|
2008
|
|
|
Pertsona gutxiago ere euskara ikasten saiatu dira. " Paradoxo" bat topatu dute eta
|
hori
Euskal Herri osoko: " Jende gehienak [euskara] euskal kulturaren eta nortasunaren oinarrian kokatzen du(...) baina aldi berean euskaraz ez dakiten askok ere beren euskal nortasuna eta euskal kulturaren parte izatea onar dadin eskatzen dute, euskararen ezagutza euskal nortasunaren eta kulturaren ezinbesteko baldintza denik ukatuz" (Euskal nortasuna..., 2006:
|
|
2009
|
|
|
– Prentsari dagokionez, hortxe daude ahulen Estatuetako hedabideak, euren botaldietan 20.000 aleen langa ezin gaindituta baitabiltza. Alor
|
horretan
Euskal Herriko bertako kazeta ez abertzaleak (nazionalista espainiarrak, nahi bada) dira nagusi: Vocento taldeko El Correo (Bizkaian eta Araban) eta Diario Vasco (Gipuzkoan) egunkariei buruz ari gara; ezin ahantzi, era berean, Vocentoren bazkide SudOuest taldea (Bordelekoa), zeinak Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan nagusi den izen bereko egunerokoa kaleratzen duen.
|
|
|
Une txar batean heltzen ari da kultura global kontsumista
|
hori
Euskal Herrira. Euskal hiztun herria, mende askotan ahultzen eta desegituratzen ibili ondoren, oso murriztuta, sakabanatuta eta indarge dago, eta dagoeneko ia ez da bere kultur bilakaera autoerregulatzeko gai.
|
|
2011
|
|
|
askorentzat ia bakarra. ...ikatzea eta populazio osoa mintzaldatzea. ez lan mundu transnazionalak, ez atzerritiko (are beste kontinenteetatiko) etorkin fluxuek eta ez, agian, euskaldun gazteen (askotan kualifikatuenen) lan mundu globalizaturako kanporatzeak egingo dio panorama horri euskararen aldeko ekarpen gotorrik. hori da nire begiek ikusten dutena. hori guztia horrela izanik, uste al duzu benetan zure iloba horiek (eta
|
horiekin batera
euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) euskaldun elebakar izango direla hemendik ehun urtera eta euskara izango dela, euskal herri osoan, eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia bertako eskualde, pertsona eta funtzio guztietan, hala uste baduzu, ez irakurtzen segi:
|
|
|
euskararen indarberritze saioari honegatik edo hargatik frenoa jartzen ez bazaio, eta europako zokoalde honetan erabateko transformazio demografiko, ekonotekniko, soziokultural eta politikooperatibo bortitzak (alde batekoak zein bestekoak) gertatzen ez badira hurrengo hamarkadotan, hiru eszenario hauetatik zeinek du egiantz handiena, eta zeinek txikiena, orain arteko eskarmentu kontrastatuaren eta hizkuntza soziologiaren funtsezko ekarpenen argitan?: a) Iloba horiek (eta
|
horiekin batera
euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) euskaldun elebakar edo euskal elebidun izango dira eta euskara izango da euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, pertsona eta funtzio guztietan; b) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) erdaldun elebakar edo erdal elebidun izango dira eta erdara izango dute eu... Batzuek euskaraz moldatuko dira nagusiki, besteak erdaraz eta askotxok, honegatik edo hargatik, euskaraz egingo dute leku, jardun gune, harreman sare eta situazio batzuetan eta erdaraz besteetan. ez uste izan, irakurle lagun, ehun urteko kontu hori hain urruti dagoenik. pentsatu, aitzitik, hemendik bost edo hamar urtera jaioko direla iloba horiek:
|
|
|
euskararen indarberritze saioari honegatik edo hargatik frenoa jartzen ez bazaio, eta europako zokoalde honetan erabateko transformazio demografiko, ekonotekniko, soziokultural eta politikooperatibo bortitzak (alde batekoak zein bestekoak) gertatzen ez badira hurrengo hamarkadotan, hiru eszenario hauetatik zeinek du egiantz handiena, eta zeinek txikiena, orain arteko eskarmentu kontrastatuaren eta hizkuntza soziologiaren funtsezko ekarpenen argitan?: a) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) euskaldun elebakar edo euskal elebidun izango dira eta euskara izango da euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, pertsona eta funtzio guztietan; b) Iloba horiek (eta
|
horiekin batera
euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) erdaldun elebakar edo erdal elebidun izango dira eta erdara izango dute euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, harreman sare eta funtzio guztietan; c) Iloba horiek (guztiak edo gehienak) elebidun izango dira. Batzuek euskaraz moldatuko dira nagusiki, besteak erdaraz eta askotxok, honegatik edo hargatik, euskaraz egingo dute leku, jardun gune, harreman sare eta situazio batzuetan eta erdaraz besteetan. ez uste izan, irakurle lagun, ehun urteko kontu hori hain urruti dagoenik. pentsatu, aitzitik, hemendik bost edo hamar urtera jaioko direla iloba horiek:
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun ez dago hori berariaz aztertzen duen ikerketa lerrorik. Erreferentzia gisa, ordea, eta SEI elkarteak HPSrentzat 2002 urteko CIESen datuetan oinarrituta egindako berariazko ikerketa baten arabera3, esan dezakegu %6, 6 ingurukoa izan zela urte
|
horretan
Euskal Herriko herritarren artean hedabideen kontsumoan euskarak izan zuen tokia, apur bat handiagoa irratiaren kasuan (%9, 4) eta apalagoa telebistaren (%5, 3) eta egunkarien kasuan (%6, 4). Ordutik hona, eta 2002ko datuekin alderagarriak izango denik ez dugun arren, ez dirudi egoera asko aldatuko denik, ez hobera behintzat4.
