|
2003
|
|
|
Gizarte erakundeen espazio hori da euskararen mugimendu modernoaren muina. Botere publikoak
|
hori
hobeto ulertu behar du, ez dagokiola berari gauza askotako lidergoa, eta elkarlana hortik abiatzen dela, gizarteari darion horri bere tokia ematetik
|
|
|
Horregaitik, oso gogor egiten jatan hasiera baten. Baina, zorionez, argitalpen horrek baeukan albokaldean gaztelaniazko itzulpena be, eta laguntza
|
horregaz
hobeto ulertzen neban olerki bakotxaren esangura sakon aberatsa. Nire bizitzan gora handikoa eta seinalagarria izan zan Lizardiren olerkiok irakurte hori:
|
|
2004
|
|
|
izeneko puntua dator segidan, horrek ekarritako aldaketa ekonomiko, sozial, politiko eta bestelakoak egoki aipatuz (ahaide nagusien borrokak...). Nik, ordea, Iruñeko erresumaren puntua XIII. mendean utzi ostean, eta hiribilduekin hasi aurretik, tarte horretan Erdi Aroko jendartea eta bizimodua nolakoa zen aztertzen duen puntua sartuko nuke15 Modu
|
horretan
hobeto ulertuko da ondoren hiribilduen sorrerak eragin zuen aldaketa sakona (bizimoduan, ekonomian, lurralde garapenean...).
|
|
2006
|
|
|
Hori gainditzeko, zientzialariek monoei eman zizkieten sendagaien konbinazio bat sortu zuten, transplantea egin eta sendatu zutenak. “Emaitza horiek iradokitzen dute posible dela txerri zelulak erabiltzea diabetesaren epe luzeko sendabidea lortzeko”, Bernhard Hering ikerketa zuzendariaren esanetan, lan
|
horri esker
hobeto ulertu ahal izan baitute tximinoen immunitate sistemak uhartetxo horien transplanteari ematen dion erantzuna, eta hori funtsezkoa izan da gero gizakietan ezartzeko. Hala ere, Heringek adierazi zuen errefusaren aurka erabilitako sendagaiek albo ondorio larriak dituztela gizakiengan, eta findu egin behar direla.
|
|
2008
|
|
|
|
Hori
hobeto ulertzeko, konpara ditzagun biologia konputazionala eta automobil ingeniaritza, esaterako. Automobila errepide irristakor batean galgatzea lan zaila izan daiteke.
|
|
|
Orain arte mugimendu bakezaleak zer diren ikusi dugu, gutxi gora behera. Goazen orain gizarte mugimendu berriak deritzenak zer diren zehaztera, eta ikustera ea mugimendu bakezaleek haien definizioarekin bat egiten duten, gisa
|
horretara
hobeto ulertuko baitugu bakezaletasunaren benetako izaera. Tilly eta beste hainbat autoreren ikuspuntutik gizarte mugimendu berriak, bizitza estilo?
|
|
|
Momentu bakoitzean talde bat baino ez zaio lotzen erabiltzaileari, baina katalogo baten azpian sortzen diren fitxategietan jabeari esleitu nahi zaion taldea beti talde bera bada, erabiltzailearen uneko taldeari kasu egin gabe, goiko katalogoaren taldeari horixe ezarri zaio, eta bere setgid aktibatu.
|
Hori
hobeto ulertzeko bosgarren kapitulua irakurtzea gomendatzen da.
|
|
|
Birusak 2007 urtera arte hibernatu zuen, eta baieztatu zuen animalia gaixotasun batzuk nazioarteko mugak maizago zeharkatzen ari zirela. Baina egoera
|
hori
hobeto ulertzeko, “Virology” n argitaratu eta mundu osoko sei ikerketa institututako 24 adituk egindako azterlan batek Hego Afrikan hasieran aurkitutako birusa eta 90eko hamarkadaren amaieran Europako hegoaldean aurkitu zena alderatu dituzte. Helburua birus bera ote zen zehaztea zen.
