|
2008
|
|
|
Laburbilduz, beraz, esan dezakegu maila desberdineko hizkuntzagaitasuna duten bikoteen artean, bikotekidearen hizkuntza gaitasunak eragin zuzena izateaz gain, gaitasun maila handiagoa aita ala ama izateak garrantzi handia duela. Transmisioaren ehunekoak handiagoak dira, hizkuntza hobeto hitz egiten duena ama denean, eta alde
|
hori
bereziki deigarria da hizkuntzaren aldetik bikotekideen arteko aldea handiagoa denean, hau da, batak ondo hitz egin eta besteak batere hitz egiten ez duenean.
|
|
|
" Inguratutako komunitate" etako buruzagiei, Quebeceko ingeleshiztunen buruzagiei, esaterako, interesatu egiten zaie beren bizindar instituzionala defendatu eta garatzeko hurbilketa koherente eta sendoak bultzatzen dituzten erakundeak eta buruzagitzak izatea.
|
Hori
bereziki garrantzitsua da boterea berriki hartu duen gehiengoak estatuko tresna guztiak kontrolatzen baditu, eta egun dituen buruzagiek Ipar Amerikan arriskuan dagoen hizkuntza gutxiengoa osatzen dutela sentitzen badute (Bourhis, 1994a; 2001b, Bourhis, liburuki hau).
|
|
|
Zerbitzu publiko lokalak zuzenean nahiz zeharka kudea daitezke. a) Zuzeneko kudeaketak forma hauetariko bat hartuko du Toki entitateak berak kudeatzea. Entitate lokalak berak burutzen duenean kudeaketa, bere ohiko organoen nahiz
|
horretarako
bereziki sortutako organoen bidez —izaera juridiko propioa ez dutenak— egin dezake. Tokiko erakunde autonomoa. Erakunde autonomoek, toki entitateek beren interesen kudeaketa deszentralizaturako sortzen dituztenak, berezko nortasun juridikoa eta ondare berezia dute.
|
|
2010
|
|
|
estatuek beren eskola sistemak hobetu zituzten, soldaduska hedatu zuten, eskala handiko hedabideak garatu zituzten eta barneko lan mugikortasuna bultzatu zuten. bat batean, hiru belaunaldi eskasetan, atzerakada historiko horizontaletik atzerakada moderno bertikalera igaro zen. egoera horrek geolinguistikak proposatzen zituen mapa zaharrak hankaz gora jartzea ekarri zuen, besteak beste. euskaradun herriak, atzerakada geldi baina etengabean zegoenak, bere baitan eutsi zion euskararen transmisioari eta gizarte erabilera erabatekoari. amaitu zen hizkuntza muga poliki poliki, baserriz baserri eta auzoz auzo atzeratzen joatea. besterik gabe, desagertu egin zen. ...dearekin, amaitu zen euskal herria, eta beharbada betirako; bai behintzat etimologikoki duen adieran. hizkuntzaren atzerakada motak izandako bilakaera horrek arrisku larrian utzi zuen euskara. horrez gain, hegoaldeari dagokionez —artikulu honetan eremu horretara mugatuko gara—, gutxitze prozesua azkartzea hogeita hamar urtetik gorako diktadura militarraren pean gertatu zen, eta erregimen
|
hori
bereziki oldarkorra zen edozein hizkuntza elementu bereizgarrirekiko. hirurogeita hamarreko hamarkadan, erregiHizkuntzek bizirauteko aukera bakarra idatzizko araudi bateratu bat sortzea izango da eta, horren ondorioz, dagokion lurralde historikoan normalizatzea, betiere lurralde hori barne hartzen duen/ duten estatuaren/ estatuen babes irmoarekin.
