|
2006
|
|
|
Latza izan behar du halako egoera batean egotea, are latzagoa emakume haurdun horren bizia arriskuan egonda. Hauxe duzue gure Europaren politika, hirugarren mundu delako
|
horretako
gizon emakumeekiko elkartasuna. Mugak ixtea inolako gizatasunik gabe eta Europa gotorleku bihurtzea.
|
|
2007
|
|
|
Jainko/ Izpirituak garbi erakutsi ahal zion bere burua gizakiari, gizakiak Jainkoa garbi ikusi ahal izateko argikusmena zuen. Gero komunikazioaren zuzenekotasun
|
hori
gizon emakumeak apurtu egin zuen. Beste era batera esan:
|
|
|
312 Ib., 179. Ez pongoa eta ez longimanoa da zure anaia; amerikarra eta beltza, ordea, bai. Hori, beraz, ez duzu zapaldu behar, ez duzu asasinatu behar, ez duzu ebatsi behar;
|
hori
gizon emakume baita, zu zaren bezalaxe?.
|
|
|
gizartearen eta Estatuaren, legeen, arteen, giza adimena eta pentsamenduaren, eta, nola ez, hizkuntzaren nondikakoaz. Era
|
horretan
gizon emakumearen munduan zer den naturala eta zer artifiziala, historikoa, bereizi gura zen, betiere topiko mende horretan seguruaren gainean, giza naturaren uniformitatea gizaldi eta lurralde orotan1089 Giza natura hori zen filosofikoki zulatu nahi zena, ez ezeren jatorri historikoa denboran, interes historikoa honela jaio egin da, besterik ez oraindik.
|
|
|
Sentsuduna abere oro da, agian pentsamenduna ere bai moduren batean; adimenduna edo pentsamen objektiboduna izatea (edo gizaki izatea ezagutzaile bezainbatean) kategoria edo kontzeptu huts, adimen forma? horiek edukitzea bezala da;
|
hori
gizon emakumeak bakarrik du, eta gizon emakume orok berdin, alegia, berdin behiala eta gaur, berdin Txinan hala Königsbergen. Beste era batera esan, ezagutza egon dadin, ezagutzak ukan behar duen forma egon behar du; eta ezagutzaren formak ezagutza faktikoaren aurretik egon behar du, berak bihurtu behar baitu sentsuetatik datorren datu masa formagabea, hau da, ezagutze prozesua, ezagutza de facto (berdin ziurtasunaren forma duen judizioa).
|
|
2009
|
|
|
Etenean, ziurgabetasunean. Eta onartzea existentzia modu
|
hori
gizon emakumearen esentziala eta egiazkoa bezala. Gidek kontraesanetan katramilaturiko pertsonaiak sortzen ditu (teatro klasikoko karaktere heroiko aldagaitzak artifizial eta faltsutzat erdeinatuz); nortasun poliedriko, istantekoak Proustek.
|
|
|
Zentzuren bat gabe, aldiz,, haizean dabilen orri bat, absurdoaren, «zentzugabezia»ren pilota bat bezala?.
|
Horregatik
gizon emakumea historian prest ageri da beti zentzurik absurdoenak onartzeko, zentzuren bat gabe bizitzen gelditu ordez (Moralaren genealogia III, 28).
|
|
|
San Benito eta San Frantziskoren espirituan jarraitua. Fede berrian historiako Jesus soila gelditu da,
|
hori
gizon emakume nazaretar hori, hari buruz dizipuluen ezjakintasunak asmaturiko ipuinak eta subtiltasun grekoak gehituriko metafisikak oro inausirik. Ebanjelioetako, ipuinek?
