|
2001
|
|
|
2 Ez beza inork pentsa gaurko zenbaiten asmoak erabat baztertzekoak direla deritzodanik, batez ere, errepide
|
horretan
bide eta bidexka askok baitute hasiera. Aita Villasante Kortabitartek azaltzen dituen eran.
|
|
2002
|
|
|
Gakoa, ziurrenik, Gombrowiczek" poesia" hitzari eransten dion" purua" adjektiboan dago. Kontzienteki edo inkontzienteki, eta ziurrenik arrazoi oso ezberdinengatik, lirikokerira edo hermetismo erabatekora eraman dezaketen poesia puru
|
horren
bideetatik urruntzen ari dira poeta zenbait. Eta oso eskertzekoa da, horren ondorioz poesia irakurtzen ez zuen bat baino gehiago berriro ari delako horretan saiatzen, eta, ondorioz, poesia humanoago bat irakurtzearen plazerra berreskuratzen.
|
|
2003
|
|
|
Garbitu, hemen ere, sufrituren sinonimotzat jotzen da, purgatorioan ere sua eta oinazeak baitira nagusi; dena den, infernukoak baino arin eta eramangarriagoak dira, amaiera dutelako batez ere. Zuri beltzezko sari edo zigorraren ordez, horrela, kontzeptu honek mailaketa konplexuagoa bideratzen du, eta primeran dator, gainera, bekatu arinen kontzeptu laguntzailearekin (izan ere, bekatu arinen ideia garbitokiarena baino pixka bat lehenago defini  tzen da, eta
|
horri
bidea egiten dio).
|
|
2005
|
|
|
Beraz, nahiago dut pertsona hurbilak mirestea, bizitzan gurutzatzen zaizkizun horiek, ezen miresmen
|
horrek
bidea osatzen laguntzen dit, bizitzaren estrata, merezi duen zerbaiten atzetik, uki dezakedan zerbaiten atzetik, eta ez amets lurruntsu baten atzetik. Batzuek Kristo behar dute, edo Buda, edo Krishna, edo Mahoma... mirespen egunerokoen ordez mirespen ideal bat, baina, mirespen ideal hori zehazten ez bada, gizatartzen ez bada, haragizko gizakien itxura ez perfektua hartzen ez badu, imintzio huts bihurtzen da, morfina huts.
|
|
|
Bide politikoa esatean zera ulertu behar baitugu, gizarteek eta beren kideek etorkizun baten esangura definitzeko eta elkarrekin eraikitzeko baliatzen duten bidea. Denok gaude bizi garen ingurunearen mendean, horregatik ingurune egoki eta osasungarria izan behar du, horregatik babestu behar da, eta
|
horregatik
bideak egituratu eta instituzioei legezko lanabesak eman behar zaizkie bide horien sostengu izan daitezen eta egiaz eskubidetzat onar ditzaten. Commission on Global Governance, Our Global Neighbourhood (1995) delakoak berak proposatzen du etika zibiko berri bat lantzea," gizateria osoak onar litzakeen balore nagusi batzuk izanik euskarri:
|
|
2007
|
|
|
Igorrena gertatu zenean, Parte Zaharreko etxe hartan zegoen, orduan zaintzen zuen atso harentzat bazkaria prestatzen. Erdi gorra zen emakumea, eta
|
horrek
bide ematen zion sukaldeko irratiari bolumena nahi adina igotzeko. Emakumeak, gainera, orduak eta orduak pasatzen zituen telebistaren aurrean, sorgortuta.
|
|
|
Ustez historian oinarritzen badira ere, bi fakzioak antzekoak dira, oso ezagutza selektibo eta lerratua baitute hartaz.
|
Horrek
bide eman die atzo goizean asmaturiko" tradizio" askori (sanferminetako eta herrietako festetako ekitaldi gehienei, Olentzaroari Nafarroa gehienean, Santa Klausi Nafarroa oso osoan, ponteko izen askori, bandera ofizialari, Arrano Beltzari, eta abarri), populuak uste dueino antzina antzinatik datozkigula. Oso nafar gutxi dira gai modu ulergarrian azaltzeko zer ote diren foruak, baina hori ez da oztopo izanen haietariko askok beren iritzia eman dezaten horretaz, aukera txikiena agertzean.
