|
2023
|
|
|
egoitza fiskala, eragiketak gauzatu diren lekua eta horien kopurua. Baliteke zerga
|
horretan
Lurralde Historiko bakoitzeko Foru ogasunak zerga biltzea (ordainarazteko lotura puntua) lurralde erkidearen arauketaren menpeko subjektuari ala beste Lurralde Historikoaren menpekoari (arautzeko lotura puntua).
|
|
|
Toki ogasunen bilakaera historikoa erabili dut gaur egungo toki ogasunei buruzko araubidea ulertu ahal izateko. Toki erakundeen finantza jarduera TAOL ean eta TOLTBn zein den azterturik, lurralde historikoetako finantza jardueraren gaineko araubidea ere aztertu da eta
|
horretarako
lurralde historikoa bera ere aztertu egin dut. Euskadiko Autonomia Erkidegoaren toki erakundearen araubidea eta finantza jardueraren araubidea ikusirik, hobeto ulertuko da finantza zaintzaren organo eskudunaren funtzioak.
|
|
|
Aipatutako bi iritziak eztabaidatu egin dira urteetan zehar, baina errealitateak bere norabide hartu zuen. Norabide
|
horretan
lurralde historikoek aurrekontu jardueraren gaineko araubidea jorratu zuten, errekurritu zen eta araubide berria egin zen. Hori horrela, aurrekontu araubide horrekin batera, lurralde historikoek finantza zaintzako ahalmenak egikaritu zituzten.
|
|
|
Beraz, zorpetze eragiketen gainean eman beharreko baimena eman da. Estatuko arauen arabera baimen horiek Estatuak eman behar ditu, baina lurralde hsitorikoetan Ekonomia Itunaren 48.5 artikulua aintzat harturik baimen
|
hori
lurralde historikoek, Foru Aldundiek emango dituzte.
|
|
|
Egoera
|
horretan
lurralde historikoen eskumenak zeintzuk diren zehazteko honako araubideari jarraitu behar zaio: EAEko Autonomia Estatutua
|
|
|
Ados nago Martinez ETXEBARRlAk Estatutuan eskumen banaketa zurrunik egiten ez denik adierazten duenean603 Estatutuan lurralde historikoen eskumenak zehazteko sistema ireki eta malgua utzi egin da eta
|
horrek
lurralde historikoen eskumenak handitzeko bidea baimentzen du. COBREROS MENDAzONAren hitzak erabilita, Estatutuak eskumenak zehazteko ezartzen duen sistema ez da itxia eta behin betikoa; irekia, dinamikoa eta programatua baizik604 Autonomia Erkidego Osorako Erakundeen eta bertako Lurralde Historikoetako Foruzko Jardute Erakundeen arteko harremanei buruzko, azaroaren 25eko, Eusko Legebiltzarraren 27/ 1983 Legea.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu Ekonomia Itunak Foru Ogasuna finantza boterean oinarritzen duela eta
|
horrek
lurralde historikoen eskumen araubidean eragina dauka. Estatutuan Foru Ogasunen eskumenen garrantzia argi adierazten da 41.2 artikuluan eta LHLren II. tituluan.
|
|
|
" Lege hau onesten da Euskal Autonomia Erkidegoari Konstituzioaren lehenengo xedapen gehigarriak, Euskal Autonomia Estatutua onesten duen abenduaren 18ko 3/ 1979 Lege Organikoak eta Euskal Autonomia Erkidegoarekiko Ekonomia Ituna onesten duen maiatzaren 23ko 12/ 2002 Legeak ematen dizkioten eskumenak baliatuz". Oinarri
|
horretan
lurralde historikoen papera ere nabarmendu nahi izan zuen artikulu berberak bigarren parrafoan, eta horren arabera, Eusko Legebiltzarrak toki araubidean egikaritu dezakeen lege ahala lurralde historikoek gaiaren inguruan dituzten berezko eskumenak kaltetu barik egin da256.
|
|
|
Beraz, toki araubidearen inguruko arauketa guztia autonomia erkidegoari dagokio, baina arauketa
|
horrek
lurralde historikoei eskubide historikoen egikaritzan dituen eskumenak errespetatuz. Horrela toki ogasunei dagokion arauketaren irizpide orokorrak ETELk zehaztu arren (109 eta 110 artikuluak), lurralde historikoek egingo dute foru organoen arauen bitartez.
|
|
|
Toki erakundeen aurrekontu jardueraren inguruan ezatabaida sortu zen lurralde historikoen eta EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren artean. Bigarrenak, gaia jorratzeko eskumena lurralde historikoei" kentzen" zien294, baina Eusko Jaurlaritzak Arbitraje Batzordean gaia planteatu zuen eta organo
|
horrek
lurralde historikoei gaia arautzeko eskumena aitortu zien: " Ebazpen batzordearen gehiengoak iritzi zion 2/ 2003 Erabakiaren inguruan hitz egiten — toki erakundeek jarraitu beharreko aurrekontuen arauketa zehazteko orduan lurralde historikoen titulartasuna aitortzea bere osotasunean sistemarekiko interpretazio koherenteena dela" 295.
|