|
2007
|
|
|
Lotura falta edota espero genezakeena baino ahulago izatea bat dator gurearekin antzik handiena duen beste testuinguru batean berriki egindako azterlan baten datuekin. Pritchard ek eta Newcombe k (2001) galesa ikasten ari ziren helduen motibazioa aztertu zuten eta beren ondorioa izan zen noranzko integratiboa noranzko instrumentalari nagusitzen zaiola, eta, ez zegoela loturarik bi noranzko
|
horien
eta emaitzen artean (Perales, 2004: 31).
|
|
|
Horiexek dira ikerketaren ezaugarri nagusiak.
|
Horiek
eta beste hau: Euskal Herri osoan egindako ikerketa da.
|
|
|
1 taulan ageri diren hiru udalerrien datuak jaso dira, eta horietan oinarrituta Gipuzkoako tipologia horretako emaitzak estrapolatu egin behar izan dira8 Horretarako egin den analisi estatistikorako, aurreko edizioetako datuetara jo dugu. 93tik hona ezagutza tipologia honetan neurtutako udalerri guztien datuak hartu dira kontuan, eta datu
|
horien
eta 2006an neurtutako hiru udalerrien arteko aldea kalkulatu da. Alde edo desbideratze hori zuzenketa indizetzat hartu da, gure hipotesia izan baita alde hori ez dela aldatu (modu esanguratsuan estatistikoki) 93tik hona.
|
|
|
Hizkuntzak komunikabide hutsak ote dira?
|
Horiek
eta beste hainbat galdera izan dira gizaldietako pentsalari askoren gogoeta gune, eta, jakina, beste arlo askotan legez, iritziak ez dira era berekoak izan.
|
|
|
" euskararen alde administrazioek, herri mugimenduek eta orokorrean euskaltzale guztiek egindako lanak balio izan duela. (...) Horrela, beraz, lan egitea merezi duela berretsiko lukete datuek, eta bide horretan guztien ahaleginak direla beharrezko." Mamitsu eta zentzudun deritzet iritzi
|
horiei
eta ondo baino hobeto laburtzen dute aurreko lerroetan jorratu ditugun informazioak eta interpretazioak.
|
|
2008
|
|
|
Hori, jakina, informazio orokorrari buruz hitz egiten badugu. Argi dago, bestelako testuinguruetan, hau da testu ofizialen edota antzeko testuen kasuetan, kontu handiz erabili behar direla sistema
|
horiek
eta, azken bezeroari eman aurretik giza zuzenketa beharrezkoa dela. Beraz, planteamendua da, erabiltzeaz batera, modu kontrolatu batean, sistema hobetzen joatea, hots, kalitatearen kontrola egin behar da.
|
|
|
Irisarriko toberetan, 1883an, jadanik frango zahartua zen Oxalde eta Xarles Soulé Irisartarrak hauxe zion: " Gure aita zenaren ganik gintuen kantu
|
horiek
eta hak erraiten zaukunaz, Oxalde eta biak omen ziren koblari Tobera hetan. (Gure aita ere gaztian ari omen zen koblaka ez izanik ere haundienetarik.) Hogoi urte zituen orduan.
|
|
|
Ez naiz batere oroit zer gai hautatu zen eta parte hartu zuten gehienak bertze mundura joanak dira, bainan oroit naiz plazan bildu zela sekulako jendea, hiru milako bat, bertsulariek alegeratu zutela jendea, dantzariek eman zutela berea, zirtzilek halaber ikusleak loriaturik utziz eta taulen gainean arizan zirela gataskan, bainan ez naiz oroit zertaz. Philippe Veyrin ek galdeginik idatzi nuen zerbait Tobera
|
horiei buruz
eta eman nion manuskritoa, doblerik ez nuelarik atxiki, 1948ko Euskal Kongresurako. Desagertu da ene lehenbiziko txostena euskaldungoari buruz.
|
|
2009
|
|
|
AHTk Euskal Autonomia Erkidegoko hiru biztanle gune handiak batuko ditu (Bilbo, Gasteiz eta Donostiako hiri eremuak); Iruñea gehituko zaie, adar baten bitartez. Modu horretan, Euskal Herriko gainerako herri eta eskualdeak ahulago eta baztertuago geratuko dira, handi
|
horiekiko
eta beste metropoli gune batzuekiko mendekotasun handiagoarekin. Hedatzen ari diren euskal hiriak botere globalen sukurtsal izateko borrokatuko dira.
|
|
|
Horiek izango dira beste erakunde edo enpresa batzuentzat jarraibide.
|
Horiek
eta baita zailtasunen, zalantzen edo bidegurutzeen aurrean hartutako erabakiak ere.
|
|
2010
|
|
|
Esan gabe doa, prentsa idatziaren krisia, orokorra, izokin kolorekora ere iritsi da. Baina, oro har, egunkari gisa hizkuntza nagusietan bederen irauten dute eguneroko agerkari
|
horiek
eta anglosaxoien kasuan, bereziki, ospe edo itzal handikoak dira euren espezializazio handiagatik.