|
|
|
Beraz, gaurko egoera ez ezik egoera hori sortu zuen bilakaera ere interesatzen zait. Ikuspegi
|
horrek
bide ematen du erakusteko bi fakzio horiek neurri handi batean abagune (luze samar) batekoak direla eta beraz gainditzen ahal direla, baina areagotu ere bai eta, batek daki, liskar zibil larri batera eraman. Geroak erranen.
|
|
2008
|
|
|
Normalitatearen periferian sentitzen naiz. Nork esan behar zidan neri sasoi batean, sasoi betean,
|
horren
bide motza egingo nuela. Baina bai, periferiaraino iritsi naiz, hortxe etsi dut eta planto egin... aurrerago joateko ikaraz.
|
|
2009
|
|
|
Hori ez ezik, katalana, galegoa eta euskara ofizialak diren lurraldeetan azken hamarkadotan garatu diren hizkuntza politiketan aurkitu dezakete argitasunik franko, beren argi ilun guztiak barne, eraginkorrak izan baitira. Eta, jakina, Hizkuntzen Euroituna bera izan daiteke Espainiako Gobernuak eta gainerako erakunde zentralek nahitaez berehala behar duten hizkuntza politika propio
|
horren
bide erakusle. Estatuko erakunde zentralen obligazioa baita herritarrei aitorturiko hizkuntza eskubideak errespetatzea, hizkuntza legeriak eragindako obligazioak betetzea eta kohesio sozialerako hain onuragarria den hizkuntza pluraltasuna sustatzea, hartarako, esan dugunez, pedagogia sozial eraginkorra eginez, hain justu ere Hizkuntzen Euroitunaren zazpigarren artikuluan ezarritakoa gizarteratzeko:
|
|
|
izurritearen zorigaitza ahazteko modua. Otto Pettek
|
horren
bidean jarri nahi zuen Grazibel. Leo Perutzek ere asmo bera du:
|
|
|
Etekina eta arrakasta soziala bilatzen ditugu, gizarteak hori arnasten du, eta sistema akademiko osoa ere
|
horren
bidean jarri dugu. Baina praktikotasuna eta efikazia beste helbururik ez duen heziketa batek ez du etekin ekonomikoa beste deus ziurtatuko, ezer ziurtatzekotan.
|
|
|
irudi edo mugimendu historikoen berrirakurketa mitologizatzaile baten arabera, berez balidatzen diren eta espazio kulturalaren muga geografikoaren desestabilizazioan funtsezko zeregina duten forma erretoriko gisa erabil daitezke. Hala, muga biluzteko gaitasuna metaforizatzen duten irudiak eskaintzeko ahalmen edo ezintasun
|
horrek
bidea ematen du, gero, beste nazio batzuen esku hartzetik kanpo geratuko diren adskripzio nazionaleko espazio geografikoak irudikatzen uzten duten diskurtsoak eraikitzeko.
|
|
2010
|
|
|
zergatik axola zaizue horrenbeste nola bozkatzen duten PSOEk edo EAJ PNVk? Herritarrei galdetzeko, hitza emateko, artikulazio juridiko eta politikoa izatea, hori da, nire iritziz, benetan garrantzitsua;
|
horretarako
bide emango digun printzipioa ezartzea.
|
|
2011
|
|
|
Denak ados zeuden: teoria
|
horrek
bide berriak irekitzen zizkion ikerketari. Dudarik gabe hildako gehiago behar ziren hiltzailearen arrazoia hori zela ziurtatu ahal izateko, baina, bestelakorik ezean, teoria burutsu eta sendoa zirudien.
|
|
|
Basokoakaz hartu emana daukan jende arrotzak hango berbeta ikasi gura balu,
|
horretarako
bidea erraztea da ene asmoa. Badakit apala dela ene ekarria.
|
|
|
Dena dela, herri itxi modura izendatu ohi ditugu ordukoak (bestea eta norbere burua izendatzeko baliatu ohi zen terminologiak ere ematen du
|
horretarako
biderik [15]) eta gizarte irekia dugu hizpide gaurkoaz ari garela, baina, merkatuen zabaltze prozesuak eta unibertso birtuala gorabehera, ez dakit funtsean lar aurreratu dugun: harresi batzuk jausi ziren, baina berriak altxatzen dihardugu (Palestina Israel, Mexiko AEB...), etorkinen aurkako zuzentarau eta lege ezin gogorragoak onartzen dira, bestearen ezagutza baino harekiko beldurra/ mesfidantza hauspotzen da hedabide askotatik...
