|
2000
|
|
|
Ezin, hortaz, batuketa aldakor eta iheskor horien antzarik izan. Plazerrak osatzen ditu
|
horiek
eta plazerra agortu ahala, eurak ere ezabatzen dira. Herri zibilizatu guztien legeek gaitzetsi dituzte horiek.
|
|
|
Aintzat hartuko ditugu ageriko lau
|
horiek
eta Cambaceres magistratua, berori izan baitzen kode proiektu zenbaitzuen egile eta maizenik ere, Napoleonen aholkulari errimea lege gorabeheretan.
|
|
|
Ezin, hortaz, batuketa aldakor eta iheskor horien antzik izan. Plazerrak osatzen ditu
|
horiek
eta plazerra agortu ahala, eurak ere ezabatzen dira. Herri zibilizatu guztien legeek gaitzetsi dituzte horiek.
|
|
|
Gure egitekoan jarri diren itxaropen zintzoen azpian gelditu gara, zalantzarik gabe. Lagungarri dugu, alabaina, gure errakuntzak ezinbestekoak ez izatea; eztabaida mamitsu eta argiak zuzenduko ditu
|
horiek
eta frantziar herriak, izkiluen bidez askatasuna eskuratu duenak, legearen bitartez gorde eta finkatuko du askatasun hori.
|
|
2001
|
|
|
Honenbestez, Periklesen garaiko harrotasun
|
horiek
eta besteen gain egotearen kontzientzia ere krisian sartu ziren, etsipena nagusi zen garai bati bide emanez. Gerra bukatu ondoren botere hutsune asko izango dira, eta urte gutxiren bueltan botere aldaketa ugari izango da (demokrazia, oligarkia, berriro demokrazia...), garai ezegonkor eta gizarte egoera nahaspilatu batean sartuz.
|
|
2003
|
|
|
— Hori behintzat ongi diozu, aurrerantzean elkarrekin aztertuz arazo
|
horietaz
eta besteez biok hoberena deritzoguna egingo dugu. b
|
|
|
— Eta indartsu izanik, indartsu izan nahiko balu —esan omen zuen Sokratesek—, eta azkar izanik, azkar, eta osasuntsu izanik, osasuntsu —agian batek ezaugarri
|
horietaz
eta horrelako guztiez pentsa lezake, horrelakoak diren gizakiek eta ezaugarri horiek dauzkatenek dauzkaten ezaugarri berberak desic ratu egiten dituztela ere; tronpa ez gaitezen, horregatik diot—, horiek, Agaton, hausnartzen baduzu, derrigor eduki behar dute oraintxe bertan dauzkaten gauza horiek guztiak, nahi eta nahi ez, eta nork desiratuko luke hori bada. Baina batek esango balu:
|
|
|
Baina zu utziko zaitut jada, eta Diotima Mand tineako emakume batengandik behin entzun nuen Maitasunaren inguruko hitzaldia (bera gai
|
horietan
eta beste askotan aditua zen eta izurritea baino lehen behin eskaintza egindako atenastarrei gaixotasuna hamar urtez atzeratu zien, eta niri ere maitasunaren ingurukoak erakutsi zizkidan), hark esan zuen hitzaldia bada saiatuko naiz zuei agertzen, nik eta Agatonek adostutakoak oinarri hartuta, nik neuk neure kasa ahal dudan bezala. Eta beharrezkoa da, Agaton, zuk azaldu zenuen bezala, lehenik bera nor eta nolakoa den azaltzea, bigarrenik bere ekintzak.
|
|
|
Bi adibide horiek erregela batzuen eta besteen arteko desberdintasuna erakusten digute, alegia, ekitatea lehen kolpean erakusten duten erregelen eta ekitate hori arrazoinamenduen bidez ondorioztatzen duten erregelen artekoa. Adibide
|
horiek
eta beste batzuk ikusita, badirudi ekitate naturalak ageriko erabakia hartzen ez duenean, erabaki bat zein bestea har daitekeela erregelatzat, erabakiok elkarren kontrakoak izan arren; horrenbestez, erregela hori ez litzateke naturala izango, nahierarakoa baizik. Guztiarekin, egia da ekitate naturalaren printzipioren batek eratzen dituela izaera horretako erregela guztiak, erromatar zuzenbidean hain ugariak direnak eta elkarren kontrako bi iritzietatik baten alde egiten dutenak; ulertzen da, gainera, halakoak ez direla nahierarako lege hutsak, ezpada lege naturalak, eta halakoetan ekitatea gailendu dela, horrek kasuan kasuko erabakia ekarrita.