|
|
2010
|
|
|
BuruzKo zenBaiT zerTzelada biztanleria errolden bidez, hizkuntza batek lurralde batean zenbateko hedapena duen jakin daiteke. XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren
|
horretaz
gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura ... 1857 urtean egin zen espainiako biztanleriaren lehen errolda, eta estatuan bata bestearen atzetik etorri ziren erregimenetako batean ere ez zitzaien inoiz hiritarrei erroldan galdetu zer hizkuntzatan mintzatzen ziren. begi bistakoa da ahazte hori ez zela kasualitatea izan; izan ere, hizkuntzari buruzko galdera egitean, erroldek ez soilik naziotasun bat, baizik eta hizkuntza naziotasun bat hautatzera behartu zuten jende guztia, lehenengoz4 talde bati zer hizkuntza kidetze zuten galdetze hutsa aski zen talde hori kanpora begira ikusgarri egiteko, eta berezko komunitate berezitua osatzearen kontzientzia hartzeko. zalantzarik gabe, ondorio hori zuelako, ez zuen espainiak ofizialki egiaztatu nahi izan zer hedapen geografiko eta demografiko zuten bere berezko hizkuntzek. ez da zaila imajinatzea euskarari buruzko zer datu emango zituen XiX. mende erdialdean egindako hizkuntza erroldak, hegoaldean. ladislao Velascoren lanen arabera5 (1867 urte ingurukoak), 780.000 pertsona inguru zeuden lau lurraldeetan, eta horien %50 baino gehixeago ziren euskaldunak; eta badirudi euskaldun gehienak elebakarrak izango zirela. edonola ere, kaltea eginda dago, eta 125 urtean zehar bildu ahal izango liratekeen datu demolinguistikoak betirako galdu dira. bada beste datu bat, espainiako demolinguistika oraindik gaztearen adierazgarriago dena. europako berrogeita hamar estatu ingururen artean, badira zortzi beste guztiengandik bereizten direnak, hizkuntzari dagokionez bestelakoa den biztanleria %25etik gorakoa izateagatik. estatuaren hizkuntza aniztasunari dagokionez, zortzi estatu horiek gure kontinentean lehen mailan daudela esan dezakegu. espainiak ez zuen soilik datu demolinguistikoak jasotzeko lana mende bateko atzerapenez hasi, gainerako zazpiekin alderatuta, eta hizkuntzaren lurralde batera eta galdera sorta tekniko batera mugatuta. horrez gain, gehiengoaren hizkuntza zein den galdetzen ez duen bakarra da, aipatutako zortzi estatuen artean. zalantzarik gabe, gauzak egiteko modu historiko oso bat eratortzen da datu soil horretatik, eta ondorioak izaten jarraitzen du oraindik, gaur egun ere. espainiak bere baitako hizkuntza aniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien hizkuntza komuna. horregatik, ez du hizkuntza horretaz galdetzen:
|
|
|
Finantzen esparruan argi ikusten da. Esparru
|
horretan
gizonak emakumeak baino gehiago arriskatzeko prest egoten dira. Eta Islandiako krisialdiaren ondoren, emakumeek urrats bat egin dute aurrerantz eta esparru publikoan agertu dira, gaizki egindakoak ondo bideratzeko asmoz.
|
|
2012
|
|
|
Baina, dio Inkisitoreak,, para el hombre y la sociedad humana no existe ni ha existido nunca nada más insoportable que la libertad?. Gizon emakumeak egiaz maite dituenak, lehen lehenik euren askatasunetik askatu behar ditu, justifikatzen da Inkisitorea (Botere demokratikoa); eta
|
hori
gizon emakumeak euren kontzientzietatik askatuz egiten da. –Te digo que no existe para el hombre preocupación más atormentadora que la de encontrar a quien hacer ofrenda, cuanto antes, del don de libertad con que este desgraciado ser nace.
|
|
|
Informazio guztia kontuan hartuta, NOEL/ NOAEL balioa hartzen da abiapuntutzat dosi segurua ezartzeko eta 100ez zatitzen da eguneroko ahorakin onargarria ezartzeko (ingelesez ADI, Acceptable Daily Intake). Balio
|
hori
gizon emakumeek egunero eta beren bizitza osoan zehar ahora dezaketen dosia da, kalterik pairatuko ez dutelako segurtasun ia osoarekin, unean uneko ezagupenetan oinarrituta.
|
|
2013
|
|
|
Adineko pertsonen abusua munduan 50 urtetik aurrera. Mozambikeko, Peruko eta Kisguizistango herritarrek adierazten dute adin horretan hasi direla abusua eta indarkeria ekonomikoa, psikologikoa, fisikoa, sexuala eta/ edo akusazio maltzurrak jasaten, HelpAge Internationalen txosten berri bat. Adineko pertsonengan pentsatzean, ez dirudi adin
|
horretako
gizon emakumerik etortzen denik burura. Gure inguruan behintzat.
|
|
2014
|
|
|
Eta gizonek testosterona gehiago jasotzen dutenez, zientzialariek uste dute, oro har, arriskutsuagoak eta enpatikoagoak direla. Gai horretan sakontzeko, testosteronaren erakusketa
|
horrek
gizonak emakumeak baino intuitiboagoak eta gogoetatsuagoak izatean duen eragina galdetu zuten egileek, eta erantzuna emateko, Granadako Unibertsitateko 600 ikasle baino gehiagori egin zieten proba. Horretarako, ratio digitala erabili zuten, hatz erakuslearen luzera esku bereko hatzaren luzeraren artean zatitzean lortzen dena; ratioa zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta testosterona gehiago jaso da jaio aurretik, eta, beraz, «maskulinoa» da garuneko antolamendua, pertsonaren sexua edozein dela ere.