|
|
|
Gu kantariak ginen, sena poetiko eta artistikoa genuen eta
|
horri
bide ematen genion. Konturatu ginen euskal kultura sustatu, garatu eta ekoizpen bat lortu behar genuela.
|
|
|
Umeari (edo gizabanakoari) nola jarri behar zaizkion mugak (bestela berak bilatu ditu, sarri askotan bere burua kaltetuko duten arrisku portaerak garatuz), halaxe behar ditu mugak gure gizarte ereduak.
|
Horretarako
bidea ez da gizarte osoarentzat psikoterapia masiboki barreiatzea, argentinarrek ez dute emaitza onik lortu. Politikaren zentraltasuna berreskuratzean datza kontua, bere zentzurik noble eta irekienean:
|
|
2012
|
|
|
ateratzen duenarekin ozta ozta erantzun ahal diete etxeari eta lau seme alaben premiei. Jesus Marik argi eduki du, txikitarik, ikasi egin nahi duela eta bere esku dagoen guztia egiteko prest azaldu da
|
horretarako
bideak urratzeko. Hamabi urteko zela, taberna batean hartu zuten lanerako; bere asmoa gurasoei ahalik eta dirurik gutxien eskatzea zen.
|
|
|
Bigarren proposamenak Konstituzioa onartu egiten zela zioen, baina aldi berean Bizkaiko Konstituzioa ere zaindu nahi zutenez, Espainiako Batza nagusiari
|
horretarako
biderik ba ote zegoen galdetzea proposatzen zuen. Hau da, Espainiako eta Bizkaiko Konstituzioak uztartzearen alde ageri ziren.
|
|
2018
|
|
|
Eztena bera baino burutazio zorrotzago bat zen gehien kezka  tzen eta amorrarazten ninduena. Seguru al hago ezer garbirik aterako duala adeitasun inozo
|
horren
bidetik. Aise asko hartu dik arrotz txerren horrek heure etxean ostatu.
|
|
2019
|
|
|
Atzoko proportzio iparraldekoak ikusita,
|
horrek
bide damaigu milurte honetako azken klima aldaketaren boladarekin akordatzeko. Orain 1100 urte edo, Erdi Aroan, beroaldi ttiki bat izan genuen bezala, orain 400 urte inguru, izotz aro ttiki bat izan genuen, zeinetan Europa aldeko ibai dezente seko izoztuta egon ziren.
|
|
2021
|
|
|
Parisetik hirurehun bat limousine nahitara ekarri dituzte eta Hasan II.a erregeak hotel oso bat hartu omen du berarentzat eta bere jarraigoarentzat. Baina hori ez da okerrena; antza, Biarritzen baduk auzune bat orain La Negresse esaten zaiona (lehen Ehustarre omen, baina gero ostalaritzan ibilitako emakume beltz bat zela-eta hartu zuen izen hori), eta agintari eta handi mandi horiek ez samintzearren (gizagaixoak...), gauetik egunera auzune
|
horretako
bide seinale guztiak di da desagertu dira. Ez omen da komeni La Negresse bezalako izen mingarririk ikustea.
|
|
2022
|
|
|
Eta ekitera bultzatzen nauena ez da nire bizia, gainerakoena baizik, beti, nire gorputza mugimenduan jartzen den bakoitzean, besteren batek agindu duelako da, besteren bat da eman duena
|
horretarako
bidea, besteren batek eskatu dit halaxe jartzeko, txakurtxoa bezala belauniko edo hankak gora zabalik, eta orduan gorputza erresonantzia  kaxa besterik ez da, eta ahotik ateratzen zaizkidan soinuak ez dira nireak, badakit espektatiba bati erantzuten diotelako, nire ahotsak zakilak zutiaraziko dituen nahiari, nire zirrikitua entzungarri bihurtzeko nahiari, zakil batzuk haraxe sartu daitezen, hai...
