|
2002
|
|
|
Ziurtagiria, normalean, ziurtagiriak enpresaren esku jartzen duen marka baten bidez egiten da, eta «ISO 9000 ziurtagiria» gisa identifikatzen du. Marka
|
horrek
mundu mailan onartutako kalitate sistema ematen dio enpresari. Hala ere, ENACek detektatu du zenbait kasutan ez datorrela bat errealitatearekin, kontsumitzaileengan itxaropen faltsuak sortzen dituela eta sinesgarritasuna arriskuan jartzen duela, bai markaren bai ziurtagiri sistemaren beraren sinesgarritasuna.
|
|
2003
|
|
|
Galapago Uharteetan, Ekuadorreko kostalde kontinentaletik 1.000 kilometro ingurura, garapen jasangarrirako eta biodibertsitatea babesteko egiten diren proiektuek leku pribilegiatua bihurtzen dute gune
|
hori
mundu mailako nazioarteko lankidetza jasotzeko, hala nola Garapenerako Nazio Batuen Programa. NBGP Galapagoen babeserako nazioarteko laguntza teknikoaren eta finantzaketaren parte da.
|
|
2005
|
|
|
Ezkutu kanbriarraurrekoak, arroken adinean oinarrituta, lurralde arkearretan eta proterozoikoetan banatzen dira. Ondoren ikusiko denez, banaketa
|
horrek
mundu mailan erabilgarria den esanahi tektonikoa du. Arroka arkear gehienak 2.500 Mu baino zaharragoak dira eta arroka proterozoikoak, gutxi gorabehera, 550 eta 2.500 Mu artekoak dira.
|
|
|
Eta ezin da gauza handirik egin hori saihesteko. Juan Ortín Bioteknologia Zentro Nazionaleko gripe ikertzaile adituak zehazten duenez, «mota
|
horretako
mundu mailako epidemia bat agertzea ezin da kontrolatu». Txerto bat bilatu eta zabaltzea saihesteko, ahalik eta azkarren detektatzea litzateke ekintza bakarra.
|
|
2007
|
|
|
Latinoamerikako populazioaren migrazio mugimenduen ondorioz, gaixotasun infekzioso
|
hori
mundu mailako arazoa da
|
|
2009
|
|
|
Herrialde txikia izanda (5.300.000 biztanle), 70eko hamarkadan hasitako modernitaterako jauzia hango arkitektoen eskuek landu zuten, eta gaur egun mundu mailan erreferente bihurtu dira. Azken finean, egin jakitea (know how) ikusgarria erakutsi dute bertakoek, eta
|
horrek
mundu mailan izena eman die, urte askotako lanaren ondoren, hori bai. Bilbaoren hitzetan," agian hemen azal orrien premiarekin bizi gara".
|
|
2010
|
|
|
Alabaina, subiranotasuna ez da mugagabea, sarraskiaren aurka parte hartzea zilegia baita. Ez da ahaztu behar, aitzitik, zilegitasun
|
hori
mundu mailan boteregunerik indartsuenen nahikariaren eta interesen menpe dagoela. Segurtasun kontseiluko beto eskubideak ezinezkoa egiten du sortzen diren konponezin odoltsuak modu zuzen batean baketzea.
|
|
2011
|
|
|
Hau da, nazio bat, estatu bat, hizkuntza bat. Eta ikuspegi
|
hori
mundu mailara eramanda, globalizazioaren ikuspegi edo desio jakin batekin justifikatzen da elebakartasuna: merkatu global eraginkor baten beharrak elebakartasuna eskatzen du; informazioaren gizarte globalaren beharrak, berdin.
|
|
2015
|
|
|
Bukatzeko, aipatzekoa da TSR taldean hainbat ikerketa teoriko eta praktiko gauzatu direla proposamen horren baliagarritasuna frogatzeko. Aipatzekoa da, halaber,
|
horretarako
mundu mailan garatu den lehen LDM hargailua erabili izan dela. Gerora, Euskal Herriko Unibertsitatearen izena nazioarteko hainbat erakusketetara eraman du hargailu horrek, LDMaren onurak erakustera, besteak beste, Las Vegaseko NABSHOWra 2015ean, non sektoreko 100.000 profesional baino gehiago batzen diren.
