|
2023
|
|
|
Eudelek berretsi egin du ETELen defentsa," ezinbestekoa delako euskararen erabileraren sustapenerako". Eta uste du epai
|
hori
toki autonomiaren aurkakoa dela. Hala, larritzat jo du euskara erabilera normal eta orokorreko zerbitzu eta lan hizkuntza dela aintzat jotzen duten dekretuaren artikuluak baliogabetzea.
|
|
|
2 Eudelek uste du epai berri
|
hori
toki autonomiaren aurkakoa dela, eta hizkuntza arloko udal eskumenen garapen osoa mugatzen duela. Eudeleko Batzorde Eragileak bereziki larritzat jotzen du euskara erabilera normal eta orokorreko zerbitzu eta lan hizkuntza dela aintzat jotzen duten dekretuaren artikuluak baliogabetzea.
|
|
|
Legea ezinbestekoa dela euskal udalek euskararekiko duten konpromisoa eta euskal udalerrietan euskararen erabileraren sustapena gauzatzeko, herritarrekin duten hurbiltasunetik abiatuta. Epai berri
|
hori
toki autonomiaren aurkakoa da, eta hizkuntza arloko udal eskumenen garapen osoa mugatzen du.
|
|
|
2 EUDELek uste du epai berri
|
hori
toki autonomiaren aurkakoa dela, eta hizkuntza arloko udal eskumenen garapen osoa mugatzen duela. EUDELeko Batzorde Eragileak bereziki larritzat jotzen du euskara erabilera normal etaorokorreko zerbitzu eta lan hizkuntza dela aintzat jotzen duten dekretuaren artikuluak baliogabetzea.
|
|
|
Baina toki autonomiaren aipamen gehiago ez da egiten eta, ondorioz Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentziak garatu behar izan du toki autonomiaren kontzeptu hori. Goi epaitegi
|
horrek
toki autonomia berme instituzional bezala egituratu du. Izaera hori toki administrazioa eta horien interpretazioa
|
|
|
Horrez gain, toki autonomiaren alde finantzarioa aztertu egin dut, lan honetako muina finantza zain tza baita. Alde finantzario
|
horretan
toki autonomiaren hedadura finantza nahikotasunaren printzipioaren mende geratzen da. Printzipio horren arabera, toki erakundeek baliabide nahiko izango dituzte berezkoak dituzten interesak kudeatu ahal izateko.
|
|
|
Horrez gain, ezin dugu inondik inora ere ahaztu Toki Autonomiari buruzko Europako Hitzarmena (TAEH). Europa mailako nazioarteko arau
|
horretan
toki autonomiaren kontzeptua bera jorratzen da eta TAEHn erabilitako toki autonomiaren kontzeptuak Espainiako kontzeptutik ere aldendu egiten da arrazoi kontzeptualengatik. Beraz, toki autonomiaren arauketa eta interpretazio guztia ulertu ahal izateko derrigorrezkoa da garrantzi handiko kontzeptu hau definitzea; eta hor hasten da lehenengo arazoa.
|
|
|
Beraz, benetako autonomia deszentralizazioaren emaitza da, deszentralizazio barik ez dago autonomiarik eta autonomia barik ezin dezakegu benetako deszentralizazioaz hitz egin. PARADA VAZQUEZi jarraituz, deszentralizazioa sustatzen duen erakundeak deszentralizatutako erakunde edo organoaren gaineko lotura handia denean, deszentralizazio teknikoa izango litzateke, baina ez benetako autonomia dakarren deszentralizazioa9 Kontzeptu hau modu konkretuan aztertuko da lan honetan zehar hurrengo orrialdeetan, eta
|
horrekin
toki autonomiaren lurraldetasun kontzeptua ere aztertuko da.
|
|
|
1923ko Primo de Riverako diktadurapean jaio zen 1924ko Calvo Sotelo ren Udal Estatutua. Estatutu hori, lehen adierazi dugun bezala eta ORDUÑA Rebollok adierazten duen bezala, benetako kodea da204 Kode
|
horrek
toki autonomiarentzat irizpide asko eta onuragarriak ezarri zituen arren, udal jardueraren kontrol zorrotza ere zehaztu zuen. Azken finean, epe autoritario baten barnean jaio zen eta udal jardueraren kontrola handia izan zen.
|
|
|
Kontrolaren inguruko hausnarketa guztiak eta
|
horrek
toki autonomiarekin duen lotura titulu honetako lehenengo epigrafean jorratu egin ditugu. Ikusi dugu nola BOCANEGRA SIERRA autoreak toki autonomiaren inguruko hausnarketa prekonstituzionala egitean, kontrolari egokitzeko beharra ezartzen zuela.
|
|
|
• Alde batetik, 3.c) oinarri juridikoan aipatzen denez, administrazioko esku hartzea behar bezala objetibizaturik egon behar da eta lege lerruneko arau batean zehaztuta.
|
Hori
toki autonomiaren konstituzio bermearen muinean dago KAren 4/ 1981 Epaiak adierazi zuenez. Azken epai honek horrela zioen:
|
|
|
Toki erakundeen aurrekontu jardueraren gainean toki erakundeez gaineko lurralde administrazioek, Estatuaren arauketan gertatzen den bezala, ez dute ezer esaterik. Hau da, ezin daitezke sartu toki erakundeek aurrekontu jardueran ezartzen dituzten eragiketa ezberdinetan, ez zeintzuk gastu gauzatuko diren, etab.
|
Hori
toki autonomiaren oinarrizko nukleoan sartzen da. Hori beste modu honetan ere adieraz daiteke:
|
|
|
Legezkotasun kontrolaren bitartez, antolamendu juridikoaren arau haustea gertattu daiteken edo gertatu den aztertuko da eta, horretarako, erabakia hartzeko eraman duen administrazio prozedura guztia ikuskatu behar da. Aukera kontrolaren bitartez, eskualdaketaren erabakia egokia den edo ez aztertuko da, hau da, egokitasuna ikuskatuko da, baina ikuskapen
|
hori
toki autonomia errespetatu behar du, eskualdaketaren eraginak ezin duelako urratu toki autonomiaren funtsezko nukleoa (eskualdatzeko erabakiaren aukera).
|
|
|
Errepaso labur hau EKren aldarrikatzearekin berarekin hasten da.
|
Horretan
toki autonomiaren aldarrikapena jasotzean aurreko erregimenaren kontrolak ezabatzeko bidea hasi zutelako. Oraindik kontrolaren eta autonomiaren arteko oreka behar bezala antolaturik ez zegoela (KAren 4/ 1981 Epaia otsailekoa baita) maiatzaren 13ko 12/ 1981 Legearen bitartez konstituzio garaiko lehen Ekonomia Ituna onetsi zen.
|
|
|
• Izendatutako diru-laguntzen teknikaren erabilera mugatu egiten da,
|
horrek
toki autonomian muga suposatzen duelako.
|
|
|
Posada Herrera jaunak udal jardueraren antolaketan buru belarri ekin zion eta 1866ko urriaren 21eko Errege Dekretu baten bitartez onetsi zen udalen antolaketari eta eskumenei buruzko eta probintzien gobernuari eta administrazioari buruzko arauak. Ildo horretatik, erreforma horiek Garcia ARANDAren esanetan zentralismora jotzen zuten berriro Alkate Korregidore izendatzearekin edo Gobernadore Zibilen esku hartze sakonarekin35 Beraz, zentralismo gehiago eta toki autonomian edo garai
|
horretako
toki autonomiaren enbrioi horretan atzera pausuak eman ziren.
|