|
|
2009
|
|
|
Esaten ari garen
|
hori
hobeto ulertzeko, har dezagun, adibide gisa, Operación Triunfo telebista eta musika proposamenak izan duen arrakasta. Programa horretan eskaintzen den musikaren kalitateari buruzko iritziak alde batera utzita, makineria horien indar zabaltzailea ulertzeko azpimarratu beharra dagoena afiliazio espazio komunak eta atxikimendu esparruak sortzeko duten gaitasuna da.
|
|
|
Musika lehen mailako elementu gisa erabiltzen hasten da, dimentsio nazionala funtsezkoa duten diferentziak eraikitzeko.
|
Hori
hobeto ulertzeko, oso gomendagarria da Isaiah Berlin-en Las raÃces del romanticismo [8] obraren pasarte batzuk irakurtzea, liburu bat aipatzearren. Bertan idazleak gerra napoleonikoen ondoko Frantzia eta Alemania ezaugarri zituen corpus estetikoak alderatzen ditu garaiko adierazpen musikalen bitartez.
|
|
|
Garaiko kantautore gehienen artean helburu bakarra zen hizkuntzaren arazo
|
hori
hobeto ulertzeko, nahikoa adierazgarria da kantagintza katalan berria mugimendu kultural gisa sortu zeneko manifestua: " Ens calen cançons d, ara" [17].
|
|
2010
|
|
|
Orotariko Euskal Hiztegiaren bertsio digitala, XX. mendeko corpus estatistikoa, Hiztegi Batua bera eta honen azpian HBO, orain arte hartu diren erabakien inguruko dokumentazio guztia biltzen duena. Era
|
horretan
hobeto ulertuko da erabaki den forma bakoitzaren zergatia.
|
|
|
Baina berori, azpimarra dezagun, ez da estatikoa, dinamikoa baizik; zentzu horretan, gure autoreak —Humboldt bera baino humboldtiarrago izanik— batez ere" hizkuntza irudiaz"(" Sprachbild") hitz egiten du eta ez hainbeste" hizkuntza ikuskeraz"(" Sprachansicht"). Aipa dezagun,
|
hori
hobeto ulertzeko," Bild" kontzeptu alemaniarrak lotura zuzena duela" bilden" aditzarekin, zeinek osatu edo antolatu esan nahi duen. Horrela mintzo da Gipper:
|
|
2011
|
|
|
Agur Zuberoa, esan dio, doinua hartzen ahaleginduz, baina ez zuela ulertzen adierazi dio emakumeak; ez du jakingo, noski, Iruriko Etxahunen berri, denbora gutxitxo darama Atharratzen bizitzen horretarako. Agur zu beroa, agur, Yami, zurekin ditut ametsik gozoenak, esan dio gaueroko maitaleak, eta
|
hori
hobeto ulertu duela iduri zuen, bere irribarrerik politena eskaini dio behintzat. Muxu goxo batek bildu ditu bien ezpainak, musa esaten zitzaien garai batean.
|
|
|
Aspertuta dauden opor batzuetan, gazteak jakingo du zergatik dagoen desorientatuta aitona, gauzak ahaztu egiten zaizkio eta orain arte izandakoa ez bezalakoa dirudi. Gaztelaniaz, katalanez, galegoz eta euskaraz argitaratutako komiki hau hizkuntza erraz eta argiarekin argitaratu da, haur eta nerabeek dementzia
|
hori
hobeto uler dezaten. Lan honetan Mercè Boada neurologoa eta Neurozientzia Aplikatuen Kataluniako Institutuko ACE Fundazioko zuzendaria izan da.
|
|
|
Olatu erraldoi horiek eta tsunamiak desberdinak dira; izan ere, tsunamiak sakonera txikiko uretara iristean baino ez dira iristen altuera handira. Australiako Ikerketa Zientifikorako Erakundeko (CSIRO) zientzialari talde batek olatu bakartuen eredu informatiko bat garatu du petrolio plataformen eta gas ekoizpeneko plataformen kontra duen eragina ebaluatzeko eta fenomeno
|
hori
hobeto ulertzeko.
