eratorpenean ohikoak diren keta tlotura kontsonanteek bereizten dituzte bi aldaera
|
horiek
eta, bestetik, bokalarteko/ d/ eta/ r/ txandakatzeak). Zaila da, beraz, bi aldaera nagusien artean bakarra hautatzea lema gisa.
|
|
|
galdegaiena12 ala mintzagaiena. Galdegai/ mintzagai jokoari dagokionez, funtsean egitura berekotzat hartzekoak dira adibide
|
horiek
eta goraxeago eman dugun Laguna badoa, aita ez (§ 41.4.2b). Gertaera bat baieztatzen da eta inplizituki zein esplizituki beste bat ezeztatzen eta, aldi berean, gertaera horretako mintzagaiak dira kontraste bidez nabarmentzen direnak (§ 41.5.4).
|
|
|
Azken hitz horiek argitzen digute Mitxelenaren hitzen zinezko esanahia: Villasantek zioenaren kontra Mitxelenak uste du, eta arrazoiz gainera, Axularren hitz horietan —bada hori zure eskuan dago—(
|
horietan
eta ez beti eta nonahi), bada ondoriozkoa dela, ez kausazkoa (Villasantek berak Pues bien ondoriozkoaz itzuli zuen pasarte hori, hain zuzen); horrenbestez, bada beste perpaus batzuetan kausazkoa izan daitekeela iradokitzen du. Baina pasarte horretan bakarrik ez, Axularren pasarte guztietan bada ondoriozkoa da, ez kausazkoa, gure ustez, aurrerago ikusiko dugunez.
|
|
|
elkar, elkarri, elkarren, elkarrekin...: Gizakiok elkar maite dugu; Etxean elkarrekin bizi gara; Elkarren etsaiak dira
|
horiek
eta abar. Perpaus horietan elkar izen sintagma dugu, ondoko perpausetan Andoni... ere izen sintagma den bezala:
|
|
|
Perpaus horietan elkar izen sintagma dugu, ondoko perpausetan Andoni... ere izen sintagma den bezala: Gizakiok Andoni maite dugu; Andonirekin bizi gara; Andoniren etsaiak dira
|
horiek
eta abar. Orobat, honako perpaus pareetan ere paralelotasuna ongi ikusten ahal dugu:
|
|
|
PS ablatibo eta adlatiboak aztertu ondoren, kapitulu honen amaieran ematen da postposizio gehitze
|
horien
eta hortik sortzen diren formen eta adieren taula (§ 20.4).
|
|
|
ekaitza amaitu # eta argia itzuli zen. Bigarren adibidean, berriz, doinu eten
|
horiek
eta enklitikoren ondoan egiten dira, hau aurreko partizipioari lotzen zaiolarik: ekaitza amaitu eta # argia itzuli zen; eta mendeko perpausa nagusiaren eskuinera alda daiteke:
|
|
|
Lehenbizikoa, esate baterako, Urte erdia joana da esaldiaren parekoa da; eta Oheak eginda/ eginak daude esan nahi du hirugarren adibideko esaldiak. Esaldi kopulatibo
|
horien
eta eduki aditzaren esanahia gordetzen dutenen aldea ikus daiteke, aurreko adibidekoak honako beste honekin alderatuta: Diru asko daukate horiek iruzurrez beretua; eduki aditzak bere esanahia gordea du azken honetan, eta iruzurrez beretua predikatua diru asko objektuari begirako osagarri predikatiboa da, bigarren mailako predikatua.
|
|
|
Adjektiboen arteko sailkapena dela eta, beste hizkuntza batzuetako gramatikek beste hitz mota batzuk ere sartzen dituzte adjektiboen artean: erakusleak (hauek,
|
horiek
eta horien parekoak, delako hizkuntzan), posesiboak (neure, zure... bezalakoen parekoak), galdetzaileak (zein, zer... bezalakoak), guk" zenbatzaile zehaztugabeak" deitzen ditugunak (batzuk, guztiak eta horien gisakoak) eta abar. Guk ez ditugu adjektibotzat hartuko.
|
|
|
Bigarren kapituluan aipatu ditugun hiru ezaugarri
|
horien
eta hiru ezaugarri horietatik datozen beste batzuen berri emango dugu aditzari eskainiko dizkiogun bost kapituluetan. Ondorengo puntuetan aletuko ditugu xehekiago kapitulu horietako edukiak.
|
|
|
Pozik ibili zela esan zuen; Pozik zebilela esan zuen. Hizketa unerako ere iraganak dira
|
horiek
eta, beraz, iraganeko formak erabiltzeak ez du berezirik ezer. Baina mendeko aditzak adierazten duena aditz aipatzailea baino geroagokoa denean, iraganaren ‘etorkizuneko’ forma — KO+ iraganeko laguntzailea— erabiltzen da normalean, zeinahi ere den hizketa unearekiko erreferentzia:
|
|
2023
|
|
|
Margaritak alabaren urruntzeak sortzen zion melankolia kontatzen zuen gu tun
|
horietan
eta denbora berean ulertzen zuen alaba, alaba bere ondoan gorde tzeko era bat ziren gutunak.
|
|
|
Bertsotan idatzitako lanak ziren, 800 eta 1.300 bertso arteko lanak, gehienbat XIII. eta XIV. mendeko li teraturari lotzen direnak. Gai zabalak lantzen ziren antzezlan
|
horietan
eta gizarteko hainbat eremu hunkitzen zituzten, gaiak ere profanoak zirelarik (DUBECH 1931: 9).
|
|
|
Astro nomia izan zen gakoa mundua beste modu batean ulertzeko eta horretan Galileok() toki nagusia hartu zuen begi astronomikoa asmatuz. Bai na erresistentzia handiak zeuden aitzinatze
|
horien aurrean
eta horrela, Elizak Galileo zigortu zuen 1632an, Dialogues4 liburua argitaratu ondoren, eta fede katolikoa zalantzan jartzea leporatu zion.
|