|
|
|
3. "... Hizkuntza handien hedapenaren garaian bizi dira gazte
|
horiek
eta gaztelania, frantsesa, ingelesa eta alemana eskura dituzte. Hizkuntza horiek boteretsuak, hiritarrak, konplexuak, irekiak, zabalak, eta aukera ugarikoak izango lirateke.
|
|
2011
|
|
|
kontzertu asko egoten da Arrasate eta inguruko herrietan; Arrasaten, batez ere, gaztelania da nagusi; herriko taldeen izenak erdaraz dira ia denak; Arrasaten musikak indar handia du gazteen artean eta horren adierazle da dagoen talde kopurua (40 musika talde inguru) eta kontzertuen maiztasuna; herriko taldeetatik askok gaztelaniaz eta ingelesez egiten dute eta beste batzuk bietara, erdaraz eta euskaraz.
|
Horiek
eta beste batzuk ikusita, berehala ateratzen dugun ondorioa hauxe da: arrasatear gazteek herrian bizi duten musika giroan gaztelania da nagusi.
|
|
|
Lehenik eta oroz gain. horri buruzko gogoetak argitaratu ziren ordea, BAT aldizkariaren 77 zenbakian, eta han esandakoak ez ditut hemen alderik alde errepikatuko. egia da, bestalde, nekeza gertatu izan zaidala (klusterrak laguntasunik eskaini badit ere horretan) bertako adituen irakurketa patxadatsurik egiten. gotzon garateren eta Joxe Manuel odriozolaren, Maria Jose Azurmendiren eta patxi Juaristiren, bai eta beste zenbaiten oharrak (gutxitan artikulu osatuak) irakurri eta balioztatzeko aukera izan dut. denbora faltak horretan ere muga hertsia ezarri dit ordea. Litekeena da, hori guztia dela medio, kontuan izan behar nuen hainbat gogoetagileren ekarpenak bide bazterrean utzi izana. diodan, halere, jakinaren gainean heldu diodala bide honi eta, horrenbestez, nire moztadeen (goiko
|
horien
eta beste zenbaiten) jakitun eta erantzule naizela. guztian ez naiz, gainera, hain hain mugaturik ibili: 2002ko eztabaida saioa, International Journal of the Sociology of Language n 157 zenbakikoa, oso osorik ez baina bai hiru laurdenetik gora berrirakurri dut eta, horrenbestez, ustez mende honetan diglosiaz egin den gogoeta saio akademiko sakonena16 buruan dudala heldu diot lumari.
|
|
|
41) 201 karl deutsch en lan handiak, batez ere Nationalism and Social Communication famatua eta" The political Significance of Linguistic Conflicts" konkretuagoa, bat datoz hainbat puntutan, ez guztietan, Fishman-en diagnostiko kopetilun horiekin. Beste askok ere,
|
horien aurretik
eta horien ondoren, antzeko epaia eman izan dute. Modernizazioa ezin geldituzko prozesua da, eta prozesu horrek zaildu egiten du, erraztu ordez, konstelazio etnolinguistiko txikiek oro har, eta aski ahuldurik daudenek bereziki, bere buruari eusteko eta are garapen perspektiba sendorik izaMikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
|
konfliktu batzuk agerikoak109 dira, begien bistakoak; beste batzuk, aldiz, gorde ezkutu isilpekoak: latenteak110 Besterik da ordea, geroko matizazio
|
horiek
eta guzti, kanpora transmititu zen irudi nagusia: labur bilduz, konfliktu orotan irteera bi baizik ez dagoeneko formula dikotomikoa (garaitu ala hil). euskara indarberritu nahirik argibide teorikoen bila dihardugunontzat garrantzi handiko puntua erantsia dio ikuspegi horri, azkenik, georg kremnitz ek:
|
|
|
210). ezaguna dugu azken hori: autogorrotoa edo, Ninyoles en hitzetan esateko, autoodio (Ninyoles 1969). gure umeeta gazte denboran irratsaio bidez pello kirtenen edo Txomin del regato ren xelebrekeriak entzuten genituenok badakigu zertaz ari zen Ninyoles, jarrera kontu
|
horiez
eta besteez ari zelarik. Bazekien zer zioen eta, hainbatetan, zuzen zebilen.114 Aurrerago ikusiko dugunez, halere, bestea da gure galdera:
|
|
|
Bilakaera hori aldi hartako transformazio demografiko, ekonotekniko, soziokultural eta politiko operatiboekin uztartzen den neurrian, bistan dago diglosiazko azalpen horren argitasun indarra. hori horrela izanik ere egia da, dena den, urrun dagoela diglosiaren formulazio klasikoa, Ferguson-ena bereziki, munduko diglosia egoeren geroaz juzku zorrotzik egin ahal izateko egoeratik. Moztade
|
horiek
eta beste zenbait63 zirela medio, Ferguson-en diglosia kontzeptuak birmoldaketa kontzeptualik izan zuen sortu eta handik gutxira. Birmoldaketa horren eragile argienetakoa J. gumperz izan zen.