|
|
2012
|
|
|
Euskalmetek jarraituko du tximistak detektatzeko sareak zaintzen eta hobetzen, eta hasi da sistema berriak erabiltzen fenomeno fisiko
|
hori
hobeto ulertzeko: eremu elektriko neurtzaileak eta tximistak direla-eta dorreetatik pasatzen diren korronteak neurtzeko sentsoreak.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, Darcyren etxea, edo, hobeto esanda, etxea janzteko eta antolatzeko modua, gizonaren zentzu moralaren metafora bat da, Rosings etxeko altzari «arranditsuak» Lady Catherineren zentzu moralaren metafora diren bezala. Honek estetika eta morala elkarri lotzen dituen pentsaera bat islatzen du, eta
|
hori
hobeto ulertzeko XVIII. mendeko filosofo platonista ingelesak ekarri behar ditugu gogora, eta, batez ere, haien ondorengo bat, Anthony Ashley Cooper, Shaftesburyko jauna. Gaur egun oso ezaguna ez bada ere, Shaftesburyk itzelezko eragina izan zuen XVIII. mendean, bai Britainia Handian eta bai gainerako Europan ere.
|
|
|
Beren kamera eta sentsoreei esker, sufre dioxidoaren (SO2) emisioei eta sumendiaren ezaugarri kimikoei buruzko informazioa lortu dute. Haren arduradunek, David Pieri buru dutela, NASAren (JPL) Zorrotadarako Propultsio Laborategiko satelite datuak alderatu dituzte fenomeno
|
hori
hobeto ulertzeko eta iragarpen hobeak lortzeko. Hegazkin tripulatu batekin sumendi batera hurbiltzea oso arriskutsua da, haizearen emisioak eta mugimenduak direla eta.
|
|
2015
|
|
|
Nire aurretik ere egon ziren beste batzuk, baina igual euren garaian ez zituzten hain ondo hartu. Nire sasoian diskurtso feministak beste presentzia bat dauka, eta
|
horri esker
hobeto ulertu da egin dudana.
|
|
|
Gaur egun hainbat ikerketa ari dira egiten fase inflazionario
|
hori
hobeto ulertzeko, kiribilen kosmologia kuantikoaren testuinguruan eta haren aurresanak lortzeko, MHKren inhomogeneitateei dagokienez. Ashtekarrek eta Sloanek erakutsi zutenez, inflazioa naturala da teoria horretan, hots, ez dira oso hastapen baldintza arraroak hautatu behar fase inflazionario bat lortzeko.
|
|
|
Matematikaren kanpoko adibide batek lagun diezaguke gertaera
|
hori
hobeto ulertzen. Hizkuntza gaitasunez ari garela, Europako hizkuntzen erreferentziazko markoa hartzen da kontuan41 Haren arabera, DBH amaitutakoan, ikasle batek B1 maila lortu beharra du hizkuntza jakin batean.
|
|
2017
|
|
|
Edonola ere, hogeiko eta hogeita hamarreko hamarkadetan, bazirudien estatuak estuago heldu behar ziola gizarteari baldin eta biztanleria gobernatu nahi bazuen, eta ezin zela soilik hauteskundeetako subiranotasunean oinarritu.
|
Horri esker
hobeto ulertzen dugu zer dela-eta izan zuten halako arrakasta Keynesen teoriek sasoi honen amaieran, izan ere, arlo ekonomikoa eta soziala lotzeko aukera ematen baitzuten. Esku hartzeko modua non topatuko eta hemeretzigarren mendearen bukaeran, estatistikaren hizkuntza homogeneoa deitu dugun horretan:
|
|
|
Kudeatzaile, enpresetako zuzendari, merkatari nahiz langabeak joaten dira haren ikastaroetara. . Kurtso horietan batik bat finantzei buruzko ikuspegi orokor bat nahi izaten dute guztiek, zuzenean eragiten dion
|
hori
hobeto ulertzeko. Saio horietan ikusitakoaren arabera, nik argi eta garbi esango nuke formakuntza beharra badagoela?.
