|
2007
|
|
|
Hala ere, Piarres La, tte gramatikari, etnografo edo, losofoaren emaitza bibliogra, koa aztertu beharrrean, lan intelektual
|
horren
parean bilakatutako beste intelektualekiko harremanak arakatu nahi izango genituzke, kultura mailakoak. Euskaltasunaren zein kulturgintzaren erakusgarri izango zen sare hartan Piarres La, tte kokatzearekin batera, ahaleginduko gara azaltzen noraino izan ziren garrantzitsuak La, ttek buruturiko ekintzak, zer nolako eragina izan zuten nabarmenduz, X X. mendeko kulturgintza berri baten sortzaileak zirenetz ikustearren.
|
|
2008
|
|
|
Ahozko euskal literatura
|
horren
parean, ordea, ez zegoen hein bereko idatzizko ekoizpenik. Euskaraz gutxi argitaratzen zen, eta kalitate aldetik ere maila oso apalean.
|
|
|
erpinean elite minuskulu bat zeukan, botere politikorik gabea (onenean prestigio kulturalduna), beherago elite dialektalak (batzuk beren eremuan eragin handikoak, adibidez HiriartUrruti edo. Kirikiño?), eta oinarrian euskalkika bereizturiko irakurle masa, gehiena gutxi ikasia.
|
Horren
parean ondo eraturiko frantses eta espainiar nazio kulturalak hedatzen ziren Pirinioen alde banatan.
|
|
2010
|
|
|
|
Horren
parean, aldiz, ikastolen aldeko jaiek (Kilometroak, Ibilaldia, Nafarroa Oinez, Herri Urrats eta Araba euskaraz) urtero atxikimendu herritar zabala jasotzen dute, euskal gizartearen sektore esanguratsu batek tokian tokiko ikastolari eta, oro har, ikastola mugimenduari, adierazten dion babesaren adierazle.
|
|
2021
|
|
|
lehen, lehenengo, lehenbiziko eta lehendabiziko. Lehenengo
|
horren
parean, zenbaitetan lehengo ere erabili izan da: Baina Teresa aiduru zen orain, lehengo aldiz beharbada (Mirande); Aurpegiko trasplantea egin dute Txinan lehengo aldiz, eta ondo joan da (Berria).
|
|
|
Holako eredua Etxeberri Ziburukoak, Mendiburuk, Larregik, Haranederrek, Mihurak... eta beste askok erabiltzen dute. Baina
|
horren
parean ikus daiteke Agirre Asteasukoak, Iztuetak, Lardizabalek edo Beobidek komunztadura beti pluralean egiten dutela.
|
|
|
Esate baterako, Bera egin zuten erantzule esaten dugunean, adibideak ez darama barnean ‘bera egin zuten’, perpaus horretan egin ez baita bere ohiko adieran ulertzen —ez dago inolako ‘gauzatze fisikorik’—, baizik eta ‘norbaiti ezaugarri bat egotzi’ edo horrelako zerbait adierazten du, eta adiera horretan erantzule elementua nahitaezkoa da. Desberdintasuna argiago ikusteko, ohart gaitezen adibide
|
horren
parean izan daitezkeela egin aditza erabiliz osatutako honako hauek ere: Zubia egurrezkoa egin zuten; Dorrea okertuta egin zuten.
|
|
|
Adibidez, bost aldiz joan da etxera hamarretan esaten badugu," bost aldiz" hori dugu esaldiko kuantifikatzailea, eta hor bost zenbatzailea ageri da. Baina
|
horren
parean beti joaten da hamarretan etxera esaten badugu, ez dago hor zenbatzailerik, baina bai beti adberbioa, eta hori ere kuantifikatzailea da. Edo bost lagun etorri dira esaten badugu, bada hor zenbatzailea, kuantifikatzailea dena aldi berean, baina ez da inor etorri badiogu, inor da kuantifikatzailea, eta guk gramatika honetan izenordaintzat hartu dugu.
|
|
|
Zein ederki mintzo den haur hori(= mintzatzen (ari) da ere posible da, baina ez da hain ohikoa).
|
Horren
parean mintzatzen da, mintzatu da eta mintzaturen/ mintzatuko da ditugu.
|
|
|
(Mirande).
|
Horren
parean beste euskalki batzuetan Tomate saltsarik jan al duzu egun. Edo, besterik gabe, Tomate saltsarik jan duzu egun?
|
|
|
Eleizalde zenaren izen maiteak baditu zenbait kutsu, berak ez baitzuen bere usteak[...] izkutuan gorde sekula (Mitxelena). Adibide
|
horren
parean, hala dio EGLUk (I: 45), beraren ordez, ez genuke neu edo zeu edo horrelakorik erabiliko.
|
|
|
Har dezagun, adibidez, jendeak gezurrak esaten ditu perpausa.
|
Horren
parean jartzen ahal dugu orain gezurrak esaten dira. Izatez inpertsonala da, baina hemen egitura interesatzen zaigu.
|