|
|
|
Hasiera batean, eskualdearen kontrol politikoa kolonialismoaren bidez «sei familiak» bideratuko badute ere, horrela, Mendebaldeak, Erresuma Batuak eta AEBk bereziki petrolioaren negozioa eta haren aberastasuna kontrolatuko dute, denboraren poderioz, «7 ahizpek» hartuko dute protagonismoa auzi horretan. Zazpi konpainia britainiar eta estatubatuarrez osatutako oligopolio
|
horrek
mundu mailako petrolioaren ekoizpen eta merkaturatzearen gehiengoa kontrolpean izango du. Monopolio teknologikoari eta merkatu azpiegiturei esker, baita «kontratu onuragarri»ei esker ere, munduko merkatu eta prezioak kontrolatu ahal izango dituzte, bai eta balizko lehiakideen negozioan (Rekondo, 2003) parte hartzea ekiditeko ere.
|
|
|
Ikasgelan ikasten den ikasgelak aurrerapauso handia ematen du irakaskuntza tradizionalari dagokionez. Irtenbide mota
|
horrek
mundu mailan konektatzeko eskaintzen dituen aukerek posible egiten dute edozein informazio ikasgelan erakustea: irudiak eta bideoak, artea, arkitektura, natura eta irakasleen edo adituen hitzaldiak eta hitzaldiak, munduko edozein lekutatik, errealitate berri horri esker.
|
|
2017
|
|
|
Kolonialismoa modernitate europar mendebaldarraren eraikuntza geopolitiko eta geohistoriko gisaamaitu arren, ez dela eraldaketa adierazgarririk gertatu zentroen eta periferiaren nazioarteko lan banaketan, ezta herrien arteko hierarkizazio etniko arrazialean eta periferian estatu nazioak sortzean ere; aitzitik, kolonialismo modernotik kolonialitate globalerako trantsizioa gertatu da, kapital globalaren erakundeen eskutik[...] eta NATOren moduko erakunde militarren eskutik, inteligentzia sareen eta Pentagonoaren eskutik, eta, nik erantsiko nuke, Iparreko nazioarteko lankidetzaren eskutik. Hau da, menderakuntza moldeak eraldatu dira, eta ez zentroaren eta periferiaren arteko erlazio egiturak[...] Modernitate kolonialismo kapitalismo arteko erlazio
|
horretatik
mundu mailako botere eredu bat sortzen da horrela, Ambal Quijano perutarrak (2000) boterearen kolonialitate gisa definitu zuena[...] mundu eredu horrek arrazaren ideian zuen oinarria, eta sailkapen arrazial/ etniko bat ezarri zuen horrenbestez: indiarrak, azeituna kolorekoak, horiak, zuriak, mestizoak; baita sailkapen geokultural bat ere:
|
|
2018
|
|
|
Horien artean erabateko estreinaldiak ere izanen dira, esaterako, Kukai dantza taldearen, Sharon Fridman koreografoaren eta David Azurza kontratenorearen elkarlanetik sortutako Erritu. Ikuskizun
|
horren
mundu mailako mustutzea Irurtzungo, Etxarri Aranazko, Altsasuko eta Olatzagutiko kultur teknikariek eta Sakanako Garapen Agentziarekin (SGA) batera lotu dute. ZergatiaDNAk Nafarroako dantza garaikideari ikusgarritasuna eman eta publikoa hezteaz aparte, komunitatea eta ekologia, naturarekin eta iraunkortasunarekin harremana sakontzea du helburu.
|
|
2019
|
|
|
Jende
|
hori
mundu mailako bidegabekeria baten biktima da bidegabekeria globalarena.