|
|
|
48 Erregela zehatz bihur daitezkeen printzipioen eta horretara finkatu ezin diren printzipioen arteko bereizketa horrek dakar hausnarketa batzuk egin behar izatea, ezarritako zenbait printzipioen inguruan; arean ere, printzipio horien barnean dauden egiek lege zibilak ulertu ahal izateko ezinbestekoak diren zenbait erregela ondoriozta ditzakete, eta halakoak erabilita, legeok behar bezala aplikatzea erdiets daiteke. Hori berori izango da hurrengo kapituluaren helburua, nahiz eta zuzenbide zibilaren zati esanguratsua osatzen duten erregela horiek atariko liburuaren lehenengo tituluan agertu; izan ere, han ez da halako hausnarketarik egin euren inguruan, eta hausnarketek jarri dute agerian erregela
|
horien
eta euren jatorri diren printzipioen arteko lotura.
|
|
|
11 Lege aldaezinen ondorio diren nahierarako lege
|
horiei
eta beste batzuei buruz ohar hau egin behar da: lege bakoitzak ezagutu eta bereizi beharreko bi ezaugarri ditu, eta badirudi ezaugarriok bi lege batu dituztela lege bakarrean; izan ere, legeok zerbait agintzen dutenean, agindu horretan beti dago zati bat naturala dena eta beste bat nahierarakoa dena.
|
|
|
5 Bistakoa denez, Jainkoak gizakiei betebehar
|
horiek
eta bestelakoak ezartzen dizkienean, beraren asmoa da gizakiak elkarrenganako maitasunean gero eta gehiago ahalegintzea. Betebeharrek zenbait eginbehar sorrarazten dituztenean, eginbehar horiek maitasunaren ondorioak besterik ez dira, tokian tokian eta unean unean.
|
|
|
Franklinen ondoren, elektrizitatearen ikertzaileek ekintza elektrikoa zentzu horretan ulertu zuten; Coulombek zein Cavendishek horren arabera diseinatu zituzten beren aparatuak. Azkenik, bi kasu
|
horietan
eta gainerako guztietan, paradigmarekiko konpromisoa ezinbestekoa izan zen besterik gabe motibazio egokiak mantentzeko. Nork diseinatu eta eraikiko zituen aparatu landuak xede berezi batekin, nork xahutuko zituen hilabeteak eta hilabeteak ekuazio diferentzial jakin bat ebatzi nahian, ahalegin horiek, arrakasta lortuz gero, aurreikusitako fruitua emango zutela guztiz bermatuta eduki gabe?
|
|
|
Baina Popperren aburuz, printzipio horrek zientzia enpirikoa bera ulertzeko eta ezaugarritzeko ahaleginei uko egitera eramaten gaitu, egiaztagarritasuna indukziozko metodoan funtsatzen baita. Hau da, printzipio horri jarraituz, abiapuntua esperientzian egiaztatutako enuntziatuek osatuko lukete, eta,
|
horiei esker
eta indukzioz, ondoren enuntziatu orokorretara ailegatuko ginateke. Hauetako batzuk legeak lirateke.
|
|
2004
|
|
|
Eguneroko mailan balio duenak ez du balio mikrofisikan, fotoien eta atomoen fisikan, eta askotan gaiok eragiten dituzten fenomenoak zeharka eta era ez zuzenean egiaztatu ahal dira bakarrik. Honela, bada, makina bat argudio izan ditzakegu,
|
horiek
eta pila bat gehiago, mundu fisikoaren sentimenezko ezagupena baliogabetzat jotzeko ezagutza zientifikoaren mailan behintzat.
|
|
2005
|
|
|
Hor daude, bata bestearen ondoren, bilakaera baten mugarriak. Zuzenbidearen sistema erkidea antolatu nahi zuten
|
horiek
eta giza arrazoimena horretarako ararteko jarri. Berebiziko tresna erromatar zuzenbidean aurkitu zuten, bertan kausitu baitzituzten egiarik finkoenak antolamendu juridikoa osatzeko.
|
|
2008
|
|
|
Aristotelesen Metafisika irakurtzean, zailtasun
|
horiek
eta beste batzuk sortzen dira. Asko dira zailtasunei irtenbidea eman nahian adituek idatzitako lanak.