|
|
|
zergatik dago euskarazko bizimodu arrunta Azkoititik zumaiara bitarteko urola modernizatuan Nafarroa Beherean baino nabarmenki biziago? Modernizazio ekonoteknikoa (urbanizazioa eta industrializazioa lagun dituela) lehenago eta bortitzago iritsitako lekuetan daukagu euskara, kasu
|
horietan
eta beste zenbaitetan, egungo egunean bizi (ago). Leku" osasuntsu" horietariko gehienetan ere ahul dago euskara:
|
|
|
Esate baterako, elkartearen euskalduntze plangintza aurreratzen hasi denean, esperientzia hori ezagutzera bertara joango diren mugimendu sozialeko eta instituzioetako pertsonalitate batzuen bisita antola dezakegu eta, gero, bisita honi herrian oihartzun publikoa eman: komunikabideak, herriko beste elkarteak bisitara gonbidatu, pertsonalitate
|
horiek
eta beste elkarteen arteko kontaktua antolatu, afaria,... Guzti honen bitartez, lanean ari den elkartea errefortzatu eta beste elkarteak motibatuko ditugu.
|
|
|
gizarte eztabaidak eta hausnarketak prozesu parte hartzaileen bidez, gaiaren sozializaziorako gizarte sareak, komunikabideetan eragiteko eta komunikazio ildo bat zabaltzeko lobby baten eraketa, esperientziak egikaritzen ari direnen arteko ezagutzaren truke foro baten sorkuntza, edota gasteiz europear hiriburu Berdea bezalako aitzakiarekin ekitaldi bereziak antolatu hizkuntza ekologiaren inguruan. gizarte erantzukizunaren kontzeptuaren bidean sakondu. gizarte erantzukizuna hizkuntza ekologiaren diskurtsoarekin jantzi eta planteagarria den kasuetan arauetan irizpideak finkatu, aplikatu eta ebaluatu. hizkuntza nagusia euskara duten lurraldeetan, hizkuntza ekologiaren diskurtsoari erantzungo dioten ‘habitat’ berezkoak eta zainduak sortu, euskarak naturalki funtzio hegemonikoa izango duen espazio ekosistemikoen gisara ulertuta. hausnarketan sakondu: hizkuntza ekosistemaren biziraupena bermatzeko habitat eta baldintza minimoak behar badira, baldintza
|
horiek
eta minimo horiek zeintzuk diren argitzeko gogoetan sakondu. garapen jarduerek lurralde eta gizarte esparruetan eduki dezaketen inpaktu soziolinguistikoa neurtzen hasteko ereduak sortu eta froga pilotuak egikaritu, ebaluatu eta aplikagarritasunerako ondorioak atera.
|
|
2012
|
|
|
Ondorio orokor
|
horiek
eta, batez ere, bildu ditugun emaitzak kontuan hartuta, honako ondorio zehatz hauek atera daitezke:
|
|
|
epe laburreko komertziala, epe labur eta luzeko saltzailea, publizitate agentziako profesionala, marka pribatu bateko marketing edota komunikazio arduraduna, marka publiko bateko marketing edota komunikazio arduraduna, eta komunikazio instituzional eta politikoan aholkularia. Alor horietakoren batean edo gehiagotan arituak eta adituak diren profesionalak elkarrizketatu ditugu, prestigio ezagutuko profesionalak, esperientzia eta zer esana dutenak, eta gaur egun zeregin
|
horietan
eta EAEn dihardutenak.
|
|
|
Nonahi dago pertsuasioa, eta une oro gaude haren eraginpean. Inbertsio ekonomiko eta giza baliabide zinez handiak mugitzen dira esparru
|
horietan
eta, honenbestez, gizartean presentzia, inpaktu eta eragin handia duen eremua da pertsuasioarena. Hartan diharduten mota guztietako pertsuasio iturriek –komertzialek, saltzaileek, marka komertzialek, marka instituzionalek, hizlari eta marka politikoek eta gainerakoek– zeren arabera zehazten dituzte beren hizkuntza irizpide edo plangintzak?...
|
|
|
Emaitza
|
horiek
eta hona ekarri ez ditugun beste batzuk aintzat hartuta, lehen aipatu ditugun hiru kluster edo iritzi taldetan sailkatu zituzten ikerlariek EAEko erdaldunak(" aldekoagoak"," bai bainakoak"," kritikoagoak"), eta haiek aztertuta, honako beste emaitza hauek eskuratu zituzten, besteak beste: euskararen aldekoagoen artean, %80, 6k uste du euskal herritarren hizkuntza nagusia dela euskara; bai bainakoen %55ek uste du euskal herritarren hizkuntzetako bat dela euskara, ez nagusia; eta berdina uste du kritikoagoen artean %76, 7k.
|
|
|
Ikerketa
|
horiek
eta eremu bereko beste batzuk erakutsi dutenez, mezu bera hizkuntza batean edo bestean prozesatzeak eragina du pertsona elebidunengan. Izan ere, gizaki elebidun batek mezu bera modu ezberdinetan prozesatu dezake, hizkuntza batean eta bestean, eta hasieran behintzat zer hizkuntzatan prozesatu behar duen ikusi behar du, eta gero, gainera, interpretazio ezberdinak egin ditzake (Carroll eta beste, 2007).
|
|
|
|
Horiek
eta antzeko galderak dira lau herri (arnasgune) aztertu ondoren erantzuten saiatuko garenak, eta ondorioak ateratzeko baliatuko ditugunak.