|
|
2017
|
|
|
Identitate inklusiboa euskaldun kategoriak izaera integratzailea du eta hala nahi dutenei atxikitzeko aukera ematen die. euskaldun izateko eta bertakotzeko biderik behinena hizkuntza da (urla, 2012: 204). arrazoi
|
hori
euskal herrira kanpotik bizitzera etorritakoen ahotan ere entzun dugu, bereziki euskara ikasten ari direnen artean. " Ser hablante de una lengua o manifestar una vinculación – cualquiera que ésta seaa una lengua significa formar parte (participar) en una comunidad o un espacio más amplio de interacción definido a través de las distintas formas en las que lengua y actividad lingü� stica se revelan" 37 (hernández, 2007:
|
|
2019
|
|
|
XIX. mendetik aurrera zabalduz joandako, eta egungo egunean ia erabat buruturiko, mintzaldaketa biziaren ondorio da euskal mintza esparru gotorraren zatikatze hori: ...dministrazio gune operatiboak erdaldundu ziren lehenik ordura arte arnasgune izandako eskualde zabaletan37, eta bazter fenomeno bihurtuz joan ziren horregatik, perspektiba geoterritorialetik ere, arnasguneak. eguneroko bizimodu arruntean" erabat edo nagusiki" euskaraz egite horrek ez du esan nahi, inondik inora, euskal hiztun elkartearen espazio geoterritorial osoa (euskal hiztun herria,
|
horren araberako
euskal herria) bitan banatzen denik: batetik arnasguneak, bestetik arnasgune ez diren auzoak, herriak eta eskualdeak.
|
|
|
Mugimendu horretan berebiziko zeresana izan zuen ez dok Amairu kolektiboak. euskal kulturaren birsortzean sakondu nahi izan zuten, eta puntu horretan euskarak berebiziko garrantzia izan zuen. kataluniako Nova Canço izan zen kolektiboaren erreferentzia: " euren helburua frankismoaren aurkako fronte kultural, linguistiko eta politiko bat sortzea izan zen" (Cabeza 2016, 12). erreferentzia
|
hori
euskal herrira ekarrita, beraz, euskararen berreskurapena presente zegoen, eta hala kantatzea erabaki zuten mugimendu horretako kideek: " euskararen jazarpen giro horretan, ez da harritzekoa ez dok Amairu bezalako talde bat sortzea,(...) euskara babestu eta berreskuratzeko asmoz sortua" (ibid, 14).
|
|
2021
|
|
|
Interesgarria da ikustea euskarak bizi duen biziberritze ahaleginarekin hurbilpen sentimendua adierazi dutela zenbait kasutan, prozesu
|
horrekiko
Euskal Herriko hizkuntza errealitatearekin topo egin ondoren.
|
|
2022
|
|
|
Bai esaten zaio euskarari, eta ez" ez" beste zerbaiti. Horrek garrantzi handia dauka garai
|
horretan
Euskal Herriko espazio publikoan, ezetzaren bidez irudikatutako kontrakotasunak izugarrizko garrantzia hartuko baitu (Zulaika, 1988: 303).
|
|
|
Egia da kanpo espazioen erabilera oso urria aztertutako dela garai horretako testuetan, baina K15 en kasuan adibidez, fantasia eta errealitatearen tarteko kanpo espazio baten erabilera egiten da. Testu
|
horretan
Euskal Herriko hiri ezberdinetako eraikin ezagunak daude irudikatutra. Leku ezberdinen bidez fantasiazko edo existitzen ez den" skyline" moduko bat sortu nahi izan da testuan.
|
|
|
1998an, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluaren ekimenez, Bai Euskarari Akordioaren prozesua1 abiatu zen. Akordio
|
horretan
Euskal Herriko gizarte eragile nagusiek euskarak garapen osoa lortzeko bere normalizazioa behin betiko bideratuko zuen prozesu batean esku hartzeko konpromisoa hartu zuten, eta prozesu hori plan estrategiko bat prestatuz eta ezarriz burutu zuten. Horren bitartez, hizkuntzaren egoera sektorez sektore eta lurraldez lurralde aztertu eta maila bakoitzean beharrezko neurri normalizatzaileak finkatu ziren, eta horien arabera, konpromiso zehatz eta borondatezkoak hartu eta praktikan ezarri zituzten.
|
|
|
gehienek euskara jaso zuten etxean, eguneroko hizkuntza dute, eta gaitasun erlatiboaren aldetik erdaraz bezain aise edo aiseago aritzen dira euskaraz. Ez da
|
hori
Euskal Herriko toki gehienetako egoera, ezta Euskal Herriko euskaldun gehienen soslaia ere. Horregatik dira funtsezko udalerriak.
|
|
|
gehienek euskara jaso zuten etxean, eguneroko hizkuntza dute, eta gaitasun erlatiboaren aldetik erdaraz bezain aise edo aiseago aritzen dira euskaraz. Ez da
|
hori
Euskal Herriko toki gehienetako egoera, ezta Euskal Herriko euskaldun gehienen soslaia ere. Horregatik dira funtsezko udalerriak.
|
|
|
Hortik zera ondoriozta daiteke, haurren inpaktua txikiagoa dela adinekoen hizkuntza erabileran, eta, adinkideen solasaldiak harturik, adinekoek gehiago egiten dutela euskaraz heldu nagusiek baino. Ez da
|
hori
Euskal Herriko joera orokorra; izan ere, Euskal Herrian adinekoek egiten dute euskaraz gutxien, batez ere beren artean. Nolanahi ere, aintzat hartu behar da egoera desberdina dela:
|