|
|
|
Supergizakiaren ezaugarriak kimerikoak dira, egia da; baina ezaugarri kimeriko horiek, ideologiaren poderioz, propagandaren poderioz, alegia? egiazko bihurtuko dira (Harariren liburua faltsutze
|
horren
bidean beste harlauza bat baino ez da). Ez dira ahalguztidun, hilezkor eta gizagabeak izango, baina, balira bezala jarduten badute, praktikan oso antzekoak izango dira.
|
|
|
Hego Tirolen kasua ematen dute adibide gisa, 132 Austriaren eta Italiaren arteko liskar handi baten erdigunean egon baitzen. Alde horretatik, 1946an Bigarren Mundu Gerra amaitu ondoren sinatutako Gruber de Gasperi akordioak alemanez zein ladineraz egiten zuten herritarrentzako eskubide espezifikoak identifikatu zituen, eta
|
horrek
bidea erraztu zuen komunitate horiei lurralde autonomiaren eskubidea aitortzeko.133 Garai hartan, Jugoslaviako zenbait probintziari ere aitortu zitzaizkion lurraldearen araberako eskubide komunitarioak. Kosovoko eskualdeari, adibidez (Bieber, 2005: 85)?.
|
|
|
Identitate nazionalek prestigioa lortzeko modu bakarra horiek berezko lurralde identitarioak edukitzea da. Lurralde autonomia
|
horrek
bidea ematen du nazio baten eskubide kolektiboak haren hizkuntzari eta kulturari lotzeko, eta, modu horretan, lurraldeak eskaintzen duen segurtasun linguistiko eta kulturalak orekari eusten lagunduko dio gutxiengo nazional eta gehiengo federatu bilakatutako nazioari. Hori eginez, estatu multinazionalak nazio berdinen arteko itun baten oinarria baieztatuko du, gutxiengo nazional batekiko tolerantzia hutsa baino areago.
|
|
|
Horretarako, gobernu zentralak immigrazio politika bat ezarri zuen, epe luzera lagungarria izan zena Kanadako komunitate frankofonoen eta anglofonoen arteko oreka aldatzeko. Lehenbiziko politika nazional benetako
|
horrek
bidea eman zuen ekialdearen eta mendebaldearen arteko merkatu ekonomiko bat sortzen lagundu zuten neurri protekzionista batzuk ere martxan jartzeko, muga zergen hesi bat ezarriz.35 Horrenbestez, elite ekonomiko eta politikoek estatu bat sortzea lortu zuten, giza baliabideei, lehengaiei eta azpiegiturei garrantzia emanez, Estatu Batuek beren estatua eratzeko prozesuan gerra zibilaren izugarrikeria... Une hartan martxan jarritako politika ekonomikoak proiektu komun bat eman zion Kanadari, hizkuntza, kultura edo erlijio amankomunik ezean.36
|
|
|
Ekimen berri horren sostenguarekin, eta artean egoera ekonomiko zail bati aurre egiteko, gobernu zentralak Agindupeko Lurraren eta Probintzien arteko Harremanei buruzko Errege Batzordea (edo Rowell Sirois Batzordea) sortu zuen 1937an gobernu zentralaren eta Federazioko estatu kideen arteko botere harremanak aztertzeko. Batzorde
|
horrek
bidea eman zuen gizarte programen arloan (langabezia asegurua, erretiro pentsioak) Ottawaren aldeko eskumen banaketa berraztertzeko eta, ondoren, parekatze programa bat ezartzeko. Ekimen horiei guztiei esker, gobernu zentralak herritarren bizitzan eragin zuzenik handiena izan zezaketen eskumenetako batzuen kontrola hartu zuen, eta, horrela, kanadarren artean zuen legitimitatea modu erabakigarrian handitu zen.
|
|
2023
|
|
|
Beraz, tarte hori orekatu dadin, barne garapenari eutsi behar diogu, izan ere, kanpo estruktura zailtasun handiz egokituko da; gizartea orekatuagoa izan dadin, XXI. mendea barne garapenaren mendea izango da, eta amildegi horretan zubiak eraikitzea da
|
horretarako
bidea. Horretan sinistea izan da liburu honen zergatia eta helburua.
|