|
|
|
Norbaitek esan dezake oso ikuspegi ezkorra dela, eta herri horiek oso euskaldunak direla, eta ez dagoela alarmarako arrazoirik. Egia da herri
|
horiek
eta antzekoak euskaraz bizi direla, gaur egun, hein handi batean. Datuek ere hori diote.
|
|
|
Norbanakoaren planoan, berriz, elebitasuna agertzen da (normalean A n edo B n, ez bietan; eta ez, normalean, bietan maila berean): L1 n eta L2 n hizkuntza gaitasun diferentziala dute hiztun elebidun
|
horiek
eta, horren ondorioz, era askotako nagusitasun moldaerak (dominance configuration) agertzen dira: euskal/ erdal elebidunak, besteak beste.
|
|
2013
|
|
|
Hazkunde arrakastatsu horrek, ordea, normala denez, izan ditu ilunguneak, eta, gainera, hazkunde orok izan ohi duen antzera, baditu bere kostuak ere. Kostu
|
horiei
eta gizarte aldaketak tarteko sorturiko erronka berriei erantzuterakoan lagungarri izan liteke framing berria, alferrikakoa baita –ez delako errealaaraubide juridikoaren edo borondate politikoaren balizko mirarien zain geratzea.
|
|
|
Komunitate gutxiagotuen harreman sareak, hizkuntza normalizaziorako ahaleginetan politika eta plangintzetanez ezik, alor akademikoan ere garatu lirateke. Hizkuntza komunitate horietako ikerlari eta adituek elkarrekin jardunez eta beren ikuspegi eta ikuspuntu propioetatik abiatuz, posible litzateke hizkuntza
|
horien
eta jardun zientifikoaren mesedetan soziolinguistikako berariazko kontzeptu zein eredu teorikoak garatzea eta diziplinartekotasunaren amarauna argitzea.
|
|
|
Horrela eginez gero, zenbait abantaila eratorriko lirateke jakin min zientifikotik edota euskalgintzaren militantziatikeuskararen egoeraz zein etorkizunaz kezkatuta ibiltzen diren herrigintzako, herri administrazioko eta ingurune akademikoko eragileentzat: a) Euskal Soziolinguistikaren Egoeraren Berri gaurkotua izan eta horretan dihardutenek elkar ezagutzeko parada izatea. b) Hortik abiatuz, antzeko helburu duten ikerketa saioak beharrik gabe ez errepikatzea eta, errepikatzea hobesten denean, lan
|
horiek
eta beren emaitzak alderatzeko aukera zaintzen duten diseinu estandarretan oinarritzea. c) Ezagutzaren metatzea, horrek aurrerapauso zientifikoak eta aplikatuak ematea erraztuko lukeelarik.
|
|
|
Jardunaldi hura hizkuntzaerabilerarekin era batera edo bestera loturik dauden gaiak aztergai dituzten ikerlari, irakasle eta aditu ugariren bilkura izan zen. Bide horretatik, puntu honetara ekarri nahi genituzke aditu horietako batzuk adierazitako zenbait ideia, gogora ekarriz ideia
|
horiek
eta beste asko zehatzago eta zabalago ezagutzeko aukera emango duen lana argitaratzeko bidean dela: Ikasleak hiztun.
|
|
|
Espainiar Estatuko Ekonomia eta Lehiakortasunaren Ministerioak ere diruz lagundu du (FFI2012 C03). Egileek eskerrak eman nahi dizkie erakunde
|
horiei
eta baita ikerketa honetan parte hartu duten pertsona guztiei ere.
|
|
2014
|
|
|
Garai batean, eremu horietan herri bizitza autonomoagoa izan baldin bazitekeen ere, azken urteotako inguru
|
horien
eta oro har gizartearen eraldaketen ondorioz: errepide sareak, urbanizazio prozesuak, komunikabideen eta sare sozialen hedapenak... eremu horiek are eta eragin estuagoa bizi dute euren inguruarekin.
|
|
|
Agian herri txikietan arau horiek errespetatzeko joera handiagoa dago, txikitatik hartara sozializatu dituztelako transmisioaren bitartez, nahiz eta beren gaur egungo hausnarketan ez aurkitu zentzu handirik ezberdintze honi. Tolosa bezalako herrietan aldiz, etxean transmisioa jaso ez duten gazteek ez die jaramonik egiten arau
|
horiei
eta haien aurka egiten
|
|
|
Zein hizkuntza erabiltzen dute ikasleek esparruz esparru, eta harremanik ba al da praktika
|
horien
eta jatorriaren artean
|
|
|
Hau dela eta ez gara asko luzatuko eta autore ezberdinen pare bat definizio soilik emango ditugu kontzeptua argitzearren.
|
Horiekin
eta adibideak gaineratuta hobeto ulertuko dugu zertaz ari garen.
|
|
2015
|
|
|
Euskalduntze prozesuaren ondorioz hiztun profil berriak agertu dira; familia eredu berriak sortu diren moduan; hizkuntzari loturiko balio berriak agertu diren moduan... Aldaketa guzti hauek hizkuntz transmisioan ere eragina izango zutela irudikatu zitekeen, baina gutxi eginda aldaketa
|
horiek
eta horien ondorioak aztertzeko. Etorkizuna proiektatzeko orduan iraganak jarraitu izan du nagusi izaten.