|
|
|
Hori dela eta, ikerketaren azpiatal bezala, erlazio
|
hori
hobeto ulertzeko asmoz, ezker/ eskuin dimentsioa gehitu dugu. Ildo horretatik, euskararen ezagutza, transmisioa eta etxeko erabileraren ehunekoa igo ahala zentro ezkerreko alderdi abertzaleek jasotako botoen ehunekoa igo egiten dela ikuaten da.
|
|
2018
|
|
|
Tabu hori beharrezkoa da; izan ere, anaitasun loturetan, beti izaten da tentazioa harreman hori kidetasunetik harago eramateko, baina anaidiko kideek elkarren arteko kontratuak gisa horretan hedatuko balituzte, elkarren gorputza sexurako erabiltzea ere sartuko balute kontratuan, lehiak arriskuan jarriko lituzke jatorrizko kontratuaren oinarriak. Ikuspegi kontraktualetik, kontu zeharo arbitrarioa da gizonezkoen sexu legean jarduera jakin hori debekatuta egotea, eta ulertezina da zer nolako suhartasunez betetzen duten gizonek berek, baina patriarkatu modernoaren sorreraren istorioa lagungarria da fenomeno
|
hori
hobeto ulertzeko.
|
|
|
berri ematen du bere lanean. Bilakaera
|
hori
hobeto ulertuz gero, emakumeek aldatu egin dezakete beren buruaren gaineko kontzientzia eta beren posizioa. Zenbateraino da erabilgarria, ordea, Mesopotamiaren garaiko jatorri aspaldi aspaldikora jotzea, kontuan harturik eskura ditugula askoz berrikiago hasitako istorio batzuk?
|
|
|
Euskal Herrian kultur kontsumo handia dago, baina kontsumo hori ez da euskaraz egiten. Arrazoiak konplexuak izango bide dira, eta hurrengo orrialdeetan kontuan hartu beharreko datu eta analisi batzuk emateko saiakera egingo da, errealitate
|
hori
hobeto ulertzeko asmotan. Faktore asko aztertu lirateke errealitate hau bere osoan ulertzeko:
|
|
|
hitz atzizkidun ugari sortzen eta sartzen ditu, bere adierazpidearen ñabardurak hobeto zaintzeko eta esateko modu biribilago, ozenago baten bila ere bai agian. Bestalde, olerki hau Letek Euskal Herriarekiko sentitzen duen harreman gatazkatsu eta agonikoaren adibide ere bada; harreman kontraesankor
|
hori
hobeto ulertzeko interesgarria da jakitea, nola, poema honen kontrapuntu bezala, geroko liburu batean (Zentzu antzaldatuen poemategia, 1992), bukaera hauxe eman zion beste olerki bati: “Nor izango zaio oraindik leial aberri dohakabe honi? ”
|
|
2019
|
|
|
Yo no estoy loca (Ez nago erotuta) deitu da Marce Valenciak interpretaturiko pieza, eta aipatzekoa da esku programan dakarrela «Valenciak esateko eta egiteko» egina dela. Horrek esan nahi du interpretearen neurrian sortu dela, eta datu
|
horrekin
hobeto ulertuko dugu soilik sei aulkirekin eta antzezlearen energiarekin izandako emaitza harrigarria.
|
|
|
–Desioz hasi nintzen, baina gero joan egin zitzaidan, jende horrek gaizki tratatu ninduelako?. Eta
|
hori
hobeto ulertuko litzateke?.
|
|
2020
|
|
|
Pentsiodunek azken bi urteotan egindako mobilizazio indartsuek erakutsi dute zein sakonak diren pentsio sistema publikoaren" krisia" elikatzen duten sustraiak. Liburu honen helburua da, hain zuzen," krisi"
|
hori
hobeto ulertzeko gakoak eskaintzea, hainbat adituren eta pentsiodunen gogoeten bitartez.