|
|
2009
|
|
|
Jatorriari esker ere, ezaugarri baten edo kontzeptu baten batasunaren azpian gertakarien ugaria atzeman daiteke,
|
horien bidez
eta horiei esker eta horien aurka osatu baitira kontzeptu eta ezaugarri horiek. Genealogiak ez du denboran atzera egin nahi ahanzturaren barreiaduratik baino harantzagoko jarraitutasun handi bat bermatzeko; bere eginkizuna ez da iragana oraindik hor dagoela, orainean bizi bizirik, eta bideko oztopo guztietan hastapenetik marrazturiko forma bat ezarri ondoren, oraina oraindik isilpean lantzen ari dela frogatzea.
|
|
|
Jatorriari esker ere, ezaugarri baten edo kontzeptu baten batasunaren azpian gertakarien ugaria atzeman daiteke, horien bidez eta
|
horiei esker
eta horien aurka osatu baitira kontzeptu eta ezaugarri horiek. Genealogiak ez du denboran atzera egin nahi ahanzturaren barreiaduratik baino harantzagoko jarraitutasun handi bat bermatzeko; bere eginkizuna ez da iragana oraindik hor dagoela, orainean bizi bizirik, eta bideko oztopo guztietan hastapenetik marrazturiko forma bat ezarri ondoren, oraina oraindik isilpean lantzen ari dela frogatzea.
|
|
2010
|
|
|
Eta bukatzeko zera azpimarratu nahi dugu: hizkuntzaren pedagogia, guretzat, ez da soilik hainbat hizkuntzaren zientzietara jotzeko abiapuntua izan, baizik eta baita
|
horietaz
eta horiekin hemen esandakoaren helmuga ere. Finean, hizkuntzaren pedagogia, guk, hizkuntzaren bidezko hezkuntza bezala ulertzen dugu, hain zuzen, pedagogiaren berezko helburua ere ez delako hainbeste edukiak irakastea, baizik eta batez ere —eta hortaz baliatuz— pertsonen giza formazioa areagotzea.
|
|
|
Hizkuntzaren pedagogiaren ikuspuntutik hainbat hizkuntzaren zientzia gainbegiratu eta gero, bada, Leo Weisgerber() hizkuntzalari alemaniarraren testu oso bat eskainiko dugu jarraian euskaratuta. Gure idazlanean autore ezberdin askoren hitzak aipatu ditugu —espero dezagun horretan asmatu izana—, eta egiaz
|
horiekin
eta horiei esker garatu ahal izan dugu gure diskurtsoaren haria. Baina ezin dugu ukatu horretan guztian interpretazio baten araberako aukeraketa bat egon denik; zentzu horretan, interesgarria dirudi autore adierazgarri bati tarte handiagoa eskaintzea eta berari luzeago hitz egiten uztea.
|
|
2011
|
|
|
Xabier Lete eta Txillardegi. Zergatik bi autore
|
horiek
eta ez beste batzuk. Bi autoreok Existentzialismoaren eragina modu berezian bizi izan dutelako.
|
|
2013
|
|
|
1500 urtetik aurrera egiten zirenak) orfismoaren aitzindariak izan ziren. Misterio
|
horietan
eta literatura mota horretan sorkuntzari, berraragitzeari eta hil osteko zigorrei buruzko istorioak ohikoak dira. Orobat, AIMren iturrien artean xamanismoari lotzen zaizkion estasi esperientziak daude, non xamanaren arima gai den gorputzetik aldentzeko entrenamendu eta bakarraldien poderioz.
|
|
2014
|
|
|
Baina gizarte liberalean, bitxikeria
|
horiek
eta ‘fabrikako prezio’ altuek behartu zuten opera publiko zabalago batera zabaltzea. Operara joatea distintzio sozialaren zeinua bazen, burges txikiaren anbizioa, eta laster proletarioarena, operara joatea bihurtu zen.