|
|
|
Jende asko etorri zen herri euskaldunetatik, eta
|
horiekin
eta irakasleekin euskara askoz gehiago entzuten da orain, lekeitiarraren esanetan. Familia gazte askok euskarari heldu diote eta aiton amonak aktibatu egin dira, ikastean.
|
|
|
Baina ikasle etorri berri
|
horiek
eta euren familiak integratzen al dira bertako kulturan. Hau da, euskal kulturan?
|
|
2016
|
|
|
Nahikoa datu izan daitezke pentsatzeko Aiako gizarte egoera eta harreman sareak aldatu egin direla. Egile gehienak (Blom eta Gumperz, 1979; Hamers eta Blank, 1983; Appel eta Muysken, 1996; Martinez de Luna, Jausoro, Berrio Otxoa eta Idirin, 1998; Moreno Fernández, 1998; Arratibel, 1999; Siguán, 2001; Etxebarria, 2003) datoz bat harreman sare
|
horiek
eta, oro har, egoera sozialak berebiziko eragina dutela hizkuntz hautuan.
|
|
|
Datoz bat harreman sare
|
horiek
eta, oro har, egoera sozialak berebiziko eragina dutela hizkuntz hautuan.
|
|
|
Galdera
|
horiek
eta antzekoak lagungarriak izan daitezke helburuak eta lehentasunak ezartzeko, eta baita hizkuntza biziberritzearen aurka daudenei argumentuen bidez aurre egiteko ere. Fishman-ek alderdi horiei" aldez aurreko azalpen ideologiko" izena ematen die (Fishman 1991; 2001; Dauenhauer & Dauenhauer 1998; Kroskrity 2009); eta besteak beste hizkuntzarekiko sinesmenei, kulturari, nortasunari, alfabetatzeari, hizkuntza aldaketari eta jabekuntzari lotzea eskatzen du.
|
|
|
nolakoa izan liteke? batzordea ezartzeak jarrera aldaketa
|
horiek
eta aitorpena islatzen dute, zeinak ezkutatu beharrean (adineko berriemaile anglofono baten arabera), bertako hizkuntzaren kultura eta politika bereizgarritasun marka baliotsua agerian jarri duen. Hala ere, tendentzia horiek eta gizarte zibiletik sortutako taldeen hizkuntza antzezteko joerak Bankston eta Henry-ren (2000) definitu duten" kultura etnikoaren merkantilizazio" bezala har daitezke.
|
|
|
batzordea ezartzeak jarrera aldaketa horiek eta aitorpena islatzen dute, zeinak ezkutatu beharrean (adineko berriemaile anglofono baten arabera), bertako hizkuntzaren kultura eta politika bereizgarritasun marka baliotsua agerian jarri duen. Hala ere, tendentzia
|
horiek
eta gizarte zibiletik sortutako taldeen hizkuntza antzezteko joerak Bankston eta Henry-ren (2000) definitu duten" kultura etnikoaren merkantilizazio" bezala har daitezke.
|
|
|
Diskurtso nagusiek (euskal) emakumeen ustezko boterea onartu eta goraipatu izan dute eta, zenbaitek, hori euskaltasunaren ikur edo bereizgarri gisa kontsideratu ere. Egun, matriarkatuaren ideologiak babesten ditu uste
|
horiek
eta horren bitartez euskal emakumeen protagonismoa ziurtatzen omen da.
|
|
|
Inkesta bidezko eta kale neurketazko analisi globalak, dituzten abantaila zabal eta ukaezinen ondoan, uzkur agertzen ari dira euskararen etorkizuna non nola bermatzen saiatu behar genukeen argitzeko orduan. Lan zabal
|
horien
eta honelako analisi xehatuon sintesia ezinbesteka da, hortaz, euskarak bizi indar handiena duen lekuetan gure begien aurrean zer gertatzen ari den ulertzeko.
|
|
|
Bere neurrian ordea, ez erabat: literatura tekniko zabala dago azken mende erdian290, jarrera
|
horien
eta mintzajardunaren arteko lotura oso badaezpadakoa dela antzemateko eta, beraz, deskriptore moduan egokia izanik ere jendearen hizkuntza jarrera neurgailu operatibo gisa oso kontuz erabiltzekoa dela jakiteko.
|
|
|
konpartimentazio soziofuntzionala, bertako biztanleen L1 euskara izatea (ia) beti, euskararen belaunez belauneko jarraipena segurtaturik izatea,..
|
Horiek
eta beste hainbat. Ezaugarri horiek guztiak kontuan izanik, posible da arnasguneen kontzeptu marko nagusia eraikitzea.
|
|
|
Arnasguneetatik kanpora bizi dira euskaldun gehienak eta arnasguneetan bizi den jendea hortik kanpora ateratzen da gero eta jarduera gehiagotarako. Gune horietatik at, beraz, babeslekuak topatu behar dituzte biztanle
|
horiek
eta, bide batez, arnasguneetako pertsonen presentziak babesleku edo gotorleku horiei indarra eta trinkotasuna emango die. Arnasgunetik kanpokoa beharrezkoa dute arnasguneek maila kuantitatiboan; modu berean, jatortasun mailan, gune ez hain euskaldunek behar beharrezkoak dituzte arnasguneak.