|
|
|
Horiek kudeatzeko beharrean, ikerketa historikoak erabateko garrantzia izan behar du, beste profesional batzuek eta gizarte zibilak bezala. Horrela, progresiboki, oinordetzan jasotako molde narratibo zaharrak gainditzeko gai izan gaitezke, Francoren gerra luze
|
hori
hobeto ulertzeko eta orainaren gaineko kontrola hartzeko. Horrek beste teknologia batzuen gauzatzea ekarriko luke:
|
|
2021
|
|
|
‘Izan zirelako gara…’, dio esaerak. Beraz, izan zirenei buruz gehiago jakingo bagenu garen
|
hori
hobeto ulertzeko modua izango genuke akaso.
|
|
|
Izan ziren haiei buruz gehiago ezagutuz, garen
|
hori
hobeto ulertzeko aukera duzu esku artean. Edo, horrelako kezkarik nahi ez baduzu, arratsalde pare bat entretenituta pasatzekoa.
|
|
2022
|
|
|
Hiru belaunaldiren datuak probestuz, ikusi zuten hitanoaren etxeko transmisioak behera egin duela oro har. Transmisioa dela-eta, egileek iradokitzen dute transmisio soilak nekez justifika ditzakeela Azpeitiko hitanoaren erabilera datu orokorrak, eta Kasaresek (2017) gurera ekarritako sozializazioaren ideiak errealitate
|
hori
hobeto ulertzen lagun diezaguke, berdinen arteko harremanak ere kontuan hartzen dituen heinean. Honela diote Muguruzak eta Bereziartuak (2020: 563)
|
|
|
Kokapen atalean aipatu moduan, herriko kaleetan egiten den hizkuntzen erabilera aztertzeko eta errealitate
|
hori
hobeto ulertzeko, udalerriko ezaugarri soziologikoak, soziodemografikoak eta soziolinguistikoak aintzat hartzea ezinbestekoa da. Euskal Herriko kale neurketaren baitan, 60 bat udalerritan neurketa bereziak egin dira15, eta udalerri mailako kale erabileraren datu zehatzagoak izateak aukera emango du bestelako aldagaien eragina balioesteko16.
|
|
|
Mapatzearen bidez eragiten duten funtsezko eragileak eta ekimenak irudikatu eta beraien arteko elkarreragina aztertzen da. Hau da, eremu edo sistema
|
hori
hobeto ulertzen ahaleginduko da ekimen mota, askotariko eragile eta beraien artean dauden loturak (edota lotura ezak) aztertuz.
|
|
|
Azken hamarkadetako hazkunde ekonomikoaren eta ingurumenaren arteko harremana irudikatu dezake; ekonomia neurtzeagatik ongizatea gutxiago behatzearen paradoxa, alegia. Ez dakit Marx anaiek halako zerbait ilustratzeko asmoa ote zuten, baina fenomeno
|
hori
hobeto ulertzeko fantasia fabulosoa da. Trena (bidaiarien egoitza) planeta edo ekosistemak direla irudika daiteke (gizakion etxea).
|
|
2023
|
|
|
pertsonaren zaintza eta ingurumenaren zaintza.
|
Hori
hobeto ulertzeko, pandemiaren adibidea jarri du Zubikaraik: «Kanpora atera ezin zenean, gertukoa kontsumitu dela ikusi da».
|
|
|
Izan ere, aspaldiko teoriaren arabera, litekeena da horiek izotzez eta harri eta hautsez osaturiko meteoritoek ekarri izana, Lurraren kontra talka egitean. Bistan denez, Bennuri erauzitako materialek
|
hori
hobeto ulertzen lagun dezakete.
|
|
|
Datu horren atzean, jatorriak, istorioak eta, azken finean, jaioterria utzi behar izan duten pertsonak daude. Errealitate
|
hori
hobeto ulertzeko Ikuspegi Immigrazioaren Euskal jo dugu, eta Irune Ruiz Ziarreta aditu sopeloztarragaz batu gara eskualdeko fenomenoari buruz sakontzeko.
|
|
|
Eta, jarraian, testuinguruko informazio zehatza. Ez da kronikagileak Guadalupeko elizan eta zelaietan ikusi duenaren narrazioa, baizik eta kontakizun
|
hori
hobeto ulertzeko beste iturri batzuetatik eskuratu duen informazioa:
|