|
|
2016
|
|
|
Naturaren aurpegi pozez distiratsuari begira egoten gatzaizkio irakurtzen diogu Darwini konklusioetan[...]. Ez dugu ikusten edo ahantzi egiten dugu inguruan kantari eta olgetari dabiltzan txoririk gehienak intsektuak edo haziak janda bizi direla eta, beraz, etengabeki bizia suntsitzen dihardutela; ahantzi egiten dugu txori eta piztia harrapariek txoritxo kantari
|
horiek
eta berauon arrautza eta txitoak zenbatean suntsitzen dituzten.37
|
|
2017
|
|
|
" Nigana etortzen ikusten dudan emakume hori, kaletik doan gizon hori, nire leihotik kantatzen aditzen dudan eskale hori". 82 Tratatuaren adibidegintza, lehen kolpean hizkuntza erregistroak uztartzeko ahalegin estilistiko hutsa dirudiena, obraren metodo fenomenologikoa zilegiztatzeko baliabidetzat jo daiteke. Hala, giza koordenatu
|
horiek
eta gizakiaren egunerokotasuna oinarri duten adibide, deskribapen, konparazio eta irudi ugariek eszenan jartzen dute kontzeptua eta gorpuzkera ematen diote aparatu teorikoari.
|
|
|
Bere transzendentzia aitortzen diot, baina ez transzenditzen duen transzendentzia bezala, baizik eta transzendentzia transzenditu bezala. Beraz, agertzen da tresnen gainditze baten modura helburu jakin batzuetarantz, hain zuzen eta zehazki, nik ere gainditzen ditudan heinean, proiektu bateratzaile batean, helburu horiek, tresna
|
horiek
eta Besteak gauzatzen duen tresnen gainditze hori helburuetarantz. Izan ere, nik ezin dut nire burua inoiz hartu modu abstraktuan ni neu izateko posibilitate soiltzat, eta nire ipseitatea bere proiekzio konkretuan bizi dut honako eta halako helburuetarantz:
|
|
2021
|
|
|
Generoa, berriz, matrize eta arau jakinen baitan gorputz hori berrinterpretatu, berregin eta bizitzeko prozesua da: " generoa iraganeko eta etorkizunezko arau kulturalak antolatzeko modu garaikidea da, arau
|
horietan
eta horien bidez kokatzeko modu bat, munduan gorputz propioa era aktiboan bizitzeko estilo bat" (ibid.: 197).
|
|
|
Moufferen hitzetan, identitate osatuak beharrean identifikazio partzialak dira jokalekua. Hori kontuan izanik, subjektu osatugabe
|
horien arteko
eta baitako balizko batasuna, zerumuga eta programa, aldez aurretik deskubritu edota jabearazi beharrean, artikulazioan bertan eta haren bidez eraiki dira, minak ez ezik desirak ere politizatuz. Hala, subjektu oso eta berezituen arteko kanpo aliantza edo metaketak beharrean, elkarren arteko gainjartze eta kutsatzeak bilatu dira, tentsioak, ukatu beharrean, sortzaile egiten saiatuz:
|
|
|
Ukitu, elikatu, artatu eta zaindu egiten gaituzte, gure aurretiko eta haraindikoak diren hizkuntza zein diskurtsoan kokatu, aitortzarako arau sozialak ezarri... Soilik gerora, subjekzio
|
horien baitan
eta horien kontra izango da posible subjektu gisa baieztatu eta eratzea, betiere era partzialean. Goikoetxeak zehazten duenez, mekanismo diziplinatzaile eta biopolitikoen bidez (osasun sistema, pentsioak, hezkuntza, familia egitura, arauak...) egiten den domestikazio eta menderakuntza prozesuen baitan zein horien kontra soilik izango gara gai subjektu gisa aitortu, boteretu eta baieztatzeko:
|
|
|
Mehatxua ala aukera da, ordea? Ikusiko dugunez, kategoria horien fundamentu esentziala auzitan jartzeak ez du esan nahi kategoria
|
horiek
eta horien erabilera baztertzen denik. Ez dira fundamentuak ukatzen, baizik eta horien izaera absolutu eta esentziala.
|
|
2022
|
|
|
badu zentzurik mapa horrek filosofiarentzat? Europaz kanpo liburuan, Dipesh Chakrabartyk zioen mundu mailako egiteak, Europa probintzializatzeko prozesuaren baitan, eskatzen duela galdetzea pentsamendua espazioarekin nola erlazionatzen den eta zein baldintzaren pean lotzen diren pentsatzeko moduak lekuekin,
|
horietan
eta horietatik harago. Horrenbestez, mundu komun bateko filosofia benetan deskolonizatzeak behar du, era berean, munduko espazio politikoa berriz definitzea ere, merkatu global eta lurraldetasun nazional gisa artikulatzetik harago.
|