|
|
2017
|
|
|
Lehenik eta behin, kontuan izan behar dugu sinatu eta jarraian Protokoloaren eta Kaieraren ale bana igorri zitzaiela Nazio Batuen Erakundeko, Europako Kontseiluko eta Segurtasun eta Lankidetzarako Europako Erakundeko goi arduradunei. Halaber, Protokoloa prestatzerakoan Bartzelonako Deklarazioa oinarri nagusia izan bada ere, hiru erakunde horietako oinarrizko itunak ere izan dira erreferente, eta beraz, orain dokumentu
|
horien
eta Protokoloaren arteko uztarketa nola egin zehaztu dugu.
|
|
|
1982an, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE)" Euskara Normalizatzeko Legea" onartu zen, eta 1986an, Nafarroan" Euskararen Legea". Urte zehatz
|
horiek
eta horien segidakoak ere aukeratu ditut, batez ere, legeak izan zuen oihartzuna denbora tarte luzeagoan aztertu ahal izateko.
|
|
|
Baina, nola eraiki ditugu objektu
|
horiek
eta noraino behartzen dituzte gure errealitateak, gure gaitik hurbilago, Jacqueline urlak, nikolas rose eta peter Miller foucaultiarren arrastoan deskribatzen digu estatistika gobernamendu teknika politiko gisa (urla, 2012:
|
|
|
errealak eta eraikiak dira (desrosières, 2004a: 17). hala, eguneroko pentsamenduan aurretiaz eraiki diren objektuak berezko objektu errealtzat jotzen ditugu, hala eginda aurkitu ditugulako eta hori delako arrazoizko eta zentzuzkoa. baina, nola eraiki ditugu objektu
|
horiek
eta noraino behartzen dituzte gure errealitateak?
|
|
|
Euskal kulturaren garrantzia euskarara hurbiltzeko euskarazko kultur jardueretan, eta, oro har, euskal kulturarekin lotura duten ekitaldietan parte hartzeak euskarara hurbiltzeko edo euskararekiko atxikimendua pizteko balio izan die galdekatutako gurasoei, izan kanpotik etorriak, izan bertakoak. ekintza hauetan parte hartzea gertaera kolektiboa da: gehienetan norbaitekin joaten gara
|
horietara
eta talde batean txertatzen gara; sozializazio espazio eta unetzat ditugu.
|
|
2018
|
|
|
Herriek beraiek eskatu dute neurketa; ez dago, beraz, hautaketa metodologiko bat lagina Euskal Herriaren adierazgarria izan dadin. Hori horrela, hemen aurkezten diren azterketek herri
|
horientzat
eta herri horien tipologia berekoentzat dira baliagarri, baina ezin daitezke besterik gabe ondorio orokorrak estrapolatu.
|
|
|
Ikus dezagun jarraian nola gauzatzen den gaur egun familia bidezko transmisioa Euskal Herrian. Horretarako, 3 eta 15 urte bitarteko seme alabak dituzten inkestatuek euskara nola transmititu dieten aztertu du VI. Inkesta Soziolinguistikoak, eta emaitzak inkestatu
|
horien
eta haien bikotekideen lehen hizkuntzaren eta hizkuntza gaitasunaren arabera gurutzatu dira.
|
|
|
Eta jasotako emaitzak aurrez zegoen pertzepzioa berretsi zuen. Ikusi zen espazio ez formaletan, alegia, arlo edo espazio kurrikularretatik kanpo dauden
|
horietan
eta ikasleak haien artean dauden tokietan, euskararen erabilera %62koa zela (emaitza kuantitatiboa). Horrez gain, ikusi zen euskararen ezagutza bermatuta izan arren, ikasleek lan esparrutik kanpoko erabilerarako duten euskara gaitasuna nahiko mugatua dela (emaitza kualitatiboa).
|
|
|
Belarripresten figurak ordezkatzen duen sektore sozial handia urruti sentitu da orain arte euskalgintzaren zereginetatik, bereziki euskaraz ulertu arren hitz egiteko zailtasunak dituzten horiek. Sektore sozial
|
horien
eta euskalgintzaren artean egon den –eta dagoen– distantziak zaildu egin du mezua haiengana era zabalean iristea. Eta ekimen honen baliorik handienetakoa distantzia hori laburtu eta sektore horri protagonismo berezi bat ematea izan den arren, bada oraindik lan handia esparru horretan mezua zabaltzeko eta erakargarri bihurtzeko.
|
|
|
Jarraian, kontzeptu
|
horiek
eta beraien arteko loturak aletuko ditugu. Hasteko eta behin, aktibazio hitzak mugimenduarekin eta ekimen kolektiboa martxan jartzearekin du lotura, alegia, gure kasuan hizkuntza portaeran eragin nahi duen ekimen, mugimendu edo prozesu kolektiboarekin.
|
|
|
Nola eta non hartzen du arnasa euskarak gaur egun gurean? Galdera
|
horiei
eta gehiagori erantzuten ahaleginduko naiz atal honetan.