|
|
2015
|
|
|
txoriek hitz egiten al dute, haurraren zezela zein puntu zehatzetan hasten da hizkuntza izaten? Kultura definitzeko hamaika saio egin da, ia beti
|
hori
gizon emakumearen esklusibo bihurtzen dela. Beraz, abere zenbaitek kultura duenik a priori ezintzea badago?
|
|
2016
|
|
|
norbere buruaren (ederraren, nagusitasunaren, etc.) autokontzientziaren adierazleak. Abereen sentimendu estetikoaz, esaterako, eta horren arabera norbere burua apaintzeko eta lagunei gustatzeko edo sexu lagun posibleak limurtzeko, oharpen polit politak egiten baititu,
|
horrentzako
gizon emakumearen esklusibotasuna ukatuz. Norbere burua apaintzen edo bere ederra esibitzen diharduenak, badu bere identitatearen kontzientziaren bat.
|
|
2017
|
|
|
h.d., kulturaren egituratze kanpotiarra arauketa molde hori bada?, instituzioetan?: instituziotzat emanez doktrinak, tradizioak, tabuak?, zer bilakatzen da prozesu
|
hori
gizon emakumearen mamitasun intimoan. Zer dabil ibili gizakiaren barrua kanpoko historia horren barruan?
|
|
2020
|
|
|
Filosofiaren historian zehar, lehenik, eta konportaerarekiko zientziarenean, gero, eztabaida sortu da honi buruz. Batzuk uste izan dute gizakia otso baten modura oldartzen zaiola gizakideari berari, eta jokaera
|
hori
gizon emakumeari berezko datxekion zerbait bailitzan. Freud, Konrad Lorenz, Nino Tinbergen...
|
|
2022
|
|
|
Juan Jose Pujanak herri honetan sinistu zuen, maite izan zuen eta beragatik lan egin zuen, bere berreraikuntzagatik eta askatasunagatik; konfiantza eta maitasun hori bide eta belaunaldi bikain
|
horretako
gizon emakume askoren ahalegin horri esker, gaur egun garenak gara. Pujana belaunaldi errepikaezin baten adierazle garbi eta zintzoa izan da, Euskadiren eta askatasunaren alde lan egin zuen belaunaldi batena.
|
|
|
Salaketa modura hartu zuen Barryk feminismoa. Berak ikasitako genero politiken lengoaiak" sexismo" terminoa zuen erdigune, eta
|
horrek
gizonek emakumeekiko dituzten jarrera pertsonalei erreferentzia egiten ziela ulertu zuen berak. Horrenbestez, feminismoari erantzunez, bere egitekoak ziren bere burua aldatzea, emakumeekiko elkartasun jarrerak hartzea eta beste gizonen jarrerak kritikatzea.
|
|
|
Bakartiak, ia eremitak, izan arren, hezur haragizko gizon emakumeen artean bizitzen jarraitzen genuen. Horregatik, ez genuen inolako zalantzarik pandemia garaia herri xumearentzat miseria garaia zela, eta ziur geunden krisialdi sanitario
|
horrek
gizon emakumeen gehiengoa txirotasunera kondenatzen zuela, aberastasuna inoiz baino esku gutxiagotan bildu eta ezberdintasunak areagotzeaz gain, noski.
|
|
|
Hasiera bat aipatzen da dogma honetan. Hasiera
|
hori
gizon emakumeen hasiera da (kristauek dakitenez, San Juanen ebanjelioak Hitza, hau da, Hirutasun Santuaren bigarren pertsona, hasiera absolutu batean kokatzen du). Dogma hau ez da hain absolutua (berez, proposizio zientifiko bat izan nahi du).
|
|
|
Hala bada, alde batetik, dogma
|
horren arabera
gizon emakume egiten gaituena hitza litzateke, mintzaira mota bat, alegia. Mintzaira hori, gure garaiko liburuek mintzaira artikulatu deitzen ziotena?
|
|
|
Erlijioak emea jainkotzen du, egia da, baina jainkotze hori emakumearen kontra zuzentzen da. Jainkotze
|
horrek
gizona emakumearen jaun eta jabe dela bermatzen eta ziurtatzen du.
|
|
|
Erlijioak emakumea jainkotzen du, baina jainkotze
|
horren bidez
gizonak emakumeen gorputzez eta ondasunez jabetu ohi dira.
|