|
|
Sarrera badirudi egungo mendea elkarrekiko mendekotasunarena izango dela. inoiz baino gehiago, lurra gero eta txikiago ari da bilakatzen, gizakiak lortutako aurrerakuntzen ondorioz. elkarrengandik milaka kilometrora dauden bi pertsonek elkarrekin hitz eta lan egin dezakete gaur egun, denbora errealean. aurrerakuntza handi horiek ingelesez hedatzen dira, nagusiki, eta, nazioarteko beste hizkuntza gutxi batzuetan, bigarren maila batean. hizkuntza aniztasunari krisi larria dakarkion joeraren erakusgarri da jokamolde hori. horrenbestez, hizkuntzek bizirauteko aukera bakarra idatzizko araudi bateratu bat sortzea izango da eta, horren ondorioz, dagokion lurralde historikoan normalizatzea, betiere lurralde hori barne hartzen duen/ duten estatuaren/ estatuen babes irmoarekin. zoritxarrez, berrehun baino gutxiago dira egoera horretan dauden hizkuntzak. horrek izugarrizko deskalabrua ekarriko liguke; izan ere, oraindik munduan diren 6.000 hizkuntzetatik gehienen heriotza ekarriko luke (ia seguru, egungo mendea amaitu baino lehen). deskalabru hori jada iragarri zuten itzal handiko zenbait hizkuntzalarik, duela zenbait hamarkada. ...olinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain breton eta Fishmanen lanek1 aurreratu ziguten nondik zetozen iraganeko inposaketak eta, batez ere, zer ondorio ari ziren sorrarazten hizkuntza gutxituetan. irakaspen mugimendu horren arabera, une honetan bertan abiarazitako jarduera sendo batek soilik geraraz eta itzularaz zitzakeen hizkuntzen galera prozesu horiek. gero eta gehiago, norabide
|
horretako
gizarte mugimenduak sortzen joan ziren, indartsu, hizkuntza gutxituko hainbat herritan. dakigunez, euskararen berreskurapen mugimendua izan zen aitzindarietako bat, eta mugimendu guztietan arrakastatsuena izan zen, gainera, zalantzarik gabe, erabileraren ehunekoen bilakaerari dagokionez behinik behin, jarraian ikusiko dugun bezala. euSKararen aTzeraKada HiSToriKoa azterlan honen xedea ez da euska... estatuek beren eskola sistemak hobetu zituzten, soldaduska hedatu zuten, eskala handiko hedabideak garatu zituzten eta barneko lan mugikortasuna bultzatu zuten. bat batean, hiru belaunaldi eskasetan, atzerakada historiko horizontaletik atzerakada moderno bertikalera igaro zen. egoera horrek geolinguistikak proposatzen zituen mapa zaharrak hankaz gora jartzea ekarri zuen, besteak beste. euskaradun herriak, atzerakada geldi baina etengabean zegoenak, bere baitan eutsi zion euskararen transmisioari eta gizarte erabilera erabatekoari. amaitu zen hizkuntza muga poliki poliki, baserriz baserri eta auzoz auzo atzeratzen joatea. besterik gabe, desagertu egin zen.
|
|
|
izan ere, bertsolaritzak kultura kontsumitzen duten euskaldunen artean du arrakasta, baina euskaldunen kopuru hori ez da handia. Euskal kulturaren baitan lortu duen arrakasta ere ez da bat batekoa, batere inprobisatua izan ez den lan handia egin baita honaino iristeko, eta
|
hori
gizarte mugimendu gisa osatu den proiektu soziokulturalak ahalbidetu du.
|
|
|
Barakaldon bizi nintzen orduan, euskararen mugimenduan sartuta nintzen, eta Santurtziko Udalean kultur eragile ari nintzen itzultzaile lanetan[...]. Nik planteatu nuen hemen elkarte bat sortu behar zela, eta elkarte
|
hori
gizarte mugimenduaren barruan kokatu behar genuela. Nik oso argi izan nuen, hasieratik, mugimendu hark guztiak egin beharreko bidea gizarte mugimenduen eta kulturgintzaren helburuetara lotu behar zela[...] (Barandiaran, 2011:
|
|
|
Begien bistakoa da, ordea, erakundeen eta herri mugimenduen artean badela harremana, batzuetan estua, eta zubi horiek «tentsioak» eragiten dituzte. «Liberatuen eta profesionalen presentzia areagotu egin da», eta
|
horrek
gizarte mugimenduak baldintzatu ditu. Nola?
|