|
|
|
70eko hamarkadan sortu eta 80ko hamarkadan garatu ziren bertso eskolek eta hauen inguruko ideologiak ahalbidetu eta legitimatu zuten bezala emakumeak bertsotan trebatzea, bertsoeskola
|
horiek
eta ideologia horrek berak ahalbidetu eta legitimatu zuten, lehen aldiz, etxetik bertsozale ez zirenak bertsotan trebatzea; etxean erdaraz ari ziren hiztun berriak tartean.
|
|
|
70eko hamarkadan sortu eta 80ko hamarkadan garatu ziren bertsoeskolek eta hauen inguruko ideologiak ahalbidetu eta legitimatu zuten bezala emakumeak bertsotan trebatzea, bertso eskola
|
horiek
eta ideologia horrek berak ahalbidetu eta legitimatu zuten, lehen aldiz, etxetik bertsozale ez zirenak bertsotan trebatzea; etxean erdaraz ari ziren hiztun berriak tartean. Baina, emakumeen kasuan nola, bertso eskolarako sarbidea demokratizatu izanak soilik ez dakarren bezala gizarteko emakume gizon proportzioa oholtzara eramana izatea, bertso eskoletako atea hiztun berriei zabalik egoteak bere horretan ez du gizartean dagoen hiztun berri proportzioa oholtzara eramanarazi.
|
|
2019
|
|
|
esana dugu dagoeneko, populazio espektroari dagokionez herri herrixka txikiak direla arnasgune gehienak, ia guztiak. demolinguistikazko analisiek argi erakusten dute, era berean, euskaldun gehienok arnasguneetatik kanpora bizi garela egungo egunean46 euskalgintzaren aktibazio gune gehienak arnasguneetatik kanpora daude orobat: administrazio atal elebidun nagusiak, euskarazko komunikabideak, argitaletxeak, unibertsitate eraikin eta ikergune gehienak, antzerkieta musika talde euskaldunak,..
|
horiek
eta beste hainbat arnasguneetatik kanpora daude oro har. alde askotatik bazter fenomenoa dira arnasguneak, ez gizarte bizitaren berrikuntza habi. txikiak, gutxi eta bazter girokoak izanik, zergatik dira hain garrantzitsu, euskalgintza sendo asmozkoak ez ote luke euskaldun gehienon habitat nagusietan, XXI. mendearen euskarri diren hiriburu eta konurbazio gero eta zabalagoetan, zentratu behar?
|
|
|
Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar
|
horiek
eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ematea. dena den, garai batean beste alor batzuetan modan izan zen diskriminazio positiboaren bidetik jo litzateke, seguruenik. hori egin ezean politika demografikoak xede duen biztanlerian baino beste biztanleri mota batzuetan izango du ondoriorik, euskararen arazoa areagotuz zenbait kasutan5 demografiaren gaiarekin lotuta, udatiarren gaia ere hor dugu. arna... Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ehko eskaintza erakargarria da, eta turismoaren datuek hala diote:
|
|
|
Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar horiek eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ematea. dena den, garai batean beste alor batzuetan modan izan zen diskriminazio positiboaren bidetik jo litzateke, seguruenik. hori egin ezean politika demografikoak xede duen biztanlerian baino beste biztanleri mota batzuetan izango du ondoriorik, euskararen arazoa areagotuz zenbait kasutan5 demografiaren gaiarekin lotuta, udatiarren gaia ere hor dugu. arnasguneetan ondoriorik sor ditzakete eguneroko bizimoduan eta ohituretan. Bereziki urtero udatiar berdinak etortzen badira, bizigiroan integratuz joaten dira udatiar
|
horiek
eta bizigiro hori aldatu egiten dute. ehko eskaintza erakargarria da, eta turismoaren datuek hala diote: gero eta atzerritar gehiago etortzen da ehra, oporrak igarotzera6.
|
|
|
4 2016ko etxeko erabilera datuekin euStatek argitaratutako Biztanleria estatistiken emaitzak ez ditugu landuko, datu
|
horiek
eta zentsuetakoek ez dutelako serie guztiz homogenoa osatzen.
|
|
|
Bai. Nolabaiteko kausa ondorio erlazioa egongo da adierazle
|
horien
eta euskaltegiaren ohiko jardueraren artean. Baina zein neurritan?
|
|
2020
|
|
|
Pertsonek egiten dituzte komunikabideak eta pertsona horien gaitasunen araberakoa izango da eskainiko den azken produktua. Horrexegatik, aurrean ditugun erronkei aurre egin ahal izateko ezinbestekoa izango da profesional
|
horiengan
eta zehazki beraien formakuntzan inbertitzea. Hori izan da elkarrizketa guztietan azpimarratu den beste ideia gako bat.
|
|
|
Negozio ereduaren aldaketa, publizitate inbertsioen migrazioa, kontsumo ohituren aldaketa, aldaketa teknologikoa, profesionalen gestio emozionala, kalitatearen bermea, talentua sortu eta eusteko estrategiak, frekuentzien banaketa eta haien gaineko erabakimena, edukien lanketa plataforma anitzetan, gure hizkuntzen normalizazio prozesuak, belaunaldi aldaketa, aliantza politika... gai
|
horiek
eta beste batzuk atera ziren lagun hauekin izandako solasaldietan eta ondorengo lerroetan ideia nagusiak laburbiltzen saiatuko gara, egiteke dagoen gogoetarako apunte edo ekarpen gisa.