|
|
|
Artean, XVII. mendearen atarian, gaztelaniaz idatz zitezkeen halako idazlanek susmopean ageri zaizkigu Inkisizioko komisarien kritiketan. biblia zale eta herri hizkuntza zaleek bazuten tarteren bat lanerako: itzulpenak batez ere atalka egingo ziren (testu idatzi pastoralen barruan), nahiago lan hori Biblia Vulgata tik egiten bazen13, eta itzulpena bere soilean eman partez betiere ohar eta iruzkin ordodoxoz lagunduta. arau
|
horrek
bereziki balio izan zuen espainian eta gaztelaniaz. testuinguru horretan ulertu behar dira ondoren hona dakargun autorea (pedro Malon etxaide), beronen obra (La conversion de Magdalena, 1588) eta gaztelaniaren erabilpen teologiko pastoralari buruz erakutsi zuen jarrera aurrerakoia. euskal munduarekiko arrotza dirudien Manifestu honek orrialde hauetan hemen agertzeko badu bere arrazoirik.... Mendeak zehar euskaldungoak hainbat aukera historiko galdu ditu hizkuntza idatzita emateko, eta eremu idatzian kultura eskolatuari bidea urratzeko. erdi aroan egon zen halako balizko abagunerik, eta aro Modernoan are sarriago. une historiko galdu horiek beti piztu didate gure iragan horri buruzko galdera:
|
|
2011
|
|
|
Bada ordea, eta ez dugu horretaz zertan lotsatu, aldibereko nortasun anizkoitzen paradigma modernoan bizilagun txikientzako kabia, modus vivendi duin gutxienekoa, definitzeko saiotxoa. Txikia eta apala, behin behinekoa, kontrastatu eta, ebidentzia sendoagoen edo paradigma teoriko jasoagoen ildotik, hobetu beharrekoa. ez gaitu
|
horrek
bereziki kezkatzen. Ibiliak erakutsiko du, honetan ere, oraingo saioak zer izan duen probetxuzko eta zer hobekizun. geroak esan beza. l
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntza komunitate baten barruan nerabeena oso sektore interesgarria eta mamitsua da. Hiztunak esperimentuak egiten ditu identitatea eraikitzeko prozesuan, eta
|
hori
bereziki gazteen artean gertatzen da. Hizkuntza baten erabiltzaileak bere eguneroko bizitzan hainbat hizkuntza aukera txertatzen dituenean nolabaiteko identitatea eratzen ari da.
|
|
|
Hizkuntzakomunitate baten barruan nerabeena oso sektore interesgarria eta mamitsua da. Hiztunak esperimentuak egiten ditu identitatea eraikitzeko prozesuan, eta
|
hori
bereziki gazteen artean gertatzen da.
|
|
|
Teknologiaren garapenarekin komunikatzeko bide berriak sortu dira, eta komunikatzearen oinarrian hizkuntza egonik, hizkuntza erabiltzeko modu berriak jaio dira. eta komunikatzearen oinarrian hizkuntza egonik, hizkuntza erabiltzeko modu berriak jaio dira.
|
Horrek
bereziki eragiten dio idatzizko hizkuntzari.
|
|
|
txikitan amak euskaraz egiten zieten ikasleak %71, 2 ziren eta ikerketa egindako unean amak euskaraz egiten dietenak %65, 3 Familiako kideen artean beste inoren kasuan ez da datua hainbeste aldatu adin batetik bestera. Aldaketa
|
hori
bereziki amen kasuan nabarmentzea kontuan hartzeko datua iruditu zaigu. Uste dugu hori horrela gertatzearen atzean egon daitezkeela hainbat arrazoi soziolinguistiko.
|
|
2016
|
|
|
Soziolinguistika Klusterrak atzera begira jarri gaitu, soziolinguistikaren ikuspegitik, gurean, azkenengo 30 urteotan izandako aldaketez hausnartzeko eta, bide batez etorkizunari so egiteko. Batak, zein besteak, ariketa zaila eskatzen dute, tarte
|
hori
bereziki intentsoa eta mamitsua izan delako. Aldaketa asko gertatu dira, denbora laburrean gainera:
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntza politikez arduratzen den administrazioek ezin diote uko egin bere erantzukizunari, eta Gutunaren kasuan, estatu bakoitzak dauka azken hitza ardura horretan.
|
Hori
bereziki beharrezkoa
|
|
|
Hala ere, sarritan aurki daitezke gorako intonazioa duten bokal luzeak kasu zehatzetan, eta hori kroazieraren influentziaren ondorio izan daiteke. Fenomeno
|
hori
bereziki ohikoa da izen maskulinoekin. Gure corpusaren emaitzetatik ondorioztatu ahal izan dugu Zadarreko arbanasiera mintzaira garaikideak zazpi fonema bokaliko dituela:
|
|
2021
|
|
|
Batzuetan aspaldikoak dira edo daturik ez da.
|
Hori
bereziki hizkuntza zenbaitentzat (flandriera, frankoproventzala, frantzikera, oil hizkuntzak). Frantziar Estatuak hizkuntza horien irakaskuntzari arreta ematen dio nagusiki eta hizkuntza politikaren beste alorrak eskualdeei eta tokiko kolektibitateei uzten dizkie, bakoitzaren borondate onean oinarrituz.
|
|
2022
|
|
|
Euskal testuinguruan egindako ikerketek mudak gertatzeko egokienak izan daitezkeen momentuak identifikatu dituzte[...] gertakaria oso indibiduala dela aitortu dute. Bide
|
horretan
bereziki unibertsitatea azpimarratu dute euskararako muda egiteko gune egoki gisa.
|
|
|
Joera interesgarriak ageri dira gazteen erabileran. Umeekin alderatuta, hamar puntuko galera dago gazteetara, baina argigarria da aztertzea galera
|
hori
bereziki non gertatzen den. Herriz herriko kaleko erabilera orokorra eta gazteen erabilera alderatzeak zera erakusten du:
|