|
|
2020
|
|
|
Christine Lagardek adierazpen batzuk egin zituen NDF Nazioarteko Diru Funtseko lehendakaria zenean –Europako Banku Zentraleko agintaria da gaur egun– Esan zuen" arriskutsuak" direla pentsioak, jubilatuak" gehiegi" bizi direlako, eta" arriskuan" jartzen duelako
|
horrek
mundu mailako ekonomia. Lasarte Oriako Pentsionisten Koordinakundeak adierazpen horiek gezurtatu ditu gaur goizean Okendon egin duen agerraldian.
|
|
|
2008ko krisiaren eraginez, 2009an munduko BPGaren batez besteko hazkuntza negatiboa izan zen (%2).
|
Horrek
mundu mailan CO2 emisioak aurreko urteekin konparatuz ez haztea ekarri zuen (herrialde garatuetan emisioek nabarmen behera egin bazuten ere, Euskal Herrian kasurako, beste herrialde batzuetan, Txinan kasurako, oso nabarmenki berpiztu ziren). 2010ean jadanik emisio globalek %5 baino gehiago egin zuten gora, gobernuek hazkuntza ekonomikoa sustatzeko estimulu fiskal erraldoiak erabili baitzituzten.
|
|
|
Ideia
|
hori
mundu mailan ondo hartu bada ere, duela gutxi AEBetako enpresa liderren elkarte garrantzitsuena denak bere egin du, eta enpresa batzuek dagoeneko praktikan jarri dute.
|
|
2021
|
|
|
Horren ondorio dira Bolonia eta PISA bera.
|
Horrek
mundu mailako hezkuntza balio batzuen inguruan homogeneizatzen du.
|
|
|
Apex ek
|
hori
mundu mailan erabili dezake.
|
|
2022
|
|
|
Baina Bidenek irmo baztertu du aukera hori. Ez dago prest halako neurriak hartzeko, haren esanetan,
|
horrek
mundu mailako gerra bat eragingo lukeelako. AEBetako gobernuburuak nabarmendu du pausoak ematen ari dela Vladimir Putin Errusiako presidenteak Ukrainaren inbasioagatik kontuak eman ditzan, eta zigor ekonomiko gehiago ezarriko dizkiela Errusiako oligarka, politikari eta enpresa batzuei, ostegunean Bruselan iragarri zuenez.
|
|
|
Baina Bidenek irmo baztertu zuen hori. Ez dago prest halako neurriak hartzeko, haren esanetan
|
horrek
mundu mailako gerra bat eragingo lukeelako. AEBetako gobernuburuak nabarmendu zuen pausoak ematen ari dela Vladimir Putin Errusiako presidenteak Ukrainaren inbasioagatik kontuak eman ditzan, eta zigor ekonomiko gehiago ezarriko dizkiela Errusiako oligarka, politikari eta enpresa batzuei, ostegunean Bruselan iragarri bezala.
|
|
2023
|
|
|
Azaleko ur beroak bertan metatu eta hondoratzen diren bitartean, ekialdean Ekuador eta Peruko kostetan sakoneko ur hotzak azalera datozte. Egoera horretan itsas azaleko urak batezbertzekoa baino hotzagoak dira, eta
|
horrek
mundu mailako atmosferaren tenperaturan eragina du ere. " El Niño" deituriko bertze fasean, ekialdeko haizeak ahulagoak dira, azaleko urak gutiago mugitzen dira eta ur beroak ekialdean zabaltzen dira.
|
|
|
" Espainia Europako Ekonomia eta Diru Batasunean sartzea ahalbidetu zuen zerga kontsolidazioaren eta zor publikoaren murrizketaren prozesua izan zen Espainiako ekonomiaren hazkunde aldi luzea 2008ra arte oinarritu zen aktibo nagusietako bat. Hala ere, urte
|
horretan
mundu mailako krisi ekonomikoa hasi zen, bereziki larria Europan, eta horren ondorioak larriagotu egin ziren gure ekonomian, langabezia tasa handia zelako. Urte hartatik hona erregistratutako finantza publikoen narriadura handiak azkar agortu zituen zerga politikaren maniobra marjinak, eta orain doikuntza handia egitera behartu zuen, aurrekontu orekarako bidea berreskuratu eta Espainiak Europar Batasunarekin hartutako konpromisoak bete ahal izateko.
|