|
|
2021
|
|
|
Hartara, errealitateak erakusten digu errotze prozesuan aurreratuen daudenek euskara ikasteko interesa agertzen dutela, baina ez AISA taldeetan baizik eta euskaltegian bertan edo talde arruntetan. Talde
|
horiek
eta euskara ikasteko laguntzak eta erraztasunak beste modu batean antolatzea eskatuko luke horrek.
|
|
|
Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) Nazio Batuen Erakundeak argitaratutako 17 helburu dira, etorkizun justuagoa eta jasangarriagoa lortzeko ibilbide orri moduan funtzionatu luketenak. Hizkuntza aniztasuna ez da ageri 17 helburu
|
horien artean
eta, horren harira, Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco katedrak U17+ 1 helburua proposatu du: Hizkuntza eta kultura aniztasunaren bermea.
|
|
2022
|
|
|
Badirudi kolore bizi hauen bidez eta testu koloretsuak sortuz, alaitasuna, dibertigarritasuna eta gozagarritasuna esleitu nahi zaizkiola euskarari. Hori horrela, kolore bizi
|
horiek
eta beraien arteko konbinazioek, haurren jostailu edota haur parkeen eremu sinbolikora garamatzate. Hau da, testuetan dauden kolore bizi horiek, nolabait ere, haurtzaroarekin, edota haurtzaroko etapa horren paradigmarekin izan lezakete lotura.
|
|
|
Gorputzek, eta bertan islatutako pertsonek –baita testuko koloreek ere, izugarrizko alaitasuna transmititzen dute. Eta esanahi iteratiboari erreparatuz, gorputz
|
horiek
eta" Euskaraz bagara!" esaldiak dute zentralitatea. Eta bi elementu horien bidez, gu bat islatzen du testuak.
|
|
|
● Digitalizazioak aukera eta erronka berriak dakartza berekin, eta beharrezkoa da hor ere euskarak bere lekua izatea. Hori, ordea, ez da erraza kanpokoaren morrontzan egonez gero, hizkuntza hegemonikoak nagusi baitira
|
horietan
eta gutxiagotuentzat ez baita lekurik izaten. Ildo horretatik, aukera berriak sortuko zaizkigu eta sorraraziko ditugu teknologiari esker:
|
|
|
Bestalde, aintzat hartu behar da saltoki txiki horietako dendariek zaintza lan komunitarioan tradizioz izan duten parte hartzea. Ohikoa izan da dendari
|
horien
eta erosleen —bereziki emakumeen— arteko mostradore bueltako tertulia eta konfidentziak partekatzea. Arrazola eta Garaik dioten bezala," etxeko isolamenduari, lagun sarearen gabeziari edo bizitzaren eguneroko tramei aurre egiteko sostengu sozioemozionala jaso eta eman da herriko dendetan" (Arrazola Maiztegi; Garai Aldekoa 2019).
|
|
|
Batetik, denbora hori nahikoa da espazio publikoan eman diren eraldaketak kokatzeko eta horiek hizkuntza hautuan eduki dezaketen eragin zehatza antzemateko. Bestetik, espazio publikoan eman den pertsonen arteko harremanen eraldaketa ere jasoa dago datu
|
horietan
eta, horrek, gizarteak espazio publikoa nola erabili duen islatzen du. Datuen eta espazioen bilakaeraren arteko loturek Euskal Herrian giza harremanak nola eman diren ulertzen lagunduko digute.
|
|
|
Arestian esan bezala, EKEren emaitzak adin taldeka aztertuz gero, ikusten da XX. mendeko bigarren zatian herrigintzan eta arlo instituzionalean abiatu ziren ekimenek belaunaldi berrien euskararen ezagutza eta erabilera hauspotu zituztela. Dinamika orokor
|
horiek
eta, zehatzago, eskola bidezko euskararen transmisio kulturala, beranduago eta baldintza instituzional mugatuagoekin abiatu ziren Nafarroa Garaian eta Iparraldean.
|
|
|
Jarrera eta baloreei dagokienean, oso modernoa da, euskal gizarteko abangoardia. Neurri batean, pertsona
|
horien
eta zenbait sortzaileren eskuetan dago euskara eta bere gaitegia berritu eta gaurkotzea.
|
|
2023
|
|
|
• Espero genuen euskaltzaleen elkarte gehiago sortuko zirela herri batzorde
|
horietatik
eta mugimendura elkarte gehiago batuko zirela, baina aurreikuspen hori ez da bete.
|
|
|
Euskaraldiarekin espero genuen euskaltzaleen elkarte gehiago sortuko zirela herri batzorde
|
horietatik
eta mugimendura elkarte gehiago batuko zirela, baina aurreikuspen hori ez da bete.
|
|
|
Aipatutako kategoria orokor
|
horiek
eta analisian ateratako kodeak ikerketaren galderak eta hipotesiak aztertzeko erabili ditugu. Ondoren, emaitzen laburpena egin dugu; lehenengoz, galdera osagarriak erantzun ditugu, ondorengo galdera nagusiari testuingurua emateko.
|